Zaburzenia psychiczne
SCHIZOFRENIA
Schizofrenia to zaburzenie psychotyczne, które charakteryzuje się zniekształceniem odbioru rzeczywistości oraz zaburzeniem w funkcjonowaniu.
Choroba ludzi młodych – 18-25 lat
Choroba bardzo częsta (od 0,6 do 1% populacji!)
Wg części badań: w takim samym stopniu dotyka kobiet i mężczyzn; wg innych badań: częściej u mężczyzn.
U mężczyzn początek schizofrenii zaczyna się wcześniej, tj. pomiędzy 15 – 25 rokiem życia, niż u kobiet, u których choroba ta pojawia się zwykle w wieku 25 – 35 lat.
OBJAWY OSIOWE (TZW. 4 A)
AUTYZM – brak kontaktu ze światem zewnętrznym, koncentracja na własnym wnętrzu.
AMBIWALENCJA – rozszczepienie uczuciowości, jednoczesne występowanie dwóch przeciwstawnych uczuć.
ASOCJACJE (zaburzenia wątku myślenia, wypowiedzi, niespójności)
AFEKT (specyficzny nastrój: chory jest blady, „tępy”, sztywny, brak dostosowania emocji do tego co robi i mówi)
OBJAWY PIERWSZORZĘDOWE (NAJPEWNIEJSZE W DIAGNOZIE)
UROJENIA
Owładnięcia lub odsłonięcia- przekonanie, że chory został owładnięty przez jakąś siłę, która kieruje jego myślami, zachowaniami itp.
Automatyzm (psychiczny, ruchowy, słowny) -czynności wykonywane automatycznie, bez udziału świadomego myślenia lub refleksji.
Halucynacje słuchowe (rozkazujące lub komentujące)
Słyszy własne myśli,
Słyszy głos bądź głosy, które wypowiadają się bezpośrednio do niego,
Słyszy głos lub głosy, które rozmawiają o nim, komentują jego myśli i zachowanie
UROJENIA
Urojenia wielkościowe- przekonanie o szczególnej ważności własnej osoby. Chory ma wtedy wrażenie, a raczej pewność, że jest lub był wybitną osobą (podaje konkretne nazwisko) albo bliskim znajomym tej postaci, przez co ma wpływ na jego decyzje.
UROJENIA prześladowcze- Wtedy schizofrenik uważa, że jest w ciągłym niebezpieczeństwie i że osoby z jego najbliższego otoczenia planują mu coś zrobić, nawet go zabić.
Urojenia oddziaływania (wpływu) – przekonanie, że myśli i zachowanie danej osoby są kontrolowane z zewnątrz (np. za pomocą hipnozy, telepatii, zaawansowanych technicznie przedmiotów).
Urojenia ksobne (odnoszenia) – przekonanie, że chory jest przedmiotem szczególnego zainteresowania otoczenia, jednostka uważa, że niewinne uwagi i zachowania innych osób odnoszą się do niej, np. ludzie na ulicy rozmawiają właśnie o niej, spiker w radiu czyni aluzje na jej temat, osoby posiadające czerwone elementy ubioru należą do wrogiego choremu stowarzyszenia.
RODZAJE ZABURZEŃ SCHIZOFRENICZNYCH
Schizofrenia paranoidalna – PODEJRZLIWOŚĆ - charakterystyczne jest silne przekonanie o byciu prześladowanym, oszukiwanym, obserwowanym, śledzonym, zatruwanym.
Schizofrenia prosta (simplex)- charakteryzuje się stopniowo narastającym zobojętnieniem, apatią, obniżeniem nastroju.
Schizofrenia hebefreniczna- charakteryzującą się chaotycznym i niespójnym zachowaniem, oraz zaburzeniami (nieadekwatnością) reakcji emocjonalnych lub ich brakiem. Hebefrenicy swoim zachowaniem nie przestrzegają norm społecznych – ich działania uznawane są za niestosowne, bezczelne, dziecinne, dziwaczne, absurdalne lub głupkowate.
Schizofrenia katatoniczna- Cechą szczególną jest specyficzna motoryka, która przybiera postać bądź niezwykle pobudzonej, bądź uderzająco nieruchomej, przy czym oba te stany czasami występują naprzemiennie.
DWA PRZEBIEGI
Nawracający (remisja i rzut psychotyczny)
Przewlekły (głównie hebefreniczna i prosta)
PRZYCZYNY
Teoria genetyczna
Teoria psychologiczna
Teoria biochemiczna
DEPRESJA
Jeszcze 20-15 lat temu traktowana jako choroba ludzi w wieku dojrzałym i starszy. Dziś coraz częściej diagnozowana jest u ludzi młodych
Wyróżnia się:
Depresję endogenną (zaburzenia biochemizmu mózgu)
Depresję egzogenną (reakcja na bodźce społeczne np. śmierć bliskiej osoby, utrata pracy)
Depresja jedno- i dwubiegunowa
Objawy pierwotne
Obniżenie nastroju, smutek
Spowolnienie aktywności (myślenia, ruchów)
Zaburzenia wegetatywne (bóle głowy, karku)
Zaburzenia w odżywianiu się
Lęk (specyficzny, wolno płynący)
Urojenia winy, grzeszności
Objawy wtórne
Urojenia depresyjne (poczucie wewnętrznego zamierania)
Myśli, tendencje, próby samobójcze (wg różnych teorii od 15 do 40% pacjentów depresyjnych kończy życie samobójstwem)
Depresja maskowana
Brak typowych objawów wymienionych wcześniej
Różnego rodzaju dolegliwości somatyczne, bólowe bez uzasadnionej przyczyny organicznej.
NERWICE
To chorobliwe, przesadne, utrwalone reakcje na stres psychologiczny. U ich podłoża leżą konflikty emocjonalne, zazwyczaj głęboko zakorzenione w dzieciństwie. Przejawy nerwicowości dostrzec można już w okresie przedszkolnym w postaci takich cech jak: lękliwość, nadmierne podporządkowanie się innym, zahamowanie, nieśmiałość, nadmierna pobudliwość lub takich objawów, jak zaburzenia snu, lęki, fobie i inne.
Rodzaje nerwic:
Nerwica lękowa cechuje się poczuciem zagrożenia, napięcia. Szczególnie przykre są napady ostrego lęku, które mogą powstawać bez żadnej uchwytnej przyczyny, trwają kilka minut lub dłużej, przeżywane są jako stan paniki z wyraźnymi objawami wegetatywnymi (zblednięcie, przyspieszone bicie serca, uczucie zaciskania w gardle).
Nerwica fobii towarzyszy jej również lęk. Najistotniejszą jej cechą jest tendencja do unikania przedmiotu fobicznego i w ten sposób unikania lęku. Fobia szkolna odznacza się awersyjną niechęcią pójścia do szkoły z powodu nieracjonalnego lęku i tendencją do pozostawania w domu.
Nerwica histeryczna-jej objawy dotyczą przede wszystkim narządów i układów unerwionych przez układ nerwowo-czuciowy i mogą mieć postać porażeń, niedowładów, napadów drgawkowych, drżeń, bezgłosu, głuchoty, ślepoty, zaburzeń czucia i innych, a także przejawiają się wystąpieniem zaburzeń świadomości w postaci zamroczenia, fugi histerycznej, omdlenia, utraty pamięci, rozdwojenia osobowości, objawów derealizacji, omamów wzrokowych lub innych. Objawy nerwicy histerycznej są nierzadkie w okresie dojrzewania.
Nerwica natręctw- charakteryzuje się przede wszystkim dwoma typami objawów. Są to obsesje i kompulsje.
ZABURZENIA OSOBOWOŚCI
Cechują się przewlekłymi, utrwalonymi wzorcami zachowania nieprzystosowawczego lub patologicznego.
Typy zaburzeń osobowości:
lękowa, kompulsywna, histeryczna, nadmiernie zależna, opozycyjna, nadmiernie zahamowana, nadmiernie niezależna, izolująca się, nieufna, ukazująca zaburzenia służące wyładowaniu napięcia, zaburzenia osobowości typu socjosyntonicznego, dewiacje seksualne i inne zaburzenia osobowości.
ZABURZENIA PSYCHOFIZJOLOGICZNE
To zaburzenia cielesne, na których powstawanie i podtrzymywanie mają wpływ czynniki emocjonalne.
Do najczęstszych zaburzeń psychofizjologicznych u dzieci i młodzieży należą:
bóle głowy, zaburzenia z zakresu układu krążenia (zblednięcie, zaczerwienienie, przyspieszenie akcji serca, nadciśnienie, omdlenie), układu oddechowego (napady hiperwentylacji, napady astmy), układu trawiennego (wymioty, nudności, bóle brzucha, zaparcia, kolka jelitowa, zapalenie jelita grubego) oraz niektóre przypadki otyłości, jadłowstręt psychiczny czyli anoreksja, a także choroba wrzodowa i obżarstwo psychiczne czyli bulimia.