Antropologia kulturowa

Strukturalizm (2)

Edmund Leach o CLS

„najbardziej charakterystyczną cechą
jego ksiąŜek (…) jest 
niezrozumiałość”

CLS ‘moje trzy kochanki’

geologia

psychoanaliza 

marksizm

geologia

‘dwie zielone rośliny rozmaitych 
gatunków’ po dwóch stronach ukrytej 
szczeliny

o co chodzi w strukturalizmie?

świat poznajemy dzięki zmysłom

porządkujemy rzeczywistość niszcząc 
ciągłość przestrzenie i czasu



widmo optyczne

transformacje modeli wziętych z 
przyrody (tak jak je odbiera umysł
ludzki) – ‘trójkąty strukturalistów’

mózg ludzki stanowi wytwór przyrody

wytwory kultury uzyskują
uniwersalne (naturalne)właściwości 
samego mózgu

te właściwości pozostają niewidoczne

uniwersalne cechy kultury ludzkiej 
tylko na poziomie struktur (a nie 
faktów bezpośrednich)

Trójkąt kulinarny

kultura  

natura

nieprzetworzone

surowe

warzone

zgniłe

przetworzone

SUROWE

pieczone

(-)

(-)

powietrze

woda

(+)

(+)

wędzone

gotowane

WARZONE

ZGNIŁE

Algebra semantyczna

konwencje społeczne określające co 
jest pokarmem

‘kategorie prestiŜu społecznego’
wpisane w jedzenie (bez względu na 
kulturę)



relacje pomiędzy tymi kategoriami

‘jedzenie pieczone ma wyŜszą rangę
niŜ jedzenie gotowane’ - uniwersalna 
cecha kulturowa

jedzenie jest szczególnie waŜne dla 
antropologii - ustanawia bezpośrednią
toŜsamość między nami (kultura) i 
poŜywieniem (natura)

„gatunki poŜywienia, tak samo jak 
gatunki totemiczne, są ‘dobrami, 
którymi się myśli’”

Struktura mitu

badanie ‘społeczeństw bez historii’

‘mit to opowieść sakralna’



opowieść święta



baśń

mit nie jest usytuowany w czasie

zanika rozróŜnienie ‘natura vs kultura’

„nieuświadomiona natura zjawisk 
kulturowych”

mitologika (moŜliwa do odsłonięcia 
nawet pomimo konieczności 
tłumaczenia mitów, wyrwania ich z 
kontekstu kulturowego)

źródła:



Freud - mity wyraŜają podświadome 
pragnienia, które bywają niezgodne ze 
świadomym doświadczeniem 
(kazirodztwo, Ŝycie i śmierć)

Źródła:



ogólna teoria informacji 

przodkowie -> obecne pokolenie (A-> B)

szum komunikacyjny - konieczność
powtórzeń

‘partytura orkiestrowa’

przenoszenie kontekstów i interpretacji

zakończenie

człowieczeństwem jest to, co nie-
naturalne

„Mit i muzyka jawią się więc jako 
dyrygenci orkiestry, której słuchacze 
są milczącymi wykonawcami”