Mini Poradnik Harcerski

Przyrzeczenie harcerskie

Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłuszną Prawu Harcerskiemu.

Prawo Harcerskie

1.Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia Harcerskiego. 2.Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy. 3.Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim. 4.Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza. 5.Harcerz postępuje po rycersku. 6.Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać. 7.Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym. 8.Harcerz jest zawsze pogodny. 9.Harcerz jest oszczędny i ofiarny. 10.Harcerz jest czysty w myśli, mowie i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych.

HISTORIA
Już w drugim numerze "Skauta" 1.XI.1911 roku umieszczony został tekst prawa Skautowego, będący prawie dokładnym odtworzeniem prawa stworzonego przez R. Baden-Powella :
1. Na słowie skauta można polegać jak na słowie Zawiszy.
2. Skaut jest wierny Ojczyźnie.
3. Skaut jest obowiązany być pożytecznym i pomagać innym.
4. Skaut jest przyjacielem wszystkich, a bratem każdego innego skauta.
5. Skaut jest rycerski.
6. Skaut jest przyjacielem zwierząt.
7. Skaut jest karny i posłuszny.
8. Skaut śmieje się i gwiżdże w najcięższym nawet położeniu.
9. Skaut jest oszczędny.
W lutym 1912 roku uzupełniono ten tekst punktem dziesiątym - Skaut jest czysty w myśli mowie i uczynkach - wolny od nałogów - pętających ducha i osłabiających ciało.
W roku 1914 tekst ten przybrał postać zbliżoną do tej znanej nam obecnie, następnie w roku 1919 zmieniono słowo skaut na harcerz, a wreszcie w roku 1932 zaakceptowano wersję, która obowiązuje dziś w ZHR.
W latach trzydziestych obok ZHP funkcjonowało tzw. Czerwone Harcerstwo, które w swym Prawie używało następujących sformułowań:
Czerwony harcerz uważa się za członka klasy robotniczej i walczy o jej wyzwolenie... jest zawsze wierny swoim towarzyszom ... w każdym pracującym widzi towarzysza.
W okresie, gdy w latach powojennych nazwa i symbolika harcerska zostały przechwycone przez komunistyczne władze, a ZHP uznawał przewodnią rolę partii, w tekście Prawa pojawiały się takie sformułowania:
Harcerz kocha Polskę Ludową... w szeregach postępowej młodzieży świata walczy o pokój i wolność narodów ... przygotowuje się do pracy w szeregach Związku Młodzieży Polskiej.(1950) Harcerz... służy Polsce Ludowej ... jest zawsze z tymi co walczą o wolność i równość ludzi ... dba o wspólne dobro jak o własne.(1964,1989)

1.

SYMBOLIKA

KRZYŻ HARCERSKI             

Kiedy powstały w 1911r. we Lwowie W listopadzie (1-2) 1916 roku odbył się zjazd zjednoczeniowy organizacji skautowych Królestwa Polskiego, gdzie przyjęto za odznakę ZHP (zaboru rosyjskiego) - krzyż ks. Lutosławskiego, z tą jednak różnicą, że zamiast gwiazdy w koło wpisano lilijkę Polskiej Organizacji Skautowej. W listopadzie (1-2) 1918r. w Lublinie na zjeździe połączeniowym krzyż został zatwierdzony dla całego ZHP. Do dzisiaj szata graficzna tego symbolu nie uległa zmianie. W momencie likwidacji ZHP nie funkcjonował on od 1 czerwca 1950r. do grudnia 1956r. W tym okresie zamiast krzyża używany był znaczek harcerski. Dawniej Krzyże były numerowane, a numer wpisywano do Książeczki Harcerskiej. Krzyż harcerski jest odznaką wzorowaną na najwyższym polskim odznaczeniu wojskowym, orderze Virtuti Militari, przyznawanym za wyjątkowe męstwo na polu walki. Projekt krzyża opracował w 1912 roku ks. Kazimierz Lutosławski. Krzyż Harcerski otrzymuje się przy złożeniu Przyrzeczenia Harcerskiego, raz na całe życie. Nosi się go 2 cm nad środkiem lewej kieszeni munduru natomiast a ubraniu cywilnym można nosić jego miniaturki.

Symbolika : kształt krzyża - wzór krzyża Virtuti Militari, jednego z najcenniejszych i najważniejszych bojowych odznaczeń polskich żołnierzy - dążność do wyrobienia w sobie męstwa pod każdą postacią; znak lilijki- oznaka mówiąca o przynależności do ruchu skautowego oraz kierunek drogi jaką obrał sobie harcerz w życiu; symbolizuje powinność postępowania zgodnie z Prawem Harcerskim koło wewnątrz krzyża- symbol doskonałości, bratniego harcerskiego kręgu pierścień wokół lilijki- oznacza, że ruch harcerski łączy się we wspólnym braterstwie; promienie wokół lilijki - symbolizują dążność do obejmowania swoim wpływem coraz większych kręgów młodych ludzi, wieniec liści laurowych -to symbol zwycięstwa (laurem wieńczono skronie wielkich wodzów, olimpijczyków, zwycięzców bitew), triumfu nad własnymi słabościami; wieniec z liści dębowych - to symbol męstwa; zapinka na liściach - oznacza, iż harcerz powinien łączyć w sobie obydwie cechy: męstwo, pokonywanie słabości; przypominać ma także harcerzom trzy żołędzie- symbol trzech rozbiorów lub trzech zaborców Polski ramiona lilijki (lub 2 gwiazdki na ramionach) - oznaczają oczy harcerza - zawsze szeroko otwarte, starające się dostrzec, kiedy i gdzie harcerz może być potrzebny "Czuwaj" - tradycyjne pozdrowienie harcerskie, które przypomina o konieczności stałej gotowości do czynu, służby, pracy dla innych i nad sobą; podzielone na dwie części - pozostałość po dwóch organizacjach harcerskich żeńskiej i męskiej; ziarenka piasku na ramionach krzyża - są to wszyscy harcerze na całym świecie

CZUWAJ !

Harcerskie pozdrowienie pochodzi z czasów rycerskich, kiedy podczas nocnej służby strażnicy na murach miejskich nawoływali się w ten sposób. Dziś przypomina nam, że zawsze powinniśmy być gotowi do działania, pracy dla innych i nad sobą. Tradycyjnie wymawiamy je, akcentując przeciągle pierwszą sylabę. W 1910 roku, w 500-lecie bitwy grunwaldzkiej, zawołanie "Czuwaj" było hasłem zlotu organizacji "Sokół", a do harcerstwa wprowadziła je w 1912 r. Olga Drahanowska. Używały go najpierw dziewczęta z III Lwowskiej Żeńskiej Drużyny Skautek im. Emilii Plater, której była drużynową. Pozdrowienie "Czuwaj" wymieniaj ą harcerze na powitanie i pożegnanie.
Forma, w jakiej zwracamy się do siebie: "druhno", "druhu", również ma swoje źródła w rycerskiej tradycji.

2.

KONICZYNKA                       

Oficjalny symbol WAGGGS, noszony przez wszystkie członkinie tej organizacji. Złota koniczynka na jasnoniebieskim tle symbolizuje słońce świecące na wszystkie dzieci na całym świecie. Trzy listki symbolizują trzy części Przyrzeczenia Skautowego: służbę Bogu i Ojczyźnie, pomoc bliźnim, posłuszeństwo Prawu Skautowemu. Dolna część koniczynki symbolizuje igłę magnetyczną, która zawsze wskazuje dobrą drogę, a dwie gwiazdki oznaczają Prawo i Przyrzeczenie Skautowe.

LILIJKA SKAUTOWA  WOSM     

Jest międzynarodowym stowarzyszeniem organizacji skautowych różnych krajów. Skupia ponad 16 milionów skautów ze 140 krajów. Władzą najwyższą WOSM jest światowa konferencja, która odbywa się co trzy lata. Najwyższą władzą między posiedzeniami jest Komitet światowy. Rolę sekretariatu pełni Biuro światowe z siedzibą w Genewie. Organizacja funkcjonuje w 5 regionach: europejskim, amerykańskim, arabskim, afrykańskim,azjatyckim. Podstawowy dokument określający zasady działania WOSM to Konstytucja i Regulaminy WOSM. Znakiem przynależności zuchów, harcerzy i instruktorów do WOSM (światowej organizacji ruchu skautowego) jest plakietka z białą lilijką na fioletowym tle. Lilijka to dawny symbol rycerski, stąd jej kolor -BIEL - oznacza czystość.PURPURA to kolor królewski. KRĄG I WĘZEŁ oznaczają odpowiednio dążenie do doskonałości i wspólnotę harcerzy. DWIE GWIAZDKI oznaczają Prawo i Przyrzeczenie Skautowe. Trzy części lilijki to trzy części Przyrzeczenia Skautowego: na służbę Bogu, ludziom i Ojczyźnie. Na środkowej części znajduje się IGŁA KOMPASU, mająca zawsze wskazywać skautowi dobrą drogę.

 

LILIJKA HARCERSKA              

W Polsce po raz pierwszy pojawiła się w Polskiej Organizacji Skautowej (od 1916r. używającej nazwy Związku Harcerstwa Polskiego) w Piotrkowie jako jej symbol. Lilijkę te w 1918r wpisano w krzyż harcerski. W 1927 roku umieszczono na ramionach lilijki skrót haseł Filaretów: ONC - Ojczyzna, Nauka, Cnota. Lilijka harcerska wzorowana jest na zakończeniu igły magnetycznej w dawnych busolach. Ma ona wskazywać dobry kierunek marszu. Harcerz ma zawsze wybierać dobro i starać się realizować postawione sobie cele, pozostać zawsze prawy. Lilijka ma długość 30 mm i noszona jest na nakryciu głowy, a u harcerzy, którzy nie złożyli jeszcze przyrzeczenia harcerskiego - na mundurze w miejscu krzyża. Lilijka występuje w dwóch kolorach: · srebrnym - noszona przez harcerzy i harcerki · złotym - noszona przez instruktorów i instruktorki.

3.

HYMN HARCERSKI

W pierwszym numerze "Skauta" w 1911 (15 listopada) ukazał się wiersz Ignacego Kozielewskiego "Marsz skautów" (tekst wiersza). W 1912r. Olga Drohonowska dopisała refren Ramię pręż... i dopasowała melodię pieśni z 1905r. "Na barykady". Pierwsza publikacja pieśni wraz z nutami miała miejsce też w "Skaucie" 30 grudnia 1912r. Treść wiersza uległa przeróbkom. Pierwszym hymnem harcerskim była "Rota" do słów Marii Konopnickiej, jednak pieśń "Wszystko co nasze..." zyskała szybko dużą popularność i w 1918 roku została uznana za Hymn Harcerski. Po uzyskaniu niepodległości zastąpiono oryginalne słowa "zerwiem kajdany" na "otwórzmy bramy". W 1977 roku wprowadzono do hymnu nową, drugą zwrotkę pióra Jerzego Majki ("Socjalistycznej..."). VII Zjazd ZHP (1981) przywrócił dawny, mający już 80-letnią tradycję, tekst. (tekst hymnu harcerskiego)

 Hymn Harcerski   "Wszystko co nasze" (Olgi Drohonowskiej)

 1.Wszystko co nasze, Polsce oddamy, W Niej tylko życie, więc idziem żyć. Świty się bielą, otwórzmy bramy, Rozkaz wydany: Wstań w słońce idź! ref.

Ramię pręż, słabość krusz, ducha tęż, Ojczyźnie miłej służ! Na jej zew, w bój czy trud, pójdzie rad harcerzu polskich ród!

 2.Czynem bogaci, myślą skrzydlaci z płomiennych serc uczyńmy grot. Naprzód wytrwale! Śmiało! Zuchwale! W podniebne szlaki skierujmy lot.

 3.Po Ziemi naszej roześlem harcerzy, pobudka zabrzmi: Zbudź się! Prawdzie służ! I wszystko wstanie, w krąg się rozszermierzy, by Matkę Polskę chronić od burz.

4.

SZYFRY

   Szyfry i różne zakodowane wiadomości są po to, by nikt niepowołany nie odczytał wiadomości ;) Są one nam przydatne podczas zbiórki, na biwakach, zlotach i innych imprezach, żeby wykonać i oczywiście odszyfrować wiadomość. Można też zaszyfrować ściągę na fizyke albo chemię, ale ja Wam tego nie uświadomiłam, oki? ;)

  Oto kilka podstawowych szyfrów literowych:

1.GA-DE-RY-PO-LU-KI; 2.PO-LI-TY-KA-RE-NU; 3.KO-NI-EC-MA-TU-RY; 4.KA-CE-MI-NU-TO-WY;

 Na czym to polega? Na przykładzie szyfru nr 1. Jeżeli w wyrazie występuje litera G to zamieniamy ja na A, i na odwrót. Jeżeli wyraz posiada literę D to zamieniamy ją na E i tak dalej. Np.

 HARCERZ szyfr nr 1. HGYCDYZ

 Jeżeli jeszcze nie rozumiecie to piszcie, a ja postaram się Wam to dogłębnie wyjaśnić :)

 Szyfr ułamkowy

        1 2 3 4 5       1 2 3 4 5     1 2 3 4 5 6    1 2 3 4 5       1 2 3

       A B C D E      F G H I J     K L M N O    P R S T U      W Y Z          1                 2               3                4               5            

 Jak to szyfrować? Piszesz ułamek, tak żeby za literę podstawić liczbę nad nią. Przykład:

    ASIA         1  3  4 1        1  4  2  1

 Czekoladka, szyfr ramowy

         

 Za każdą literkę stawiasz kropkę blisko, lub daleko od ścianki. Przerysowujesz próg w jakim znajduje się litera i stawiasz kropkę w jej miejsce. STAWIASZ TYLKO JEDNA KROPKE W MIEJSCE LITERY I TYLKO JEDNEJ LITERY. JEŻELI SZYFRUJESZ LITERĘ TO DRUGIEJ OBOK NIE BIERZESZ POD UWAGĘ. Nic dokładniej nie pokażę Wam.

5.

Alfabet Morsea A - a-zot · - Ą - · - · - B - bo-ta-ni-ka - · · · C - co mi zro-bisz, co-ca - co-la, co-raz moc-niej - · - · CH - - - - - Ć - - · - · · D - do-li-na - · · E - Ełk · Ę - · · - · · F - fi-lan-tro-pia, fi-ga sło-dka · · - · G - gos-po-da - - · H - ha-la-bar-da · · · · I - ig-ła · · J - jed-no kon-no · - - - K - ko-la-no - · - L - Le-o-ni-das, la-bo-rant-ka · - · · Ł - · - · · - M - mo-tor - - N - no-ga - · Ń - - - · - - O - O-pocz-no, os-tro-żność - - - Ó - - - - · Q - - - · - P - Pe-lo-po-nez · - - · R - re-tor-ta, ra-tow-nik, re-wol-wer · - · S - Sa-ha-ra · · · T - tor, tłok - V - · · · - W - wi-no-rośl · - - X - - · · - Y - York Hull Ox-ford - · - - Z - zło-to-li-ty, Zło-to-ry-ja - - · · Ż - - - · · - Ź - - - · · - · 1 - · - - - - - 2 - · · - - - 3 - · · · - - 4 - · · · · - 5 - · · · · · 6 - - · · · · 7 - - - · · · 8 - - - - · · 9 - - - - - · 0 - - - - - - czekać · - · · · koniec pracy · · · - · - koniec nadawania telegramu · - · - pomyłka · · · · · · · · zrozumiano · · · - · telegram okólnikowy · · · - · · · - rozpoczęcie nadawania telegramu - · - ·

6.

     Historia Harcerstwa

1909 Idea skautingu trafia do działaczy polskich organizacji młodzieżowych, m.in.: „Sokoła”, „Zarzwia”, „Eleusis” 1910 Andrzej Małkowski tłumaczy na język polski książkę R. Baden-Powell „Scouting for Boys”. Tytuł tłumaczenia brzmi „Skauting jako system wychowania młodzieży” 1911 22 maja A.Małkowski wydaje rozkaz o powołaniu pierwszych drużyn skautowych. 15 października ukazuje sie we Lwowie pierwszy numer czasopisma „Skaut”(wydawano je do toku 1939) 1913 W lipcu na Wszechbrytyjskim Zlocie w Birmingham reprezentacja skautów z trzech zaborów występuje pod polskim sztandarem. 1914 Początek I wojny światowej. Wielu starszych skautów wstępuje do Legionów. 1918 1-2 listopada w Lublinie, na zjeździe organizacji skautowych z terenów zaborów, powstaje zjednoczony Związek Harcerstwa Polskiego. Organizacja liczy ponad 33 tys. harcerek i harcerzy, 1919 16 stycznia w katastrowfie morskiej w Cieśninie Messyńskiej ginie A. Małkowski. Płynął z Francji do Odessy z misja do oddziałów polskich. 1920 Harcerze i harcerki biorą udział w wojnie z bolszewikami. W bitwie warszawskiej ginie ks. hm. Stanisław Skorupka. 31 grudnia rozpoczął się I Walny Zjazd ZHP. Przyjął Statut, Prawo i Przyrzeczenie, wybrał władze ZHP. 1924 Powstają pierwsze drużyny harcerskie na obszarach zamieszkałych przez Polaków, należących do państwa niemieckiego (Śląsk, Warmia, Mazury). To początek chlubnej historii ZHP w Niemczech. 1926 Powstaje Czerwone harcerstwo, związane z młodzieżowym ruchem socjalistycznym. 1931 Ukazuje się książka autorstwa A.Kamińskiego zatytułowana „Antek Cwaniak”. Rozwija gałąź harcerstwa przeznaczoną dla młodszych dzieci - zuchów. Osnową pracy z zuchami jest zabawa tematyczna. 1935 W lipcu odbywa się jubileuszowy Zlot Harcerstwa Polskiego w Spale(w 25-lecie harcerstwa). Pokazuje bogaty dorobek ZHP. W drużynach rozwija się żeglarstwo i szybownictwo, krótkofalarstwo, strzelectwo, turystyka, sport. coraz więcej programów i zadań harcerskich służy społeczeństwu. Własnością ZHP są liczne domy harcerza i ośrodki szkoleniowe. 1936 ZHP zostaje uznane stowarzyszeniem wyższej użyteczności. 1938 We wrześniu zostaje powołane „Pogotowie Harcerek”. Kieruje nim hm. Józefina Łapińska. Harcerki odbywają szkolenie sanitarne, obrony przeciwlotniczej, łączności. 1939 w maju zostaje powołane „Pogotowie Harcerzy”, w ramach którego prowadzi się szkolenie harcerzy do służb pomocniczych wojska. We wrześniu harcerki i harcerze walczą w obronie Warszawy, bronią wieży spadochronowej w Katowicach. 27 września kierownictwo ZHP podejmuje decyzję o przejściu harcerstwa do konspiracji i przyjęcia kryptonimu Szare Szeregi. Tradycyjne Przyrzeczenie uzupełniono konspiracyjną rotą: Ślubuję na twoje ręce pełnić służbę w Szarych Szeregach, tajemnic organizacyjnych dochować, do rozkazów służbowych się stosować, nie cofnąć się przed ofiarą życia. Szare Szeregi przyjęły program „Dziś-jutro-pojutrze. „Dziś” oznaczało przygotowanie się do walki z wrogiem, „jutro” - jawną walkę, powstanie, a „pojutrze” - naukę i pracę w wolnym kraju. Do historii, nie tylko harcerskiej, trafiły imiona „Zośki”(Tadeusza Zawadzkiego), Alka(Aleksego Dawidowskiego), „Rudego”(JanaBytnara). 1943 26 marca akcja pod Arsenałem 20 maja akcja pod Celestynowem 1944 1 lutego zamach na Kutscherę 11 lipca zamach na Koppego 1 sierpnia wybucha Powstanie Warszawskie. Harcerstwo mocno zaznaczyło w nim swój udział. Zawiszacy obsługują Harcerską Pocztę Polową. Harcerskie bataliony „Zośka” i „Parasol” zaliczane są do najwaleczniejszych oddziałów powstańczych.

7.

1945 Rozkazem Naczelnika, hm. L. Marszałka, Szare Szeregi zostają rozwiązane, na terenach wyzwalanych ZHP wraca do jawnego życia. 1947 Wchodzi w życie program Harcerskiej Służby Polsce, zawierający zadania związane z odbudową kraju, zagospodarowaniem Ziem Zachodnich, zwalczaniem analfabetyzmu. 1950 ZHP przestaje istnieć jako samodzielna organizacja. Decyzją władz państwowych harcerstwo zostaje włączone do Związku Młodzieży Polskiej, od tej pory istnieje Organizacja Harcerska ZMP, w której zrezygnowano z tradycyjnego munduru, stopni, sprawności. Zastępy i drużyny przestają pełnić swoje dotychczasowe funkcje. Zamiast krzyża harcerskiego członkowie OH ZMP noszą kolorowy znaczek 1956 W sierpniu OH ZMP przekształca się w Organizację Harcerską Polski Ludowej, ma to być samodzielna organizacja, która szerzej korzysta z dorobku ZHP. W grudniu Zjazd Łódzki, na którym spotykają się instruktorzy OHPL, instruktorzy przedwojennego i powojennego ZHP oraz dawni członkowie Szarych Szeregów, reaktywuje Związek Harcerstwa Polskiego. Powracają harcerskie symbole i umundurowanie. 1958 Powstaje „Nieprzetarty Szlak” 1965 Pierwszy alert Naczelnika ZHP(„Harcerski Zwiad Wiosenny”). 1966 Początek :Operacji 1001-Frombork” (trwała do 1973 r.). 1974 Początek akcji „Bieszczady 40”. Harcerze są obecni w Bieszczadach do dziś(coroczna Bieszczadzka Akcja Letnia). 1980 W wielu środowiskach powstają kręgi instruktorskie im. A. Małkowskiego. 1981 VII Zjazd ZHP opowiada się za odnową harcerstwa. 1989 XXVI Zjazd ZHP(kolejność zjazdów liczymy teraz od roku 1920) uchwala nowy tekst Przyrzeczenia i Prawa, nowy Statut. 1990 Na XXVII Zjeździe ZHP w Bydgoszczy na funkcję Przewodniczącego ZHP wybrany zostaje hm. Stefan Mirowski, a na funkcję Naczelnika ZHP - hm. Ryszard Pacławski. Zjazd zapoczątkowuje zmiany ideowe i programowe w harcerstwie. 1993 XXIX Zjazd ZHP w Warszawie, na którym przyjęto m.in. ważną uchwałę o rozwoju duchowym ZHP. 1995 W czerwcu ZHP przywrócił historyczną role Przyrzeczenia. W dniach 3-15 sierpnia odbył się Światowy Zlot Harcerstwa Polskiego w Zegrzu. Od zlotu w ZHP realizowane są propozycje programu „Moje Ojczyzny”: „Woda jest życiem”, „Odkrywcy Nieznanego Świata”, „Paszport do Europy”, „Bądź gotów”, „Ścieżkami zdrowia”. 1996 Przyjęcie ZHP do Światowej Organizacji Ruchu Skautowego(WOSM) i Światowego Stowarzyszenia Dziewcząt Przewodniczek i Dziewcząt Skautek(WAGGGS). 1999 Po reformie administracyjnej w kraju w ZHP funkcjonuje 17 chorągwi. 2000 2-12 sierpnia - Światowy Zlot Harcerstwa Polskiego w Gnieźnie

 

Powyższy tekst pochodzi z

Poradnika Harcerskiego, Wydawnictwo "Wing", Wydanie II, Łódź 2001

8.

Robert Baden- Powell         

 Gen. Robert Baden Powell urodził się 22.II.1857 - baron of Gilwell, generał armii brytyjskiej, twórca skautingu, Naczelny Skaut Świata. Syn duchownego anglikańskiego i wnuczki admirała Horacego Nelsona. W latach 1876 - 1910 był w czynnej służbie wojskowej w Indiach, Afganistanie, Afryce Południowej i Anglii. Pracował także w brytyjskim wywiadzie w wielu krajach Europy. W wojnie przeciw Burom wsławił się obroną miasta Mafeking. Od 1903 roku był generalnym inspektorem kawalerii brytyjskiej, a po osiągnięciu wieku emerytalnego zajmował się organizowaniem i szkoleniem armii terytorialnej w Wielkiej Brytanii. W czasie służby w Indiach, od 1884 roku stosował nowe, własne metody szkolenia żołnierzy, w których znaczną uwagę przywiązywał do indywidualnego wyszkolenia, wyrabiania samodzielności i zaradności. Podczas obrony Mafekingu (1899 - 1900), obleganego przez ponad 7 miesięcy przez Burów, utworzono oddział chłopców do służby pomocniczej (łącznikowej, wartowniczej). Próba ta uświadomiła Bi - Pi możliwość powierzenia młodszym chłopcom odpowiedzialnych zadań pod warunkiem poważnego ich traktowania. Po powrocie do Wielkiej Brytanii w 1902 roku Bi - Pi stwierdził, że jego książka Aids to scouting (Wskazówki do wywiadów) przeznaczoną dla żołnierzy interesowała się organizacja młodzieżowa. W celu lepszego dostosowania myśli zawartych w tej pracy do poziomu dzieci i młodzieży Bi - Pi zorganizował w 1907 roku obóz doświadczalny dla chłopców na wyspie Brownsea. W 1908 roku wydał klasyczny podręcznik skautingu Scouting for Boys (Skauting dla chłopców). Zainteresowanie, z jakim spotkała się książka, spowodowało, iż Bi - Pi w 1910 roku zrezygnował ze służby wojskowej i całkowicie poświęcił skautingowi, w tym, że roku organizacja skautowa w Wielkiej Brytanii liczyła 100 000 członków. Według Bi - Pi skauting powinien być szkoła wychowania obywatelskiego w kontakcie z przyrodą, powinien uzupełniać naturalne luki wychowania szkolnego przez roziwjanie charakteru, zdrowia i sprawności jednostki oraz jej wartości społecznej w codziennej służbie. W 1912 roku ożenił się z Olave St. Clair Soames, również działaczką skautową, wybraną w 1930 roku na Naczelną Skautkę Świata. Za pracę skautową otrzymał tytuł lorda - barona of Gilwell, a w posiadłości Gilwell Park został zorganizowany międzynarodowy ośrodek skautowy. Bi - Pi był odznaczony wieloma najwyższymi odznaczeniami brytyjskimi i innych krajów, w tym Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu "Polonia Resituta". W 1939 roku wyjechał na leczenie do Kenii, gdzie zmarł 8 stycznia 1941 roku. Wskazując na źródła idei skautowej Bi - Pi przyznawał, że zawarł w niej nie tylko własne pomysły, ale wzorował się także na zwyczajach różnych narodów i ludów, jak Japończycy, Indianie, wykorzystał koncepcje filozofów o uczonych, a nawet reguły średniowiecznych zakonów.

9.

Andrzej Małkowski                

Uważany za twórcę polskiego skautingu, jeden z najwybitniejszych działaczy polskich młodzieżowych organizacji niepodległościowych. Urodził się 31 października 1888 w Trąbkach koło Kutna w rodzinie ziemiańskiej o patriotycznych i żołnierskich tradycjach. Naukę podejmował w Warszawie, Tarnowie, Krakowie i Lwowie, gdzie w roku 1906 w VI Szkole Realnej uzyskał świadectwo dojrzałości. W roku 1908 rozpoczął studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej, jednak rok później przeniósł się na Uniwersytet Jana Kazimierza, którego również nie ukończył. Ucząc się w Krakowie założył organizację abstynentką „Młodzież”. W późniejszych latach był członkiem Zarządu Głównego „Eleuterii” - federacji związków abstynenckich. Należał do „Eleusis”., Zarzewia”, „Sokoła”. W listopadzie roku 1909 otrzymał za karę do przetłumaczenia podręcznik napisany przez Roberta Baden - Powella: „Scouting for Boys”. Po zapoznaniu się z treścią tego podręcznika stał się entuzjastą i propagatorem skautingu na ziemiach polskich, co uwidaczniało się udziałem we wszystkich pracach mających na celu rozwój skautingu na ziemiach polskich w latach 1909 - 1912. Podczas pierwszego kursu skautowego, który odbył się w dniach 20 marzec - 21 maj 1911 roku omawiał poszczególne rozdziały przygotowanego przez siebie podręcznika. W okresie kwiecień - lipiec częściowo ukazywała się jego praca „Scouting” - pierwsza polska książka o skautingu, będąca systemem wychowania młodzieży. W październiku tego samego roku rozpoczął wydawanie „Skauta”, który już wkrótce cieszył się niezwykłą poczytnością. Małkowski wszedł w skład pierwszej Komendy Skautowej, a następnie do Naczelnej Komendy Skautowej we Lwowie, jednak po powrocie z Londynu, gdzie wyjechał w celu zebrania materiałów do nowego wydania swej książki, został odsunięty od pracy na komendy lwowskiej i „Skauta”. W roku 1913 zorganizował wycieczkę skautową na III Wszechbrytyjski Zlot Skautów w Anglii, gdzie Małkowski używał flagi biało - czerwonej i nazwy kraju nie istniejącego na ówczesnej mapie Europy. W czerwcu tego samego roku przeprowadził się do Zakopanego, gdzie ożenił się z Olgą Drahonowską. Tam rozwinął ożywioną działalność skautową, tworząc silny i niezależny ośrodek harcerski. Za wybitne osiągnięcia Małkowski otrzymał od Roberta Baden - Powella medal skautowy - „Za zasługi”. W czasie wojny wstąpił na krótko do Legionów Piłsudzkiego. Jego wystąpienie spowodowane było zbytnią zależnością tych formacji od zaborcy austriackiego. W wyniku prób utworzenia niepodległej Rzeczypospolitej Podhalańskiej musiał opuścić Zakopane. W konsekwencji udał się do Anglii i do Stanów Zjednoczonych, gdzie tworzył wśród wychodźstwa polskie drużyny skautowe. Przez rok (od września 1915 do września 1916) pełnił funkcję skautmistrza związkowego w Związku Sokołów Polskich w Stanach Zjednoczonych. Z „Sokołów” próbował zorganizować Legion Polski, który walczyć miał z Niemcami. Władze związku jednak nie wyraziły na to zgody, dlatego też Małkowski wyjechał do Kanady, gdzie w grudniu roku 1916 wstąpił do wojska. Następnie służył w armii kanadyjskiej, walczył na roncie we Francji. W listopadzie 1918 roku został przeniesiony do armii gen. Józefa Hallera. Wysłany w misji wojskowej do polskich oddziałów w Odessie, zginął 15 stycznia 1919 roku w wyniku zatonięcia statku, którym płynął.

10.

Olga Małkowska               

Urodziła się 1.19.1888r w Krzeszowicach w rodzinie pochodzącej z Czech. Już w młodości wykazywała duże uzdolnienia artystyczne. W czasie studiów we Lwowie związała się z "Eleusis", gdzie po raz pierwszy zetknęła się z Andrzejem Małkowskim. Aktywnie włączyła się w przeszczepienie skautingu na grunt polski. Została drużynową 3 (żeńskiej) Lwowskiej Drużyny Skautowej im. płk Emilii Plater. Drużyna ta jako pierwsza używała pozdrowienia: "Czuwaj!" Do melodie rewolucyjnej pieśni Na barykady M. dostosowała słowa wiersza Ignacego Kozielewskiego: Wszystko, co nasze... Tekst i nuty ukazały się jako marsz skautów w lwowskim piśmie "Skaut" w 1912, dając początek hymnowi ZHP. Ze względu na chorobę płuc M. przeniosła się do Zakopanego, gdzie w czerwcu 1913 wzięła ślub z A. Małkowskim. W Zakopanem prowadziła drużynę skautek. Z chwilą wybuchu 1 wojny światowej przejęła kierownictwo skautingu zakopiańskiego. Wobec wykrycia przez władze austr. gromadzonej przez skautów broni Małkowscy w lutym 1915 opuścili Podtatrze i przedostali się do Anglii, a następnie do Stanów Zjednoczonych. W 1918 M. przeniosła się ponownie do Anglii i do 1921 pracowała w szkole polonijnej. Po powrocie do kraju była przez kilka lat nauczycielką w Szkole Gospodarstwa Domowego w Zakopanem. Od 1925 organizowała Harcerską Szkołę Pracy w Sromowcach Wyżnych w Pieninach, znaną jako "Cisowy Dworek". W 1924 była komendantką obozu harcerek na 1 Zlocie Nar. pod Warszawą. W 1932 przewodniczyła 7 Światowej Konferencji Skautek na Buczu, w czasie której została wybrana do Światowego Komitetu Skautek. W czasie 8 Światowej Konferencji Skautek w Szwajcarii w 1934 otrzymała z ramienia Światowego Komitetu Skautek polecenie przeprowadzenia studiów nad warunkami pracy żeńskich organizacji skautowych w Austrii, Czechosłowacji i Rumunii. Pod koniec września 1939 M. przedostała się na zachód Europy. Była członkiem najwyższych władz ZHP na wychodźstwie, m.in. przewodniczącą Naczelnego Komitetu Harcerskiego, rezydującego w Wielkiej Brytanii. Pracowała w polskich placówkach opiekuńczych. Powróciła do kraju w 1961 i po krótkim pobycie we Wrocławiu osiadła w Zakopanem. Oddała "Cisowy dworek" na ośrodek dla dzieci. Zmarła 15 stycznia 1979r.

11.

Aleksander Kamiński      

Urodzony 20 stycznia 1903 roku; zmarł 15 marca 1978 roku. Zaistniał jako pedagog, wychowawca, wybitny instruktor, ale przede wszystkim jako harcerz. W swoim życiu przeszedł wszystkie szczeble hierarchii harcerskiej. Lata XX to praca jako instruktor w Komendzie Warszawskiej Harcerzy, a w latach 1928 - 29 jako Komendant Chorągwi Mazowieckiej. Już wtedy widoczne było jego zaangażowanie w pracę z 8 - 11-letnimi dziećmi. Na łamach tygodnika „Iskry” prowadził swą własną stałą rubrykę nazwaną: „ Na tropie harcerskim”. W rubryce tej w latach 1928 - 29 zaczął drukować pierwsza wersję swojej przyszłej książki: „ Antek Cwaniak”, która ukazywała się tam w odcinkach. Od roku 1928 pisał również felietony do „Płomyka”. Do swojej taktyki szkolenia młodych harcerzy wprowadził mnóstwo gier i zabaw, które bardzo przemawiały do polskich dzieci. W latach pracy stworzył oryginalną metodę pracy z zuchami, którą przekazywał jako kierownik szkoły instruktorskiej dla drużynowych zuchowych w Nierodzimiu k. Skoczowa. Kamiński objął nadzór nad 10 osobową polską delegacją biorącą udział w Międzynarodowej Konferencji Wilczęcej w Gilwell Park w Wielkiej Brytanii, na którą została wydana książka „Zuchy - The Polish Wolf Cubs” . Od listopada 1939 do wybuchu powstania warszawskiego pracował jako redaktor „Biuletynu Informacyjnego”. Jako szef Biura Informacji i Propagandy Okręgu stołecznego AK pracował od roku 1941. Tam kierował małym sabotażem oraz był komendantem organizacji „Wawer”. Po wojnie aktywnie włączył się do odbudowy Związku. Rozprawa „Metoda harcerska w wychowaniu i nauczaniu szkolnym” przyczyniła się do otrzymania przez Kamińskiego tytułu dr filozofii. Następnie podjął pracę na Uniwersytecie Łódzkim. Tam zaprosił wielu wybitnych instruktorów, którzy następnie wzięli udział w obradach Łódzkiego Zjazdu Działaczy Harcerskich. Do ważniejszych książek Kamińskiego należą: „Antek Cwaniak”, „Kamienie na Szaniec”, „Zośka i Parasol” oraz „Andrzej Małkowski”.

12.

Jan Bytnar <Rudy>         
Jan Roman Bytnar urodził się także we wsi Kolbuszowej, 6 maja 1921 roku. Drugie imię otrzymał po bracie matki, który poległ, walcząc w szeregach II Brygady Legionów. Chłopiec rozwijał się bardzo szybko, był zdolnym uczniem. Łatwo nawiązywał kontakty z dziećmi, a starszych zasypywał trudnymi pytaniami. Janek często chorował, opiekę nad nim sprawował dr Janusz Korczak. Nauczyciel, który prowadził zajęcia z Jankiem dziwił się zainteresowaniom chłopca. Profesor uważał, że ucznia należy wysłać do jednej z warszawskich szkół. W 1925 roku cała rodzina przeniosła się do Warszawy. Janek został przeniesiony do szkoły powszechnej na Czerniakowie. Z języka polskiego i historii był bezkonkurencyjny, a z matematyką żył w zgodzie. "Miłość do Ojczyzny, pragnienie poważnej pracy dla niej przenikały na wskroś jego program życiowy". We wrześniu 1933 roku wstąpił do harcerstwa - do 23 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej "Pomarańczarni" (od pomarańczowego koloru chust). Przyrzeczenie harcerskie złożył 23 kwietnia 1934 roku, w dniu święta 23 WDH. Do wybuchu wojny zdobył 32 sprawności i stopień Harcerza Orlego. W 1935 roku uczestniczył w obozie oraz w Jubileuszowym Zlocie ZHP w 25-lecie harcerstwa w Spale. We wrześniu 1939 roku wybuchła wojna. W nocy z 6 na 7 września Bytnar z drużyną harcerską opuścił Warszawę. 27 września 1939 roku Związek Harcerstwa Polskiego zeszedł do podziemia. Janek nie miał na początku kontaktu z harcerstwem podziemnym - Szarymi Szeregami. Przez 4 miesiące był w PLAN-ie. W grudniu przeszedł wraz z kolegami do Szarych Szeregów. Od marca do czerwca 1940 roku pracował w komórce więziennej i dostarczał grypsy. W marcu 1941 roku został przydzielony do małego sabotażu prowadzonego przez organizację podziemną Wawer, której komendantem był hm. Aleksander Kamiński. Bytnar brał udział w ponad 70 akcjach małego sabotażu. Znane jego akcje to m. in. napis "tylko świnie siedzą w kinie", a także rysunek żółwia (był to znak, że nie należy się śpieszyć z pracą na rzecz okupanta). Na dzień 3 maja 1941 roku mały sabotaż przygotował akcję z okazji święta narodowego - mury i płoty pokryły się biało-czerwonymi pasami. W 1942 roku Jan ukończył Wyższą Szkołę Maszyn i Elektrotechniki. Także w tym roku ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty (Agrikolę) w stopniu podharcmistrza (stopień harcmistrza otrzymał pośmiertnie 15 sierpnia 1943 roku Rozkazem Naczelnika Harcerzy nr 5). W dniu 12 września 1942 roku odbyły się ćwiczenia wojskowe Hufca Górny Mokotów, na których odczytał rozkaz i wygłosił gawędę: "...Moją osobistą ambicją jest nie tylko bicie rekordów w małym sabotażu, chcę bić rekordy jako technik i człowiek". 3 listopada 1942 roku Szare Szeregi zostały podzielone na grupy wiekowe. Do oddziałów dywersyjnych zostało przydzielonych około 300 harcerzy, którzy ukończyli 18 rok życia, m. in. Rudy, Alek, Zośka. Pierwszą akcją Grup Szturmowych (GS) było wysadzanie torów kolejowych w noc sylwestrową 1942/1943. Aby zdobyć broń chłopcy często rozbrajali Niemców. W dniu 22 lutego 1943 roku Rudy, odpowiedzialny za przeniesienie materiałów konspiracyjnych z domu jednego z aresztowanych, zostaje postrzelony w biodro. 18 marca 1943 roku został aresztowany Henryk Ostrowski - hufcowy GS-ów Praga. Przy Heńku znaleziono zaszyfrowany adres Rudego. W wyniku tego 23 marca o godzinie 4.45 do domu Bytnarów wtargnęli gestapowcy. Po krótkiej rewizji zabrali Janka wraz z ojcem na Pawiak. Siostry i matki nie było w tym czasie w domu. Już w chwilę po aresztowaniu gestapowcy rozpoczęli brutalne przesłuchiwanie. Na wolności Tadeusz Zawadzki - Zośka - najbliższy druh i przyjaciel Rudego, postanowił go odbić. W celu wykonania zamachu wyłoniono 28-osobową grupę, której dowództwo objął Stanisław Broniewski - Orsza. Akcja odbyła się na skrzyżowaniu ulic Bielańskiej i Długiej. Już 23 marca akcja była przygotowana, ale nie było pozwolenia na jej przeprowadzenie i 26 marca została przygotowana po raz drugi. W tym dniu akcja doszła do skutku i Rudy.Rudy był tak skatowany, że mimo starań lekarzy zmarł 30 marca 1943 roku. Jan Bytnar zostaje pośmiertnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Akcja odbicia Rudego i innych więźniów na ul. Długiej została nazwana "Akcją pod Arsenałem".

13.

Struktura ZHP

Władze Naczelne

Chorągwie

Hufiec

Szczep Krąg Drużyna Drużyna Gromada Drużyna -Drużyna W. Wędrownicza Starszo harcerska Zuchowa: Harcerska:

-Drużyna SH. -szóstka -zastęp

-Drużyna H. -szóstka -zastęp

-Gromada Z. -szóstka... -zastęp...

Władze hufca: Władze chorągwi: Władze naczelne:

-zjazd hufca -zjazd chorągwi - Zjazd ZHP

-komenda -komenda - Rada Naczelna ZHP

-komendant -komendant - Przewodniczący ZHP

-komisja rewizyjna -komisja rewizyjna - Główna Kwatera ZHP

-sąd harcerski -sąd harcerski - Naczelnik ZHP

- Centralna Komisja Rewizyjna ZHP

- Naczelny Sąd Harcerski ZHP

Oznaczenia funkcji

nsr- noszony spod ramienia (normalnie ;)

nzr- noszony z ramienia (inaczej, dziwnie ;)

Drużyna i szczep:

Szeregowy- sznur szary, nsr

Funkcyjny zastępu- sznur szary, nsr, z brązowym suwakiem

Zastępowy- sznur brązowy, nsr

Funkcyjny drużyny- sznur szary, nsr, z zielonym suwakiem

Przyboczny- sznur zielony, nsr

Drużynowy- sznur granatowy, nsr

Funkcyjny szczepu- sznur szary, nsr, z granatowym suwakiem

Zastępca komendanta szczepu lub związku drużyn- sznur granatowy, nzr, z dwoma węzłami

Komendant szczepu lub związku drużyn- sznur granatowy, poczwórnie pleciony, nzr

Przewodniczący kręgu instruktorskiego- sznur biało-granatowy, nsr

Władze hufca:

Komendant- sznur srebrny, poczwórnie pleciony, nzr

Zastępca komendanta- sznur srebrny, nzr, z dwoma węzłami lub srebrnymi suwakami

Członek komendy i instruktor komendy hufca mianowany rozkazem- sznur szary, nsr, z jednym srebrnym suwakiem lub sznur srebrny, nsr, z jednym węzłem lub srebrnym suwakiem

Przewodniczący komisji rewizyjnej hufca- sznur srebrny, nsr, z trzema białymi suwakami

Wiceprzewodniczący komisji rewizyjnej hufca- sznur srebrny, nsr, z dwoma białymi suwakami

Członek komisji rewizyjnej hufca- sznur szary, nsr, z jednym srebrnym i jednym białym suwakiem lub sznur srebrny, nsr, z jednym białym suwakiem

Sąd harcerski hufca- fioletowe suwaki wg analogicznych zasad

Władze chorągwi- te same oznaczenia, lecz kolor srebrny zastapiony jest przez kolor złoty.

14.

---