Fryzjer_514[01]Z1.01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Budowa i funkcje skóry

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Charakterystyka tworów nabłonkowych naskórka skóry

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Budowa i fizjologia włosów

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Rodzaje i właściwości włosów

5.4.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela pt. „Charakterystyka budowy i funkcji

skóry i włosów”, który będzie pomocny w przekazywaniu nowej wiedzy i kształtowaniu
umiejętności wykonywania tego rodzaju zabiegów.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł osiągnąć cele założone w programie kształcenia,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia wspomagające proces ukształtowania umiejętności praktycznych intelektualnych;

−

ewaluację osiągnięć – przykładowy zestaw zadań i pytań oraz zadanie typu próba pracy.
Pozytywny wynik sprawdzianów potwierdzi, że uczeń osiągnął założone w jednostce
modułowej cele,

−

literaturę uzupełniającą.
W przypadku wątpliwości w zakresie stosowania poradnika uczeń powinien zwrócić się

o pomoc do nauczyciela.

Schemat układu jednostek modułowych

514[01].Z1

Anatomia, fizjologia,

choroby skóry i w

łosów

514[01].Z1.01

Charakteryzowanie budowy

i funkcji skóry oraz w

łosów

514[01].Z1.02

Rozpoznawanie patologicznych zmian

na skórze

514[01].Z1.03

Rozpoznawanie uszkodze

i chorób w

łosów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

czytać tekst ze zrozumieniem,

−

analizować wybrane fragmenty tekstu,

−

wykonywać proste schematy i rysunki,

−

wykorzystać posiadaną wiedzę ogólną,

−

posługiwać się podstawowymi wiadomościami z zakresu biologii zdobytymi w trakcie
nauki w szkole podstawowej i gimnazjum,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

planować racjonalne wykorzystywanie czasu podczas wykonywania ćwiczeń,

−

przestrzegać zasad pracy umysłowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

scharakteryzować budowę skóry,

–

scharakteryzować cechy i funkcje skóry,

–

scharakteryzować budowę korzenia włosa,

–

określić warstwy trzonu włosa,

–

scharakteryzować barwnik włosa,

–

wyjaśnić proces siwienia włosów,

–

scharakteryzować cykl wzrostu włosa,

–

określić rodzaje włosów ludzkich,

–

określić kierunki porastania włosów na skórze człowieka,

–

scharakteryzować właściwości włosów,

–

scharakteryzować wygląd i właściwości włosów zdrowych, suchych, zniszczonych
i przetłuszczających się.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Fryzjer 514 [01]

Moduł:

Anatomia, fizjologia, choroby skóry i włosów 514 [01].Z1

Jednostka modułowa:

Charakterystyka budowy i funkcji skóry oraz włosów
514 [01]Z1.01

Temat: Cechy i funkcje skóry

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznawania i opisywania cech oraz funkcji

zdrowej skóry.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wymienić cechy skóry zdrowej,

−

dokonać analizy skóry w celu określenia poszczególnych jej cech,

−

wymienić funkcje skóry,

−

scharakteryzować poszczególne funkcje skóry,

−

posługiwać się pojęciami anatomicznymi z zakresu oceny funkcji i cech skóry,

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład połączony z pokazem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

ćwiczenia w małych 4 osobowych grupach.

Czas:

90 min.

Środki dydaktyczne:

−

atlas anatomiczny,

−

lupy/mikroskopy,

−

plansza anatomiczna budowy skóry,

−

preparaty histologiczne skóry lub tabela z określonymi grubościami skóry w różnych
miejscach ciała,

−

lusterka.

Uczestnicy: uczniowie klasy I zasadniczej szkoły zawodowej.

Przebieg zajęć:

1.  Sprawy organizacyjne (2 min).
2.  Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć (3 min).
3.  Przedstawienie  przez  nauczyciela  wiadomości  dotyczących  cech  skóry  zdrowej  i  metod

wykorzystywanych przy ich ocenie oraz scharakteryzowanie funkcji skóry– wykład

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

informacyjny połączony z pokazem na zdjęciach w atlasie anatomicznym rzeźby skóry
(35 min).

4. Ćwiczenia praktyczne (30 min.).

−

Uczniowie zostają podzieleni na grupy 4 osobowe,

−

Nauczyciel wyjaśnia i pokazuje metody sprawdzania cech skóry:

−

rzeźba – przy użyciu lupy lub mikroskopu

−

napięcie – przez ujęcie fałdu skóry i ocenie czasu jego rozprostowywania się

−

połysk i barwa – przy użyciu lusterka

−

grubość – poprzez oglądanie pod mikroskopem skóry z różnych miejsc ciała lub
analizę tabeli z grubością skóry w różnych miejscach ciała człowieka.

−

Każda z grup ma rozpoznać i dokonać charakterystyki poszczególnych cech skóry
oraz wyjaśnić poszczególne funkcje skóry (każda z grup ma przydzielone przez
nauczyciela inne funkcje).

−

Liderzy grup prezentują wyniki pracy grupy.

−

Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga w rozpoznawaniu cech skóry oraz
w wyjaśnianiu funkcji skóry (w razie potrzeby).

5. Każdy uczeń wskazuje swoje mocne i słabe strony w trakcie wykonywania ćwiczeń

praktycznych (5min).

6. Nauczyciel analizuje prace uczniów i stwierdza poprawność merytoryczną wykonanego

zadania (10min).

7. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny pracy poszczególnych uczniów na

zajęciach (3min).

Zakończenie zajęć (2min)

Praca domowa

Korzystając z dostępnych źródeł informacji i doświadczenia własnego, umotywuj

konieczność posiadania wiedzy z zakresu cech i funkcji skóry w zawodzie fryzjera.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Fryzjer 514 [01].

Moduł:

Anatomia, fizjologia, choroby skóry i włosów 514 [01].Z1

Jednostka modułowa:

Charakterystyka budowy i funkcji skóry oraz włosów
514 [01]Z1.01

Temat: Wykonywanie rysunków włosa w przekroju poprzecznym i podłużnym.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonywania rysunków włosa w przekroju podłużnym

i poprzecznym.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

dobrać materiały i przybory rysunkowe,

−

zorganizować stanowisko do wykonywania rysunków zgodnie z zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy,

−

zdefiniować pojecie: przekrój podłużny i przekrój poprzeczny,

−

wymienić elementy budowy włosa w przekroju podłużnym i poprzecznym,

−

omówić topografię poszczególnych elementów,

−

wykonać rysunek włosa w przekroju podłużnym i poprzecznym.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

grupowa.

Czas:

45 min.

Środki dydaktyczne:

−

blok rysunkowy formatu A4,

−

ołówki różnej twardości (H, HB, B),

−

gumka,

−

tekst przewodni,

−

kartki papieru na brudnopis.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia
Przedmiotem zadania jest wykonanie rysunku włosa w przekroju podłużnym i poprzecznym.

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów z pracą
metoda przewodniego tekstu.

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
1.  Co to jest przekrój poprzeczny i podłużny?
2.  Jak jest zbudowany włos?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Jakie elementy budowy włosa wyróżniamy na przekroju podłużnym, a jakie na przekroju

poprzecznym?

4.  Czy potrafisz zgromadzić odpowiednie przybory do wykonania ćwiczenia?
5.  Po co fryzjerowi potrzebna jest wiedza i umiejętność narysowania włosa w przekroju?

PLANOWANIE
1.  Ustal jakie elementy zawiera włos widziany w przekroju podłużnym i poprzecznym.
2.  Ustal jak one są ułożone i jak wyglądają.
3.  Zaplanuj kolejność wykonywanych rysunków.
4.  Dobierz właściwe pomoce do wykonania ćwiczenia.
5.  Zaznacz czas wykonania pracy.

UZGODNIENIE
1.  Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2.  Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1.  Dokonaj analizy pamięciowej wiadomości z zakresu budowy włosa.
2.  Zapisz na kartce elementy budowy włosa w poszczególnych przekrojach.
3.  Wykonaj  zgodnie  z  zaplanowanymi  czynnościami  rysunek  włosa  w  przekroju

poprzecznym i podłużnym zaznaczając wypisane elementy.

4. Zwróć uwagę na estetykę, dokładność i poprawność merytoryczną swojej pracy.
5. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy. Zespół uczniów wyznacza lidera grupy,

który dokonuje prezentacji ćwiczenia.

SPRAWDZANIE
1.  Czy poprawnie zostały określone przekroje?
2.  Czy prawidłowo nazwano elementy budowy włosa?
3.  Czy elementy budowy włosa są właściwie rozmieszczone pod względem topograficznym?
4.  Czy rysunek jest czytelny i estetyczny?
5.  Czy  wszystkie  cechy  charakterystyczne  włosa  występujące  w  poszczególnych

przekrojach zostały przedstawione na rysunku?

ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje jakie nowe, ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać
w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA (3 min)

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Budowy poszczególnych elementów włosa

przedstawionych na przekroju poprzeczny i podłużnym.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Budowa i funkcje skóry

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ cechy własnej skóry, porównaj je z cechami skóry koleżanek z grupy.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z opisem cech skóry (materiał nauczania pkt. 4.1.1),
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3)  zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji,
4)  dostrzec i opisać cechy własnej skóry np.: na grzbiecie rąk,
5)  dokonać  porównanie  poszczególnych  cech  własnej  skóry  z  cechami  skóry  koleżanki

z grupy (w razie trudności skorzystać z pomocy nauczyciela),

6) przedstawić wnioski w postaci plakatu zawierającego następujące elementy: cecha skóry,

jej charakterystyka, podobieństwa, różnice,

7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  duży arkusz białego papieru,
–  grube markery w ciemnym kolorze do pisania na papierze (przynajmniej 3 sztuki),
–  lupa,
–  kartki papieru na brudnopis,
–  przybory do pisania,
–  notatki z zajęć dotyczące omawianego tematu,
–  literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Uzupełnij zaprezentowaną tabelę zawierającą informacje na temat funkcji skóry

FUNKCJA SKÓRY

POPRZEZ:

1. stanowi narząd biorący udział

w odbieraniu (percepcji) bodźców

- obecność w skórze receptorów i włókien

nerwowych odpowiedzialnych za
odbieranie i przewodzenie bodźców
dotyku, ucisku, bólu, temperatury

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wiadomościami dotyczącymi budowy skóry (materiał nauczania pkt.

4.1.1),

2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3)  przeanalizować zaprezentowaną tabelkę,
4)  nazwać wszystkie najważniejsze funkcje skóry,
5)  rozróżnić  dzięki  czemu  dana  funkcje  jest  spełniana  i  jakie  ma  znaczenie  dla  naszego

zdrowia,

6)  wpisać poszczególne wnioski do tabeli,
7)  zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru z narysowaną tabelą,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Charakterystyka tworów nabłonkowych naskórka skóry

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj gruczoły łojowe i potowe na rysunku, przedstaw ich charakterystykę.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z charakterystyką gruczołów skóry (materiał nauczania pkt. 4.2.1),
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3)  przeanalizować elementy skóry zaznaczone na powyższym rysunku,
4)  dostrzec i podpisać gruczoł potowy i łojowy,
5)  przedstawić  charakterystykę  gruczołów,  uwzględniając  ich  funkcje  (w  razie  trudności

skorzystać z pomocy nauczyciela),

6)  przedstawić wnioski w postaci plakatu zawierającego charakterystykę gruczołów,
7)  zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8)  dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

–  rysunek skóry w powiększeniu,
–  duży arkusz białego papieru,
–  grube markery w ciemnym kolorze do pisania na papierze (przynajmniej 2 sztuki),
–  kartki papieru na brudnopis,
–  przybory do pisania,
–  notatki z zajęć dotyczące gruczołów skóry,
–  literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj elementy budowy paznokcia i nazwij je wykorzystując określenia podane

w nawiasie.
(obrąbek naskórkowy podpaznokciowy, wał paznokcia, macierz, skórka, obrąbek naskórkowy
paznokcia, płytka paznokciowa).

Budowa paznokcia w przekroju strzałkowym

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z charakterystyką budowy paznokcia (materiał nauczania pkt. 4.2.1),
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3)  przeanalizować elementy paznokcia zaznaczone na powyższym rysunku,
4)  dostrzec  i  podpisać  wyszczególnione  elementy  budowy  paznokcia  wykorzystując  nazwy

zawarte w ramce,

5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

–  schemat paznokcia w powiększeniu,
–  grube markery w ciemnym kolorze do pisania na papierze (przynajmniej 2 sztuki),
–  kartki papieru na brudnopis,
–  przybory do pisania,
–  notatki z zajęć dotyczące budowy paznokcia,
–  literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Budowa i fizjologia włosów

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykorzystując metodę inscenizacji wyjaśnij klientce fazy wzrostu włosa.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  dokonać wyboru osoby pełniącej rolę klientki (Ty pełnisz rolę fryzjera),
2)  zapoznać się z charakterystyką faz wzrostu włosa (materiał nauczania pkt. 4.3.1),
3)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4)  przygotować  pisemnie  prawidłowo  pod  względem  merytorycznym  „rolę”  fryzjera

i klientki (pod kierunkiem nauczyciela i przy jego ewentualnej pomocy),

5)   nauczyć się ról,
6)  zaprezentować w formie dialogu z klientką fazy wzrostu włosa,
7)  przedyskutować w grupie plusy i minusy zaprezentowanej inscenizacji,
8)  dokonać oceny poprawności wykonania zadania,
9)  określić  i  zapisać  wnioski  wypływające  z  powyższego  zadania,  ze  szczególnym

zwróceniem uwagi na trudności występujące w trakcie wykonywania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– inscenizacja.

Środki dydaktyczne:

–  fotel fryzjerski,
–  wyposażenie stanowiska pracy fryzjera,,
–  kartki papieru na brudnopis,
–  przybory do pisania,
–  opracowany scenariusz inscenizacji,
–  notatki z zajęć dotyczące faz wzrostu włosa,
–  literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wykorzystując wiadomości zdobyte na zajęciach szkolnych naszkicuj podłużny

i poprzeczny przekrój włosa.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z charakterystyką budowy włosa w przekroju podłużnym i poprzecznym

(materiał nauczania pkt. 4.3.1),

2)  wypisać elementy budowy włosa w poszczególnych przekrojach,
3)  określić kolejność występujący w schemacie elementów,
4)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
5)  naszkicować podłużny i poprzeczny przekrój włosa,
6)  podpisać elementy włosa widoczne na poszczególnych przekrojach,
7)  zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8)  porównać swoją pracę z pracami koleżanek z grupy,
9)  ocenić  pod  względem  estetyki  wykonania  i  poprawności  merytorycznej  naszkicowane

schematy włosa.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  duża kartka białego papieru,
–  kolorowe markery,
–  przybory do pisania,
–  karki na brudnopis,
–  notatki z zajęć dotyczące budowy włosa,
–  literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Rodzaje i właściwości włosów

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie próbek analityczny różnych włosów określ:

a)  nazwę oglądanego włosa,
b)  skąd pochodzi włos,
c)  czym  charakteryzuje  się  dany  włos  pod  względem  wyglądu  zewnętrznego  i  spełnianej

funkcji.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z charakterystyką różnych rodzajów włosów (materiał nauczania pkt. 4.4.1),
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3)  obejrzeć makroskopowo przygotowane próbki włosów o długości 0,5 cm,
4)  porównać makroskopowy wygląd włosów,
5)  ułożyć preparat pod mikroskopem,
6)  określić rodzaj oglądanych włosów, nazwać je,
7)  odpowiedzieć na pytanie skąd pochodzi włos,
8)  scharakteryzować oglądane włosy według ustalonych kryteriów,
9)  zaprezentować wnioski z pracy,
10) porównać własne wyniki z wynikami pracy innych osób w grupie,
11) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  lupa,
–  mikroskop,
–  kilka  preparatów  włosów  z  różnych  miejsc  na  szkiełkach  podstawowych  (wszystkie

preparaty o długości 0,5 cm),

–  ustalone kryteria opisu preparatów,
–  karki na brudnopis,
–  przybory do pisania,
–  notatki z zajęć dotyczące charakterystyki włosów,
–  literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Przy pomocy urządzeń do pomiaru rozciągliwości i grubości włosa, oraz używając innych

(ustalonych przez siebie) prób określ właściwości włosów głowy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z charakterystyką różnych właściwości włosów i sposobami

ich oznaczania (materiał nauczania pkt. 4.4.1),

2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3)  obejrzeć makroskopowo przygotowaną próbkę włosa głowy,
4)  przy pomocy specjalnego urządzenia sprawdzić wytrzymałość włosa na rozciąganie,
5)  zmierzyć siłę, z jaką trzeba zadziałać, aby włos przerwać,
6)  zmierzyć grubość włosa,
7)  obejrzeć suchy włos pod mikroskopem, a potem porównać z włosem mokrym,
8)  zaobserwować,  co  się  dzieje  z  włosem  po  trwałej  na  skutek  zadziałania  na  niego  pary

wodnej,

9) opracować wnioski z obserwacji,
10) zaprezentować wnioski z pracy,
11) porównać własne wyniki z wynikami pracy innych osób w grupie,
12) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

–  lupa,
–  mikroskop,
–  kilka preparatów włosów głowy, w tym włos po trwałej, rozjaśniony,
–  ustalone kryteria opisu właściwości włosów,
–  urządzenie do prób rozciągania włosów,
–  przyrząd do pomiaru grubości włosa,
–  karki na brudnopis,
–  przybory do pisania,
–  notatki z zajęć dotyczące charakterystyki właściwości włosów,
–  literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Charakterystyka budowy
i funkcji skóry oraz włosów”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. b, 4. b, 5. a, 6. b, 7. d, 8. a, 9. d, 10. b, 11. d,
12. a, 13. d, 14. b, 15. a, 16. d, 17. a, 18. c, 19. c, 20. c.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozróżnić warstwy naskórka

Oszacować masę skóry człowieka

Określić czas rogowacenia naskórka

Określić najgrubszą warstwę skóry

Wskazać czynniki decydujące
o elastyczności skóry

Oszacować grubość skóry człowieka

Wskazać usytuowanie melanocytów
w skórze

Zdefiniować pojęcie sebum

Określić usytuowanie warstwy rozrodczej
paznokcia

10 Określić miejsca nieowłosione na ciele człowieka

11 Przewidzieć czas wzrostu włosa

12 Określić warstwy włosa

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazać składniki odżywcze odpowiedzialne za
prawidłowy wzrost włosa

14 Zdefiniować pojęcie eumelanina

15 Oszacować wytrzymałość włosa

16 Określić funkcje włókna somatycznego

17 Określić usytuowanie gruczołów ekrynowych

18 Wskazać cześć łącznotkankową włosa

19 Wskazać funkcje lejka

Określić warstwy włosa zbudowane z keratyny
włóknistej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Przeprowadź  z  uczniami  próbę  udzielania  odpowiedzi  na  takie  typy  zadań  testowych,

jakie będą w teście.

5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i karty odpowiedzi, podaj  czas  przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 20 zadań dotyczących charakterystyki budowy i funkcji skóry oraz włosów.

Są to zadania wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową),

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później. Wróć do niego, gdy rozwiążesz pozostałe zadania. Na
rozwiązanie testu masz 90 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Kolejne warstwy naskórka licząc od góry to

a)  rogowaciejąca, jasna, ziarnista, kolczysta, podstawna (rozrodcza).
b)  jasna, ziarnista, kolczysta, podstawna (rozrodcza), rogowaciejąca.
c)  ziarnista, jasna, kolczysta, podstawna, rogowaciejąca.
d)  podstawna, kolczysta, ziarnista, jasna, rogowaciejąca.

2. Waga skóry człowieka dorosłego to

a)  3,5 kg.
b)  ok. 2 kg.
c)  4–5,5 kg.
d)  2–3 kg.

3. Przesuwanie się komórki z warstwy podstawnej ku powierzchni, aż do jej pełnego

zrogowacenia trwa
a)  ok.14 dni.
b)  ok. 30 dni.
c)  ok. 20 dni.
d)  jest to indywidualnie uwarunkowane.

4. Najgrubszą warstwą skóry jest

a)  naskórek.
b)  skóra właściwa.
c)  warstwa siatkowata.
d)  tkanka tłuszczowa.

5. Elastyczność skóry zapewnia

a)  tonus i turgor.
b)  tonus i tumor.
c)  tumor i turgor.
d)  tonus i kolagen.

6. Grubość skóry waha się w granicach

a)  0,01–0,5 mm.
b)  0,5–4 mm.
c)  0,4–1,5 mm.
d)  0,5–2 mm.

7. Melanocyty znajdują się w

a)  warstwie kolczystej naskórka.
b)  warstwie jasnej naskórka.
c)  skórze właściwej.
d)  warstwie podstawnej naskórka.

8. Nazwą „sebum” określa się

a)  łój.
b)  pot.
c)  indywidualny zapach skóry człowieka.
d)  substancję lipidowo – wodną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Warstwa rozrodcza paznokcia znajduje się w obrębie

a)  obrąbka.
b)  ciała paznokcia.
c)  łoża paznokcia.
d)  obłączka.

10. Całkowicie pozbawione włosów są

a)  tylko dłonie.
b)  dłonie, podeszwy, u mężczyzn napletek, u kobiet wargi sromowe mniejsze.
c)  stopy, dłonie, niektóre elementy narządów płciowych.
d)  żadna odpowiedź nie jest prawdziwa.

11. Włos rośnie średnio

a)  0,5 cm/dobę.
b)  0,7 cm/ dobę.
c)  0,8 mm/dobę.
d)  0,35 mm/dobę.

12. Na przekroju poprzecznym włos składa się z

a)  rdzenia, kory, osłonki.
b)  osłonki, mikrowłókien, korzenia.
c)  korzenia, łodygi, cebulki.
d)  rdzenia, łodygi, korzenia.

13. Głównym składnikiem odżywczym biorącym udział w budowie włosów jest

a)  tłuszcz.
b)  witaminy.
c)  składniki mineralne.
d)  białko.

14. Eumelanina to barwnik

a)  żółto – pomarańczowy.
b)  brązowo – czarny.
c)  pomarańczowo – czerwony.
d)  brązowo – pomarańczowy.

15. Niezniszczony, zdrowy włos może unieść ciężar

a)  do 90 gramów.
b)  do 120 gramów.
c)  do 50 gramów.
d)  do 200 gramów

16. Włókna somatyczne unerwiające skórę

a)  unerwiają gruczoły skóry.
b)  unerwiają mięśnie przywłosowe.
c)  przewodzą czucie głębokie z wnętrza organizmu.
d)  przewodzą czucie dotyku, ucisku, bólu, temperatury.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko………………………………………………………………………………….

Charakterystyka budowy i funkcji skóry oraz włosów

Zakreśl prawidłową odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Charakterystyka budowy
i funkcji skóry oraz włosów”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. b, 4. a, 5. d, 6. c, 7. b, 8. a, 9. d, 10. a, 11. b,
12. c, 13. c, 14. a, 15. c, 16. a, 17. d, 18. c, 19. b, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Scharakteryzować skórę człowieka

Określić warstwy skóry człowieka

Wskazać tkankę, z której jest zbudowany naskórek

Określić występowanie eleidyny

Podać nazwę komórek produkujących barwnik skóry

Wskazać warstwy skóry właściwej

Wskazać czynniki decydujące o elastyczności skóry

Określić rolę limfy w organiźmie człowieka

Oszacować wiek człowieka, od którego jest
produkowany pot

10 Wskazać usytuowanie melanocytów we włosie

11 Określić materiał budulcowy włosa

12 Oszacować szybkość wzrostu włosa człowieka

13 Zdefiniować pojecie cuticula pili

Wskazać witaminy odpowiedzialne za prawidłowy
wzrost włosa

15 Zdefiniować pojęcie faza spoczynku włosa

16 Przewidzieć czynniki stymulujące melanogenezę

Określić elementy budowy skóry odpowiedzialne
za mechaniczną osłonę organizmu człowieka

18 Scharakteryzować składniki płaszcza ochronnego skóry

19 Wskazać usytuowanie korzenia paznokcia

20 Wskazać usytuowanie owłosienia terminalnego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

jakie będą w teście.

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

Są to zadania wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową),

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później. Wróć do niego, gdy rozwiążesz pozostałe zadania. Na
rozwiązanie testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Skórę człowieka charakteryzuje

a)  4 warstwowa budowa.
b)  stałe rogowacenie naskórka.
c)  występowanie warstwy rozrodczej bezpośrednio pod warstwą jasną naskórka.
d)  występowanie komórek tłuszczowych w skórze właściwej.

2. Skóra składa się z następujących warstw

a)  naskórek, skóra właściwa, tkanka tłuszczowa.
b)  tkanka rozrodcza, skóra właściwa, tkanka podskórna.
c)  naskórek, skóra właściwa, tkanka podskórna.
d)  warstwa rogowaciejąca, skóra właściwa, tkanka tłuszczowa.

3. Naskórek jest tkanką

a)  łączną.
b)  nabłonkową.
c)  tłuszczową.
d)  wielowarstwową.

4. Charakterystyczne białko zwane eleidyną występuje w

a)  warstwie jasnej naskórka.
b)  warstwie podstawnej naskórka.
c)  warstwie ziarnistej naskórka.
d)  skórze właściwej.

5. Komórki produkujące barwnik skóry to

a)  malaniny.
b)  melacyty.
c)  melaninocyty.
d)  melanocyty.

6. W obrębie skóry właściwej wyróżnia się warstwy

a)  podstawową i siateczkowatą.
b)  brodawkowatą i kolagenową.
c)  brodawkowatą i siateczkowatą.
d)  podstawną i siatkowatą.

7. Elastyczność skóry człowieka zależy od

a)  jej budowy warstwowej.
b)  napięcia włókien mięśniowych i zawartości w skórze płynów ustrojowych.
c)  ilości dostarczanych do organizmu płynów.
d)  pokładów tkanki tłuszczowej.

8. Rola limfy polega na

a) pośredniczeniu w przekazywaniu materiału odżywczego z naczyń krwionośnych do

komórek skóry.

b)  pośredniczeniu w przekazywaniu tlenu do naczyń krwionośnych z komórek skóry.
c)  łączeniu układu naczyniowego żylnego z tętniczym.
d)  wymianie składników odżywczych między tkankami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Pot jest produkowany przez gruczoły potowe już od

a)  urodzenia.
b)  3 miesiąca życia płodowego.
c)  3 miesiąca życia.
d)  7 miesiąca życia płodowego.

10. Melanocyty we włosach znajdują się

a)  w części nabłonkowej tuż powyżej brodawki.
b)  w części nabłonkowej tuż poniżej brodawki.
c)  tylko w części łodygi włosa.
d)  w brodawce włosa.

11. Włosy powstają z

a)  komórek skóry właściwej.
b)  komórek naskórka.
c)  elementów tkanki podskórnej.
d)  wszystkich warstw skóry.

12. Włosy najszybciej rosną

a)  w zimie pod ciepłym okryciem głowy.
b)  na jesieni, podczas dni deszczowych.
c)  w lecie i w czasie snu.
d)  na wiosnę i na jesieni.

13. Cuticula pili to

a)  rdzeń włosa.
b)  kora włosa.
c)  osłonka włosa.
d)  mieszek włosowy.

14. Dla prawidłowej budowy włosów najistotniejsze znaczenie mają witaminy

a)  A, E, z grupy B.
b)  B12, C, PP.
c)  A, D, K.
d)  B6, B12, C

15. Faza spoczynku, obumierania i wypadania włosów to

a)  anagen.
b)  katagen.
c)  telogen.
d)  trychogen.

16. Pobudzająco na melanogenezę wpływają

a)  promienie ultrafioletowe, MSH, hormony płciowe, hormony tarczycy.
b)  hormony kory nadnerczy, hormony płciowe, hormony grasicy.
c)  kwas askorbinowy, hormony tarczycy, hormony kory nadnerczy.
d)  hormony tylnego płata przysadki mózgowej, hormony płciowe, witamina C.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko………………………………………………………………………………….

Charakterystyka budowy i funkcji skóry oraz włosów

Zakreśl prawidłową odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem: