1

R. Fimińska-Banaszyk

CZYNNIKI

STRUKTUROTWÓRCZE

I EFEKTYWNOŚĆ STRUKTUR

ORGANIZACYJNYCH

1.

Podejścia do objaśniania procesów

kształtowania struktur organizacyjnych

2.

Strategia jako czynnik determinujący

3.

Otoczenie jako źródło presji dostosowawczej

4.

Atrybuty organizacji jako czynniki warunkujące

pożądaną strukturę

R. Fimińska-Banaszyk

CZYNNIKI

STRUKTUROTWÓRCZE

łańcuchy determinacji



Podejście klasyczne:



Podejście ekologiczne:



Podejście inercyjne:

strategia

Struktura organizacyjna

efektywność

otoczenie

Struktura organizacyjna

efektywność

atrybuty wewnętrzne

Struktura organizacyjna

efektywność

R. Fimińska-Banaszyk

Trójczynnikowa koncepcja

determinacji struktur

organizacyjnych

STRATEGIA

STRUKTURA

ORGANIZACYJNA

CZYNNIKI

ZEW NĘTRZNE

CZYNNIKI

W EW NĘTRZNE

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE KLASYCZNE

determinizm strategiczny



cele strategiczne organizacji powstają

jako wypadkowa oddziaływania

interesów skupionych wokół organizacji



możliwości:

– priorytet dla

rentowności

– priorytet dla

ekspansji

– priorytet dla

bezpieczeństwa

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE KLASYCZNE

determinizm strategiczny



priorytet dla rentowności: w jaki sposób

maksymalizować zyski z działalności i bogacić

właścicieli



rentowność wymaga:

– wyznaczenia

centrów odpowiedzialności za wyniki

– jednoznacznej

specjalizacji działań

–

centralizacji planowania i kontroli

– precyzyjnych

standardów dla zachowań

organizacyjnych

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE KLASYCZNE

determinizm strategiczny



priorytet dla ekspansji: w jaki sposób

powiększać zasięg działalności organizacji

i wielkość jej potencjału majątkowego



ekspansja wymaga:

– zwiększania liczby komórek i większych jednostek

organizacyjnych (

konfiguracja)

–

decentralizacji uprawnień dla bieżącej działalności

– minimalizacji

zestandaryzowania zachowań

organizacyjnych

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE KLASYCZNE

determinizm strategiczny



priorytet dla bezpieczeństwa: w jaki sposób

zachować dotychczasowe osiągnięcia i nie

pogarszać rezultatów działalności



bezpieczeństwo wymaga:

– kształtowania

elastycznego sposobu działalności

komórek i większych jednostek organizacyjnych

– zrównoważonego podejścia do

decentralizacji i

centralizacji

– wysokiego

zestandaryzowania najważniejszych

zachowań organizacyjnych

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE KLASYCZNE

determinizm strategiczny



strategia wyznacza kierunek rozwoju

organizacji:

– dążenie do specjalizacji

specjalizacji (zmniejszanie liczby

obsługiwanych segmentów strategicznych)

– dążenie do dywersyfikacji

dywersyfikacji (zwiększanie liczby

obsługiwanych segmentów strategicznych)



segment strategiczny to dziedzina

aktywności plus odpowiadające jej

strategiczne jednostki biznesu

R. Fimińska-Banaszyk

Segment strategiczny

L’Oreal



środki do pielęgnacji włosów 46%



środki do makijażu 14%



produkty do pielęgnacji cery 20%



perfumy 17%



artykuły toaletowe 3%

2

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE KLASYCZNE

determinizm strategiczny

STRATEGIE

STRUKTURY

koncentracja

(specjalizacja)

struktura typu U

struktura typu M

dywersyfikacja

struktura typu W

(procesowa)

struktura typu H
struktura typu W (sieciowa)

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE KLASYCZNE

determinizm strategiczny

3 poziomy formułowania strategii



poziom całej organizacji

–

wzrost (zwiększanie liczby dziedzin

aktywności gospodarczej)

–

stabilizacja (utrzymywanie dotychczasowej

liczby DAG)

–

redukcja (zmniejszanie lub rezygnacja z

niektórych DAG

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE KLASYCZNE

determinizm strategiczny

3 poziomy formułowania strategii



wzrost

– dywersyfikacja pokrewna i niezależna
– integracja nowych zadań z już

realizowanymi

– zorganizowanie nowych lub

powiększonych jednostek organizacyjnych

– ich lokalizacja w so

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE KLASYCZNE

determinizm strategiczny

3 poziomy formułowania strategii



stabilizacja

– brak istotnych zmian w so
– ew. zmiany w rozpiętości kierowania
– ew. zmiany zakresu władzy kierowników

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE KLASYCZNE

determinizm strategiczny

3 poziomy formułowania strategii



redukcja

– sprzedaż, zamykanie nierentownych

jednostek, ograniczanie asortymentu,

zwalnianie pracowników

– kurczenie się so
– zmiany w większości wymiarów so

(KCSSF)

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE KLASYCZNE

determinizm strategiczny

3 poziomy formułowania strategii



poziom jednostki biznesu

– przywództwo cenowe

• stabilność i przewidywalność działań

organizacyjnych (sprawność i efektywność)

• struktury mechanistyczne

• kryterium funkcjonalne
• niewielka rozpiętość kierowania i liczne

szczeble hierarchiczne

• znaczny poziom centralizacji i formalizacji
• główne narzędzie koordynacji: hierarchia org.

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE KLASYCZNE

determinizm strategiczny

3 poziomy formułowania strategii



poziom jednostki biznesu

– przywództwo jakościowe oparte na

innowacjach

• struktura organiczna

• niewiele szczebli hierarchicznych i duża rozpiętość

kierowania

• zdecentralizowana i niezbyt sformalizowana

• liczne kryteria specjalizacji (obiektowe, procesowe)
• zasada pracy zespołowej i niehierarchiczne

narzędzia koordynacji

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE KLASYCZNE

determinizm strategiczny

3 poziomy formułowania strategii



poziom służby organizacyjn

ej

– strategie funkcjonalne (personalna, finansowa,

marketingowa itd.)

– brak jednoznacznych zależności

– można wykorzystać zasady opisujące 2 wyższe

poziomy

– np. strategia marketingowa wymaga agresywnej

promocji i zróżnicowanych narzędzi

marketingowych - rozbudowanie i autonomia

decyzyjna jednostek organizacyjnych

odpowiedzialnych za te zadania

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE EKOLOGICZNE

dostosowanie środowiskowe



otoczenie organizacji :

– wszystkie podmioty instytucjonalne i fizyczne
– zdarzenia bezpośrednio lub pośrednio warunkujące

działalność organizacji



systematyzacja otoczenia

– stabilne (niezmienne) i dynamiczne (turbulentne)
– proste (mało składników) i kompleksowe (duża

liczba składników)

3

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE EKOLOGICZNE

dostosowanie środowiskowe

stabilne

dynamiczne

OTOCZENIE

kompleksowe

proste

Struktura zdecentralizowana

o wysokim stopniu

formalizacji, wykorzystująca

standaryzację kwalifikacji

Struktura zdecentralizowana i

w dużym stopniu organiczna,

preferująca bieżące wzajemne

dostosowania

Struktura scentralizowana o

wysokim stopniu

formalizacji,

wykorzystująca

standaryzację procesy pracy

Struktura scentralizowana i

w dużym stopniu

organiczna, preferująca

bezpośredni nadzór

przełożonych

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE

EKOLOGICZNE

dostosowanie środowiskowe

stabilne

dynamiczne

słabo zróżnicowana

i zintegrowana

Organizacja

efektywna

silnie zróżnicowana

i zintegrowana

Organizacja

nieefektywna

Organizacja

efektywna

Organizacja

nieefektywna

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE EKOLOGICZNE

dostosowanie środowiskowe



stabilne otoczenie i niewielkie wewnętrzne

zróżnicowanie

– proste, technokratyczne narzędzia koordynacji
– hierarchia, plany, przepisy organizacyjne



dynamiczne otoczenie i silne zróżnicowanie

wewnętrzne

– kompleksowe, osobowe narzędzia koordynacji
– koordynatorzy, menedżerowie projektów i

produktów, komisje, komitety, grupy robocze

PODEJŚCIE INERCYJNE

wpływ wielkości

WIELKOŚĆ

ORGANIZACJI

Rośnie

zróżnicowanie

Rośnie

standaryzacja

procesów

Rośnie

formalizacja

Poziome: liczba

komórek

Pionowe: liczba

szczebli

hierarchicznych

Rośnie

decentralizacja

decyzji

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE INERCYJNE

wpływ technologii

Produkcja

jednostkowa

Produkcja

masowa

Produkcja

ciągła

Wysoki

poziom

Niski

poziom

-rozpiętość kierowania naczelnego kierownictwa
-liczba szczebli hierarchicznych
-stosunek zatrudnionych w administracji do

produkcji

-rozpiętość kierowania kierownictwa niskiego

szczebla
-standaryzacja i formalizacja
-centralizacja

s. organiczna

s. organiczna

s. mechaniczna

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE INERCYJNE

wpływ kultury



stanowiska organizacyjne zajmują

ludzie o

określonych

postawach i systemach wartości



narodowe lub regionalne kultury kształtują

odmienne wartości



źródła

odmienności kulturowych:

– system ekonomiczny (liberalizm-interwencjonizm)
– system polityczny (demokracja-autorytaryzm)
– system administracyjny (federalizm-koncentracja)
– system edukacji i model wychowania

R. Fimińska-Banaszyk

PODEJŚCIE INERCYJNE

wpływ kultury

Strefa

amerykańska

Strefa

europejska

Strefa

azjatycka

indywidualizm,

rywalizacja,

podejmowanie ryzyka

solidaryzm,

kooperacja,

asekuracja

solidaryzm,
rygoryzm,
wspólna odpowiedzialność

struktury wg ośrodków

zysków,

zdecentralizowane,

niesformalizowane

struktury wg funkcji,

scentralizowane,

sformalizowane

struktury zhierarchizowane,

nastawione na

partycypację,

niesformalizowane

PODEJŚCIE INERCYJNE

wpływ cyklu życia (historii)

organizacji

powstanie

elastyczna struktura organizacyjna,

sankcjonująca przedsiębiorczość

wzrost

struktura różnicująca stanowiska

i komórki

dojrzałość

struktura zbiurokratyzowana

odnowa

struktura poszukująca decentralizacji

i powrotu do przedsiębiorczości

R. Fimińska-Banaszyk

Struktura organizacyjna

a efektywność organizacji



pogląd deterministyczny

– strategiczne, środowiskowe i inercyjne

dostosowanie strukturalne warunkują

wysoką efektywność działalności

organizacji

4

R. Fimińska-Banaszyk

Struktura organizacyjna

a efektywność organizacji



pogląd indeterministyczny

– struktura organizacyjna

odzwierciedla i równocześnie

kreuje układ władzy i ról w

zorganizowanym zespole ludzkim

– so jest więc niezależna od

realizowanej efektywności

R. Fimińska-Banaszyk

Struktura organizacyjna

a efektywność organizacji



pogląd dopuszczający zmienność

uwarunkowań

– so jest obiektem „przetargów

politycznych” do momentu zagrożenia

efektywności organizacji

– w warunkach zagrożenia staje się

ważnym instrumentem stymulowania

wzrostu efektywności