53. Mit wyłonienia.
.
W większości społeczności rolniczych mity kosmo- i antropogoniczny konstruowane są zgodnie z zasadami życia roślin. Jak twierdzi Eliade, Ziemia zostaje uznana za uniwersalną Matkę (Tellus Mater) a Niebo za Ojca. Człowiek pochodzi z Ziemi, jego ciało jest z gliny lub mułu, kości z kamieni (Eliadowskie homo=humus). Tak, jak rośliny, pierwsi ludzi wyłonili się z Ziemi, jest ona uniwersalną matką, wszystkie żywe istoty w jej łonie są embrionami przez nią poczętymi. W łonie Ziemi przebywali ludzie w formie embrionalnej, ściśnięci, nie mogąc się rozmnażać ani umierać. Z biegiem czasu z woli boga lub w wyniku pragnienia poznania świata zewnętrznego ludzie „rodzą się”, wychodzą na zewnątrz i rozpoczynają normalne życie. Miejsce wyłonienia staje się centrum świata, organizuje lokalną przestrzeń. Z ideą wyłonienia związana jest także idea pochówku, z początkiem neolitu zaczyna dominować grzebanie zwłok w skulonej pozycji.
Irokezi - w dole, gdzie mieszkali przodkowie, było ciemno, gdyż nie docierały tam promienie słońca, pewnego dnia jeden z nich znalazł otwór, wyszedł przezeń, upolował jelenia, wrócił i poczęstował nim towarzyszy; niezwykły smak mięsa spowodował, że przodkowie Irokezów wyszli na powierzchnię Ziemi.
Nawahowie - Ziemia to Leżąca Kobieta, jej łono to, podobnie jak w wierzeniach Indian Pueblo, skomplikowana konstrukcja o 4 piętrach, której wejście ukryte jest pod wodami jeziora; para bogów - herosów kulturowych - pokazuje drogę pierwszym ludziom, którzy za ich przykładem wspinają się po łodydze trzciny. Pierwsi ludzie byli jak nowo narodzone dzieci, po dziś dzień noworodki przez jakiś czas mogą żywić się jedynie powietrzem, aż do przecięcia niewidzialnej pępowiny a i wtedy można je karmić jedynie mlekiem. Pierwsi ludzie mieli uszy jak nietoperze i ogony, byli niemi a ich palce u nóg były połączone.
w mitach Pueblo podziemna kraina jest utożsamiana z macicą, ludzkość rodzi się tak jak pojedynczy osobnik
Zuni - poszczególne krainy podziemi noszą nazwy kobiecych narządów (wagina, pochwa, macica i jej najgłębsza część); łono matki Ziemi jest centrum świata, osią kosmiczną, wzdłuż której zachodzi komunikacja pomiędzy światami; itiwana - środek u Zuni; pierwotni ludzie i zwierzęta nie mogli chodzić o własnych siłach, więc czołgali się jak węże, nie byli dzielni lecz lamentowali i używali grubiańskiego języka.
Trobriandczycy - tylko wspólne wyłonienie się z Ziemi daje do niej prawo, w micie trobriandzkim z głównego otworu Obukula wyłonili się przedstawiciele podklanów i zwierzęta totemiczne czterech głównych klanów
Iguana -> klan Lukulabuta, przedarła się przez ziemię jak to robią iguany a następnie wspięła na drzewo i pozostała tam, by obserwować rozwój wydarzeń;
Pies -> klan Lukuba, pierwotnie zajmował najwyższą pozycję w hierarchii społecznej wyspy, ale stracił ją po zjedzeniu owocu rośliny noku;
Świnia -> klan Malasi, najwyższa pozycja na wyspie
Krokodyl/wąż/opos -> klan Lukwasiga; pojawił się jako ostatni
pozostałe klany i podklany też mają swoje lokalne miejsca wyłonienia, może nim
być grota, otwór w ziemi, nawet wody zatoki lub zwykły stos kamieni - lokalne centrum, wokół którego zorganizowany jest klan i nawet przejęcie wioski przez inny klan nie zmienia systemu wyłonienia, choć może zmienić system przywództwa; otwory te leżą dokładnie nad wioskami klanowymi w zaświatach Tuma.