Antropologia kulturowa

Funkcjonalizm (2)

Alfred Reginald (Radcliffe) Brown

Birmingham 1881

Cambridge

Andamany 1906-
1908

Australia Zach. 
1910-1911

katedry 
antropologii: 
Kapsztad, Sydney, 
Chicago, Oxford

Andamany

Funkcjonalizm Radcliffa-Browna

perspektywa porównawcza

poszukiwanie ‘naturalnych praw 
społeczeństwa’

koncentracja na społeczeństwie, nie 
na jednostce

opozycja ‘historyczne’ vs
‘socjologiczne’



diachroniczne vs synchroniczne



historia vs funkcja

‘socjologizm RB’

aspekty systemu społecznego



struktura społeczna



ogół społecznych praktyk



szczególne sposoby myślenia i 
odczuwania związanych z praktykami i 
stosunkami społecznymi

kultura nie jest autonomicznym 
przedmiotem badań, lecz aspektem 
systemu społecznego

ład społeczny tworzy się
spontanicznie w procesie koaptacji
(wzajemnego dostosowywania się do 
siebie członków społeczeństwa)

‘przyrodnicza nauka o 

społeczeństwie’

„rozwiązanie najwaŜniejszych problemów 
tej nauki jest uwarunkowane 
systematycznym porównaniem 
wystarczającej liczby społeczeństw 
wystarczająco róŜnych typów”

rozwój tej nauki zaleŜy teraz od 
stopniowego doskonalenia metody 
porównawczej i jej wysubtelnienia jako 
instrumentu analiz”

‘badanie muszli morskich’

‘forma strukturalna’



uogólnienia dotyczące konkretnego 
społeczeństwa, tworzone na podstawie 
obserwacji jednostek



rozumienie relacji między typowymi instytucjami



moŜliwość porównania form strukturalnych 
poszczególnych społeczeństw



konsekwencja: ogólne prawa dotyczące 
sposobów działania społeczeństw

Krytyka ‘formy strukturalnej’

fa - zazwyczaj określana jako 
‘struktura społeczna’

‘struktura społeczna’ u RB - ‘dane’

indukcja niewłaściwym sposobem 
opisu społeczeństw (zarzut stawiany 
przez strukturalistów (najpierw ‘logika  
społeczeństwa’)

Struktura społeczna

termin stosowany do relacji między 

jednostkami

„suma wszystkich stosunków społecznych 

wszystkich jednostek w danym momencie 

czasu”

jednostki = osoby (jednostki grające 

określone role społeczne)

rola ss - regulacja stosunków miedzy 

jednostkami



solidarność społeczna wg E. Durkheima



jedność, harmonia, zwartość

struktura pokrewieństwa

wartość terminologii pokrewieństwa



współczesna klasyfikacja, związek 
łączący ją z istniejącymi faktami 
społecznymi



Kroeber - tp odzwierciedla ‘psychologię
społeczeństwa’ (formalne właściwości 
ludzkiego myślenia, struktury myślenia)



Rivers - tp ‘archeologią języka’, pokazuje 
zmiany zachodzące w organizacji 
społecznej

teorie totemizmu

‘Socjologiczna teoria totemizmu’



australijscy aborygeni i ich klasyfikacja świata



odwołania do Durkheima - solidarność klanowa



etap rozwoju symboliki natury (gatunek posiada 
znaczenie obrzędowe, dlatego wybiera się go, by 
symbolizował grupę)



totemizm australijski

patrylinearna grupa lokalna (horda)

totemy (zwierzęta, rośliny, deszcz, słońce, upał, 
chłód)

święte miejsca w obrębie terytorium

istoty mityczne (uświęciły święte miejsca)

‘The comparative method in social
anthropology’ (1952)



jak aborygeni klasyfikują ludzi jako 
członków grup społecznych



jak klasyfikują zwierzęta jako 
przedstawicieli gatunków



związki pomiędzy oboma systemami 
klasyfikacji



porównania pomiędzy poszczególnymi 
społecznościami