dr Karol

Dąbrowski

[e-mail]

Podstawy
prawoznawstwa

Kultura prawna

Kultura

=ogół

wytworów
materialnych
i niematerialnych
stworzonych przez
człowieka

Jan Szczepański (1913 - 2004)

Kultura
a cywilizacja

* wielość kultur -
wielość cywilizacji

Definiowanie
kultury

* opisywanie składników
(perspektywa opisowa)
* dorobek pokoleń (historyczna)
* zespół norm (normatywna)
* zbiór dyspozycji psychicznych
(psychologiczna)
* struktura
* zjawisko niebędące naturą
(genetyczna)

Wpływ kultury na
życie społeczne

* socjalizacja i kształtowanie
osobowości
* kreowanie systemu norm
* ustalanie wzorców zachowania
* tworzenie instytucji społecznych

Uczestnictwo
w kulturze

* przyswajanie

* tworzenie

źródło: Wikimedia Commons, autor Rubin, 20 kwietnia 2008.

Kultura a prawo

* system prawny jako system
kontroli społecznej
* społeczny charakter prawa
* rola wartości, norm i orientacji
politycznych
* wyprowadzanie wartości prawnych
(równość, wolność, pewność obrotu
prawego)
* stabilizacja ładu społecznego
* narodowy charakter prawa

Świadomość prawna

* część świadomości społecznej
* jednostkowa i grupowa
* role społeczne - role prawne
* elementy
** wiedza o prawie (ogólna,
operacyjna, profesjonalna)
** oceny
** postawy
** zachowania

Oceny wobec prawa

* zasadnicze (słusznościowe)

* celowościowe (utylitarne)

Postawy wobec
prawa

* legalistyczna

* oportunistyczna

* konformistyczna

Kultura prawna

zespół zjawisk i cech porządku
prawnego, ponadnarodowych,
dotyczących pojmowania prawa,
jego funkcji, źródeł, konstrukcji
rozumowania prawniczego,
mechanizmu edukacji prawniczej,
socjalizacji prawnej, zasad
funkcjonowania organów ochrony
prawnej itp.

Kultura prawna c.d.

prawo stanowione (civil
law)

prawo precedensowe
(common law)

Aspekty kultury
prawnej

* rozumienie i pojmowanie prawa -
jego roli w życiu społecznym
* funkcje i cele prawa (ochrona
wolności obywateli, instrument
panowania politycznego)
* podstawy aksjologiczne prawa
* socjalizacja prawna
(internalizacja)

* rola prawników i orzecznictwa
sądowego - stosunek do administracji
publicznej
* edukacja prawna (nauka norm w
rodzinie i środowisku) i prawnicza
(uniwersytecka nauka prawa)
* rozumowania prawnicze

Aspekty kultury
prawnej c.d.

* sposób tworzenia prawa - źródła
prawa - miejsce konstytucji
* wpływ religii i instytucji
wyznaniowych na prawo - laicyzacja
prawa
* represyjność prawa
* funkcjonowanie władz publicznych,
samorządu terytorialnego, organów
ochrony prawnej

Aspekty kultury
prawnej c.d.

Normatywne ujęcie
kultury prawnej

wąskie ujęcie kultury prawnej:
wiedza o prawie, stosunek do niego,
poglądy, oceny i postulaty zmian

szerokie ujęcie kultury prawnej:
kultura prawa w ujęciu wąskim +
stan prawa, doktryny prawne, nauka
prawa, normy prawne, instytucje
prawne, relacje z polityką i
moralnością

Normatywne ujęcie
kultury prawnej

Kultura prawna a
język etniczny

środek utrwalania i obiektywizacji
prawa a zarazem element narodowej
kultury prawnej

Europejska kultura
prawna

* wspólnota wartości - tradycja -
filozofia grecka - prawo rzymskie -
religia chrześcijańska - prawa
człowieka - demokracja - personalizm
- legalizm - pluralizm - intelektualizm
- ekocentryzm - zasady prawa
Europejskiej

* ponadnarodowa kultura prawna:
wspólnota wartości i zasad (wartości i
zasady) - wspólnota językowa (język) -
instytucjonalna (instytucje) -
jednolitość orzecznictwa (sądy)
* edukacja i wychowanie
* przesłanki integracyjne: globalizacja
- obrót gospodarczy - upowszechnienie
praw człowieka - mobilność ludzka -
kontakty międzykulturowe - rozwój
komunikacji
* wpływ Rady Europy i Unii
Europejskiej

Kultura prawna
a kultura polityczna

wzajemne
zależności...