Emisja i organizacja obiegu pieniądza gotówkowego w Polsce
NBP jest wyposażony w wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych w postaci monet i banknotów będącym prawnym środkiem płatniczym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej oraz w uprawnienia do regulowania obiegu pieniężnego.
Mimo, że funkcji czasu udział gotówki w obiegu pieniężnym ulega obniżeniu, tym niemniej, zarówno dzisiaj jak i w przyszłości emisja banknotów oraz organizacja obiegu pieniądza gotówkowego należeć będą do ważniejszych zadań banku centralnego. Zagadnieniem pierwszoplanowym jest określenie i ustanowienie podstawowej jednostki pieniężnej dla danego kraju oraz nadanie jej nazwy, a następnie ustalenie wzorów i wartości nominalnych banknotów oraz wzorów, wartości nominalnych, stopów i wagi monet. Ważnym zadaniem jest dobór odpowiednich zabezpieczeń znaków pieniężnych przed fałszerstwami. Są to główne przesłanki do graficznego zaprojektowania a następnie technicznego przygotowania produkcji banknotów i monet. Dla podjęcia decyzji dotyczących wielkości i struktury produkcji banknotów i monet niezwykle istotna jest ocena potrzeb gospodarki na pieniądz gotówkowy, oraz tendencji rozwoju obiegu pieniężnego. Niewłaściwe decyzje w tym względzie mogą spowodować poważne perturbacje w procesie rozliczeń pieniężnych, a zwłaszcza zakłócić ich płynności i w następstwie podważyć zaufanie do krajowego pieniądza. Z tego punktu widzenia równie ważna jest odpowiednia organizacja zasilenia gospodarki w banknoty i monety.
W celu odpowiedniego zasilenia i uzyskania właściwego poziomu nasycenia obiegu pieniężnego w gotówkę, niezbędne jest ścisłe współdziałanie banku centralnego z bankami komercyjnymi. Chodzi zwłaszcza o:
Utrzymywanie odpowiedniej wielkości i struktury zapasu emisyjnego banknotów i monet w sieci jednostek organizacyjnych banku centralnego.
Zapewnienie niezbędnej wielkości zapasów gotówki o odpowiednich nominałach w bankach komercyjnych.
Zasilanie banków komercyjnych w gotówkę zapewniające pełną realizacje wypłat i rozliczeń gotówkowych w każdej jednostce banku i o każdej porze.
Przyjmowanie wpłat gotówkowych połączone z sortowaniem i selekcją znaków pieniężnych, w celu wycofania z obiegu jednostek zużytych, zniszczonych, lub uszkodzonych. - bankowość centralna