Organiczne zaburzenia

psychiczne włącznie z

zespołami objawowymi

Otępienie Zespół amnestyczny

Majaczenie

OTĘPIENIE

Globalne upośledzenie intelektu bez zaburzeń

świadomości.

 Upośledzenie czynności poznawczych i

intelektu jest na tyle nasilone, że zaburza

wykonywanie zawodu i funkcjonowanie w

społeczeństwie.

 Podstawowym objawem jest utrata pamięci

zarówno krótko, jak i długotrwałej.

 Upośledzone zostają procesy myślenia

logicznego i abstrakcyjnego

 Mogą wystąpić objawy uszkodzenia wyższych

czynności korowych oraz zmiany osobowości.

OBJAWY OTĘPIENIA

A. Zauważalne objawy upośledzenia pamięci krótko i długotrwałej.

•

O upośledzeniu pamięci krótkotrwałej (niezdolności uczenia się nowego

materiału) świadczą trudności w odtworzeniu po 5 min. Nazw trzech

przedmiotów.

•

O upośledzeniu pamięci długotrwałej (niezdolności odtwarzania informacji

znanych w przeszłości) świadczą kłopoty pacjenta w przypominaniu sobie

danych dotyczących jego samego, np. co robił wczoraj, gdzie się urodził,

jaki był jego zawód, a także znanych powszechnie faktów np. kto był

poprzednim prezydentem, ważnych dat historycznych.

B. Przynajmniej jeden z wymienionych objawów:

•

upośledzenie myślenia abstrakcyjnego, np. niezdolność do określania

podobieństw i różnicowania między zbliżonymi pojęciami, trudności w

definiowaniu słów i pojęć itd.

•

upośledzenie myślenia logicznego, np. niezdolność do ułożenia

rozsądnego planu, stosunków z rodziną i z innymi ludźmi, rozwiązywania

problemów zawodowych

•

inne zaburzenia korowe, takie jak afazja (zaburzenia mowy), apraksja

(upośledzenie czynności ruchowych przy nie zmienionym pojmowaniu i

braku niedowładów), agnozja (niezdolność rozpoznawania i

identyfikowania przedmiotów przy prawidłowym funkcjonowaniu narządów

zmysłów) oraz trudności w wykonywaniu zadań konstrukcyjnych (np.

niezdolność kopiowania trójwymiarowych figur, montowania elementów

lub układania ich we wzory)

•

zaburzenia osobowości: zmiany lub zaostrzenie cech przedchorobowych

OBJAWY OTĘPIENIA

C.

Objawy wymienione wyżej wyraźnie utrudniają

pracę, funkcjonowanie w społeczeństwie i stosunków z

innymi ludźmi.

D.

Wymienione objawy występują nie tylko w przebiegu

majaczenia.

E.Albo (1), albo (2):
1.dane z wywiadu, wyniki badania somatycznego lub

wyniki badań dodatkowych przemawiają za

rozpoznaniem zaburzeń, które mogą być przyczyną

otępienia

2.podłoże organiczne jest prawdopodobne nawet w braku

dowodów, jeśli objawy nie są spowodowane

nieorganicznym zaburzeniem psychicznym, np. gdy

upośledzenie procesów poznawczych nie jest przejawem

depresji

OTĘPIENIE

F.00 W chorobie Alzheimera
F.01 Naczyniowe
F.02 W chorobach klasyfikowanych

gdzie indziej

(Pica, Creutzfeldta-Jakoba, Huntingtona,

Parkinsona)

F.03 Bliżej nie określone

Organiczny zespół

amnestyczny (F.04)

Upośledzenie pamięci krótko i długotrwałej spowodowane uszkodzeniem lub

chorobą mózgu.

OBJAWY ZESPOŁU AMNESTYCZNEGO

A. Nie budzące wątpliwości objawy upośledzenia pamięci zarówno krótko, jak i

długotrwałej. Jeśli chodzi o zaburzenia pamięci długotrwałej, to bardzo odległe
wydarzenia są odtwarzane dokładniej niż wydarzenia stosunkowo niedawne. O
upośledzeniu pamięci krótkotrwałej (niezdolności uczenia się nowych danych) mogą
świadczyć trudności w odtwarzaniu po
5 min nazw trzech przedmiotów. O upośledzeniu pamięci długotrwałej (niezdolności
odtwarzania informacji znanych w przeszłości) świadczy niezdolność odtwarzania
informacji o samym sobie. np. co się zdarzyło poprzedniego dnia, gdzie się pacjent
urodził, jaki był jego zawód, a także niezdolność odtwarzania ogólnie znanych
wiadomości, np. kto był poprzednim prezydentem, ważnych dat historycznych.

B. Wymienione objawy nie są elementem majaczenia ani nie wchodzą w skład otępienia,

to znaczy, że nie stwierdza się zaburzeń myślenia abstrakcyjnego, upośledzenia
osądu, żadnych innych zaburzeń wyższych czynności korowych ani też zmian
osobowości.

C. Wywiad, wyniki badania somatycznego oraz wyniki badań dodatkowych świadczą o

związku przyczynowym z określonym uszkodzeniem o charakterze organicznym.

Majaczenie (F.05)

Zespół zaburzeń psychicznych na podłożu organicznym, o ostrym przebiegu i z globalnym

upośledzeniem czynności poznawczych. Zaburzenia psychiczne są często odwracalne, a czas

ich trwania jest zazwyczaj krótki.

OBJAWY MAJACZENIA
A. Zmniejszenie trwałości uwagi w stosunku do bodźców zewnętrznych, co objawia się np. tym,
że trzeba powtarzać pytania, gdyż przedmiot uwagi nieustannie się zmienia. Niedostateczna

przerzutność uwagi na nowe bodźce, np. persewerowanie odpowiedzi na poprzednie pytanie.

B. Zaburzenia myślenia; świadczą o nich bezładne, porozrywane wypowiedzi.
C. Przynajmniej dwa z wymienionych objawów:
1. obniżenie poziomu czuwania, np. trudności z utrzymaniem czuwania w trakcie badania

lekarskiego

2. zaburzenia spostrzegania: fałszywe interpretacje, iluzje, omamy
3. zaburzenia rytmu snu i czuwania, z bezsennością lub sennością w ciągu dnia
4. niepokój ruchowy lub obniżenie napędu ruchowego
5. dezorientacja w czasie i miejscu, błędne rozpoznawanie osób
6. upośledzenie pamięci, czyli niezdolność uczenia się nowego materiału (np. trudności w

odtwarzaniu po 5 min nazw kilku różnych przedmiotów) oraz odtwarzania wydarzeń z

przeszłości (np. przebiegu aktualnej choroby).

D. Zaburzenia ujawniają się szybko, zazwyczaj w ciągu kilku godzin lub dni. i mają zmienne

nasilenie

w ciągu doby.

E. Jeden z dwu wymienionych czynników:
1. wywiad, badanie somatyczne lub badania dodatkowe ujawniają określone zaburzenie (lub

zaburzenia) organiczne

2. podłoże organiczne jest prawdopodobne nawet w braku dowodów, jeśli objawy nie są

spowodowane nieorganicznym zaburzeniem psychicznym, np. gdy niepokój i zaburzenia snu

nie są przejawem epizodu maniakalnego.

Chorzy z otępieniem są szczególnie podatni na majaczenie. Majaczenie nałożone na otępienie

jest zjawiskiem częstym.

ROZPOZNANIE RÓŻNICOWE

MAJACZENIA l OTĘPIENIA

Przebieg
Początek
Czas trwania
Nasilenie objawów
Zaburzenia
świadomości
Orientacja

Stan emocjonalny

Myślenie
Zaburzenia pamięci

Zaburzenia
postrzegania

Napęd ruchowy
Sen

Uwaga i czujność

Rokowanie

Gwałtowny
Nagły
Dni, tygodnie
Zmienne
O zmiennym nasileniu
Upośledzona,
przynajmniej okresowo
Lęk, drażliwość

Zaburzone
Znaczne upośledzenie
pamięci krótkotrwałej

Często omamy

(zwłaszcza
wzrokowe)

Obniżony, wzmożony

lub
zmienny Rytm snu i
czuwania zaburzony

Wybitnie zaburzone
Majaczenie jest
często odwracalne

Przewlekły
Zazwyczaj podstępny
Miesiące, lata
Powoli postępujące
Nie występują
Początkowo prawidłowa

Chwiejność emocjonalna,
zazwyczaj nie stwierdza
się lęku

Zubożenie
Upośledzenie pamięci
zarówno krótkotrwałej, jak
i długotrwałej
Omamy mniej częste, z
wyjątkiem nocnych
epizodów majaczenia
Prawidłowy
Rytm snu i czuwania mniej
zaburzony
Mniej zaburzone
Otępienie w większości
przypadków jest
nieodwracalne

F.06 Inne zaburzenia psychiczne

spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją

mózgu, albo chorobą somatyczną

F06.0 Halucynoza organiczna
F06. 1 Organiczne zaburzenia katatoniczne
F06.2 Organiczne zaburzenia urojeniowe (podobne do schizofrenii)
F06.3 Organiczne zaburzenia nastroju (afektywne)

.30 Organiczne zaburzenia maniakalne
.31 Organiczne zaburzenia dwubiegunowe
.32 Organiczne zaburzenia depresyjne
.33 Organiczne zaburzenia afektywne mieszane

F06.4 Organiczne zaburzenia lękowe
F06.5 Organiczne zaburzenia dysocjacyjne
F06.6 Organiczna chwiejność afektywna (astenia)
F06.7 Łagodne zaburzenia procesów poznawczych

.70 Bez towarzyszącej choroby ogólnoustrojowej
.71 Z towarzyszącą chorobą ogólnoustrojową.

F06.8 Inne określone zaburzenia psychiczne spowodowane

uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu, albo chorobą somatyczną

F06.9 Nie określone zaburzenia psychiczne spowodowane

uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu, albo chorobą somatyczną.