OSTRE SCHORZENIA JAMY BRZUSZNEJ.

Ostry brzuch - silne, trwające kilka godzin bóle brzucha spowodowane nagłą grożącą utratą życia chorobą jamy brzusznej wymagającą natychmiastowego leczenia.

Objawy:

• Bóle brzucha,

+

• Objawy ostrego zapalenia otrzewnej,

• Objawy niedrożności jelita,

• Objawy wstrząsu.

Zapalenie otrzewnej

Przyczyny:

Zapalenie otrzewnej z przedziurawienia:

• Pęcherzyka żółciowego,

• Żołądka (wrzody),

• XII - cy,

• Jelita grubego,

Zapalenie otrzewnej z przesiękania

Proces zapalny toczący się w ścianie powoduje, że bakterie, przesiękają do otrzewnej np.

• Zapalenie wyrostka robaczkowego,

• Zapalenie jelita cienkiego,

Objawy ostrego zapalenia otrzewnej:

• Ból brzucha (objaw podmiotowy - zgłasza chory, objaw przedmiotowy - przy badaniu),

• Bolesność brzucha,

• Obrona mięśniowa,

• Objaw Blumberga (objaw otrzewnowy) - powstaje w zwiąku ze zmianami ciśnienia w jamie otrzewnowej,

• Brak perystaltyki, (bo niedrożność porażenna),

• Wzdęcia, (bo brak perystaltyki),

• Zatrzymanie wiatrów i stolca, (bo brak perystaltyki),

• Wymioty, (bo brak perystaltyki),

• Tachykardia,

• Obniżenie RR,

• Facies Hippocratica (zaostrzone rysy twarzy, zapadnięte oczy, żółta skóra),

• Suchy język,

• Skąpomocz, bezmocz,

• „Trzecia przestrzeń” - powstaje w zapaleniu otrzewnej i powoduje: facies hippocratica, suchy język, skąpomocz, bezmocz,

Miejsca bólu:

Rodzaje bólu brzucha:

• Trzewne, ( ból powstający z chwilą, gdy podrażnione są przez proces zapalny receptory znajdujące się w ścianie narządów przewodzony jest do OUN przez ukł współczulny, który nie ma pól projekcyjnych w mózgu w związku z tym ból: rozlany, trudny do zlokalizowania np. kolkowy w kolce żółciowej lub nerkowej),

• Somatyczne, (gdy proces chorobowy postępuje i przechodzi na otrzewną ścienną, receptory pobudzane znajdują się w otrzewnej ściennej, ból przewodzony jest innymi drogami nerwowymi mającymi pola projekcyjne w mózgu, ból: dokładnie zlokalizowany),

• Ten podział pozwala określić, na jakim etapie jest proces zapalny.

Objaw otrzewnowy:

W ostrych schorzeniach jamy brzusznej nie występuje w:

• Ostrych krwawieniach do jamy otrzewnowej, (bo świeża krew nie podrażnia),

• W czesnym okresie choroby,

• Zapalenie narządów wewnątrzotrzewnowych ograniczonych od otrzewnej ściennej przez niezmienione zapalnie tkanki (np. gdy wyr rob nie dotyka otrzewnej, bo jest między nim a otrzewną np. jelito),

• Zapalenie ścienne, przez niezmienione zapalenie tkanki,

• Zapalenie trzustki z wysiękiem do przestrzeni pozaotrzewnowej,

• Początkowym okresie niedrożności z zatkania,

• Przedziurawienie dwunastnicy do przestrzeni zaotrzewnowej,

• Obrażenia zaotrzewnowej części dwunastnicy, pęcherza moczowego, odbytnicy.

Może wystąpić w schorzeniach bez wskazania do operacji:

• Kolka nerkowa, wątrobowa,

• Choroba reumatyczna,

• Niedrożność porażenna w mocznicy, zatruciach, zapaleniu płuc i opłucnej, zawale mięśnia sercowego, chorobach neurologicznych,

• Ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy,

• Porfilia,

• Ketonowa kwasica cukrzycowa,

• Zapalenie miąższowe wątroby.

Obrona mięśniowa:

Przebieg nerwów międzyżebrowych unerwiających ściany brzucha (Th5 - 12). Gałązka ruchowa wędruje do mięsni prostych brzucha, powstaje mechanizm łuku odruchowego.

Obrona mięśniowa nie występuje w:

• Ostrych krwawieniach do jamy otrzewnowej,

• W czesnym okresie choroby,

• Zapalenie narządów wewnątrzotrzewnowych ograniczonych od otrzewnej sieciami,

• Zapalenie ścienne, przez niezmienione zapalenie tkanki,

• Zapalenie trzustki z wysiękiem do przestrzeni pozaotrzewnowej,

• Początkowym okresie niedrożności z zatkania,

• Przedziurawienie dwunastnicy do przestrzeni zaotrzewnowej,

• Obrażenia zaotrzewnowej części dwunastnicy, pęcherza moczowego, odbytnicy.

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego

JAKIE SĄ STAŁE OBJAWY ZAPALENIA WYROSTKA ROBACZKOWEGO: NIE MA OBJAWÓW!

Anatomiczne ułożenie wyrostka robaczkowego

• Zakątnicze,

• Wstępujące,

• Może dotykać jelita cienkiego, przydatków, pęcherza moczowego,

• W zależności od położenia może naśladować różne choroby,

Miejscowe objawy ostrego zapalenie wyrostka robaczkowego:

• Ból trzewny w nadbrzuszu,

• ↓ somatyzacja bólu trzewnego 6 - 12 godzin,

• Ból somatyczny w okolicach prawego dołu biodrowego,

• Bolesność okolicy prawego dołu biodrowego,

• Napięcie mięśniowe,

• Objaw otrzewnowy,

• Bębnica i wzdęcie okolicy prawego dołu biodrowego,

• Objaw Kadera - objaw kaszlowy (zakaszleć i jednym palcem wskazać miejsce bólu)

• Objaw Rovsinga - ucisk lewego dołu biodrowego a ból w prawym; wzrost ciśnienia w jelicie grubym, co powoduje podrażnienie wyr., rob.,

• Objaw Jaworskiego - uniesienie nogi przeszkadzanie w opuszczeniu nogi, powodujemy napięcie mięśnia biodrowo - lędźwiowego (przy zakątniczym położeniu wyr., rob.),

• Bolesność podczas badania per rectum,

Objawy ogólne:

• Nudności i wymioty,

• Zatrzymanie gazów i stolca,

• Gorączka < 38 °C,

• Przyspieszone tętno >100/minutę..

Gdy tętno < 100/min to prawdopodobnie nie ma ostrego schorzenia jamy brzusznej

Zasada Murfyego (bo trudno czasem odróżnić zap. wyr. rob. od zatrucia):

• Zatrucie - najpierw nudności i wymioty a potem bóle,

• Zap. wyr. rob. - najpierw ból a potem wymioty,

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego

Perforacja (30%) nieżytowe, wrzodziejące

12h > ropowicze, zgorzeliowe

Zapalenie otrzewnej

Ograniczone Rozlane

↓ 48h >

nasięk okołowyrostkowy

↓ 5 %

ropień okołowyrostkowy MODS

Przewlekłe zapalenie wyrostka robaczkowego 20 %

Leczenie:

• Apendektomia,

• Gdy naciek nie operujemy. Rozpoznanie: objawy zap wyr rob + guz w prawym dole biodrowym - antybiotyki 4 tygodnie a po 3-4 m-cach operacja,

• Gdy ropień - nie wykonuje się apendektomii zakłada się dren i drenuje,

Przedziurawienie wyr., rob.:

Przyczyny ostrego zap wyr rob - zatkanie światła przez kamień kałowy, ciało obce, w przebiegu chorób infekcyjnych u małych dzieci. Zamknięcie światła - bł śluz produkuje śluz - wzrost ciśnienia w zamkniętej przestrzeni wyr rob - ucisk na naczynia żylne i tętnicze - brak przepływu, ukrwienia - matrwica (szczyt najmniej ukrwiony i tam najszybciej martwica) - pęknięcie najczęściej w szczycie wyr rob

Badania dodatkowe:

• Morfologia,

• Badanie moczu,

• USG jamy brzusznej,

Podstawą rozpoznania ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego jest szczegółowy wywiad lekarski i staranne badanie fizykalne chorego.

Ostre zapalenia uchyłków Esicy;

„O ostre zapaleniu uchyłków esicy myśl jak o lewostronnym zapaleniu wyrostka robaczkowego, które przeważnie boczne jest nieoperacyjne”

Zahary Cope

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego:

Kamica pęcherzyka żółciowego - czynniki ryzyka:

• Kobiety 3 - 5* częściej niż mężczyźni,

• 50 % osób w wieku > 60 roku życia,

• Przebyte ciąże,

• Otyłość,

• Hiperholesterolemia,

• Cukrzyca,

• Przebyte resekcje żołądka i jelit,

• Leki antykoncepcyjne.

Ropniak - rozlane zbiorowisko ropy,

Ropień - jest to ograniczone zbiorowisko ropy mający własną torebkę łącznotkankową (nie jest opłucna otrzewna),

Objawy ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego:

• Ból w prawej okolicy podżebrowej,

• Nudności, wymioty,

• Bolesność uciskowa w prawej okolicy podżebrowej,

• Obrona mięśniowa,

• Objaw otrzewnowy,

• Objaw Chełmońskiego,

• Objaw Murphy'ego,

• Wzrost temperatury ciała (38 - 39 °C),

• Przyspieszone tętno,

Powikłania:

• Wodniak pęcherzyka żółciowego,

• Ropniak pęcherzyka żółciowego,

• Rozlane żółciowe zapalenie otrzewnej na drodze perforacji,

• Przetoka wewnętrzna,

• Żółciowe zapalenie otrzewnej bez perforacji (przesiąkanie żółci).

Zapalenie dróg żółciowych - objawy:

• Triada Charcota:

• Żółtaczka mechaniczna,

• Gorączka,

• Dreszcze.

Ostre zapalenie trzustki:

Czynniki ryzyka:

• Nadużywanie alkoholu (50 %),

• Kamica żółciowa (30 %).

Objawy:

• Ból w nadbrzuszu promieniujący do pleców,

• Częste, gwałtowne wymioty,

• Rozlana bolesność nadbrzusza,

• Wzdęcie brzucha,

• Porażenie perystaltyki - cisza w brzuchu,

• Objaw otrzewnowy,

• Obrona mięśniowa,

• Objaw Grey - Turnera,

• Objaw Cullena,

• Wstrząs hypowolemiczny,

• Czerwono sine zabarwienie twarzy.

Rozpoznanie:

• Aktywność amylazy we krwi i moczu (norma 10* większa w surowicy jako pierwsze do 48h, w tym czasie wzrasta w moczu),

• Liczba krwinek białych podwyższona w kierunku komórek wielojądrzastych,

• RTG, USG, TK.

Kryteria Ransona:

		A-ostre zapalenie trzustki niekamicze przy przyjęciu	B- ostre zapalenie trzustki kamicze przy przyjęciu
1.	Wiek	> 55 roku życia	>70 roku życia
2.	Leukocytoza	> 16 tyś/mm^3	> 18 tyś/mm^3
3.	Glikemia	> 200 mg%	> 220 mg%
4.	LDH	> 350 LU/l	> 400 LU/l
5.	AspAT	> 250 LU/l	> 250 LU/l
		W ciągu 48 h	W ciągu 48 h
6.		>10%	> 10%
7.		> 5 mg%	> 2 mg%
8.		< 8 mg%	< 8 mg%
9.		< 60 mmHg	< 60 mmHg
10.		< - 4 mmol/l	< - 5 mmol/l
11.		> 6 litrów	> 4 litry

Przedziurawiony wrzód żołądka:

Występuje u 5 - 10 % chorych z chorobą wrzodową.

Czynniki ryzyka:

• Palenie tytoniu,

• Spożywanie alkoholu,

• Przyjmowanie nlpz (pyralgina),

• Rodzinne występowanie,

• Płeć męska.

Objawy:

• Gwałtowne bóle (somatyczne) nadbrzusza promieniujące do barków,

• Objaw otrzewnowy,

• „Deskowate” napięcie powłok,

• Zniesienie stłumienia wątrobowego,

• Wstrząs,

• Nudności.

Rozpoznanie:

• RTG jamy brzusznej na stojąco (75 % chorych - powietrze pod przeponą),

• USG jamy brzusznej,

• Panendoskopia - rzadko, przy perforacji fekta (zatkanie otworu innym narządem),

6

Rozwór przełyku,

Żołądek,

Dwunastnica,

Trzustka,

Wątroba,

Drogi żółciowe,

Dwunastnica,

Przepona

trzustka

Pęcherz żółciowy,

Nerka,

Jelito,

Jelito cienkie,

Okrężnica,

Nerki

jelita

Okrężnica esowata

Jajnik

jajowód

Okrężnica,

Macica,

Pęcherz,

Wyrostek,

Jajniki,

Jajowód,

---