Teoria aktów mowy

1. Odbiorca i adresat w procesie komunikacji (różne modele komunikacji)

Adresat – projektowany odbiorca

Odbiorca – pojęcie szersze, obejmujące adresata i przypadkowych odbiorców

Walter Jackson Ong „Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii” (wyd. pol. Lublin 1992):

• wskazanie na intersubiektywny charakter komunikacji – komunikacja ludzka nigdy nie jest jednokierunkowa

„W tym drugim umyśle muszę wyczuć coś, do czego może nawiązać moja wypowiedź. Komunikacja ludzka nie jest nigdy jednokierunkowa. Nie tylko zawsze wymaga reakcji, lecz reakcja antycypowana [przypuszczana] kształtuje jej formę i treść.”

Jerzy Mikułowski-Pomorski „Informacja i komunikacja. Pojęcia, wzajemne relacje” (Wrocław, 1988):

• Komunikowanie ma zawsze charakter intencjonalny.

Defleur – obwód mówienia:

Ferdynand Saussure:

Harold Lasswell:

Czyli: „kto mówi, co, jakim środkiem, do kogo, z jakim skutkiem?” -> 5 pytań Lasswell’a. Zawdzięczamy mu rozróżnienie między skutkiem, a skutecznością. Skutek – reakcja, skuteczność – jeśli skutek pokrywa się z planami.

Alfabetyzm funkcjonalny – rodzaj kompetencji funkcjonalnej, która pozwala na właściwy odbiór informacji medialnych, które z natury są wielowymiarowe, wielokołowe

Tomasz Goban-Klas

Katz i Lazarfeld:

W literaturze istnieje różnica między publicznością, a audytorium. Audytorium to grupa wyselekcjonowana z szerokiej publiczności.

Aktem mowy nazywa się użycie wypowiedzenia przez konkretnego nosiciela języka w konkretnej sytuacji.

Wypowiedzenie to zamknięta i ukształtowana składniowo jednostka komunikatywna.

De Saussure – składniki aktu mowy:

1. Nadawcą jest osoba mówiąca

2. Odbiorcą jest osoba słuchająca

3. Pojęcie i odpowiadający temu pojęciu obraz akustyczny w mózgu osoby mówiącej

4. Proces fizjologiczny u osoby mówiącej, polegający na przekazaniu narządom fonacyjnym impulsu odpowiadającego temu obrazowi

5. Fale dźwiękowe idące od ust osoby mówiącej do uszu osoby słuchającej

6. Transmisja obrazu akustycznego od uszu do mózgu osoby słuchającej

7. Skojarzenie psychiczne tego obrazu z odpowiadającym mu pojęciem

Karl Ludwig Buhler – próbował snuć refleksje o akcie komunikacji, zajmował się psychologią rozwojową, teorią języka. Współpracowal z praskimi lingwistami. Stworzył pierwszy model funkcjonowania języka.

Buhler w podziale „zjawisk mownych” można podzielić:

1. Stopień subiektywizmu

2. Stopień uabstrakcyjnienia

Cztery rodzaje zjawisk mownych:

1. Działanie językowe subiektywne na niższym stopniu abstrakcji

2. Akt mowy- dla Buhlera będące aktem subiektywnym na wyższym stopniu formalizacji

3. Dzieło językowe- twór językowy, dla Buhlera niesubiektywny na niższym stopniu formalizacji

4. System językowy, który jest niesubiektywny na wyższym stopniu formalizacji

Subiektywność na niższym stopniu formalizacji: Kaśka gada z Baśką o konkretnej rzeczy.

Subiektywne na wyższym stopniu formalizacji: Kaśka jest nadawcą, Baśka jest odbiorcą, nie ważne o czym rozmawiają.