ORGANICZNE ZABURZENIA PSYCHICZNE

background image

Organiczne zaburzenia

psychiczne

background image

Organiczne zaburzenia

psychiczne

Zaburzenia psychiczne wynikające
z nieprawidłowego
funkcjonowania mózgu związane z
chorobą, procesem
degeneracyjnym lub uszkodzenia
mózgu.

background image

Średnia oczekiwana długość

życia

średniowiecze – 27 lat

1900 - 48 lat

1995 - kobiety 80,4 mężczyźni

73,5 - USA

2000 w Polsce kobiety 77,7
mężczyźni 69,2

background image

Zmiany zachodzące w mózgu w

starości

masa 17% ok. 80
r.ż.

bruzdy

zakręty

komory

bariera krew-mózg

przepływ krwi

utlenowanie

background image

Zmiany biochemiczne w

starości

noradrenalina

monoaminooksyd
aza

Serotonina

Dopamina

background image

Zmiany

neuropsychologiczne

związane ze starzeniem

się

Zdolność uczenia się
jest pełna choć nauka
zabiera więcej czasu

Zdolność
zapamiętywania

Przypominanie

Napęd
psychomotoryczny

Zdolności werbalne

IQ do 80 r.ż.

background image

Problemy dotyczące procesu

starzenia się

Samotność, utraty bliskich

chroniczne choroby somatyczne

Spadek ogólnej odporności

Kumulacja wcześniejszych chorób,
nałogów, urazów

Osłabienie funkcji wzroku i słuchu

Zaburzenia psychiczne

dotyczą 12-22%

populacji powyżej 65 rż.

Najczęstsze

:

depresja, otępienia, z.nerwicowe,
uzależnienia.

background image

Etiologia organicznych

zaburzeń psychicznych wg

ICD10

PIERWOTNE
uszkodzenie mózgu

choroba mózgu

proces
degeneracyjny

uraz

toksyczne
uszkodzenie

WTÓRNA
dysfunkcja mózgu
spowodowana

chorobami
somatycznymi

działaniem toksyn,
niektórych leków

związek czasowy/dowody o chorobie mózgu/

ustępują po usunięciu przyczyny

background image

Organiczne zaburzenia

psychiczne

OTĘPIENIE

MAJACZENIE

Z. AMNESTYCZNY

halucynoza
zaburzenia urojeniowe

zaburzenia osobowości

zaburzenia nastroju
zaburzenia lękowe
zaburzenia

dysocjacyjne

katatonia

Dominująca komponenta

zaburzeń kognitywnych

Dominująca komponenta

zaburzeń

pozakognitywnych

background image

Organiczne zaburzenia

psychiczne

psychopatologia

zaburzenia
kognitywne:
pamięci,
zdolności uczenia
się, inteligencji

zaburzenia
świadomości

omamy

urojenia

zaburzenia
nastroju i emocji

zaburzenia
zachowania i
osobowości

background image

Objawy mogące wskazywać na

organiczne podłoże zaburzeń

psychicznych

Wywiad: powikłania ciąży i porodu,
opóźnienie rozwoju, zaburzenia napadowe,
urazy głowy, alkohol i substancje,
ekspozycja na metale ciężkie, boks, zmiana
cech osobowości

!

Nagły początek

!

Początek w późniejszym wieku

!

Zmiana osobowości po 50 r.ż.

!

Objawy katatonii

!

Objawy narastania otępienia

!

Zaburzenia świadomości

background image

Objawy mogące wskazywać na

organiczne podłoże zaburzeń

psychicznych

Zab. mowy: dyzartria, aprozodia, afazja, echolalia

Zab. ruchowe: chodu, akinezja, drżenie,

mioklonie, tiki, wzmożenie napięcia mm.

Zab. orientacji wzrokowo-przestrzennej: agnozja

topograficzna, patologiczne wyniki testów Bender,

Benton, trz., achromatopsja, prozopagnozja.

Apraksja wyobrażeniowa i ideomotoryczna

Chwiejność i drażliwość emocjonalna, apatia,

abulia

Perseweracje czynności

Halucynacje wzrokowe

Rozwlekłe drobiazgowe myślenie

background image

OTĘPIENIE

– epidemiologia

występuje głównie u osób w
podeszłym wieku

dotyka 4-5% osób > 65 roku życia

u ponad 40% osób > 80 roku życia

u ok. 10% pacjentów jest chorobą
odwracalną

background image

Otępienie - objawy

upośledzenie pamięci - rejestracji,

przechowywania i przypominania

informacji

upośledzenie zdolności myślenia i

rozumienia oraz zmniejszenie wątków

myślowych

upośledzenie funkcji wykonawczych

obniżenie kontroli nad emocjami,

zachowaniem i motywacją

do rozpoznania niezbędne utrzymywanie

się objawów przez co najmniej 6 miesięcy

background image

OTĘPIENIE – zaburzenia

towarzyszące

zmiany emocjonalne –
rozhamowanie, labilność, lęk,
złość, objawy depresyjne, euforia,
moria

zmiany osobowości

zaburzenia psychotyczne

majaczenie

background image

OTĘPIENIE - przyczyny

Choroby zwyrodnieniowe mózgu A-P-P-H

(choroba Alzheimera, Parkinsona, Picka,

Huntingtona)

Nabyte choroby mózgu

Naczyniopochodne
Uszkodzenie pourazowe
Guzy mózgu
Wodogłowie normotensyjne
Ch. Creuzfelda – Jakob

Inne potencjalnie odwracalne ch. mózgu

metaboliczne, toksyczne, w przeb. infekcji

przewlekłej

background image

ROZPOZNANIE OTĘPIENIA

Ocena podstawowych funkcji życiowych

Szczegółowe badanie fizykalne

Badania laboratoryjne: morfologia, OB,

lipidogram, aminotransferazy, poziom vit. B

12 i kwasu foliowego,

ocena czynności nerek, testy tarczycowe,

odczyny kiłowe, HIV, badanie płynu m-rdz

EKG, EEG

Badania obrazowe: TK, NMR,PET

Badanie dna oka i pola widzenia, badanie

neurologiczne, psychiatryczne

Testy przesiewowe: Mini Mental State, test

rysowania zegara

Badanie neuropsychologiczne

background image

Najczęstsze przyczyny

otępienia

Choroba Alzheimera 50-55%

Otępienie naczyniowe 20%

Mieszane: Alzheimerowsko-
naczyniowe 15%

Otępienie pourazowe

Otępienie w przebiegu alkoholizmu

Choroba Parkinsona

pląsawica Huntingtona

background image

Otępienia - przebieg i

rokowanie

Jest chorobą śmiertelną, jak dotąd -

nieuleczalną.

przebieg powoli postępujący
(ch.Alzheimera)

postęp „skokowy” (otęp. naczyniowe)

niepostępujący (otępienie pourazowe)

postęp szybki (ch. Alzheimera o
wczesnym początku, ch. Creuzfeld-
Jacob)

Zaburzenia lękowe/ depresyjne pogłębiają deficyty
poznawcze („

otępienie rzekome” )

Wyższy poziom intelektu/ wiedzy pomaga
kompensować deficyty poznawcze

background image

chorobaAlzheime
ra

Otępienie
naczyniowe

Kobiety>mężczyźni
początek 65 lub 80 r.ż.

Mężczyźni > kobiety
Początek po 70 r.ż.

Czasem występowanie

rodzinne

Towarzyszące choroby

naczyń wieńcowych/

cukrzyca/ nikotynizm

Podstępny początek
powolne pogłębianie

się choroby

Zaczyna się i
postępuje nagle

/przebieg skokowy

Objawy neurologiczne

w zawansowanych

stadiach choroby

Objawy neurologiczne

obecne od początku

background image

Stopień zaawansowania klinicznego

otępienia

wczesne –

utrata pamięci świeżej, zdolności do uczenia

się i zachowania nowych wiadomości, problemy

językowe – szczególnie w znajdowaniu słów, wahania

nastroju, zmiany osobowości, postepujące trudności

w codziennej aktywności

średnie

– chory niezdolny do zapamiętania nowych

wiadomości, wymaga pomocy przy kąpieli, jedzeniu,

ubieraniu się, skłonny do wędrówek, drażliwy, wrogo

nastawiony, nie współpracuje, agresywny fizycznie,

dezorientacja w miejscu i czasie, często omamy,

urojenia, zaburzenia nastroju.

zawansowane

niezdolność do chodzenia i wszelkich

codziennych czynności, nietrzymanie zwieraczy.

Zupełna utrata pamięci. Niezdolni do połykania i

jedzenia, ryzyko niedożywienia, aspiracyjnego

zapalenia płuc, odleżyn. Często afazja, bulimia,

apatia, rozhamowanie seksualne, krzyk.

background image

OTĘPIENIE CZOŁOWO -

SKRONIOWE

Dawniej określane mianem zespołu Picka,

Początek choroby między 40 a 70 r.ż.

W obrazie klinicznym dominują nasilone
zmiany osobowości i kontaktów społecznych.

Wyraźne są również: utrata motywacji,
rozhamowanie i zaburzenia koncentracji
uwagi, częste zachowania stereotypowe i
perseweracje.

U ok. 80% pacjentów stwierdza się utratę
zainteresowań; deficyty poznawcze dotyczą
myślenia abstrakcyjnego, planowania i
umiejętności rozwiązywania problemów.

background image

OTĘPIENIE CZOŁOWO –

SKRONIOWE c.d.

Zmiany neuropatologiczne - dwojakiego
rodzaju:

nasilona glioza astrocytarna, zmienione
balonowato neurony (tzw. Komórki Picka)
oraz srebrochłonne wtręty w neuronach
komórek.

Zmiany mikrowłókienkowe z utratą
komórek nerwowych i zmianami
gąbczastymi

W badaniach CT i NMR - zaniki płatów
czołowych i/lub skroniowych

background image

OTĘPIENIE Z CIAŁAMI LEWY’EGO

Stanowi 12-28% otępień

Przebieg - szybszy niż w chorobie Alzheimera

Częściej chorują mężczyźni - M:K = 1,5:1

Główne zmiany patologiczne:

ciała Lewy’ego (wtręty cytoplazmatyczne)

płytki β-amyloidowe

zwyrodnienie nerwowowłókienkowe

ubytek synaps

zmiany gąbczaste

background image

OTĘPIENIE Z CIAŁAMI LEWY’EGO

- KRYTERIA

Postępujące zaburzenia funkcji poznawczych
wpływające na aktywność społeczną i zawodową

Objawy zespołu parkinsonowskiego

Nawracające omamy wzrokowe - bardzo
plastyczne

Falujące zaburzenia uwagi

Objawy dodatkowe:

powtarzające się upadki, omdlenia, nadwrażliwość
na neuroleptyki, przemijające zaburzenia
świadomości, usystematyzowane urojenia, omamy
z innych narządów zmysłów.

background image

OTĘPIENIE Z CIAŁAMI LEWY’EGO

Od otępienia alzheimerowskiego odróżnia je
obecność zaburzeń psychotycznych, objawów
parkinsonowskich, szybkie pogarszanie funkcji
poznawczych i skrócenie czasu przeżycia.

U 50% pacjentów występuje nadwrażliwość na
neuroleptyki, częściej zdarza się złośliwy zespół
poneuroleptyczny.

Stosowanie neuroleptyków może pogorszyć
funkcje poznawcze.

background image

CHOROBA HUNTINGTONA

Genetycznie uwarunkowana choroba
zwyrodnieniowa mózgu, dziedziczenie
autosomalne dominujące; gen zlokalizowany na
krótkim ramieniu chromosomu 4.

Proces zwyrodnieniowy obejmuje korę i jądra
podkorowe.

Pod względem biochemicznym: przewaga
układu dopamineregicznego oraz niedoczynność
ukladu cholinergicznego w prążkowiu.

W badaniach dodatkowych: ogólny zanik mózgu

Początek choroby: najczęściej 35-45 r.ż.

background image

CHOROBA HUNTINGTONA

Obraz kliniczny:

objawy otępienne: zaburzenia pamięci
krótkoterminowej i trwałej, zaburzenia
uwagi, procesu pojmowania.

ruchy mimowolne - początkowo w obrębie
twarzy i szyi, potem kończyn górnych, z
czasem ogarniają wszystkie mięśnie ciała

nastrój: częściej euforyczny, chociaż bywają
zaburzenia depresyjne z tendencjami
samobójczymi.

u części pacjentów - zaburzenia
impulsywności, zachowania gwałtowne

background image

CHOROBA PARKINSONA

Uszkodzenie neuronów dopaminergicznych
układu nigrostrialnego = przewaga układu
cholinergicznego

Objawy neurologiczne:

drżenie - rąk, głowy, tułowia

wzrost napięcia mięśniowego, hipokinezja

chód drobnymi krokami, brak współruchów

zaburzenia mowy (pro-, retro-, lateropulsja,
logoklonia), zaburzenia pisma, mikrografia

akatyzja

objawy wegetatywne (łojotok, ślinotok,
potliwość)

background image

CHOROBA PARKINSONA

ZABURZENIA PSYCHICZNE - OTĘPIENNE I
CHARAKTEROLOGICZNE

Charakterystyczne: czyny impulsywne,
duża drażliwość i nietrzymanie afektu

Często zaburzenia depresyjne i zespoły
psychotyczne (zespoły urojeniowe i
organiczne halucynozy)

Zaburzenia otępienne - o różnym stopniu
nasilenia

background image

Zespoły psychotyczne z

zaburzeniami świadomości

Przymglenie proste

Majaczenie-

jedno-, wieloprzedmiotowe,

sceniczne, „z oblężeniem”

Zamroczenie

/stan pomroczny/- po

napadzie epi-, pomroczność jasna,

sennowłóctwo, zespół Elpenora,

upojenie patologiczne, stany

ekstatyczne, stany oniryczne, topor

Zespół splątaniowy (amentywny)

background image

Otępienie korowe i

podkorowe


KOROWE
(typ Alzheimera)
wcześnie afazja
Zab. pamięci
trudności w

liczeniu

PODKOROWE

dyzartria

zab. funkcji

motorycznych

zmiany osobowości

background image

Leczenie otępień

Edukacja rodziny i grupy wsparcia

Ochrona pacjenta przed zabłądzeniem

farmakoterapia: leki nootropowe, inh.
acetylocholinoesterazy, memantyna

farmakoterapia towarzyszących zab.
psychotycznych/ lękowych/ pobudzenia:
preferowane neuroleptyki atypowe

Leczenie zab. depresyjnych: mianseryna,
SSRI, wenlafaksyna, elektrowstrząsy

Zaburzenia snu: higiena snu, rytuały,
oszczędne używanie leków

background image

Majaczenie – delirium sensu

stricto

Należy do kategorii zaburzeń psychotycznych
z zaburzeniami świadomości /psychoz
egzogennych Bonhoeffera/

Zespół o różnej etiologii ,

charakteryzuje się zaburzeniami
świadomości, uwagi, spostrzegania,
myślenia, pamięci, aktywności
psychoruchowej, emocji, rytmu snu i
czuwania.

Może występować w każdym wieku,

najczęściej po 60 roku życia.

background image

Przebieg i rozpoznanie

majaczenia

1.

Stadium zwiastunów

– stan

predeliryjny – drażliwość, niepokój,
bezsenność, bóle głowy, nadwrażliwość
na hałasy, przykre sny –kilka h lub dni

2.

Stadium rozwiniętej

psychozy: niepokój

ruchowy, złudzenia, omamy wzrokowe,
inkoherentne urojenia z adekwatnymi
reakcjami uczuciowymi /lęk, dysforia,
euforia/- kilka h lub dni

3.

Stadium zejściowe

– ustępowanie

objawów lub stan terminalny –do 1 doby

background image

Częste przyczyny zaburzeń

świadomości

ZESPOŁY ODSTAWIENNE (AZA)

ZABURZENIA SERCOWO-NACZYNIOWE :

u starszych ludzi-

miażdżyca+niewydolny rzut serca

,

zawał serca lub mózgu,

niewydolność krążenia, udar, zator (np. po złamaniu kości

długich)

ZATRUCIA

: alkohol, środki psychoaktywne, leki o działaniu

antycholinoergicznym, uspokajające, nasenne,

antyhistaminowe

OSTRA INFEKCJA

z wysoką gorączką , zapalenie mózgu i

opon.

CHOROBY OGÓLNE

: stany wyczerpania, zaburzenia

elektrolitowe, niedokrwistość, stany pooperacyjne, udar

słoneczny, niedobory witamin (B12, tiamina), niewydolność

nerek i wątroby, nad- i niedoczynność tarczycy

GUZY WEWNĄTRZCZASZKOWE I URAZY CZASZKOWO-

MÓZGOWE

background image

Różnicowanie majaczenia i otępienia

majaczenie

otępienie

Nagły początek

Powolny początek

Trwa kilka dni do tygodni

Może trwać wiele miesięcy-

lata

Pacjent z grup ryzyka:

używanie alkoholu, leków,

narkotyków, ciężka choroba

lub zaburzenia

metaboliczne

Pacjent może być ogólnie

zdrowy.

Zawsze nasila się w nocy

Może nasilać się w nocy

Znaczne rozproszenie uwagi

Zmienne zaburzenia uwagi

Przytomność pacjenta

zmienna- od letargu do

pobudzenia

Pacjent bez zmian stanu

przytomności

Zmienna dezorientacja co do

otoczenia

Orientacja może być

zaburzona

Spowolnienie mowy,

wypowiedzi nielogiczne,

niespójne

Trudności w znajdowaniu i

przypominaniu słów

Pamięć zaburzona, luki i

wyspy

Utrata pamięci, szczególnie

świeżej

background image

Leczenie zaburzeń

świadomości

!

Jest przyczynowe –zwykle wymaga

hospitalizacji na oddziałach somatycznych!!!!

!

Ochrona pacjenta pobudzonego przed zranieniem,

zabezpieczenie osób i przedmiotów w otoczeniu.

!

Zapewnienie spokojnego pomieszczenia i opieki

pielęgniarskiej lub zaufanej rodziny.

!

Pobudzenie/ lęk – podać benzodiazepiny (ostrożnie u

starszych osób)

!

Omamy/ urojenia/ agresję można opanować haloperidolem

2-10 mg i.m/ p.o. lub np. risperidonem 1-2 mg

!

Unikanie dodatkowej farmakoterapii

!

Fizostygmina – w szczególnym przypadku

!

Kontrola wodno –elektrolitowa, diureza

!

W majaczeniu drżennym podajemy tiaminę i.m.

background image

Organiczny zespół amnestyczny

(zespół lub psychoza Korsakowa)

Zaburzenia
pamięci
bezpośredniej i
dawnej bez
zaburzeń
świadomości i
otępienia

ETIOLOGIA

ETIOLOGIA

ZZA/ niedobory wit. B

pourazowy

Guzy mózgu

udary dot. wzgórza i ukł.

limbicznego

Hipoglikemia/ hipoksja

Napady padaczkowe

W przebiegu neuroinfekcji
HVS

Uszkodzenie

międzymózgowia

i struktur

skroniowo-

limbicznych

background image

Objawy psychopatologiczne

towarzyszące guzom mózgu

50% z objawami

zab psychicznych

Okol. czołowa/

układ limbiczny

50% bez

zaburzeń

psychicznych

okol.

ciemieniowa/

skroniowa

Objawy są niecharakterystyczne:

zab. pamięci/ myślenia/ języka/ uwagi/

emocjonalne

background image

Problemy zdrowia

psychicznego

u chorych na padaczkę

Padaczka często towarzyszy upośledzeniom

umysłowym, autyzmowi.

Zaburzenia nastroju, lękowe,
somatyzacyjne, obsesyjno-
kompulsywne

Zmiany osobowości: drażliwość,
chwiejność i lepkość emocjonalna,

Deficyty poznawcze

Objawy przypominające schizofrenię
u pacjentów z napadami skroniowymi

background image

HALUCYNOZA

ORGANICZNA

Występowanie przewlekłych lub
nawracających omamów, bez zab.
świadomości

PRZYCZYNY: choroby
neurologiczne, ch. Parkinsona,
padaczka, z. Charles’a Bonneta,
zespół Lhermitte’a (zespół lilipuci)

background image

Zaburzenia psychiczne

spowodowane chorobami

somatycznymi

Przyczyna poza OUN; indywidualna
wrażliwość/sytuacja psychospołeczna i
ogólny stan zdrowia pacjenta

Każda choroba somatyczna może
doprowadzić do zab. psychicznych

Psychozy ostre /

reakcje egzogenne

Bonhoeffera

Zespoły depresyjne

i lękowe

w ch. przewlekłych

background image

Dziękuję za uwagę


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Organiczne zaburzenia psychiczne u dzieci
organiczne zaburzenia psychiczne
8 Organiczne zaburzenia psychiczne
Organiczne zaburzenia psychiczne 4
Organiczne zaburzenia psychiczne
Organiczne zaburzenia psychiatryczne
Zaburzenia psychiczne na tle organicznym
Zaburzenia psychiczne na tle organicznym
13 ZAPOBIEGANIE ZABURZENIOM PSYCHICZNYMid 14868 ppt
Zaburzenia psychiczne
16 09 Przyczyny zaburzeń psychicznych
rozpoznawanie zaburzeń psychicznych
kultura a zaburzenia psychiczne Nieznany
Zaburzenia psychiczne wieku podeszłego, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Geriatria i pielęg
Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji, medyczne, psychiatri

więcej podobnych podstron