Sesja 18	Realizacja planów
Wstęp	Nawet najwspanialsze plany nie poprawią naszej sytuacji, jeśli nie będziemy ich realizować. Aby to się udało, musimy przyjąć określoną strategię radzenia sobie z niepowodzeniami. Pomagają w tym: pewność siebie, wiara we własne możliwości i optymistyczne spojrzenie na życie.
Cele	1. Identyfikacja przeszkód na drodze realizacji planów poszukiwania pracy. 2. Określenie indywidualnych strategii w pokonywaniu przeszkód. 3. Umacnianie poczucia pewności siebie uczestników.
Czas trwania	1,5 godziny
Program sesji	1. Bariery w realizacji planów poszukiwania pracy. Ćwiczenie 18.1: Marta przestaje szukać pracy. 2. Strategie pokonywania barier w realizacji planów. Ćwiczenie 18.2: Moja strategia wytrwania w poszukiwaniu pracy. 3. Nieudana rozmowa kwalifikacyjna. 4. Umacnianie wiary w siebie. Ćwiczenie 18.3: Jak to jest być mną? 5. Dlaczego uśmiech jest taki ważny? Ćwiczenie 18.4: Uśmiechnij się do siebie. 6. Podsumowanie sesji. 7. Zapowiedź programu następnej sesji.
Materiały pomocnicze
Materiały dla lidera	MARTA PRZESTAJE SZUKAĆ PRACY (L 18.1)
Plakaty	strategie wytrwania w poszukiwaniu pracy (P 18.1) 10 WSKAZÓWEK POMagających UMACNIAć Pewność SIEBIE (P 18.2)
Materiały dla uczestników	MOJA STRATEGIA WYTRWANIA W POSZUKIWANIU PRACY (U 18.1) GDY SZUKASZ PRACY. PORADNIK (U 18.2) JEŚLI ZA PIERWSZYM RAZEM SIĘ NIE UDA (U 18.3) 10 WSKAZÓWEK POMagających UMACNIAć Pewność SIEBIE (U 18.4)

1. Bariery w realizacji planów poszukiwania pracy

• Co robić, by wspaniałe plany poszukiwania pracy, które przygotowaliście mogły zostać zrealizowane? Wiemy, że nie wystarczy planować, trzeba jeszcze wprowadzać plany
  w życie. Nie wszystkim się to udaje. Co wówczas robić?

 Zapytaj uczestników: Jakie przeszkody mogą pojawić się na drodze realizacji planów poszukiwania pracy?

* Odpowiedzi zapisz na arkuszu.

Ćwiczenie 18.1

Marta przestaje szukać pracy

20 minut

Poproś jednego z uczestników o głośne przeczytanie historii Marty MARTA PRZESTAJE SZUKAĆ PRACY (L 18.1)

Przedyskutujcie problem: Co dzieje się z Martą? Jakie są przyczyny tego, że przestała działać?

Zapisz odpowiedzi na arkuszu.

Uczestnicy mogą określić, że Marta jest: chora, znudzona, zabrakło jej wiary w siebie, coś ją
zniechęciło itp.

Zapytaj: Co powoduje, że człowiek przestaje być aktywny?

Poproś uczestników o przykłady z ich własnego życia.

Zapytaj: Jakie jeszcze inne czynniki mogą stanowić barierę w realizacji ich planów?

Możliwe odpowiedzi: prowadzenie domu, troska o dzieci, choroba.

Porównaj je z wypowiedziami uczestników zapisanymi na poprzednim arkuszu.

Podsumuj:

Jeśli uwierzysz, że jesteś słaby, będziesz słaby. Jeśli uwierzysz, że nie potrafisz czegoś zrobić, nie zrobisz tego. Jeśli uznasz się za człowieka drugiej kategorii, będziesz nim. Wiara we własne siły jest podstawą powodzenia i sukcesu w każdej dziedzinie życia.

2. Strategie pokonywania barier w realizacji planów

 Zapytaj uczestników o sposoby pokonywania własnego zniechęcenia podczas poszukiwania pracy. Czy mają własne strategie radzenia sobie ze zniecierpliwieniem
i załamaniem?

Przykłady zapisz na arkuszu.

Nie wszyscy będą akceptować te pomysły. Podkreśl, że najlepiej jest wypracować sobie swoją własną strategię.

• Doświadczenie pokazuje, że poszukiwanie pracy wymaga dużej samodyscypliny i uporu. Niektórym udaje się zatrudnić po pierwszej, drugiej lub trzeciej rozmowie kwalifikacyjnej, po wysłaniu kilku ofert ktoś zaprasza ich na rozmowę. Znacznie częściej jednak mamy do czynienia z taką sytuacją, gdy wyślemy wiele ofert, odbędziemy wiele rozmów i nie znajdziemy zatrudnienia. Co wtedy?

Po pierwsze nie wolno nam poddać się i zrezygnować z dalszych starań, po drugie musimy mieć strategię wytrwania w naszym działaniu.

Istnieje kilka sposobów pomagających wytrwać w podjętych postanowieniach.

Przedstaw i omów plakat strategie wytrwania w poszukiwaniu pracy (P 18.1)

Ćwiczenie 18.2

Moja strategia wytrwania w poszukiwaniu pracy

10 minut

Rozdaj materiały MOJA STRATEGIA WYTRWANIA W POSZUKIWANIU PRACY (U 18.1)

1. Poproś uczestników o wybranie dwóch, przedstawionych wcześniej na plakacie, sposobów pokonywania przeszkód i wytrwania w poszukiwaniu pracy.

2. Poproś, aby każdy powiedział głośno, dlaczego wybrał te sposoby i jak zamierza trzymać się swoich postanowień.

• Rozdaj materiały → gdy szukasz PRACY. PORADNIK (U 18.2)

3. Poproś uczestników o zapoznanie się z treścią poradnika oraz wykorzystywanie rad
   w budowaniu strategii poszukiwania pracy.

Podsumuj:

Łatwiej realizować plany, gdy mamy jakąś strategię radzenia sobie z niepowodzeniami. Jedna
z nich to umacnianie pewności siebie: nawet najmniejsze sukcesy traktuj jak prawdziwe osiągnięcia, a każde niepowodzenie jak krok do sukcesu.

3. Nieudana rozmowa kwalifikacyjna

• Rozmowa kwalifikacyjna, która zakończyła się niepowodzeniem może odebrać nam chęć do dalszych działań na wiele dni. Najlepszym sposobem poprawy samopoczucia
  i podtrzymania dobrego obrazu samego siebie jest dokładna analiza tego, co się działo w czasie rozmowy i szczere przyznanie się przed sobą do własnych słabości
  i niedociągnięć.

 Rozdaj materiały JEŚLI ZA PIERWSZYM RAZEM SIĘ NIE UDA (U 18.3)

Przedyskutujcie, w jaki sposób należy analizować nieudaną rozmowę kwalifikacyjną.

Podsumuj:

Nawet nieudana rozmowa przybliża nas do celu, ponieważ:

• mieliśmy okazję nawiązać nowy kontakt,

• doskonaliliśmy prowadzenie rozmowy kwalifikacyjnej,

• zdobyliśmy następne doświadczenie.

PAMIETAJ!

Szukanie pracy to długi ciąg odmów uwieńczonych sukcesem.

4. Umacnianie wiary w siebie

• Jeżeli człowiek nie wierzy we własne możliwości, jak inni mogą w niego uwierzyć? Jeżeli wierzymy w powodzenie własnych działań, przystępujemy do ich realizacji
  z większą energią i motywacją.

• Istnieje ścisły związek pomiędzy wiarą we własne możliwości a szacunkiem do samego siebie. Człowiekowi pozbawionemu pracy coraz trudniej jest ten szacunek utrzymać. Bez akceptacji własnej osoby nie ma szacunku do siebie, a jednym ze sposobów tej aprobaty jest uświadomienie sobie własnej niepowtarzalności.

Zapytaj: Jakie podobieństwo istnieje pomiędzy płatkami śniegu a odciskami palców?

Wysłuchaj kilku odpowiedzi i podkreśl istotę porównania:

Ludzie są jak płatki śniegu i jak odciski palców - niepowtarzalni.

Ćwiczenie 18.3

Jak to jest być mną?

10 minut

1. Poproś uczestników o wypisanie na kartce papieru cech, które różnią ich od innych lub cech, które świadczą o ich unikalności.

Jeśli to konieczne, podaj kilka wskazówek, takich jak np.: cechy fizyczne, pochodzenie, szczególne uzdolnienia i osiągnięcia, przyjaźnie.

2. Następnie podziel uczestników na 3 - 4 osobowe zespoły i poproś o przygotowanie odpowiedzi na następujące pytania (napisz je wcześniej na tablicy):

• Co czuliście, gdy dowiedzieliście się, że macie mówić o sobie?

• Dlaczego ta sytuacja wywołała takie a nie inne odczucia?

• Czy wszyscy mieli podobne wrażenia?

3. Powróć do pracy z całą grupą i poproś zespoły o przedstawienie wniosków.

Zapisz wnioski na tablicy.

Skoncentruj się na omówieniu wypowiedzi związanych z pewnością siebie, takich jak: zdenerwowanie, mówienie tylko o rzeczach „bezpiecznych”, niechęć do wyróżniania się.

Rozdaj materiały 10 WSKAZÓWEK POMOCNYCH W UMACNIANIU PEWNOŚCI SIEBIE (U 18.4)

Przedstaw i omów plakat 10 WSKAZÓWEK POMOCNYCH W UMACNIANIU PEWNOŚCI SIEBIE (P 18.2)

PAMIĘTAJ!

Podsumuj:

Zwróć uwagę na konieczność zwalczania kulturowej tendencji do umniejszania swojej wartości. Podkreśl znaczenie pozytywnego myślenia, które pozwala doceniać własne zalety.

5. Dlaczego uśmiech jest taki ważny?

• Czasami pod wpływem niepowodzeń w szukaniu pracy jesteśmy tak zniechęceni, że musimy zastosować jakiś szybko działający sposób na przywrócenie dobrego samopoczucia. Najprostszym, bo zawsze dostępnym jest UŚMIECH.

Udowodniono, że gdy pracują mięśnie uczestniczące w uśmiechu (mięśnie znajdujące się u nasady policzków, które podnoszą się podczas uśmiechu), to wówczas następuje przesłanie „pozytywnego” sygnału do mózgu. Kto się śmieje, przeżywa pozytywne emocje, wzmacnia swój organizm i podnosi poziom energii.

Gdy się uśmiechamy, otrzymujemy także więcej pozytywnych reakcji z otoczenia. Uśmiech jest więc korzystny nie tylko dla zdrowia ale i dla naszych stosunków ze światem.

Ćwiczenie 18.4

Uśmiechnij się do siebie

10 minut

EKSPERYMENT I

1. Poproś uczestników o wykonanie ćwiczenia. Podawaj instrukcję, demonstrując jednocześnie sposób wykonania ćwiczenia.

1. Złóż usta do uśmiechu.

2. Uszczypnij się lekko w oba policzki.

3. Utrzymaj tę pozycję przez 30 sekund.

2. Zachęć uczestników, aby opowiedzieli o swoich reakcjach.

• Badacze twierdzą, że szczypanie w policzki jest równie dobre dla organizmu jak prawdziwy uśmiech.

EKSPERYMENT II

1. Poproś uczestników, by usiedli wygodnie i wyjęli małe lusterka (wcześniej poproś
   o przyniesienie ich)

Jeżeli lusterek jest za mało eksperyment można przeprowadzić w dwóch turach.

2. Powiedz, aby popatrzyli w lusterka i spróbowali uśmiechać się przez minutę. Gdyby kąciki ust opadły przed upływem 60 sekund, należy zacząć ćwiczenie od początku.

3. Zapytaj, kto poczuł poprawę samopoczucia.

Uczestnicy tego eksperymentu zazwyczaj twierdzą, że ich nastrój zdecydowanie się po nim poprawia.

4. Zachęć uczestników, aby kilka razy dziennie (już bez lusterka) ćwiczyli uśmiechanie się do siebie.

Podsumuj: Telefon ma jedną niezaprzeczalną zaletę:

Zwróć uwagę, że jeśli ktoś się uśmiecha, to znaczy, że jest sympatyczny, a przecież łatwiej
i przyjemniej się rozmawia z sympatycznymi osobami.

6. Podsumowanie sesji

Podczas tej sesji nauczyłem się ...

Dzięki zdobytej nowej wiedzy mam zamiar ...

7. Zapowiedź programu następnej sesji

(L 18.1)

MARTA PRZESTAJE SZUKAĆ PRACY.

Marta przychodziła na szkolenia Klubu Pracy we wrześniu. Była bardzo aktywna na zajęciach i zachęcała innych do szukania pracy. Przez następne dwa tygodnie tryskała energią i optymizmem, kontaktowała się z pracodawcami i znajomymi, sprawdzając informacje o pracy. W któryś poniedziałek, gdy budzik zadzwonił o 7:30 wyłączyła go i spała dalej. Planowała zadzwonić w sprawie pracy do koleżanek ze starej firmy, ale gdy wstała o 10:30, stwierdziła, że nie warto i że zadzwoni nazajutrz.

Zrobiła obiad i małe porządki. Minął pierwszy dzień, w którym nie zrobiła żadnego kroku, by szukać pracy.

Zaspała również następnego dnia. Powoli zaczęła przejmować coraz więcej domowych obowiązków, wykonywanych dotychczas przez męża
i dzieci, i bardzo uważała, by nie przegapić godziny rozpoczęcia jej ulubionego serialu telewizyjnego.

Kolejne dni zamieniły się w tygodnie, tygodnie w miesiące. Każdego dnia była z siebie coraz bardziej niezadowolona, ale nie mogła się zmobilizować, by na nowo zacząć szukać pracy.

Nie wiedziała co robić. Nigdy przedtem tak się nie czuła. Zawsze dotąd była energiczna i realizowała swoje cele.

(P 18.1)

(P 18.2)

(U 18.1)

Moja strategia wytrwania w poszukiwaniu pracy

Wybierz dwa sposoby, przy pomocy których będziesz trwać w swoim postanowieniu

szukania pracy:

I.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

II.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

(U 18.2)

GDY SZUKASZ PRACY

PORADNIK

• Nie trać nadziei! Twoja sytuacja to etap przejściowy, w którym masz zrewidować swoje życie (pracoholizm, zaniedbywanie bliskich, brak czasu dla siebie, może brak szacunku dla pracy...?) i zacząć żyć inaczej!

• Szukaj pracy, bądź aktywny, podejmuj próby, pisz listy, rozpowiadaj znajomym, że jesteś gotów pracować.

• Nie zrażaj się, jeśli znów się nie udało, widocznie to jeszcze nie to, co ma być dla ciebie!

• Wypisz cechy, które uważasz za swoje zalety. Skonsultuj to z życzliwą
  i krytyczną osobą. Według tych informacji szukaj oferty lub zastanów się, czy nie mógłbyś zacząć pracować na własny rachunek.

• Zastanów się czy nie widzisz w swoim otoczeniu potrzeb, które mógłbyś zaspokoić wykorzystując swoje predyspozycje, umiejętności, uzdolnienia. Nie stawiaj sobie barier!

• Postaraj się nie użalać nad sobą, to zniechęca innych.

• Rozmawiaj z ludźmi - szukaj kontaktu nie tylko z osobami będącymi
  w podobnej sytuacji.

• Unikaj destrukcyjnych kontaktów tzn. tych osób, które zniechęcają cię
  do działania.

• Przebywaj z tymi, którzy podnoszą cię na duchu, dodają siły i wiary.

• "Pilnuj" codzienności, stałych elementów dnia, np. o stałej porze wstawaj, jedz śniadanie itp.

• Aktywnie spędzaj czas "przeznaczony na pracę", czyli zaplanuj 8 godzin tak jakbyś pracował/ła, np. sprzątanie, porządkowanie szaf, naprawa cieknącego kranu, szafki, wózka - nawet wtedy, gdy nie masz na to ochoty.

• Zauważ obecność innych (starsze osoby, dziecko sąsiadki, bratanek...)
  i spróbuj pomóc im poprzez konkretne działanie lub rozmowę.

• Ucz się przyjmowania "darów" od innych, gestów sympatii.

• Ucz się dzielenia swoim wnętrzem z bliskimi, nie zamykaj się w sobie!

• Ćwicz, biegaj, chodź na spacery, możesz jeździć na rowerze.

• Nie odmawiaj sobie tego, co lubisz: czytania książek, szydełkowania, układania puzzli...

• Rozpocznij dokształcanie się, np. język, obsługa komputera, internetu
  lub tego o czym zawsze marzyłeś/aś.

• Nie przestawaj dbać o siebie!!! To ważne i dla ciebie i dla innych!

• Nie przestawaj dbać o swoje otoczenie. Estetyczne pomieszczenie nastraja optymistycznie.

• Ciesz się z drobiazgów, bo z nich składa się życie!

• Uśmiechaj się nawet do osób, których nie znasz.

• Szukaj odpowiedzi na pytania: Co mi daje czas bez pracy? Co we mnie zmienia? Co w sobie odkrywam?

• Nie martw się przyszłością, żyj dniem dzisiejszym robiąc to, na co masz wpływ.

• Wiedz, że ten czas się skończy i nie będziesz już mieć tyle wolnego czasu!!!

Dlatego:

NIE DAJ SIĘ WYKORZYSTAĆ CZASOWI!

TY WYKORZYSTAJ CZAS!!!

(U 18.3)

Jeśli za pierwszym razem się nie uda

Nie możesz oczekiwać, że otrzymasz każdą pracę, o którą się starasz. Możesz bowiem być najświetniejszym człowiekiem, ale niezbyt dobrym kandydatem do danej pracy.

Załóżmy, że ubiegałeś się o przyjęcie do pracy, ale w pewnym momencie zostałeś odrzucony. Czego może cię nauczyć to niepowodzenie? Zadaj sobie poniższe pytania:

1. Czy była to praca odpowiednia dla ciebie?

1. Czy przed zgłoszeniem oferty zastanowiłeś się, w jakim stopniu twoja konstrukcja psychiczna, zdolności i umiejętności odpowiadają stawianym wymaganiom?

2. Czy byłeś do tej pracy nastawiony entuzjastycznie?

2. Czy okazało się, że praca różniła się od tego, czego się spodziewałeś?

1. Czy dokładnie przeczytałeś ogłoszenie?

2. Czy postarałeś się zebrać dodatkowe informacje na temat pracy i firmy?

3. Czy twoje kontakty z firmą przebiegały poprawnie?

1. Jeśli musiałeś skorzystać z telefonu, czy nie popełniłeś jakiejś niezręczności?

2. Czy jesteś pewien, że wystarczająco dużo uwagi poświęciłeś wszystkim dokumentom i kwestionariuszom, które wypełniałeś?

3. Czy w piśmie posługiwałeś się poprawną polszczyzną?

4. Czy dobrze wypadłeś w czasie spotkania z nowymi ludźmi?

1. Czy zadbałeś o swój wygląd?

2. Czy zachowywałeś się naturalnie i byłeś przyjazny?

3. Czy byłeś nastawiony pozytywnie?

5. Czy przygotowałeś się do rozmowy?

1. Czy wystarczająco dużo wiedziałeś na temat firmy?

2. Czy orientowałeś się na czym ma polegać praca, o którą się starasz?

3. Czy byłeś w stanie przewidzieć niektóre pytania?

4. Czy niektóre pytania były dla ciebie zaskoczeniem?

5. Czy przyszedłeś punktualnie?

6. Czy jesteś zadowolony z tego, co zaprezentowałeś?

1. Czy udało ci się położyć nacisk na to, na co zamierzałeś?

2. Czy mówiłeś wystarczająco głośno?

3. Czy starałeś się mówić jak najbardziej interesująco?

Wszystkie pytania, na które odpowiedziałeś „nie” odkrywają przed tobą dziedziny, którymi powinieneś się zająć. Zastanów się, w którym miejscu poniosłeś porażkę i ucz się na swoich błędach. Następnym razem możesz ich uniknąć.

Porażka przestaje mieć znaczenie,

gdy wykorzysta się ją do budowania sukcesu!

(U 18.4)

10 wskazówek pomagających umacniać pewność siebie

 ⁾ Opracowano na podstawie: Vera F. Birkenbihl, Trening sukcesu. Ćwiczenie własnego umysłu. Wydawnictwo Astrum, Wrocław, 1996

Sesja 19

Jak się trzymać planu...

12

3

1

Realizacja planów

Sesja 18

Sesja 18

Realizacja planów

6

Program Klubu Pracy

5

Program Klubu Pracy

STRATEGIe WYTRWANIA

W POSZUKIWANIU PRACY

• Zrób plan działań na cały tydzień, trzymaj się go
  i wykreślaj zadania, które wykonałeś. Plan twój powinien być realny, abyś mógł go zrealizować.

• Powtarzaj często niektóre ćwiczenia (np. odpowiadanie na trudne pytania w rozmowie kwalifikacyjnej, zwrócenie się do znajomego o informację), by nie wyjść z wprawy, nie stracić pewności siebie i podtrzymywać swoją „siatkę kontaktów”.

• Szukaj pracy każdego dnia, ale zostaw sobie trochę czasu na relaks i życie rodzinne.

• Nagradzaj się, gdy wykonałeś jakiś trudny krok, nawet jeśli nie zakończył się on sukcesem.

• Zaprzyjaźnij się z kimś, kto będzie cię podtrzymywał na duchu podczas trudniejszych momentów. Wiele osób potwierdza,
  że przetrwali ciężkie chwile dzięki pomocy mądrych przyjaciół.

• Przychodź do Klubu Pracy, gdzie przypomnimy ci, jak wspaniałe umiejętności i cechy możesz zaoferować pracodawcy. Dodamy ci odwagi!

• Analizuj swoje działania, wyciągaj wnioski i nie popełniaj starych błędów.

10 wskazówek pomagających

umacniać pewność siebie

• Na początku spróbuj odnaleźć przyczyny twojego poczucia niższości. Jest to niezbędny warunek do rozwijania pewności siebie.

• Walcz ze swoimi słabościami. Potrzebna ci jest odwaga, która sprawi, że nawet małe sukcesy będziesz traktować jak prawdziwe osiągnięcia.

• Staraj się rozwijać zdolności i umiejętności. W ten sposób twoje słabsze strony przestaną być dla ciebie takie ważne.

• Bądź zadowolony a nawet dumny ze swoich osiągnięć w danej dziedzinie. Twoja osobista ocena jest dużo ważniejsza dla poczucia własnej wartości od oceny innych.

• Uwolnij się od opinii innych. Nigdy nie postępuj wbrew własnym przekonaniom; tylko wówczas poczujesz się wolny i pewny siebie.

• Jeśli jesteś niezadowolony ze swojej sytuacji i nie widzisz możliwości zmiany, staraj się rozwijać swe zdolności poprzez hobby. W ten sposób zrekompensujesz rozczarowanie i nie dopuścisz do dalszej utraty pewności siebie.

• Kiedy zostaniesz poproszony o wykonanie trudnego zadania, postaraj się podejść do tego z optymizmem. Jeśli będziesz unikać trudnych sytuacji, będziesz mieć mniej pewności siebie i poniesiesz klęskę
  w rozwiązywaniu łatwiejszych problemów.

• Nie bądź zbyt ambitny, ponieważ wygórowane ambicje są zgubne
  i trudniej jest sprostać postawionym przez siebie wymaganiom.

• Nie porównuj się zbyt często z innymi ludźmi. Istnieje wiele rzeczy, które inni mogą zrobić lepiej. Jeśli wciąż będziesz się z nimi porównywać, narazisz się na rozczarowanie sobą.

• Bądź optymistą!

Klub

Pracy

Jeżeli człowiek nie wierzy we własne zdolności,

inni też w nie uwierzą.

• Na początku spróbuj odnaleźć przyczyny twojego poczucia niższości. Jest to niezbędny warunek do rozwijania pewności siebie.

• Walcz ze swoimi słabościami. Potrzebna ci jest odwaga, która sprawi, że nawet małe sukcesy będziesz traktować jak prawdziwe osiągnięcia.

• Staraj się rozwijać zdolności i umiejętności. W ten sposób twoje słabsze strony przestaną być dla ciebie takie ważne.

• Bądź zadowolony a nawet dumny ze swoich osiągnięć w danej dziedzinie. Twoja osobista ocena jest dużo ważniejsza dla poczucia własnej wartości od oceny innych.

• Uwolnij się od opinii innych. Nigdy nie postępuj wbrew własnym przekonaniom; tylko wówczas bowiem poczujesz się wolny i pewny siebie.

• Jeśli jesteś niezadowolony ze swojej pracy i nie widzisz możliwości zmiany, staraj się rozwijać swe zdolności poprzez hobby. W ten sposób zrekompensujesz swoje rozczarowanie pracą i nie dopuścisz do dalszej utraty pewności siebie.

• Kiedy zostaniesz poproszony o wykonanie trudnego zadania, postaraj się podejść do tego z optymizmem. Jeśli będziesz unikać trudnych sytuacji, będziesz mieć mniej pewności siebie i poniesiesz klęskę w rozwiązywaniu o wiele łatwiejszych problemów.

• Nie bądź zbyt ambitny ponieważ wygórowane ambicje są zgubne. Im jesteś bardziej ambitny, tym trudniej będzie ci sprostać postawionym przez siebie wymaganiom.

• Nie porównuj się zbyt często z innymi ludźmi. Istnieje wiele rzeczy, które inni mogą zrobić lepiej od ciebie. Jeśli wciąż będziesz się z nimi porównywał, będziesz narażony na rozczarowanie sobą.

• Bądź optymistą!

---