1

R. Fimi

ń

ska-Banaszyk

CZYNNIKI

STRUKTUROTWÓRCZE

I EFEKTYWNOŚĆ STRUKTUR

ORGANIZACYJNYCH

1.

Strategia jako czynnik determinuj

ą

cy

2.

Otoczenie jako

ź

ródło presji dostosowawczej

3.

Atrybuty organizacji jako czynniki warunkuj

ą

ce

po

żą

dan

ą

struktur

ę

R. Fimi

ń

ska-Banaszyk

Trójczynnikowa koncepcja

determinacji struktur

organizacyjnych

STRATEGIA

STRUKTURA

ORGANIZACYJNA

CZYNNIKI

ZEWN

Ę

TRZNE

CZYNNIKI

WEWN

Ę

TRZNE

R. Fimi

ń

ska-Banaszyk

Determinizm strategiczny

Strategia organizacji jest zbiorem zało

ż

e

ń

co do kluczowych zamierze

ń

i sposobów ich

osi

ą

gni

ę

cia w zmiennych uwarunkowaniach

Strategia okre

ś

la:

– zadania do wykonania

– po

żą

dane technologi

ę

, procedury i ludzi

– otoczenie, w którym organizacja b

ę

dzie działa

ć

R. Fimi

ń

ska-Banaszyk

Determinizm strategiczny

cele strategiczne organizacji powstaj

ą

jako wypadkowa oddziaływania
interesów skupionych wokół organizacji

mo

ż

liwo

ś

ci:

– priorytet dla rentowno

ś

ci

– priorytet dla ekspansji

– priorytet dla bezpiecze

ń

stwa

R. Fimi

ń

ska-Banaszyk

Determinizm strategiczny

priorytet dla rentowno

ś

ci: w jaki sposób

maksymalizowa

ć

zyski z działalno

ś

ci i bogaci

ć

wła

ś

cicieli

rentowno

ść

wymaga:

– wyznaczenia centrów odpowiedzialno

ś

ci za wyniki

– jednoznacznej specjalizacji działa

ń

– centralizacji planowania i kontroli

– precyzyjnych standardów dla zachowa

ń

organizacyjnych

R. Fimi

ń

ska-Banaszyk

Determinizm strategiczny

priorytet dla ekspansji: w jaki sposób
powi

ę

ksza

ć

zasi

ę

g działalno

ś

ci organizacji

i wielko

ść

jej potencjału maj

ą

tkowego

ekspansja wymaga:

– zwi

ę

kszania liczby komórek i wi

ę

kszych jednostek

organizacyjnych (konfiguracja)

– decentralizacji uprawnie

ń

dla bie

żą

cej działalno

ś

ci

– minimalizacji zestandaryzowania zachowa

ń

organizacyjnych

2

R. Fimi

ń

ska-Banaszyk

Determinizm strategiczny

priorytet dla bezpiecze

ń

stwa: w jaki sposób

zachowa

ć

dotychczasowe osi

ą

gni

ę

cia i nie

pogarsza

ć

rezultatów działalno

ś

ci

bezpiecze

ń

stwo wymaga:

– kształtowania elastycznego sposobu działalno

ś

ci

komórek i wi

ę

kszych jednostek organizacyjnych

– zrównowa

ż

onego podej

ś

cia do decentralizacji i

centralizacji

– wysokiego zestandaryzowania najwa

ż

niejszych

zachowa

ń

organizacyjnych

R. Fimi

ń

ska-Banaszyk

Determinizm strategiczny

STRATEGIE

STRUKTURY

koncentracja
(specjalizacja)

struktura typu U

struktura typu M

dywersyfikacja

struktura typu W
(procesowa)

struktura typu H

struktura typu W (sieciowa)

R. Fimi

ń

ska-Banaszyk

Dostosowanie środowiskowe

stabilne

dynamiczne

OTOCZENIE

kompleksowe

proste

Struktura zdecentralizowana
o wysokim stopniu
formalizacji, wykorzystująca
standaryzację kwalifikacji

Struktura zdecentralizowana i
w dużym stopniu organiczna,
preferująca bieżące wzajemne
dostosowania

Struktura scentralizowana o
wysokim stopniu
formalizacji,
wykorzystująca
standaryzację procesy pracy

Struktura scentralizowana i
w dużym stopniu
organiczna, preferująca
bezpośredni nadzór
przełożonych

wpływ wielkości na SO

WIELKO

ŚĆ

ORGANIZACJI

Ro

śnie

zró

żnicowanie

Ro

śnie

standaryzacja

procesów

Ro

śnie

formalizacja

Poziome: liczba

komórek

Pionowe: liczba

szczebli

hierarchicznych

Ro

śnie

decentralizacja

decyzji

R. Fimi

ń

ska-Banaszyk

wpływ technologii na SO

Produkcja

jednostkowa

Produkcja

masowa

Produkcja

ciągła

Wysoki
poziom

Niski
poziom

-rozpiętość kierowania naczelnego kierownictwa

-liczba szczebli hierarchicznych

-stosunek zatrudnionych w administracji do
produkcji

-rozpiętość kierowania kierownictwa niskiego
szczebla

-standaryzacja i formalizacja

-centralizacja

R. Fimi

ń

ska-Banaszyk

wpływ kultury na SO

stanowiska organizacyjne zajmuj

ą

ludzie o

okre

ś

lonych postawach i systemach warto

ś

ci

narodowe lub regionalne kultury kształtuj

ą

odmienne warto

ś

ci

ź

ródła odmienno

ś

ci kulturowych:

– system ekonomiczny (liberalizm-interwencjonizm)

– system polityczny (demokracja-autorytaryzm)

– system administracyjny (federalizm-koncentracja)

– system edukacji i model wychowania

3

wpływ cyklu życia (historii)

organizacji na SO

powstanie

elastyczna struktura organizacyjna,
sankcjonuj

ąca przedsiębiorczość

wzrost

struktura ró

żnicująca stanowiska

i komórki

dojrzałość

struktura zbiurokratyzowana

odnowa

struktura poszukuj

ąca decentralizacji

i powrotu do przedsi

ębiorczości

R. Fimi

ń

ska-Banaszyk

Struktura organizacyjna

a efektywność organizacji

pogl

ą

d deterministyczny

– strategiczne,

ś

rodowiskowe i inercyjne

dostosowanie strukturalne warunkuj

ą

wysok

ą

efektywno

ść

działalno

ś

ci

organizacji

R. Fimi

ń

ska-Banaszyk

Struktura organizacyjna

a efektywność organizacji

pogl

ą

d indeterministyczny

– struktura organizacyjna

odzwierciedla i równocze

ś

nie

kreuje układ władzy i ról w
zorganizowanym zespole ludzkim

– so jest wi

ę

c niezale

ż

na od

realizowanej efektywno

ś

ci

R. Fimi

ń

ska-Banaszyk

Struktura organizacyjna

a efektywność organizacji

pogl

ą

d dopuszczaj

ą

cy zmienno

ść

uwarunkowa

ń

– so jest obiektem „przetargów

politycznych” do momentu zagro

ż

enia

efektywno

ś

ci organizacji

– w warunkach zagro

ż

enia staje si

ę

wa

ż

nym instrumentem stymulowania

wzrostu efektywno

ś

ci