Roztwory buforowe

Roztwory buforowe

Cel

Cel

ć

ć

wicze

wicze

ń

ń

:

:

Zapoznanie si

Zapoznanie si

ę

ę

z w

z w

ł

ł

a

a

ś

ś

ciwo

ciwo

ś

ś

ciami roztwor

ciami roztwor

ó

ó

w

w

Zapoznanie si

Zapoznanie si

ę

ę

z mechanizmem dzia

z mechanizmem dzia

ł

ł

ania i

ania i

w

w

ł

ł

a

a

ś

ś

ciwo

ciwo

ś

ś

ciami roztwor

ciami roztwor

ó

ó

w buforowych

w buforowych

Kwas octowy znajduj

Kwas octowy znajduj

ą

ą

cy si

cy si

ę

ę

w tym buforze wyst

w tym buforze wyst

ę

ę

puje praktycznie w postaci

puje praktycznie w postaci

cz

cz

ą

ą

steczek niezdysocjowanych i spe

steczek niezdysocjowanych i spe

ł

ł

nia funkcj

nia funkcj

ę

ę

donatora proton

donatora proton

ó

ó

w. Natomiast

w. Natomiast

octan sodowy ma posta

octan sodowy ma posta

ć

ć

jon

jon

ó

ó

w Na

w Na

+

+

i CH

i CH

3

3

COO

COO

-

-

, przy czym jony CH

, przy czym jony CH

3

3

COO

COO

-

-

jako silna

jako silna

zasada s

zasada s

ą

ą

akceptorem proton

akceptorem proton

ó

ó

w. Donator proton

w. Donator proton

ó

ó

w CH

w CH

3

3

COOH (kwas

COOH (kwas

Broensteda

Broensteda

)

)

chroni roztw

chroni roztw

ó

ó

r przed zmian

r przed zmian

ą

ą

pH podczas dodawania do uk

pH podczas dodawania do uk

ł

ł

adu zasady. Dodany

adu zasady. Dodany

nadmiar jon

nadmiar jon

ó

ó

w OH

w OH

-

-

przechodzi w niezdysocjowan

przechodzi w niezdysocjowan

ą

ą

wod

wod

ę

ę

:

:

CH

CH

3

3

COOH + OH

COOH + OH

-

-

⇔

⇔

CH

CH

3

3

COO

COO

-

-

+ H

+ H

2

2

O

O

Akceptor proton

Akceptor proton

ó

ó

w jon CH

w jon CH

3

3

COO

COO

-

-

(zasada

(zasada

Broensteda

Broensteda

) chroni roztw

) chroni roztw

ó

ó

r przed

r przed

zmian

zmian

ą

ą

pH podczas dodawania do uk

pH podczas dodawania do uk

ł

ł

adu niewielkiej ilo

adu niewielkiej ilo

ś

ś

ci kwasu (jon

ci kwasu (jon

ó

ó

w

w

wodorowych,

wodorowych,

oksoniowych

oksoniowych

-

-

H

H

3

3

O

O

+

+

):

):

CH

CH

3

3

COO

COO

-

-

+ H

+ H

3

3

O

O

+

+

⇔

⇔

CH

CH

3

3

COOH + H

COOH + H

2

2

O

O

W reakcji powstaje s

W reakcji powstaje s

ł

ł

abo zdysocjowany kwas octowy i pH roztworu

abo zdysocjowany kwas octowy i pH roztworu

praktycznie nie ulega zmianie. W ten spos

praktycznie nie ulega zmianie. W ten spos

ó

ó

b uk

b uk

ł

ł

ad buforowany jest obustronnie

ad buforowany jest obustronnie

–

–

w kierunku podwy

w kierunku podwy

ż

ż

szania jak i obni

szania jak i obni

ż

ż

ania pH.

ania pH.

Mechanizm dzia

Mechanizm dzia

ł

ł

ania buforu octanowego

ania buforu octanowego

Diwodorofosforan

Diwodorofosforan

(V) sodu znajduj

(V) sodu znajduj

ą

ą

cy si

cy si

ę

ę

w tym buforze wyst

w tym buforze wyst

ę

ę

puje w postaci

puje w postaci

jon

jon

ó

ó

w

w

diwodorofosforanowych

diwodorofosforanowych

i spe

i spe

ł

ł

nia funkcj

nia funkcj

ę

ę

donatora proton

donatora proton

ó

ó

w. Natomiast

w. Natomiast

hydrofosforan

hydrofosforan

(V) sodu ma posta

(V) sodu ma posta

ć

ć

jon

jon

ó

ó

w Na

w Na

+

+

i HPO

i HPO

4

4

2

2

-

-

,

,

HPO

HPO

4

4

2

2

-

-

jako zasada s

jako zasada s

ą

ą

akceptorem proton

akceptorem proton

ó

ó

w. Donator proton

w. Donator proton

ó

ó

w H

w H

2

2

PO

PO

4

4

-

-

(kwas

(kwas

Broensteda

Broensteda

) chroni

) chroni

roztw

roztw

ó

ó

r przed zmian

r przed zmian

ą

ą

pH podczas dodawania do uk

pH podczas dodawania do uk

ł

ł

adu zasady. Dodany nadmiar

adu zasady. Dodany nadmiar

jon

jon

ó

ó

w OH

w OH

-

-

przechodzi w niezdysocjowan

przechodzi w niezdysocjowan

ą

ą

wod

wod

ę

ę

:

:

H

H

2

2

PO

PO

4

4

-

-

+ OH

+ OH

-

-

⇔

⇔

HPO

HPO

4

4

2

2

-

-

+ H

+ H

2

2

O

O

Akceptor proton

Akceptor proton

ó

ó

w jon HPO

w jon HPO

4

4

2

2

-

-

(zasada

(zasada

Broensteda

Broensteda

) chroni roztw

) chroni roztw

ó

ó

r przed

r przed

zmian

zmian

ą

ą

pH podczas dodawania do uk

pH podczas dodawania do uk

ł

ł

adu niewielkiej ilo

adu niewielkiej ilo

ś

ś

ci kwasu (jon

ci kwasu (jon

ó

ó

w

w

wodorowych,

wodorowych,

oksoniowych

oksoniowych

-

-

H

H

3

3

O

O

+

+

):

):

HPO

HPO

4

4

2

2

-

-

+ H

+ H

3

3

O

O

+

+

⇔

⇔

H

H

2

2

PO

PO

4

4

-

-

+ H

+ H

2

2

O

O

W reakcji powstaje jon

W reakcji powstaje jon

diwodorofosforanowy

diwodorofosforanowy

i pH roztworu praktycznie nie

i pH roztworu praktycznie nie

ulega zmianie.

ulega zmianie.

Mechanizm dzia

Mechanizm dzia

ł

ł

ania buforu fosforanowego

ania buforu fosforanowego

Mechanizm dzia

Mechanizm dzia

ł

ł

ania wska

ania wska

ź

ź

nika

nika

Dla dok

Dla dok

ł

ł

adnego przeprowadzenia reakcji zoboj

adnego przeprowadzenia reakcji zoboj

ę

ę

tniania niezb

tniania niezb

ę

ę

dne jest

dne jest

zastosowanie wska

zastosowanie wska

ź

ź

nik

nik

ó

ó

w. Wska

w. Wska

ź

ź

nik bowiem zmienia swoj

nik bowiem zmienia swoj

ą

ą

barw

barw

ę

ę

zale

zale

ż

ż

nie od

nie od

pH roztworu. Nawet bardzo ma

pH roztworu. Nawet bardzo ma

ł

ł

a ilo

a ilo

ść

ść

wolnego kwasu lub zasady wywo

wolnego kwasu lub zasady wywo

ł

ł

uje w

uje w

u

u

ż

ż

ytym wska

ytym wska

ź

ź

niku natychmiastowe zmiany zabarwienia. Zmiana zabarwienia

niku natychmiastowe zmiany zabarwienia. Zmiana zabarwienia

jest spowodowana dysocjacj

jest spowodowana dysocjacj

ą

ą

lub cofni

lub cofni

ę

ę

ciem dysocjacji wska

ciem dysocjacji wska

ź

ź

nika. Wynika z

nika. Wynika z

tego wniosek,

tego wniosek,

ż

ż

e barwa roztworu zale

e barwa roztworu zale

ż

ż

y od barwy jon

y od barwy jon

ó

ó

w lub od barwy

w lub od barwy

niezdysocjowanych cz

niezdysocjowanych cz

ą

ą

steczek wska

steczek wska

ź

ź

nika. Dlatego te

nika. Dlatego te

ż

ż

jako wska

jako wska

ź

ź

nik

nik

ó

ó

w

w

u

u

ż

ż

ywamy najcz

ywamy najcz

ęś

ęś

ciej s

ciej s

ł

ł

abych kwas

abych kwas

ó

ó

w lub s

w lub s

ł

ł

abych zasad organicznych.

abych zasad organicznych.

Stosowane wska

Stosowane wska

ź

ź

niki mo

niki mo

ż

ż

na podzieli

na podzieli

ć

ć

na: 1) jednobarwne oraz, 2)

na: 1) jednobarwne oraz, 2)

dwubarwne. Ka

dwubarwne. Ka

ż

ż

dy wska

dy wska

ź

ź

nik u

nik u

ż

ż

ywany w reakcjach zoboj

ywany w reakcjach zoboj

ę

ę

tniania

tniania

charakteryzuje si

charakteryzuje si

ę

ę

tzw. zakresem zmiany barwy zale

tzw. zakresem zmiany barwy zale

ż

ż

nym od pH. B

nym od pH. B

łę

łę

kit

kit

bromotymolowy

bromotymolowy

zmienia swoj

zmienia swoj

ą

ą

barw

barw

ę

ę

w granicach pH 6

w granicach pH 6

–

–

7,6. Oznacza to,

7,6. Oznacza to,

ż

ż

e

e

w roztworach o pH = 6 lub mniejszej warto

w roztworach o pH = 6 lub mniejszej warto

ś

ś

ci pH od 6, wska

ci pH od 6, wska

ź

ź

nik ten barwi

nik ten barwi

roztw

roztw

ó

ó

r na

r na

ż

ż

ó

ó

ł

ł

to. Je

to. Je

ś

ś

li roztw

li roztw

ó

ó

r ma pH wi

r ma pH wi

ę

ę

ksze lub r

ksze lub r

ó

ó

wne 7,6, to po dodaniu

wne 7,6, to po dodaniu

b

b

łę

łę

kitu

kitu

bromotymolowego

bromotymolowego

roztw

roztw

ó

ó

r barwi si

r barwi si

ę

ę

na niebiesko. Natomiast roztwory

na niebiesko. Natomiast roztwory

o pH mniejszym od 7,6, a wi

o pH mniejszym od 7,6, a wi

ę

ę

kszym od 6 zabarwiaj

kszym od 6 zabarwiaj

ą

ą

si

si

ę

ę

od b

od b

łę

łę

kitu

kitu

bromotymolowego

bromotymolowego

na zielono. Kolor zielony odpowiada zakresowi zmiany

na zielono. Kolor zielony odpowiada zakresowi zmiany

barwy b

barwy b

łę

łę

kitu

kitu

bromotymolowego

bromotymolowego

.

.

11,0-13,0

tropeolina O

9,3 - 10,5

tymoloftaleina

8,3 - 10,0

fenoloftaleina

7,2 - 8,8

czerwie

ń

krezolowa

6,4 - 8,0

czerwie

ń

fenolowa

6,2 - 7,6

bł

ę

kit bromotymolowy

5,2 - 6,8

czerwie

ń

bromokrezolowa

4,5 - 8,3

lakmus

4,2 - 6,3

czerwie

ń

metylowa

3,8 - 5,4

ziele

ń

bromokrezolowa

3,1 - 4,4

oran

ż

metylowy

2,9 - 4,0

ż

ółcie

ń

metylowa

2,4 - 4,0

dinitrofenol

1,2 - 2,8

bł

ę

kit tymolowy

0,2 - 1,8

czerwie

ń

krezolowa

0,1 - 2,7

fiolet metylowy

0,1 - 2,3

ziele

ń

metylowa

0,0 - 2,6

ziele

ń

brylantowa

0,0 - 2,0

ziele

ń

malachitowa

Zakres pH zmiany barwy

Wska

ź

nik

Wybrane wska

Wybrane wska

ź

ź

niki

niki

Zieleń bromokrezolowa

Błękit bromotymolowy

FENOLOFTALEINA

FENOLOFTALEINA

bezbarwny

od ró

ż

owego

do

malinowoczerwone

go

bezbarwny

pomara

ń

czowy

Kolor

>12,0

8,2 − 12,0

0 − 8,2

< 0

pH

Wzór

FENOLOFTALEINA

FENOLOFTALEINA

Roztwory

Roztwory

1.

1.

Roztwory rzeczywiste

Roztwory rzeczywiste

2.

2.

Roztwory koloidalne

Roztwory koloidalne

3.

3.

Zawiesiny

Zawiesiny

Roztw

Roztw

ó

ó

r rzeczywisty

r rzeczywisty

To jednorodna mieszanina dwu lub wi

To jednorodna mieszanina dwu lub wi

ę

ę

cej rodzaj

cej rodzaj

ó

ó

w

w

cz

cz

ą

ą

steczek nie reaguj

steczek nie reaguj

ą

ą

cych chemicznie ze sob

cych chemicznie ze sob

ą

ą

.

.

Umownie przyjmuje si

Umownie przyjmuje si

ę

ę

,

,

ż

ż

e sk

e sk

ł

ł

adnik stanowi

adnik stanowi

ą

ą

cy

cy

wi

wi

ę

ę

kszo

kszo

ść

ść

jest rozpuszczalnikiem a mniejszo

jest rozpuszczalnikiem a mniejszo

ść

ść

–

–

substancj

substancj

ą

ą

rozpuszczon

rozpuszczon

ą

ą

. Cz

. Cz

ą

ą

steczki substancji

steczki substancji

rozpuszczonej s

rozpuszczonej s

ą

ą

otoczone cz

otoczone cz

ą

ą

steczkami

steczkami

rozpuszczalnika

rozpuszczalnika

–

–

solwatacja (je

solwatacja (je

ż

ż

eli rozpuszczalnikiem

eli rozpuszczalnikiem

jest woda

jest woda

–

–

hydratacja

hydratacja

Roztwory wodne stanowi

Roztwory wodne stanowi

ą

ą

podstawowy sk

podstawowy sk

ł

ł

adnik materii

adnik materii

ż

ż

ywej oraz

ywej oraz

ś

ś

rodowiska w kt

rodowiska w kt

ó

ó

rym istnieje

rym istnieje

ż

ż

ycie.

ycie.

Uk

Uk

ł

ł

ad koloidalny

ad koloidalny

Posiada cz

Posiada cz

ą

ą

stki tak ma

stki tak ma

ł

ł

e,

e,

ż

ż

e nie tworz

e nie tworz

ą

ą

zawiesiny ale

zawiesiny ale

s

s

ą

ą

za du

za du

ż

ż

e by tworzy

e by tworzy

ć

ć

roztw

roztw

ó

ó

r rzeczywisty. Cz

r rzeczywisty. Cz

ą

ą

stki

stki

koloidowe s

koloidowe s

ą

ą

widoczne pod mikroskopem

widoczne pod mikroskopem

elektronowym, rozdzieli

elektronowym, rozdzieli

ć

ć

je mo

je mo

ż

ż

na w ultrawir

na w ultrawir

ó

ó

wkach

wkach

(osocze krwi zwierz

(osocze krwi zwierz

ą

ą

t).

t).

ruchy Browna

ruchy Browna

efekt

efekt

Tyndalla

Tyndalla

B

B

ł

ł

ony p

ony p

ó

ó

ł

ł

przepuszczalne przepuszczaj

przepuszczalne przepuszczaj

ą

ą

cz

cz

ą

ą

steczki

steczki

wody i innych rozpuszczalnik

wody i innych rozpuszczalnik

ó

ó

w, natomiast nie

w, natomiast nie

przepuszczaj

przepuszczaj

ą

ą

wielu

cz

wielu

cz

ą

ą

steczek

substancji

steczek

substancji

rozpuszczonych szczeg

rozpuszczonych szczeg

ó

ó

lnie du

lnie du

ż

ż

ych. Nie oznacza

ych. Nie oznacza

to,

to,

ż

ż

e b

e b

ł

ł

ony

ony

–

–

szczeg

szczeg

ó

ó

lnie naturalne

lnie naturalne

–

–

s

s

ą

ą

jedynie

jedynie

mechanicznymi sitami przepuszczaj

mechanicznymi sitami przepuszczaj

ą

ą

cymi ma

cymi ma

ł

ł

e a

e a

zatrzymuj

zatrzymuj

ą

ą

cymi

wi

cymi

wi

ę

ę

ksze

cz

ksze

cz

ą

ą

steczki.

S

steczki.

S

ą

ą

one

one

selektywne i wybi

selektywne i wybi

ó

ó

rczo przepuszczaj

rczo przepuszczaj

ą

ą

jedne

jedne

zatrzymuj

zatrzymuj

ą

ą

c inne nawet o tej samej wielko

c inne nawet o tej samej wielko

ś

ś

ci

ci

cz

cz

ą

ą

steczki.

steczki.

Wa

Wa

ż

ż

ne dla

ne dla

ż

ż

ywego organizmu

ywego organizmu

Osmoza

Osmoza

–

–

proces samorzutnego przechodzenia

proces samorzutnego przechodzenia

rozpuszczalnika przez b

rozpuszczalnika przez b

ł

ł

on

on

ę

ę

p

p

ó

ó

ł

ł

przepuszczaln

przepuszczaln

ą

ą

.

.

Dializa

Dializa

–

–

proces przechodzenia przez b

proces przechodzenia przez b

ł

ł

on

on

ę

ę

p

p

ó

ó

ł

ł

przepuszczaln

przepuszczaln

ą

ą

cz

cz

ą

ą

stek substancji

stek substancji

rozpuszczonej

rozpuszczonej

Zadanie 1

Zadanie 1

Badanie rozpuszczalno

Badanie rozpuszczalno

ś

ś

ci

ci

NaCl

NaCl

w wodzie

w wodzie

Do kolby sto

Do kolby sto

ż

ż

kowej (kolby

kowej (kolby

Erlenmeyera

Erlenmeyera

) odwa

) odwa

ż

ż

y

y

ć

ć

na

na

wadze analitycznej dok

wadze analitycznej dok

ł

ł

adnie 5 g chlorku sodu. Nast

adnie 5 g chlorku sodu. Nast

ę

ę

pnie do

pnie do

tej kolby odmierzy

tej kolby odmierzy

ć

ć

dok

dok

ł

ł

adnie 10 cm3 wody destylowanej.

adnie 10 cm3 wody destylowanej.

Przez 10 minut intensywnie miesza

Przez 10 minut intensywnie miesza

ć

ć

roztw

roztw

ó

ó

r bagietk

r bagietk

ą

ą

.

.

Pipet

Pipet

ą

ą

dodawa

dodawa

ć

ć

po 1 cm3 wody destylowanej,

po 1 cm3 wody destylowanej,

ka

ka

ż

ż

dorazowo intensywnie miesza

dorazowo intensywnie miesza

ć

ć

zawarto

zawarto

ść

ść

kolby przez 3

kolby przez 3

–

–

4

4

minuty.

minuty.

Dodawa

Dodawa

ć

ć

wod

wod

ę

ę

do momentu gdy ca

do momentu gdy ca

ł

ł

y

y

NaCl

NaCl

si

si

ę

ę

rozpu

rozpu

ś

ś

ci.

ci.

Obliczy

Obliczy

ć

ć

rozpuszczalno

rozpuszczalno

ść

ść

NaCl

NaCl

w wodzie w temperaturze

w wodzie w temperaturze

wykonywania do

wykonywania do

ś

ś

wiadczenia.

wiadczenia.

Zadanie 2

Zadanie 2

Otrzymywanie bufor

Otrzymywanie bufor

ó

ó

w o okre

w o okre

ś

ś

lonym pH

lonym pH

Do 5 prob

Do 5 prob

ó

ó

wek wprowadzi

wek wprowadzi

ć

ć

podane w ni

podane w ni

ż

ż

ej zamieszczonej

ej zamieszczonej

tabeli obj

tabeli obj

ę

ę

to

to

ś

ś

ci 0,1 mol/dm

ci 0,1 mol/dm

3

3

kwasu octowego i 0,1 mol/dm

kwasu octowego i 0,1 mol/dm

3

3

octanu sodowego. Zawarto

octanu sodowego. Zawarto

ść

ść

prob

prob

ó

ó

wek dok

wek dok

ł

ł

adnie wymiesza

adnie wymiesza

ć

ć

.

.

Obliczy

Obliczy

ć

ć

, korzystaj

, korzystaj

ą

ą

c ze wzoru

c ze wzoru

Hendersona

Hendersona

-

-

Hasselbalcha

Hasselbalcha

,

,

pH bufor

pH bufor

ó

ó

w otrzymanych w ka

w otrzymanych w ka

ż

ż

dej z prob

dej z prob

ó

ó

wek. Potwierdzi

wek. Potwierdzi

ć

ć

prawid

prawid

ł

ł

owo

owo

ść

ść

wylicze

wylicze

ń

ń

wyk

wyk

ł

ł

adnika oznaczeniami pH ka

adnika oznaczeniami pH ka

ż

ż

dego

dego

buforu metod

buforu metod

ą

ą

potencjometryczn

potencjometryczn

ą

ą

.

.

9

1

5

7

3

4

5

5

3

3

7

2

1

9

1

pH

oznaczone

potencjometrycznie

Wartość

obliczonego pH

(dla 18

o

C)

CH

3

COONa

0,2 mol/dm

3

,

cm

3

CH

3

COOH

0,2 mol/dm

3

,

cm

3

Nr

probówki

Zadanie 3

Zadanie 3

Wp

Wp

ł

ł

yw rozcie

yw rozcie

ń

ń

czenia buforu na jego pH

czenia buforu na jego pH

Do 5 prob

Do 5 prob

ó

ó

wek odmierzy

wek odmierzy

ć

ć

podane w ni

podane w ni

ż

ż

ej zamieszczonej

ej zamieszczonej

tabeli obj

tabeli obj

ę

ę

to

to

ś

ś

ci wody dest. i 0,1 mol/dm

ci wody dest. i 0,1 mol/dm

3

3

buforu octanowego o

buforu octanowego o

pH 4,7. Obliczy

pH 4,7. Obliczy

ć

ć

i wpisa

i wpisa

ć

ć

rozcie

rozcie

ń

ń

czenie buforu w ka

czenie buforu w ka

ż

ż

dej

dej

prob

prob

ó

ó

wce oraz jego molowo

wce oraz jego molowo

ść

ść

. Do ka

. Do ka

ż

ż

dej prob

dej prob

ó

ó

wki doda

wki doda

ć

ć

5

5

kropli zieleni

kropli zieleni

bromokrezolowej

bromokrezolowej

.

.

Jak zachowuje si

Jak zachowuje si

ę

ę

barwa wska

barwa wska

ź

ź

nika przy poszczeg

nika przy poszczeg

ó

ó

lnych

lnych

rozcie

rozcie

ń

ń

czeniach buforu i co to oznacza?

czeniach buforu i co to oznacza?

0

1,5
1,8

1,98

2

2

0,5
0,2

0,02

0

1
2
3
4
5

Barwa ze wsk.

Molowość

Rozcieńczenie

Woda, cm

3

Bufor, cm

3

Nr probówki

Zadanie 4

Zadanie 4

Oznaczanie pojemno

Oznaczanie pojemno

ś

ś

ci buforowej

ci buforowej

Do 4 prob

Do 4 prob

ó

ó

wek odmierzy

wek odmierzy

ć

ć

wed

wed

ł

ł

ug podanych w ni

ug podanych w ni

ż

ż

ej zamieszczonej

ej zamieszczonej

tabeli obj

tabeli obj

ę

ę

to

to

ś

ś

ci 0,1 mol/dm

ci 0,1 mol/dm

3

3

octanu sodowego, 0,1 mol/dm

octanu sodowego, 0,1 mol/dm

3

3

kwasu octowego

kwasu octowego

i wody. Obliczy

i wody. Obliczy

ć

ć

i wpisa

i wpisa

ć

ć

warto

warto

ś

ś

ci rozcie

ci rozcie

ń

ń

czenia buforu. Do ka

czenia buforu. Do ka

ż

ż

dej prob

dej prob

ó

ó

wki

wki

doda

doda

ć

ć

5 kropli zieleni

5 kropli zieleni

bromokrezolowej

bromokrezolowej

.

.

Do prob

Do prob

ó

ó

wki nr 4 doda

wki nr 4 doda

ć

ć

0,1 cm

0,1 cm

3

3

0,1 mol/dm

0,1 mol/dm

3

3

NaOH. Do pozosta

NaOH. Do pozosta

ł

ł

ych

ych

prob

prob

ó

ó

wek dodawa

wek dodawa

ć

ć

kroplami 0,05 mol/dm

kroplami 0,05 mol/dm

3

3

NaOH, a

NaOH, a

ż

ż

do osi

do osi

ą

ą

gni

gni

ę

ę

cia barwy

cia barwy

takiej jak w prob

takiej jak w prob

ó

ó

wce nr 4. Zanotowa

wce nr 4. Zanotowa

ć

ć

obj

obj

ę

ę

to

to

ść

ść

z u

z u

ż

ż

ytego NaOH w ka

ytego NaOH w ka

ż

ż

dej

dej

prob

prob

ó

ó

wce.

wce.

Czy rozcie

Czy rozcie

ń

ń

czenie buforu wp

czenie buforu wp

ł

ł

ywa na jego pojemno

ywa na jego pojemno

ść

ść

?

?

0

0

2

2

3

3

4

4

2

2

1

1

0,5

0,5

0

0

2

2

1

1

0,5

0,5

0

0

1

1

2

2

3

3

4

4

Obj

Obj

ę

ę

to

to

ść

ść

zu

zu

ż

ż

y

y

-

-

tego NaOH,

tego NaOH,

w kroplach

w kroplach

Rozcie

Rozcie

ń

ń

-

-

czenie

czenie

Woda

Woda

cm

cm

3

3

Octan sodowy

Octan sodowy

0,1 mol/dm

0,1 mol/dm

3

3

cm

cm

3

3

Kwas octowy

Kwas octowy

0,1 mol/dm

0,1 mol/dm

3

3

,

,

cm

cm

3

3

Nr

Nr

prob

prob

ó

ó

wki

wki

Zadanie 5

Zadanie 5

Oznaczenie buforuj

Oznaczenie buforuj

ą

ą

cego dzia

cego dzia

ł

ł

ania wybranych

ania wybranych

roztwor

roztwor

ó

ó

w soli

w soli

Do 4 ponumerowanych prob

Do 4 ponumerowanych prob

ó

ó

wek odmierzy

wek odmierzy

ć

ć

po 5 cm

po 5 cm

3

3

0,1

0,1

mol/dm

mol/dm

3

3

roztworu kwasu solnego, doda

roztworu kwasu solnego, doda

ć

ć

po 2 krople roztworu b

po 2 krople roztworu b

łę

łę

kitu

kitu

bromotymolowego

bromotymolowego

i zanotowa

i zanotowa

ć

ć

w tabeli barw

w tabeli barw

ę

ę

roztworu.

roztworu.

Do prob

Do prob

ó

ó

wek doda

wek doda

ć

ć

po 2 cm

po 2 cm

3

3

0,1 mol/dm

0,1 mol/dm

3

3

roztwor

roztwor

ó

ó

w soli jak w tabeli

w soli jak w tabeli

poni

poni

ż

ż

ej.

ej.

Na

2

HPO

4

5

4

CH

3

COONH

4

5

3

NaCl

5

2

CH

3

COONa

5

1

Barwa

Roztwór soli

2 cm

3

Barwa

HCl

0,1 mol/dm

3

,

cm

3

Nr

probówki

Zadanie 5

Zadanie 5

Oznaczenie buforuj

Oznaczenie buforuj

ą

ą

cego dzia

cego dzia

ł

ł

ania wybranych

ania wybranych

roztwor

roztwor

ó

ó

w soli

w soli

Do 4 ponumerowanych prob

Do 4 ponumerowanych prob

ó

ó

wek odmierzy

wek odmierzy

ć

ć

po 5 cm

po 5 cm

3

3

0,1

0,1

mol/dm

mol/dm

3

3

roztworu wodorotlenku sodu, doda

roztworu wodorotlenku sodu, doda

ć

ć

po 2 krople roztworu

po 2 krople roztworu

b

b

łę

łę

kitu

kitu

bromotymolowego

bromotymolowego

i zanotowa

i zanotowa

ć

ć

w tabeli barw

w tabeli barw

ę

ę

roztworu.

roztworu.

Do prob

Do prob

ó

ó

wek doda

wek doda

ć

ć

po 2 cm

po 2 cm

3

3

0,1 mol/dm

0,1 mol/dm

3

3

roztwor

roztwor

ó

ó

w soli jak w tabeli

w soli jak w tabeli

poni

poni

ż

ż

ej.

ej.

Na

2

HPO

4

5

4

CH

3

COONH

4

5

3

NaCl

5

2

NH

4

Cl

5

1

Barwa

Roztwór soli

2 cm

3

Barwa

NaOH

0,1 mol/dm

3

,

cm

3

Nr

probówki