Podział odpadów

Odpady Komunalne

• Odpady komunalne - bytowe - to stałe i ciekłe odpady powstające w gospodarstwach domowych, w obiektach użyteczności publicznej i obsługi ludności, w tym nieczystości gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, porzucone wraki pojazdów mechanicznych oraz odpady uliczne, z wyjątkiem odpadów niebezpiecznych z zakładów opieki zdrowotnej i zakładów weterynaryjnych (Dz. U. Nr 132/96, poz.622).

• Odpady komunalne stałe (OKS) są bardzo zróżnicowane pod względem składu fizycznego i chemicznego. Zależy on głównie od wyposażenia budynków w urządzenia techniczno-sanitarne (głównie sposobu ogrzewania), rodzaju zabudowy, stopy życiowej mieszkańców. Składniki zawarte w odpadach komunalnych, głównie organiczne ulegają przemianom biochemicznym i oddziałują na środowisko poprzez produkty rozkłady: dwutlenek węgla, amoniak, siarkowodór, metan, azotany, azotyny, siarczany i in. Odpady komunalne stwarzają zagrożenie dla środowiska także ze względu na możliwość skażenia powietrza, wód gruntowych i powierzchniowych mikroorganizmami chorobotwórczymi, dla których stanowią pożywkę. Ponadto na wysypiskach odpadów komunalnych panują dobre warunki dla żerowania różnego rodzaju insektów, gryzoni, ptaków, które mogą przenosić na inne tereny zarazki chorób np. : duru brzusznego, paraduru, tężca, czerwonki.

Odpady organiczne

Do odpadów organicznych zaliczamy stałe lub płynne masy, które zawierają powyżej 50% składników organicznych w przeliczeniu na bezwodną masę. Odpady zawierające 5-50% skadników organicznych są odpadami mineralno-organicznymi. Przy wadliwym systemie zagospodarowania odpadów organicznych następuje ogromne zagrożenie dla środowiska naturalnego. Od wieków odpady zwierzęce wykorzystywano jako cenne nawozy organiczne. Podobnie jest i dzisiaj chociaż wprowadzenie przemysłowego chowu zwierząt oraz niedostosowanie obsady w stosunku do areału upraw rolnych spowodowało, że odchody zwierzęce stały się również odpadami.

Do grupy odpadów organicznych o szczególnie niekorzystnym oddziaływaniu na środowisko należą:

- odpady przetwórstwa surowców zwierzęcych,

- odpady przemysłu drobiarskiego,

- odpady przemysłu mleczarskiego,

- osady ściekowe,

Odpady przemysłowe.

Stosunkowo niski poziom technologiczny większości zakładów przemysłowych, brak środkowych na zagospodarowanie odpadpójna polityka ekologiczna państwa oraz saba świadomość społeczeństwa były przyczyną powstawania znacznych ilości odpadów.

specyficzną grupę odpadów przemysłowych stanowią odpady niebezpieczne. O ilości i składzie odpadów przemysłowych można wnioskować już na podstawie profilu danej gałędzi przemyslu lub rodzaju produkcji. Największa masa odpadów powstaje z wydobycia i uzdatniania kopalin.

Klasyfikacja odpadów przemysłowych:

- Odpady górnictwa węgla kamiennego,

- Odpady górnictwa rud metali nieżelaznych i surowców chemicznych,

- Odpady z gornictwa surowckalnych,

- Odpady energetyczne,

Odpady niebezpieczne

Odpady niebezpieczne występują w licznych zakadach przemysłowych i nie możemy spodziewaę szybkiego ograniczenia ich ilości. Eliminacja zagrożeń stwarzanych przez te odpady polega na ich bezpiecznym unieszkodliwieniu. Odpady niebezpieczne, przez wiele lat wprowadzane do środowiska w sposób niekontrolowany, spowodowały negatywne skutki - zarówno dla środowiska przyrodniczego, jak i dla zdrowia i życia ludzi.

Odpady niebezpieczne pochodzą głównie z przemysłu, ale także z rolnictwa, transportu, służby zdrowia i laboratoriów badawczych. Również do tej grupy zalicza się część odpadów komunalnych. Posiadają one określone cechy, wyróżniające je od innych odpadów, a mianowicie:

a. palność (podatność odpadów do zapłonu i palenia się trwałym i silnym płomieniem),

b. korozyjność (niszczenie materiałów konstrukcyjnych),

c. reaktywność (zdolność do krótkoterminowych działań polegających na eksplozji, wydzielaniu toksycznych gazów, reakcji chemicznych pomiędzy odpadami a środowiskiem),

d. ekotoksyczność (zdolność do działań jak w pkt. c, ale powolnych długoterminowych),

Klasyfikację szkodliwości odpadów przeprowadza się w oparciu o analizę składu wyciągów wodnych drogą ustalenia wartości progowych dla każdego kryterium(którym może być dopuszczalna zawartość metali ciężkich, niektórych związkganicznych itp.). Jako kryterium, może wchodzić również obecność substancji toksycznej (będącej na urzędowej liście trucizn0 lub pochodzenie strumienia odpadów (np. odpady z przetwórstwa mięsa).

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA

z dnia 24 grudnia 1997 r. w sprawie klasyfikacji odpadów.

(Dz. U. Nr 162, poz. 1135)

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) klasyfikację odpadów,

2) listę odpadów niebezpiecznych.

LISTA ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH

Kod	Rodzaje odpadów niebezpiecznych w poszczególnych grupach i podgrupach
1	2

02	Odpady z rolnictwa, sadownictwa, hodowli, rybołówstwa, leśnictwa oraz przetwórstwa żywności
02 01	Odpady z produkcji podstawowej
02 01 05	Odpady agrochemikaliów
03	Odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji papieru, tektury, masy celulozowej, płyt i mebli
03 01	Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli
03 01 04	Odpady z chemicznej przeróbki drewna
03 02	Odpady powstające przy konserwacji drewna
03 02 01	Środki do konserwacji i impregnacji drewna nie zawierające związków chlorowcoorganicznych
03 02 02	Środki do konserwacji i impregnacji drewna zawierające związki chlorowcoorganiczne
03 02 03	Metaloorganiczne środki do konserwacji i impregnacji drewna
03 02 04	Nieorganiczne środki do konserwacji i impregnacji drewna
04	Odpady z przemysłu skórzanego i tekstylnego
04 01	Odpady z przemysłu skórzanego
04 01 03	Tłuszcze pogarbarskie zawierające rozpuszczalniki
04 02	Odpady z przemysłu tekstylnego
04 02 11	Odpady z klejenia (szlichtowania) i wykańczania zawierające związki chlorowców
05	Odpady z przeróbki ropy naftowej, oczyszczania gazu ziemnego oraz wysokotemperaturowej przeróbki węgla
05 01	Ropopochodne szlamy i odpady stałe
05 01 03	Osady z dna zbiorników
05 01 04	Kwaśne szlamy z procesów alkilowania
05 01 05	Wycieki ropy naftowej
05 01 07	Kwaśne smoły
05 01 08	Inne smoły
05 04	Zużyte materiały filtracyjne
05 04 01	Zużyte materiały filtracyjne
05 06	Odpady z procesów termicznej przeróbki węgla
05 06 01	Kwaśne smoły
05 06 02	Smoła koksownicza
05 06 03	Inne smoły
05 06 04	Osady z kolumn chłodniczych
05 06 05	Odpady ciekłe zawierające fenole
05 06 99	Inne nie wymienione odpady
05 07	Odpady z oczyszczania gazu ziemnego
05 07 01	Osady zawierające rtęć lub jej związki
05 08	Odpady z odzyskiwania (regeneracji) olejów
05 08 01	Zużyte sorbenty z surowców ilastych
05 08 02	Kwaśne smoły
05 08 03	Inne smoły
05 08 04	Uwodnione odpady ciekłe z regeneracji olejów
06	Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych
06 01	Odpadowe roztwory kwaśne
06 01 01	Kwas siarkawy i siarkowy [siarkowy (IV) i (VI)]
06 01 02	Kwas chlorowodorowy
06 01 03	Kwas fluorowodorowy
06 01 04	Kwas fosforawy i fosforowy [fosforowy (III) i (V)]
06 01 05	Kwas azotawy i azotowy [azotowy (III) i (V)]
06 01 99	Inne nie wymienione odpady
06 02	Odpadowe roztwory alkaliczne
06 02 01	Wodorotlenek wapnia
06 02 02	Wodorotlenek sodu
06 02 03	Woda amoniakalna
06 02 99	Inne nie wymienione odpady
06 03	Sole odpadowe i ich roztwory
06 03 11	Sole i roztwory zawierające cyjanki
06 04	Odpady zawierające metale
06 04 02	Sole metali (z wyłączeniem podgrupy 06 03 bez 06 03 11)
06 04 03	Odpady zawierające arsen
06 04 04	Odpady zawierające rtęć
06 04 05	Odpady zawierające inne metale ciężkie
06 07	Odpady z produkcji chloru i chlorowców
06 07 01	Odpady azbestowe z elektrolizy
06 07 02	Węgiel aktywny z produkcji chloru
06 13	Odpady z innych nieorganicznych procesów chemicznych
06 13 01	Nieorganiczne pestycydy, biocydy oraz środki do konserwacji drewna
06 13 02	Zużyty węgiel aktywny (z wyłączeniem 06 07 02)
07	Odpady z przemysłu syntezy organicznej
07 01	Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania podstawowych produktów przemysłu syntezy organicznej
07 01 03	Roztwory z przemywania i ciecze macierzyste zawierające chlorowcoorganiczne rozpuszczalniki
07 01 04	Inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste
07 01 07	Pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne zawierające związki chlorowców
07 01 08	Inne pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne
07 01 09	Zużyte sorbenty i osady pofiltracyjne zawierające związki chlorowców
07 01 10	Inne zużyte sorbenty i osady pofiltracyjne
07 02	Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania tworzyw sztucznych oraz kauczuków i włókien syntetycznych
07 02 01	Wody popłuczne i ługi macierzyste
07 02 03	Roztwory z przemywania i ciecze macierzyste zawierające rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne
07 02 04	Inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste
07 02 07	Pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne zawierające związki chlorowców
07 02 08	Inne pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne
07 02 09	Zużyte sorbenty i osady pofiltracyjne zawierające związki chlorowców
07 02 10	Inne zużyte sorbenty i osady pofiltracyjne
07 03	Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania organicznych barwników i pigmentów (z wyłączeniem podgrupy 06 11)
07 03 01	Wody popłuczne i ługi macierzyste
07 03 03	Roztwory z przemywania i ciecze macierzyste zawierające chlorowcoorganiczne rozpuszczalniki
07 03 04	Inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste
07 03 07	Pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne zawierające związki chlorowców
07 03 08	Inne pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne
07 03 09	Zużyte sorbenty i osady pofiltracyjne zawierające związki chlorowców
07 03 10	Inne zużyte sorbenty i osady pofiltracyjne
07 04	Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania pestycydów (z wyłączeniem 02 01 05)
07 04 01	Wody popłuczne i ługi macierzyste
07 04 03	Roztwory z przemywania i ciecze macierzyste zawierające chlorowcoorganiczne rozpuszczalniki
07 04 04	Inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste
07 04 07	Pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne zawierające związki chlorowców
07 04 08	Inne pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne
07 04 09	Zużyte sorbenty i osady pofiltracyjne zawierające związki chlorowców
07 04 10	Inne zużyte sorbenty i osady pofiltracyjne
07 04 11	Opakowania po produktach i półproduktach
07 05	Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania farmaceutyków
07 05 01	Wody popłuczne i ługi macierzyste
07 05 03	Chlorowcoorganiczne rozpuszczalniki, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste
07 05 04	Inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste
07 05 07	Pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne zawierające związki chlorowców
07 05 08	Inne pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne
07 05 09	Zużyte sorbenty i osady pofiltracyjne zawierające związki chlorowców
07 05 10	Inne zużyte sorbenty i osady pofiltracyjne
07 06	Odpady z produkcji przygotowanie, obrotu i stosowania tłuszczów, natłustek, mydeł, detergentów, środków dezynfekcyjnych i kosmetyków
07 06 01	Wody popłuczne i ługi macierzyste
07 06 03	Roztwory z przemywania i ciecze macierzyste zawierające chlorowcoorganiczne rozpuszczalniki
07 06 04	Inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste
07 06 07	Pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne zawierające związki chlorowców
07 06 08	Inne pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne
07 06 09	Zużyte sorbenty i osady pofiltracyjne zawierające związki chlorowców
07 06 10	Inne zużyte sorbenty i osady pofiltracyjne
07 07	Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania innych nie wymienionych produktów chemicznych
07 07 01	Wody popłuczne i ługi macierzyste
07 07 03	Roztwory z przemywania i ciecze macierzyste zawierające rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne
07 07 04	Inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste
07 07 07	Pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne zwierające związki chlorowców
07 07 08	Inne pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne
07 07 09	Zużyte sorbenty i osady pofiltracyjne zawierające związki chlorowców
07 07 10	Inne zużyte sorbenty i osady pofiltracyjne
08	Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich
08 01	Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania farb i lakierów (z wyłączeniem podgrupy 08 03)
08 01 01	Odpady farb i lakierów zawierających rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne
08 01 02	Odpady farb i lakierów nie zawierających rozpuszczalników chlorowcoorganicznych
08 01 06	Szlamy z usuwania farb i lakierów zawierające rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne
08 01 07	Szlamy z usuwania farb i lakierów nie zawierające rozpuszczalników chlorowcoorganicznych
08 03	Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania farb drukarskich
08 03 01	Odpady farby drukarskiej zawierające rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne
08 03 02	Odpady farby drukarskiej nie zawierające rozpuszczalników chlorowcoorganicznych
08 03 05	Szlamy farb drukarskich zawierające rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne
08 03 06	Szlamy farb drukarskich nie zawierające rozpuszczalników chlorowcoorganicznych
08 04	Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania klejów, kitów i mas szpachlowych
08 04 01	Odpadowe kleje, kity i szczeliwa zawierające rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne
08 04 02	Odpadowe kleje, kity i szczeliwa nie zawierające rozpuszczalników chlorowcoorganicznych
08 04 05	Osady z klejów, kitów i szczeliw zawierające rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne
08 04 06	Osady z klejów, kitów i szczeliw nie zawierające rozpuszczalników chlorowcoorganicznych
09	Odpady z przemysłu fotograficznego
09 01	Odpady z przemysłu fotograficznego
09 01 01	Wodne roztwory wywoływaczy i aktywatorów
09 01 02	Wodne roztwory wywoływaczy do płyt offsetowych
09 01 04	Roztwory utrwalaczy
09 01 05	Roztwory wybielaczy i kąpieli wybielająco-utrwalających
09 01 06	Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków zawierające srebro
09 01 09	Aparaty fotograficzne jednorazowego użytku z bateriami
10	Odpady nieorganiczne z procesów termicznych
10 01	Odpady z elektrowni i innych zakładów energetycznego spalania paliw (z wyłączeniem grupy 19)
10 01 09	Kwas siarkowy i jego roztwory
10 03	Odpady z hutnictwa aluminium
10 03 01	Smoły i inne odpady z masy surowcowej do wyrobu anod
10 03 07	Zużyte wykładziny z pieców
10 03 10	Odpady z przetwarzania słonych żużli i zgarów z drugiego wytopu
10 03 12	Inne pyły (łącznie z pyłami z młynów kulowych)
10 03 15	Piana z wytopu o właściwościach palnych lub wydzielająca w zetknięciu z wodą gazy palne
10 04	Odpady z hutnictwa ołowiu
10 04 01	Żużle
10 04 03	Wapno zawierające związki arsenu
10 04 04	Pyły z oczyszczania gazów odlotowych
10 04 05	Inne cząstki i pyły
10 04 06	Odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych
10 04 07	Szlamy z oczyszczania gazów odlotowych
10 05	Odpady z hutnictwa cynku
10 05 01	Żużle (z wyłączeniem 10 05 08)
10 05 03	Pyły z oczyszczania gazów odlotowych
10 05 05	Odpady stałe z oczyszczania gazu
10 05 06	Szlamy z oczyszczania gazów odlotowych
10 06	Odpady z hutnictwa miedzi
10 06 06	Odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych
10 11	Odpady z hutnictwa szkła
10 11 10	Odpady zawierające azbest
10 14	Odpady z produkcji żelazostopów
10 14 02	Pyły z produkcji żelazokrzemu
11	Odpady nieorganiczne z przygotowania powierzchni i powlekania metali oraz z procesów hydrometalurgii metali nieżelaznych
11 01	Odpady ciekłe i szlamy z obróbki i powlekania metali (tj. procesów galwanicznych, procesów cynkowania, wytrawiania, fosforanowania oraz alkalicznego odtłuszczania)
11 01 01	Odpady cyjankaliczne zawierające metale ciężkie inne niż chrom
11 01 02	Odpady cyjankaliczne nie zawierające metali ciężkich
11 01 03	Odpady nie zawierające cyjanków lecz zawierające chrom
11 01 05	Zużyte kwaśne kąpiele trawiące
11 01 06	Inne kwaśne odpady
11 01 07	Alkalia nie wyszczególnione w inny sposób
11 01 08	Osady i szlamy z fosforanowania
11 02	Odpady i szlamy z hydrometalurgii metali nieżelaznych
11 02 02	Szlamy z hydrometalurgii cynku (włącznie z getytem i jarozytem)
11 03	Szlamy i odpady stałe z procesów hartowania
11 03 01	Odpady zawierające cyjanki
11 03 99	Inne nie wymienione odpady
12	Odpady z kształtowania i powierzchniowej obróbki metali i tworzyw sztucznych
12 01	Odpady z kształtowania (włącznie z kuciem, spawaniem, wytłaczaniem, toczeniem, cięciem, piłowaniem)
12 01 06	Odpadowe oleje z obróbki metali zawierające chlorowce niezemulgowane
12 01 07	Odpadowe oleje z obróbki metali nie zawierające chlorowców niezemulgowanych
12 01 08	Odpadowe emulsje olejowe z obróbki metali zawierające chlorowce
12 01 09	Odpadowe emulsje z obróbki metali nie zawierające chlorowców
12 01 10	Syntetyczne oleje z obróbki metali
12 01 11	Szlamy z obróbki metali
12 01 12	Zużyte woski i tłuszcze
12 03	Odpady z odtłuszczania wodą i parą (z wyłączeniem grupy 11)
12 03 01	Odpady z odtłuszczania wodą
12 03 02	Odpady z odtłuszczania parą
13	Oleje odpadowe (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05 i 12)
13 01	Odpadowe oleje hydrauliczne i płyny hamulcowe
13 01 01	Oleje hydrauliczne zawierające PCB^2 lub PCT^3
13 01 02	Inne oleje hydrauliczne zawierające związki chlorowcoorganiczne niezemulgowane
13 01 03	Inne oleje hydrauliczne nie zawierające związków chlorowcoorganicznych niezemulgowanych
13 01 04	Emulsje olejowe zawierające związki chlorowcoorganiczne
13 01 05	Emulsje olejowe nie zawierające związków chlorowcoorganicznych
13 01 06	Hydrauliczne oleje mineralne
13 01 07	Inne oleje hydrauliczne
13 01 08	Płyny hamulcowe
13 01 09	Odpady zawierające PBB^1
13 02	Odpadowe oleje smarowe (w tym silnikowe i przekładniowe)
13 02 01	Oleje smarowe zawierające związki chlorowcoorganiczne
13 02 02	Oleje smarowe nie zawierające związków chlorowcoorganicznych
13 02 03	Inne oleje smarowe
13 03	Odpadowe oleje i ciecze stosowane jako nośniki ciepła i elektroizolatory
13 03 01	Oleje i ciecze zawierające PCB^2 lub PCT^3
13 03 02	Oleje i ciecze zawierające inne związki chlorowcoorganiczne
13 03 03	Oleje i ciecze nie zawierające związków chlorowcoorganicznych
13 03 04	Syntetyczne oleje i ciecze stosowane jako nośniki ciepła i elektroizolatory
13 03 05	Oleje mineralne stosowane jako nośniki ciepła i elektroizolatory
13 04	Oleje zęzowe
13 04 01	Oleje zęzowe z żeglugi śródlądowej
13 04 02	Oleje zęzowe z portowych kanałów ściekowych
13 04 03	Oleje zęzowe z innej żeglugi
13 05	Odpady z odwadniania olejów w separatorach
13 05 01	Odpady w postaci stałej
13 05 02	Odpady w postaci szlamów
13 05 03	Szlamy z kolektorów
13 05 04	Szlamy i emulsje z odsalania
13 05 05	Inne emulsje
13 06	Odpady olejowe nie wymienione
13 06 01	Inne nie wymienione odpady olejowe
14	Odpady z rozpuszczalników organicznych (z wyłączeniem grup 07 i 08)
14 01	Odpady z odtłuszczania metali i konserwacji maszyn
14 01 01	Chlorofluoropochodne węglowodorów (freony)
14 01 02	Inne rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne i mieszaniny zawierające te rozpuszczalniki
14 01 03	Inne rozpuszczalniki i ich mieszaniny
14 01 04	Mieszaniny rozpuszczalników chlorowcoorganicznych z wodą
14 01 05	Mieszaniny rozpuszczalników nie zawierających związanych chlorowców z wodą
14 01 06	Szlamy i odpady stałe zawierające rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne
14 01 07	Szlamy i odpady stałe nie zawierające rozpuszczalników chlorowcoorganicznych
14 02	Odpady z czyszczenia tkanin i odtłuszczania produktów naturalnych
14 02 01	Rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne i mieszaniny zawierające te rozpuszczalniki
14 02 02	Mieszaniny rozpuszczalników lub cieczy organicznych nie zawierające rozpuszczalników chlorowcoorganicznych
14 02 03	Szlamy i odpady stałe zawierające rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne
14 02 04	Szlamy i odpady stałe zawierające inne rozpuszczalniki
14 03	Odpady z przemysłu elektronicznego
14 03 01	Chlorofluoropochodne węglowodorów (freony)
14 03 02	Inne rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne
14 03 03	Rozpuszczalniki i ich mieszaniny nie zawierające związków chlorowcoorganicznych
14 03 04	Szlamy i odpady stałe zawierające rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne
14 03 05	Szlamy i odpady stałe zawierające inne rozpuszczalniki
14 04	Odpady chłodziw, propelentów pianowych i aerozolowych
14 04 01	Chlorofluoropochodne węglowodorów (freony)
14 04 02	Inne rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne i mieszaniny zawierające te rozpuszczalniki
14 04 03	Inne rozpuszczalniki i ich mieszaniny
14 04 04	Szlamy i odpady stałe zawierające rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne
14 04 05	Szlamy i odpady stałe zawierające inne rozpuszczalniki
14 05	Odpady z odzysku rozpuszczalników i chłodziw (pozostałości po destylacji)
14 05 01	Chlorofluoropochodne węglowodorów (freony)
14 05 02	Inne rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne i mieszaniny zawierające te rozpuszczalniki
14 05 03	Inne rozpuszczalniki i ich mieszaniny
14 05 04	Szlamy zawierające rozpuszczalniki chlorowcoorganiczne
14 05 05	Szlamy zawierające inne rozpuszczalniki
16	Odpady różne, nie ujęte w innych grupach
16 01	Wyeksploatowane pojazdy
16 01 05	Lekka frakcja z rozdrabniania (strzępienia) samochodów
16 02	Zużyte urządzenia i ich elementy
16 02 01	Transformatory i kondensatory zawierające PCB^2 lub PCT^3
16 02 04	Urządzenia zawierające wolny azbest
16 02 06	Odpady zawierające azbest
16 04	Odpady materiałów wybuchowych
16 04 01	Odpadowa amunicja
16 04 02	Odpadowe wyroby pirotechniczne (ognie sztuczne)
16 04 03	Inne materiały wybuchowe
16 06	Baterie i akumulatory
16 06 01	Baterie i akumulatory ołowiowe
16 06 02	Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe
16 06 03	Suche ogniwa rtęciowe
16 06 06	Elektrolit z baterii i akumulatorów
16 07	Odpady z czyszczenia zbiorników magazynowych i cystern transportowych (z wyjątkiem grup 05 i 12)
16 07 01	Odpady z czyszczenia statkowych zbiorników zawierające chemikalia
16 07 02	Odpady z czyszczenia statkowych zbiorników po ropie naftowej lub jej produktach
16 07 03	Odpady z czyszczenia cystern kolejowych i samochodowych przewożących ropę naftową lub jej produkty
16 07 04	Odpady z czyszczenia cystern kolejowych i samochodowych zawierające chemikalia
16 07 05	Odpady z czyszczenia zbiorników magazynowych zawierające chemikalia
16 07 06	Odpady z czyszczenia zbiorników magazynowych po ropie naftowej lub jej produktach
16 08	Odpady podobne do komunalnych segregowane i gromadzone selektywnie
16 08 12	Farby, kleje, lepiszcze i żywice
16 08 13	Rozpuszczalniki
16 08 17	Odczynniki fotograficzne
16 08 19	Pestycydy, herbicydy, insektycydy itp. środki
16 08 21	Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć
17	Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz drogowych
17 01	Odpady materiałów i elementów budowlanych oraz drogowych
17 01 05	Odpady materiałów budowlanych zawierających azbest
17 06	Materiały izolacyjne (bez podgrupy 17 03)
17 06 01	Materiały izolacyjne zawierające azbest
18	Odpady z działalności służb medycznych i weterynaryjnych oraz związanych z nimi badań
18 01	Odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej
18 01 03	Inne odpady, których zbieranie i składowanie podlega specjalnym przepisom ze względu na zapobieganie infekcji
18 01 05	Przeterminowane i wycofane ze stosowania chemikalia i leki
18 02	Odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki weterynaryjnej
18 02 02	Inne odpady, których zbieranie i składowanie podlega specjalnym przepisom ze względu na zapobieganie infekcjom
18 02 04	Przeterminowane i wycofane ze stosowania chemikalia
19	Odpady z urządzeń do likwidacji i neutralizacji odpadów oraz oczyszczania ścieków i gospodarki wodnej
19 01	Odpady ze spalania i termicznego rozkładu odpadów komunalnych oraz podobnych odpadów z handlu, przemysłu i instytucji
19 01 03	Popioły lotne
19 01 04	Pył z kotłów i pieców
19 01 05	Osady z filtrowania spalin
19 01 06	Szlamy i inne odpady o konsystencji ciekłej z oczyszczania spalin
19 01 07	Odpady stałe z oczyszczania spalin
19 01 10	Zużyty węgiel aktywny z oczyszczania spalin
19 02	Odpady z fizykochemicznej przeróbki odpadów przemysłowych
19 02 01	Szlamy wodorotlenków metali i inne szlamy po wytrącaniu metali z roztworów
19 04	Odpady zeszklone i z procesów zeszkliwiania oraz ze spalania odpadów innych niż 19 01
19 04 02	Popioły lotne i inne odpady z oczyszczania spalin
19 04 03	Nie zeszklona faza stała
19 07	Odcieki ze składowisk
19 07 01	Odcieki ze składowisk nieoczyszczone
19 08	Odpady z oczyszczalni ścieków nie wyspecyfikowane inaczej
19 08 03	Tłuszcze i mieszaniny olejów z oczyszczania ścieków
19 08 06	Nasycone lub zużyte żywice jonowymienne
19 08 07	Roztwory i szlamy z regeneracji wymienników jonitowych
20	Odpady komunalne
20 01	Odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie
20 01 12	Farby, kleje, lepiszcze i żywice
20 01 13	Rozpuszczalniki
20 01 17	Odczynniki fotograficzne
20 01 19	Pestycydy, herbicydy, insektycydy itp. środki
20 01 21	Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć

¹⁾ PBB - polibromowane dwufenyle.

ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW

Definicja Składowiska Odpadów

Składowisko odpadów - specjalnie przygotowane i odpowiednio technicznie urządzone miejsce składania odpadów przemysłowych lub komunalnych; to ostatnie często jest nazywane wysypiskiem śmieci. Na składowiskach odpadów są gromadzone materiały i substancje nieprzydatne, zużyte lub nawet niebezpieczne, w sposób zapewniający bezpieczeństwo ludzi i izolację środowiska. Warunki takie tworzy odpowiednia konstrukcja składowiska odpadów, na którą składają się warstwy izolacyjne pod odpadami i nad nimi, membrany inżynierskie, system drenażu i odprowadzania odcieków, przewody odprowadzające gaz i system zbiorczy gazu, studnie kontrolne i inne. Każda porcja dzienna odpadów jest niezwłocznie przykrywana powierzchniową warstwą izolacyjną i stucentymetrową warstwą gleby. Powierzchnia składowiska odpadów jest na bieżąco rekultywowana i obsadzana roślinami. Według klasyfikacji Unii Europejskiej wyróżnia się trzy klasy składowisk odpadów:

1) składowisko niebezpiecznych (toksycznych) odpadów i substancji,
2) składowisko komunalnych i innych odpadów nie zaliczanych do niebezpiecznych,
3) składowisko biernych odpadów, nie podlegających reakcjom fizycznym, chemicznym lub biologicznym w czasie składowania (np. skały płonne w górnictwie).

Odpowiednio zróżnicowane są normy techniczne konstrukcji składowisk odpadów. Mimo zabezpieczeń składowiska odpadów są uciążliwe dla środowiska i ludności: zajmują przestrzeń, zwabiają zwierzęta; dodatkowe komplikacje stwarza dowóz odpadów. Toteż szuka się innych sposobów likwidowania odpadów, jednakże przy wzrastającej konsumpcji dóbr przemysłowych i rozwoju budownictwa, składowiska odpadów przez najbliższe lata będą niezbędne.

SKŁADOWISKO ODPADÓW KOMUNALNYCH.

 

W Polsce usuwa się rocznie 45 mln metrów sześciennych odpadów komunalnych.

Odpady te prawie w całości trafiają na składowiska. Z badań ekologów wynika, że w kraju nie istnieje dotąd ani jeden w pełni sprawny system zbierania i utylizacji odpadów komunalnych.

Cechą charakterystyczną tych składowisk, jest nie dostateczne wyposażenie, zła eksploatacja, bardzo często niewłaściwa lokalizacja wysypiska, brak stref ochrony sanitarnej i pasa zieleni izolacyjnej wokół nich, to podstawowe problemy i jednocześnie źródła zagrożenia dla środowiska i człowieka.

W związku z faktem, że w większości miast i gmin brak jest segregacji odpadów komunalnych (w Sierpcu też nie ma segregacji!). Na składowiska odpadów trafiają ogromne ilości, zmieszanych śmieci, gdzie 60-80% stanowią tworzywa sztuczne (nie podlegających procesowi biodegradacji).

Przedstawiamy schemat budowy składowiska odpadów komunalnych.

Pierwszym najważniejszym elementem budowy składowiska odpadów jest geomembrana (folia o grubości 2-3 mm) zabezpieczająca przedostawanie się substancji toksycznych do warstw zawierających wody gruntowe. (warstwy wodonośne - wody do picia). Geomembrana w czasie eksploatacji podlega stałej kontroli szczelności. (system monitoringu wysypiska). Jednym z najważniejszych elementów jest "Pas zieleni ochronnej". Pas zieleni ochronnej musi zawierać przynajmniej dwa piętra zieleni tzn. drzewa wysokie oraz krzewy, aby spełniał swą rolę ochronną (np.: przechwytywanie odorów). Rola pasa ochronnego zieleni jest bardzo ważna, gdyż wysypisko odpadów komunalnych jest żerowiskiem dla ptaków i gryzoni roznoszących resztki po okolicy, wokół wysypiska, jest też ulubionym miejscem siedlisk much i komarów, co stwarza dodatkowe zagrożenie sanitarne!.

Do charakterystycznych czynników emitowanych przez składowisko odpadów komunalnych należą:

• gazy : metan, dwutlenek węgla, oraz nieznaczne ilości siarkowodoru, azotu, tlenku węgla, wodoru, węglowodorów aromatycznych.

• zanieczyszczenia mikrobiologiczne: bakterie, grzyby (w tym także zawierające mykotoksyny).

• pyły zawierające metale ciężkie: Cd, Pb, Zn, Fe, Mn, Ni, Cr (składowanie popiołów).

• odory: głównie organiczne związki siarki, azotu oraz niektóre węglowodory.

Ze względu na te czynniki zalecamy szczególnie dokładne wykonanie "Pasa zieleni ochronnej". Z eksploatacją składowiska nierozłącznie związany jest problem odorów, które powodują uciążliwość zapachową i mają negatywny wpływ na zdrowie ludzi.Stąd zalecamy projektowanie jak najszerszego "Pasa zieleni ochronnej" i nasadzenie odpowiednich gatunków drzew i krzewów.

Bardzo ważną sprawą jest to, że w przypadku stwierdzenia w czasie eksploatacji składowiska, uszkodzenia geomembrany i zanieczyszczenia wód gruntowych, składowisko musi być natychmiast zamknięte dla dalszej eksploatacji.

Kompostowanie

  

Do głównych kierunków użytkowania i unieszkodliwiania odpadów organicznych należy produkcja kompostu i biogazu. Rozwój metod kompostowania odpadów wiąże się jednak ściśle z rozwojem rynku zbytu kompostu. Kompost, zwłaszcza z kompostowni centralnych, zawiera przeważnie nadmierne ilości szkła, tworzyw sztucznych oraz zanieczyszczenia chemiczne, głównie metalami ciężkimi.

W ostatnich latach zmienia się rola oraz miejsce kompostowania w systemie gospodarki odpadami. Generalnie odstępuje się od tradycyjnych technologii kompostowania całej masy odpadów komunalnych, które dają kompost nieodpowiedniej jakośc i prowadzą do wytwarzania nowych odpadów wymagających dalszego unieszkodliwiania.

selektywne gromadzenie odpadów organicznych pochodzenia biologicznego pozwala produkować kompost wysokiej jakości. Dzięki selektywnej zbiórce bioodpadów wydłuża si czas eksploatacji wysypiska o 50%

Dużą zaletą kompostowania jest przywrócenie środowisku skadników glebotwórczych. Prognozy z początków lat osiemdziesiątych przewidywały, że kompostowanie stanie się podstawową metodą utylizacji odpadow komunalnych w Polsce.

Najwięcej odpadow jest kompostowanych w Portugalii i Hiszpanii - ok. 17% unieszkodliwianych odpadów, następnie Dania ok. 9% i Francji ok. 8%. W wymienionych krajach produkowane komposty znajdują szeroki zbyt w produkcji winorośli, ogrodnictwie, warzywnictwie, produkcji rolne i szkółkarstwie. Również duże ilości kompostów produkuje Austria, ale przeznacza je głównie na cele rekultywacyjne.

Biochemiczne przemiany substancji organicznej w procesie kompostowania są podobne jak w glebie. Rozkad te może przebiegać na drodze tlenowej i beztlenowej. Mimo, że kompostowanie to głównie rozkład tlenowy złożonych związków organicznych (tłuszczów, białek i węglowodanów). Przebiega on według cyklu Krebsa w 3-ch fazach, przy czym ostatnia jest już cyklem kwasów trójkarboksylowych.

Rozkad powodują mikroorganizmy, w tym głterie termofilowe, promieniowce i grzyby. W kompoście stwierdza się różne odmiany Penicilinum, Rhizopus, Aspergillus, Mucor itd. Bakterie mezofilne występują tylko przy niższych temperaturach, w pierwszej fazie procesu, natomiast przeważają bakterie termofilne warunkujące waściwy przebieg kompostowania.

W kompostowaniu zachodzą dwa równoległe procesy biochemiczne:

- mineralizacji (utlenienia substancji organicznej do dwutlenku węgla, wody, azotanów, siarczanów, fosforanów i innych skadników w najwyższym odpowiadającym im stopniu utlenienia - reakcje egzotermiczne, stąd proces samozagrzewania się pryzm);

- humifikacji ( syntezy składnikozkladu w wielkocząsteczkowe substancje próchnicze).

Aktywność enzymów, bakterii i promieniowców odpowiedzialnych za rozkad substancji organicznej zależy od wielu czynników:

- odpowiedniego składu chemicznego odpadów poddawanych kompostowaniu (min. ilość substancji organicznej >30%, brak substancji toksycznych);

- pH masy kompostowej (optymalnie ok. 6,5);

- temperatury procesu (opt. ok. 50-65^oC );

- napowietrzenia (0,6-1,9m³/kg s.m.org. x d);

- rozdrobnienia odpadow (optymalna wielkość cząstek w kompostowaniu naturalnym 25-40 mm, przy mechanicznym ok. 12 mm);

- wilgotności 9 40-70% opt. 55%);

- stosunku C/N (optymalny 26-35)

Kompostowanie musi zapewnić unieszkodliwienie odpadów, co rż stanowi ważny wskaźnik oceny technologii kompostowania. Wydzielone w procesie mineralizacji ciepło i związany z tym wzrost temperatury niszczy mikroorganizmy chorobotwórcze. Antybiotyki wytwarzane przez pleśnie w drugiej niskotemperaturowej fazie kompostowania przyczyniają się do biologicznej sanitacji kompostu.

Spalanie

Systemy i podział spalarni odpadów.

Spalarnie, odpadów istniały już wiele lat przed drugą wojną światową, ale powszechniej zaczęto je stosować dopiero po wojnie. Dynamiczny rozwój różnych technologii nie ominą również spalarni. Obiekty te ulegały bowiem dużym zmianom technicznym. Stąd rozróżnia się już trzy generacje powojennych spalarni.

Podział spalarni

W praktyce spotyka się liczne rozwiązania spalarni, od najmniejszych do bardzo dużych. Te najmniejsze to spalarnie lokalne, budowane i eksploatowane: — w szpitalach (odpady pooperacyjne i pozabiegowe, opatrunki itp.), w oczyszczalniach ścieków szpitali i sanatoriów chorób zakaźnych, w których spala się osady, — w zakładach utylizacyjnych do spalania zwłok zwierząt padłych na choroby zakaźne.

Za najmniejsze spalarnie odpadów typu komunalnego przyjmuje się zakłady o przepustowości co najmniej 0,75 Mg/h. Zgodnie z tendencjami do stosowania rozwiązań regionalnych, małe spalarnie odpadów miejskich nie mają racji bytu. Na przykład uznaje się spalarnię za celową, gdy obsługuje ona nie mniej niż 150 000 mieszkańców.

omawiane obiekty dzielimy na:

1) zakłady spopielania,

2) zakłady spalania.

Pierwsze zakłady są niniejsze i z reguły pracują bez wykorzystania ciepła, nad paleniskiem nie ma przeto części kotłowej; drugie wykorzystują ciepło uwolnione podczas spalania do ogrzewania lub do wytwarzania energii elektrycznej.

W ślad za tym podziałem podano również klasyfikację spalarni stosownie do ich przepustowości. Wielkość spalarni wpływa na układ urządzeń technicznych. Ze wzrostem wielkości obiektu staje się on coraz to hardziej złożony.

Drugim generalnym czynnikiem podziału spalarni są paleniska. Dzieli się je na rusztowe i bezrusztowe. Wpływają one w istotny sposób na metodę prowadzenia procesu (przygotowanie paliwa, temperatura spalania, postać żużla itp.). We współczesnych dużych spalarniach odpadów miejskich dominują paleniska z rusztami ruchomymi, w spalarniach odpadów przemysłowych piece obrotowe bębnowe. Inne rozwiązania cytowane w literaturze mają dużo mniejsze znaczenie.

Generacje spalarni odpadów

W powojennych rozwiązaniach rozróżnia się trzy generacje obiektów.

Spalarnie I generacji. Są to obiekty lat pięćdziesiątych i początku sześćdziesiątych. Cechują je:

— systemy rusztowe rozwiązane już po wojnie,

— jednostkowe obciążenie nie przekraczające 8 Mg/h,

- paleniska wyposażone w dodatkowe urządzenia umożliwiające spalanie odpadów o Qw= 2090 kJ/kg,

— wykorzystanie ciepła ma znaczenie drugorzędne, a zatem nie zawsze instaluje się nad paleniskiem część kotłową,

— urządzenia do oczyszczania gazów odlotowych są względnie proste, a stopień ich oczyszczania niezbyt wysoki,

— obiekty mają niski stopień automatyzacji, a regulacja procesu i nadzór odbywają

się ze stanowisk rozproszonych,

— ostatecznie zrezygnowano z pracy ręcznej zarówno przy palenisku, jak i przy od-

Spalarnie II generacji (1965 — 72). Wykazują następujące cechy:

— ruszty nowych typów, specjalnie przystosowanych do spalania śmieci,

— intensyfikacja wykorzystania ciepła na początku okresu, położenie dużego nacisku na podstawy termodynamiczne, ale z negatywnymi skutkami korozji powierzchni grzejnych,

— rozwój automatyki rusztu i odżużlania, oczyszczania powierzchni grzejnej i całego traktu .powietrze — gazy odlotowe",

— dostosowanie konstrukcji pieca do wyższych wartości opałowych paliwa; zmniejszenie kosztów budowy palników zapłonowych i podtrzymujących palenie, podgrzewanie powietrza procesowego,

— poprawa działania filtrów gazów odlotowyćh, a przez to lepsza ochrona środowiska

— coraz to częstsze stosowanie kotłów promieniowych tuż nad paleniskiem,

— zwiększenie centralizacji obsługi, nadzoru i regulacji,

— rozwój peryferyjnych urządzeń dodatkowych (rozdrabnianie odpadów tarasujących, segregacja żużla, odzysk metali żelaznych itp.).

C. Spalarnie III generacji (po 1972 r.). Oto ich charakterystyczne cechy:

— przemywanie gazów odlotowych głównie w celu zmniejszenia emisji HC1 i HF,

— lepsze wykorzystanie ciepła odlotowego przez stosowanie rozwiązań uniemożli-- wiających korozje po stronic spalin,

— dostosowanie kształtu paleniska do wysokich wartości opałowych przez chłodzenie ścian bocznych powietrzem; duży dodatek powietrza wtórnego, co zapobiega spiekaniu żużla,

— dalsza automatyzacja i centralizacja nadzoru, w tym również urządzeń peryferyjnych,

—- rozszerzenie ochrony środowiska na ścieki i hałasy.

Najnowsze tendencje polegające na takim przygotowaniu odpadów, by mogły być spalane w paleniskach pyłowych do klasycznych paliw stałych, " Metody przygotowania paliwa z odpadów (ang. WDF lub RDF — waste derived fuel lub refuse derived fuel, niem. BRAM — Brenmstoff aus Mull) polegają na rozdrobnieniu odpadów i odseparowaniu wszystkich części i składników niepalnych. Wartość opałowa WDF wynosi ok. 20 000 kJ/kg suchej masy. Przykładem takiego paliwa jest np. amerykańskie Eco-Fuel, które spala się (na razie w stacjach pilotowych) w komorach cyklonowych. Tak przygotowane paliwo można też zgazowywać.

Zalety i wady spalarni

A. Zalety:

1. Szybka i całkowita konwersja,substancji organicznych z postaci stałej do gazu.

2. Poważna redukcja objętości; pozostaje 10-20% objętości początkowej i 40--65% masy wyjściowej.

3. Pozostałości są biologicznie nierozkładałnc; na wysypiskach nie powstają więc problemy higieniczne.

4. Jeżeli spalanie było zupełne, dezynfekcja odpadów jest całkowita.

5. Zapotrzebowanie na powierzchnię terenu pod wysypisko pozostałości jest bardzo małe (0,03-0,l m²/M), a więc może ono być usytuowane bliżej i korzystniej niż wysypisko odpadów surowych; zmniejszają się zatem koszty i trasy transportowe między • składowiskiem a stacją unieszkodliwiania.

6. Uzyskuje się poważne ilości energii: 1000 kg pary z l Mg odpadów miejskich oraz 50-150 kWh/Mg odpadów (ilość energii na potrzeby własne wynosi ok. 30 kWh/ /Mg odpadów).

B. Wady:

Nieorganiczne pozostałości uzyskuje się w postaci skoncentrowanej. Następstwem ich niewłaściwego składowania na wysypiskach może być zasolenie wód gruntowych.

2. Z chłodzenia żużla i przemywania gazów powstają ścieki, pozostaje więc konieczność ich oczyszczania.

3. Do atmosfery mogą być emitowane niebezpieczne substancje,

4. Spalanie prowadzone niewłaściwie daje pozostałości zawierające substancje organiczne i mikroorganizmy chorobotwórcze.

5. Mieszkańcom sąsiadującym ze spalarnią mogą przeszkadzać hałasy, jazdy samochodów śmieciarek, pyły i gazy odlotowe.

6. Spalarnie cechują się wysokimi kosztami inwestycyjnymi i eksploatacyjnymi.

Technika procesowa i elementy spalarni

Elementy procesowe w spalarni ,

W procesie spalania odpadów stałych można wyróżnić kilka faz:

— przyjęcie odpadów, z ew. przygotowaniem do spalania,

— spalanie odpadów,

— chłodzenie i oczyszczanie gazów spalinowych, - przeróbka żużla.

Elementy techniczne i urządzenia spalarni

Punkty rozładowcze i zasobnie

Punkty rozładowcze i zasobnie odpadów są pierwszymi elementami ciągu technologicznego, podobnic jak w stacjach przeładunkowych i w kompostowniach. Na drodze dojazdowej przed zasobnią musi być zainstalowana waga. Rejestracja masy dowożonych odpadów jest tu nieodzowna. Przepustowość wagi, jak i punktów rozładowczych musi być równa co najmniej l,1-1,2-godzinowcj przepustowości pieców. Nie posługując się teorią masowej obsługi, można łiczbę punktów rozładowczych obliczyć uproszczonym wzorem:

 

gdzie:

n — liczba stanowisk rozładowczych,

Pn — normalna przepustowość spalarni przy równomiernej pracy ciągłej i w ciągu tygodnia (tj. l dni pracy =168 h), Mg,

tr- — czas rozładunku obejmujący także wszystkie czynności pomocnicze,min,

M — przeciętna masa odpadów w jednym samochodzie śmieciarce, Mg,

C — łączna liczba cykli jazdy wszystkich śmieciarek do spalarni,

t_cz — minimalny łączny czas czekania, tj. czas, w którym wszystkie samochody mogą być rozładowane, min,

5 — współczynnik dowozu odpadów (założono 5-dniowy tydzień pracy taboru samochodowego, szósty dzień przewidziano na przeglądy techniczne i remonty).

Zasobnie są, jak wiadomo, magazynami paliwa i. nie można “oszczędzać" na ich pojemności. Normalnie należy zalecać pojemność zapewniającą magazynowanie 3-dobowej ilości odpadów. Nie ma wtenczas kłopotów nawet przy rozbudowie lub przy wydłużaniu czasu pracy zakładu uprzednio nie dociążonego. Zasobnie możns obliczać prostym wzorem:

 

 

gdzie: q — gęstość odpadów w zasobni, Kg/m3.

Jeżeli więc na przykład zakład spala w dwóch piecach po 5 Mg/h odpadów, to przy q = 0,500 Mg/m³ objętość zasobni wyniesie V_z = 72 - 2 • 5 : 0,50 = 1440 m3. Można oczywiście objętość zasobni obliczać wykreślnie, podobnie jak zbiorniki wodociągowe przy określonym rozbiorze wody i określonym czasie pracy pomp o danym wydatku, uwzględniając wszakże dowóz przez 5-6 dni w tygodniu i to praktycznie tylko podczas zmiany dopołudniowej. Czas dowozu odpadów ze stacji przeładunkowej może być dłuższy, np. 16 h, co uwidoczni się na wykresie i w obliczeniach.

Długość zasobni jest uwarunkowana liczbą stanowisk rozładowczych. Na jedno stanowisko rozładowcze należy przewidzieć 3,50-:-4,0 m. Duża głębokość zasobni mierzona od poziomu rozładowczego jest bardzo korzystna, gdyż pozwala na łatwy grawitacyjny rozładunek samochodów. Poziom rampy rozładowczej można podnieść sztucznie przez zbudowanie odpowiednich podjazdów. Powierzchnia placu manewrowego przed zasobnią musi być jednak odpowiednio duża, o minimalnym promieniu skrętu 10 m.

Jeżeli głębokość zasobni poniżej poziomu nie jest zbyt duża, wtenczas jest konieczne przemieszczanie części odpadów w stronę ściany przeciwległej do punktów rozładowczych. W Europie stosuje się aktualnie najczęściej trzy formy zasobni, które przedstawiono na rys. W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej można spotkać dość często zasobnie płaskie (platformowe) będące jednocześnie punktami rozładowczymi. Ogólny widok zasobni z otworami zasypowymi pieców pokazano na rys. 9-9. Nad zasobnią instaluje się podnośnik chwytakowy najczęściej 6- lub 8-palczasty o pojemności 3-6 m³ poruszający się po szynach wzdłuż zasobni. Wykonany ze stali utwardzanej zamyka się on na tyle szczelnie, że podczas przenoszenia odpadów pylenie nie jest duże. Kształt elementów palczastych sprzyja także podnoszeniu odpadów tarasujących. Kabina operatora jest obecnie stacjonarna, oszklona i klimatyzowana, szczelnie oddzielona od zasobni, lecz z dobrą widocznością. Podnośniki poruszają się z prędkością 45- 80 m/min, zaś prędkość pionowa samego chwytaka waha się w granicach 30-60 m/ /min. Każda jednostka obsługuje zwykle dwa piece, ale jako rezerwę zaleca się instalować dodatkowy podnośnik.

Ze względu na 3-zmianową pracę spalarni zasobnią wymaga dobrego oświetlenia. Często rezygnuje się że światła naturalnego, dając oświetlenie sztuczne z lampami rtęciowymi lub lepiej sodowymi, gdyż światło sodowe dobrze przenika przez zapylone powietrze.

W bocznej ścianie zasobni znajdują się zwykle otwory wlotowe powietrza procesowego. Wskutek nieco niższego ciśnienia powietrza w zasobni uzyskuje się dobrą wentylację tego pomieszczenia, a powietrze obciążone zapachami służy następnie do spalania w palenisku.

Zasobnią odpadów jest miejscem o dużym zagrożeniu pożarowym, a nawet wybuchowym. Wynika to z samego składu mieszaniny odpadów, do których mimo wszelkiej ostrożności dostają się substancje łatwo zapalne. Przyczyną pożaru może też być iskra od urządzeń rozdrabniających odpady tarasujące lub przeskok płomienia z paleniska do gardzieli zasilającej piec. Nieodzowne są zatem zabezpieczenia przeciwpożarowe, jak przyłącza hydrantowe; gaśnice pianowe, a także czujniki temperatury i spalin. Pominięcie takich zabezpieczeń może prowadzić do poważnych strat.

Przestrzegane muszą też być inne przepisy przeciwpożarowe wynikające z prawa budowlanego, a dotyczące budynków o dużym zagrożeniu pożarowym.

Paleniska

Rozwiązanie paleniska i rusztu wpływa najbardziej decydująco na przebieg rozkładu termicznego. Z biegiem lat ukształtowano specyficzne ruszty, dostosowane do złożonego składu chemicznego i morfologicznego tego bardzo niekonwencjonalnego paliwa. Szczegółowy podział rusztów podali Andrzejeioski i Rasch,, lecz nie wszystkie z nich mają obecnie znaczenie. Ruszty dzieli się stosownie do:

— sposobu transportu paliwa,

— sposobu doprowadzenia i rozdziału powietrza. Tak wiec istnieją głównie:

— ruszty posuwowe w układzie jedno- i wielostopniowym,

— ruszty posuwowo-zwrotne,

— ruszty łańcuchowe (wędrowne lub taśmowe) jedno- i wielostopniowe.

Z uwagi na doprowadzenie powietrza rozróżniamy ruszty jedno- i wielostrefowe; znaczenie w spalarniach odpadów miejskich mają wyłącznie ruszty wielostrefowe.

Palenisko jest zasilane odpadami przez szyb zasypowy, którego lej znajduje się nad zasobnią. Aby zapewnić ciągły dopływ odpadów, u wylotu szybu zasilającego instaluje się urządzenia wspomagające przesuw paliwa. Do najczęściej stosowanych należą: wstępny ruszt dozujący, nurnik lub wózek przesuwny, pancerny przenośnik taśmowy. Z uwagi na duży kąt stoku naturalnego odpadów stałych (40-— 80°) urządzenia te są niezbędne.

Ruszty paleniska muszą zapewniać dobry przesuw i przewałowanłe paliwa. Dlatego tylko w małych piecach o znaczeniu lokalnym stosuje się ruszty stale, w dużych spalarniach są wyłącznie ruszty ruchome. Na rysunku pokazano ruszt posuwowy schodkowy Steinmullera, a na rys. fragment rusztu posuwowego “Von Roll" Do rodziny rusztów posuwowo-- zwrotnych należy ruszt Martin na rys. Wielostopniowy ruszt taśmowy pokazano na rys. Zdał on już egzamin w co najmniej kilku dużych spalarniach.

Ruszt walcowo-kaskadowy zastosowany po raz pierwszy przed kilkunastu laty w spalarni w Diisscldorfie należy obecnie uznać za najlepiej dostosowany do spalania odpadów. Na całość rusztu składa się normalnie sześć bębnów walcowych o stypizowancj średnicy 1,50 m. Nachylenie osi linii walców do poziomu wynosi ok. 30°. Rusztowiny są wykonane z żeliwa, gdyż połowa obwodu walca jest zawsze chłodzona doprowadzanym powietrzem. Powietrze wstępne doprowadza się pod każdy walec z osobna. Przepustowość powietrza i obroty reguluje się odrębnie dla każdego członu. Transport odpadów jest więc samoczynny, odpada też oczyszczanie rusztu z żużla.

Charakterystyka rusztów walcowo-kaskadowych

(dane firm “CKD" Dukla w CSRS i ,,VKW" Dusseldorf w RFN)

Średnica		Długość	walca	Przepustowość	Wydajność kotła
walca mm	Typ rusztu	robocza mm	montażowa mm	pieca Mg odpadów/h	(przykładowo) Mg/h pary
1500 mm dla	MW 1	1500	1600	4,0-5,0	_
wszystkich	MW 2	2000	2100	6,0-7,0	16,0
typów, liczba	MW 3	2500	2600	2,0-10,0	25,0
walców 6	MW 4	3000	3100	10,0-12,0	35,0
	MW 5	' 3500	3600	12,0-15,0	45,0
	MW 6	4000	4100	15,0-18,0	50,0
	MW 7	4500	4600	18,0-20,0	—
	MW 8	5000	5100	22,0-24,0	75,0
	MW 9	5500	5600	26,0-28,0	—
	MW 10	6000	6100	30,0	—

Szybkość obrotowa walców wynosi 2-5 obr./h. Ruch obrotowy pierwszego walca powoduje zabieranie paliwa z leja zasilającego. Na tymże walcu następuje dobre wysuszenie materiału. Główne spalanie odbywa się na walcach od drugiego do czwartego [24]. Szczeliny między rusztowinami dochodzą do 3 mm, a opór złoża wynosi średnio 100 Pa. Stąd też powietrze pierwotne oddawane pod ruszt ma ciśnienie 300-600 Pa.

W tabl. 9-8 podano zasadniczą charakterystykę palenisk z rusztem walcowo--kaskadowymj przy czym nominalne przepustowości mogą być przekroczone nawet o 20% bc7. widocznych oznak w jakości wypalonego materiału lub gazów odlotowych.

Jeżeli ciepło spalania odpadów jest tak małe, że na końcu paleniska nawet przy maksymalnej temperaturze nie można utrzymać ok. 473 K, to do centralnej części paleniska trzeba wtłaczać paliwo wspomagające. W tej właśnie części bocznego obmurza pieca instaluje się palniki na oleje lekkie lub ciężkie, a także palnik w górnej części pieca do zapoczątkowania procesu palenia. Paliwem dodatkowym mogą też być roztarte do frakcji pyłowej wysokokaloryczne odpady stałe (np. tworzywa sztuczne czy guma). Wtłacza się je do paleniska iniektorowo.

9.5.2.3. Żużel ) jego przeróbka

Pozostałością po spaleniu odpadów są substancje mineralne w ilości: •

żużel i popiół 38-40% wag. (ok. 8% obj.)

złom metali 2-5% wag. (ok. 4% obj.)

popioły lotne 54 8% wag. (ok. 3% obj.)

==================================

razem 45-53% wag. (ok:. 15% obj.)

Podany bilans jest tylko przykładowy.

Badanie właściwości i składu żużla powinno być przeprowadzone w tym samym czasie, co badanie odpadów. Odpady spalane doświadczalnie w różnych temperaturach dają żużle jako materiał analityczny z tej samej partii paliwa. Najbardziej istotną cechą żużli, która decyduje o temperaturze procesu spalania, są cechy topliwości, na które składają się punkty (lub temperatury) spiekania, mięknięcia, topnienia i płynięcia. Temperatury te zależą od składu chemicznego popiołu. Krzemionka i glin podwyższają temperatury mięknięcia i topnienia, natomiast wszystkie inne substancje mineralne zawarte w popicie je obniżają. W technologii żużli znane jest określenie cech topliwości za pomocą tzw. liczby Teunego lub liczby Nichollsa i Selviga [7], Odpowiednie wzory empiryczne mają postacie:

Liczba Teunego

Liczba Nichollsa i. Selviga

 

Im wyższe liczby Teunego lub Nichollsa-Selviga, tym popiół jest bardziej odporny na wysokie temperatury.

W tablicy 9-9 podano przykładowe składy chemiczne pozostałości po spaleniu odpadów miejskich, zaś w tabl. 9-10 przykładowe temperatury topliwości.

Przykładowe składy chemiczne popiołów z odpadów miejskich

Tablica 9-9

	Składniki popiołu, % wag.							Punkt
Miejscowość,							pozosta-	topnie-
rejon	SiO3	A120S	Fe.2O3,	CaO	MgO	SO3,	łość	nia
								K
Zagłębie Rury	48	17,5	13,5 '	10,5	2,5	3,5	4,5	1493-
								-1573
Bazylia	43	18,6	12,2	12,5	1,6	0,4	5,1	1493
Berno	33,7	26,3	18,8	15,5	1,9	4,4		1583
USA	50	22,5	5,3	7,9	1,8	4,3		1723
dane Finka [5]	śr. 50	śr. 18	śr. 15	śr. 15			śr. 2	—
dane Ferbera [4]	41,8-	7,8 -	5;5-	9,2--.	1,2-	0,69-	1)	1423 ~-
	-57,7	- 17,9	-l8,2	-12,6	-2,0	-6,4		-1573
"dane Pfeiffera
[23]	43,2	8,8	15,9	12,5	2,13		^2)

1) także: Na2O 2,6-7,4%; K2.O 1,1-1,6%; P₂O₅ 0,2-1,3%; TiO₂ 0,240,5%; CI 0,1440,38%,

2) także: Nn2O 6,88%; K2,O 1,1%; P,O, 1,1%; TiO₂ 0,5%; MnO₂0,31%. ,

Piroliza

Piroliza (inaczej destylacja rozkładowa) to proces rozkładu termicznego substancji prowadzony poprzez długotrwałe poddawanie ich działaniu wysokiej temperatury, ale bez kontaktu z tlenem i innymi czynnikami utleniającymi. Jest procesem wysokotemperaturowym, bezkatalitycznym(katalizator obniża jedynie temperaturę o kilkadziesiąt stopni, więc nieopłacalne).

Zwykle w trakcie pirolizy bardziej złożone związki chemiczne wchodzące w skład pirolizowanej substancji ulegają rozkładowi do prostszych związków o mniejszej masie cząsteczkowej. W niektórych przypadkach jednak na skutek pirolizy powstają spieki, będące prostymi chemicznie, ale tworzącymi sieć przestrzenną materiałami o wielu interesujących własnościach fizycznych. Mechanizm przemian chemicznych zachodzących w trakcie pirolizy jest często bardzo złożony, a ze względu na naturę tego procesu trudno jest je dokładnie badać.

BIOGAZ

Biogaz (zob. bio) - produkt fermentacji związków pochodzenia organicznego (np. ścieki i odpady komunalne, odchody zwierzęce, odpady przemysłu rolno-spożywczego, biomasa). Biogaz znany jest również jako gaz wysypiskowy.

Biogaz składa się w ok. 65% z metanu i w 35% z dwutlenku węgla, jego średnia wartość opałowa wynosi 25,4 MJ/Nm³ (25,4*10⁶ dżula na metr sześcienny biogazu, w warunkach normalnych, czyli 0^oC i 10⁵Pa).

Surowcem do produkcji biogazu mogą być prawie wszystkie organiczne odpady produkcji rolniczej. Szczególnie przydatne ze względu na skład sš odchody zwierzęce w postaci gnojowicy lub obornika.

Skład chemiczny biogazu jest następujący: metan CH4 (52 - 85%), CO2 (14 - 18%), siarkowodór H2S (0,08 - 5,5%), wodór H2 (0 - 5%), tlenek węgla CO (0 - 2,1%), azot N2 (0,6 - 7,5%), tlen (0,2 - 0,1%). Metan jest gazem łatwopalnym, nietrującym, bezwonnym i znacznie lżejszym od powietrza.

Spalanie następuje według następującego wzoru: CH4 + 202 --> 2H20 + C02

W czasie spalania 1 m3 metanu powstaje około 1,6 kg wody w postaci pary; do spalenia 1 m3 metanu potrzeba około 10 m3 powietrza.


Pozysk biogazu z natury


Wykorzystanie biogazu powstałego w wyniku fermentacji biomasy ma przed sobą przyszłość. To cenne paliwo gazowe zawiera 50-70% metanu, 30-50% dwutlenku węgla oraz niewielką ilość innych składników (azot, wodór, para wodna). Surowcem do produkcji biogazu są odchody zwierzęce, odpady roślinne, ścieki. Wydajność procesu fermentacji zależy od temperatury i składu substancji poddanej fermentacji. Prawidłowa temperatura fermentacji wynosi 30-35oC dla bakterii mezofilnych i 50-60o C dla bakterii termofilnych. Utrzymanie takich temperatur w komorach fermentacyjnych zużywa się od 20-50% uzyskanego biogazu..

Materiał	Wydajno�ć w kg [m3]	Czas fermentacji [dni]
słoma	0,367	78
li�cie buraków	0,501	14
łęty ziemniaczane	0,606	53
łodygi kukurydzy	0,514	52
koniczyna	0,445	28
trawa	0,557	25

Wykorzystanie biogazu

Biogaz o dużej zawartości metanu (powyżej 40%) może być wykorzystany do celów użytkowych, głownie do celów energetycznych lub w innych procesach technologicznych. Typowe przykłady wykorzystania obejmujš:

- produkcję energii elektrycznej w silnikach iskrowych lub turbinach;
- produkcję energii cieplnej w przystosowanych kotłach gazowych;
- produkcję energii elektrycznej i cieplnej w jednostkach skojarzonych;

dostarczanie gazu wysypiskowego do sieci gazowej;
wykorzystanie gazu jako paliwa do silników trakcyjnych/pojazdów;
wykorzystanie gazu w procesach technologicznych, np. w produkcji metanolu.






Biogazownie


Biogazownie rolnicze

W 1998 r. W Danii działało 20 dużych scentralizowanych biogazowni rolniczych odbierajšcych odpady z przynajmniej kilku większych farm zwierzęcych, oraz 20 instalacji na indywidualnych farmach. Biogazownie duńskie produkujš obecnie ponad 260 GWh energii elektrycznej rocznie. W Niemczech jest ponad 600 biogazowni rolniczych zlokalizowanych głownie na farmach indywidualnych za� inwestycje w tym sektorze wg German Biogas Association wynoszš obecnie 20 milionów DM rocznie.

W dokumencie omawiajšcym tzw. Kampanię Wdrożeniowš (Campaign for Take-Off) z kwietnia 1999, która uszczegóławia politykę Unii Europejskiej w zakresie zwiększania udziału odnawialnych �ródeł energii, nakre�lono scenariusz zwiększania wykorzystania biogazu w latach 1999 - 2003. Według tego dokumentu we wspomnianym okresie w krajach UE powinno przybyć nowych biogazowni rolniczych o łšcznej mocy co najmniej 200 MW.

Przykładem polskiego wdrożenia biogazowni rolniczej wraz z komponentem kompostowni farm byłš inwestycja w Duchnowie. Instalacja pracowała nieprzerwanie od 1993 roku do 1995, przy czym w sensie energetycznym produkowała jedynie gaz używany do celów socjalnych (ogrzewanie budynków). W tym czasie farma posiadała 1500 sztuk dużych, jednak z powodów finansowych hodowla zwierzęca została zawieszona. Aktualnie na farmie nie ma zwierzšt hodowlanych, chociaż produkcja kompostu jest kontynuowana. Instalacja obejmowała chlewnię, zbiorniki gnojowicy, komorę fermentacyjnš, stację kompostowania oraz suszarnię, kocioł gazowy.

Rys.Uperoszczony schemat instalacji biogazowni.

Od roku 1994 w Polsce zainstalowano 20 biogazowni w miejskich oczyszczalniach �cieków, między innymi w Olsztynie (2x200kWel, 2190 kWth), Siedlcach (200kW z blokiem ciepła), Opolu (2x200kW), Inowrocławiu (2x160kW z blokiem ciepła), Elblšgu (2x200 z blokiem ciepła), Puławach (2x160kW z blokiem ciepła), Pleszewie, Krynice, Ostródzie, Zawierciu (3x310 kWth), Kro�nie, Bielsko-Białej (240kWel, 400 kWth), Zamo�ciu (1200kW el + 1200kWth), �winouj�ciu (2x180kWel, 2x338 kWth, kocioł grzewczy 1020 kW), Sitkówce k.Kielc (2x404 kWel, 2x510 kWth), itp.

Łšczna moc zainstalowana instalacji biogazowych w Polsce w listopadzie 1999 sięgała 40 MW, z czego większa czę�ć instalacji obejmowała jedynie kotły gazowe przystosowane do spalania biogazu. Energia cieplna ze spalania biogazu wykorzystywana jest w cało�ci na potrzeby technologiczne (podgrzewanie bioreaktorów) i socjalne pomieszczeń oczyszczalni. Całkowita produkcja w instalacjach biogazowych na oczyszczalniach �cieków w Polsce w listopadzie 1999 wynosiła 72.5 GWh energii elektrycznej i ponad 250 TJ energii cieplnej. Dla porównania w 1996 r. w W.Brytanii łšczna moc zainstalowana instalacji biogazowych na oczyszczalniach �cieków wynosiła 92,6 MWel, za� produkcja energii elektrycznej wynosiła 400 GWh. W tym samym roku w Holandii moc zainstalowana biogazowni na oczyszczalniach �cieków wynosiła 28 MW elektrycznych, co pozwoliło wyprodukować 94 GWh energii elektrycznej i 195 GWh energii cieplnej (World Energy Council, 1998).

Aktualne trendy w polskim sektorze energetycznego wykorzystania biogazu pozyskanego z osadów �ciekowych wskazujš na wzrost zainteresowania nowoczesnymi technologiami zwł. produkcji energii elektrycznej i cieplnej w skojarzeniu. Technologie te pozwalajš uzyskać wysokš sprawno�ć, mniejszš awaryjno�ć (zwł. silników biogazowych) i krótsze przestoje, co z zestawieniu z wymogiem nieprzerwanej pracy oczyszczalni poprawia opłacalno�ć inwestycji pomimo wyższych kosztów inwestycyjnych.

Przyjmuje się, że instalacje biogazowe pracujšce na osadzie �ciekowym sš opłacalne tylko w przypadku większych oczyszczalni �cieków przyjmujšcych �rednio ponad 8,000-10,000 m3 na dobę. Przykład biogazowni na oczyszczalni �cieków Instalacja energetycznego wykorzystania gazu �ciekowego na oczyszczalni �cieków w Inowrocławiu została zrealizowana w 1998 roku. �rednia roczna ilo�ć �cieków na oczyszczalni - 6,217,770 m3. Wytworzony w zamkniętej ogrzewanej komorze fermentacyjnej biogaz oczyszczany jest wstępnie z zanieczyszczeń stałych w płuczce wodnej oraz odsiarczalni z siarkowodoru. Magazynowany jest z zbiorniku gazu V=1200m3. Zbiornik gazu współpracuje z pochodniš, w której spalany jest nadmiar gazu (w warunkach oczyszczalni w/w proces praktycznie nie występuje). Biogaz jest spalany w dwóch silnikach gazowych polskiej produkcji PZL-Wola; energia elektryczna i cieplna (z chłodzenia spalin i wody silnikowej) wykorzystana jest na potrzeby własne oczyszczalni �cieków.

Moc zainstalowana elektryczna wynosi 320 kW, cieplna 540 kW. Ilo�ć wytwarzanej energii elektrycznej 1.278.715 kWh/rok, cieplnej 5.534 GJ/rok. Pełne nakłady inwestycyjne 2.435.430 zł (1998). Inwestycja była finansowana przez Urzšd Miasta Inowrocławia, NFO�iGW oraz WFO�iGW.

Gaz wysypiskowy Szacuje się, że w chwili obecnej na �wiecie działa co najmniej 800 instalacji do energetycznego wykorzystania gazu wysypiskowego. W Europie najbardziej zaawansowana jest pod tym względem Wielka Brytania, gdzie do tej pory moc zainstalowana na gazie wysypiskowym wynosiła w listopadzie 1998 r. ponad 175 MW elektrycznych, za� niedawno nowo podpisane w ramach krajowego przetargu kontrakty na dostawy energii z tego �ródła spowodujš wzrost mocy zainstalowanej do 489 MW elektrycznych. W Polsce jeszcze w 1996 r. działało tylko kilka instalacji do wykorzystania gazu wysypiskowego ale w ostatnich dwóch latach liczba ta zaczęła się gwałtownie zwiększać dochodzšc w grudniu 1998 prawie do 20 obiektów. Pierwsze wdrożenia dotyczyły jak dotšd instalacji produkujšcych głównie energię elektrycznš. Moc zainstalowana na poszczególnych składowiskach na ogół nie przekraczała 400 kW. Można się jednak spodziewać, że po zebraniu już pierwszych do�wiadczeń z wykorzystaniem gazu wysypiskowego, w nieodległej przyszło�ci w Polsce pojawiš się jeszcze lepiej zaprojektowane instalacje o większych mocach przekraczajšcych 1 MW.

---