PODSTAWY PRAWOZNAWSTWA
Literatura:
„Podstawy prawoznawstwa” lub „Wstęp do prawoznawstwa”
Wyd. Beck. Prof. Binczorek i Stawecki
Prof. Seidler i Groszyk
Nowacki i Tabor – NIE!
Prof. Sarkowicz i Stelmach ”Teoria Prawa”
Jabłońska- Bonca ; Prof. Morawski
PRAWO CYWILNE – wszystkie gałęzie prawa są związane z prawem cywilnym ( kodeks cywilny)
PRAWOZNAWSTWO – klasyfikacja nauk prawnych
Prawo wywodzi się z Rzymu, kolebka prawa oparta jest na III filarach
Nauka prawa wywodzi się z rzymskiej jurysprudencji, początkowo dotyczyło tylko znajomości prawa by z czasem badać pewne reguły i zasady prawne ściśle związane z problemami etycznymi i filozoficznymi. Pod koniec XIX wieku wyodrębniono cztery dziedziny(dyscypliny) w naukach prawa.
DOGMATYKA PRAWA – zadaniem dogmatyki jest wyjaśnienie znaczenia norm zawartych w obowiązujących przepisach prawa. Odpowiada wszelkim przedmiotom rozważanym w ramach studiów nad prawem.
III Zadania
I EGZEGEZA – wyjaśnienie przepisów prawnych przy użyciu derektyw interpretacyjnych w celu ustalenia znaczenia zawartych w nich norm. Jest to analizowanie przepisów prawnych i wysnuwanie z nich odpowiednich wniosków.
II SYSTEMATYKA – logiczne porządkowanie norm prawnych wg określonych kryteriów. Jest możliwa w obrębie danej instytucji (up. system umów prawnych) lub danej gałęzi prawa.
III SYNTEZA – ustalanie zasad naczelnych dla danej instytucji prawnej, gałęzi prawa lub całego systemu prawa.
NAUKI FILOZOFICZNE
I FILOZOFIA PRAWA – ogólna nauka o prawie, w jej ramach toczą się sprawy, głównie pomiędzy zwolennikami pozytywizmu prawniczego a rzecznikami teorii prawa naturalnego lub innych koncepcji antypozytywistycznego. Rozpatruje prawo w relacji do problemów wiążących się z samą satysfakcją człowieka lub do podstawowych wartości w jego życiu.
Przedmiotem dociekań nie są wówczas obowiązujące przepisy ale prawo w ogóle poszukiwanie prawa naturalnego, istoty sprawiedliwości.
II TEORIA PRAWA – zajmuje się formułowaniem ogólnych twierdzeń o prawie, jego istocie jako zjawisku społecznym, celach i funkcjach, podstawach obowiązywania, sposobach interpretacji, zasadach stosowania a także przyjmowanych ograniczeniach w tym zakresie.
Radbruch – prawem jest wszystko co jest zapisane.
Sądy i organy administracyjne – stosują prawo ( Platon i Arystoteles)
HISTORIA PRAWA
Nauki historyczne, przyjmują, że skoro istniejące ustroje państwowe i systemy prawne stanowią wynik procesów historycznych, to dla pełnego zrozumienia współczesności, niezbędne jest poznanie form wcześniejszych.
Nauki empiryczne – badają realne funkcjonowanie prawa jako, jednego z systemów normatywnych w społeczeństwie a także działania norm prawnych w poszczególnych sferach życia społecznego. (Socjologia prawa, psychologia prawa.)
Nauki pomocnicze dla nauk prawnych :
Logika prawnicza
Ekonomia prawnicza
Etyka prawnicza
Kryminalistyka
Kryminologia
Medycyna prawnicza
SYSTEM PRAWA
Prawo – zespół norm ustanowionych przez władze państwowe z zachowaniem pewnej procedury.
Zespół norm uporządkowanych wg. Określonych właściwości.
Typy systemów
Precedensowego (comon law) amerykański, angielski
Kontynentalny (ustawowego)
Hierarchiczne – uporządkowanie norm (konstytucja)
Abstrakcyjności i ogólność norm tworzonych przez organy ustawodawcze.
Organy stosujące prawo (sądy i organy administracyjne) nie tworzą prawa tylko je stosują
KONKRETNY SYSTEM PRAWA – całokształt norm prawnych, obowiązujących w konkretnym państwie w określonym przedziale czasowym.
GAŁĄŹ PRAWA – pewien dział prawa wyodrębniony w konkretnym systemie prawa w wyniku podziału logicznego klasyfikacji lub typologizacji.
KRYTERIA PODZIAŁU SYSTEMU PRAWNEGO :
Ze względu na interes czyli cel prawa ( w aspekcie historycznym)
Prawo publiczne ( to co tyczy państwa, rzeczy publicznych)
Prawo prywatne (dot. Jednostki)
KRYTERIUM PODMIOTOWE :
Między takimi podmiotami gdzie przynajmniej jeden jest organem państwowym( prawo administracyjne)
PRYWATNE :
Między osobami fizycznymi
Równorzędność
z inicjatywy zainteresowanych obywateli
Kryterium sposobu regulacji prawnej stron ( publiczne – nie równorzędność podmiotów - prawo administracyjne)
OCHRONY PRAWNEJ : (publiczne)
Ścigany z inicjatywy prawa