2. RACHUNEK PRODUKTU NARODOWEGO

1. Prawda czy fałsz?

1. Prywatne transfery płatności są zaliczane do PKB.

2. Kiedy sprzedajesz 100 akcji, sumę, którą uzyskałeś, wlicza się do PKB.

3. Jeżeli kupujesz używany samochód, zostaje to uwzględnione w PKB.

4. Jeżeli kupujesz nowy samochód i nie używasz go w celach zawodowych, jest on dobrem finalnym.

5. Jednym z głównych ograniczeń PKB jest fakt, że nie uwzględ­nia on wartości usług takich jak opieka zdrowotna.

6. PKB w cenach stałych jest już skorygowany o zmiany poziomu cen.

7. Cała mąka produkowana w Polsce jest do­brem pośrednim.

8. Produkt krajowy brutto Szwajcarii jest dużo niższy niż Stanów Zjednoczonych, a zatem obywatelom USA powodzi się znacznie lepiej niż Szwajcarom.

9. Konsumpcja obejmuje twoje wydatki na posiłki i ubrania oraz wydatki twoich rodziców na samochód, zmywarkę lub suszarkę elektryczną.

10. PKB wzrasta, gdy kupujesz nowy lub używany samochód.

2.Zagadnienia teoretyczne

1. System (SNA/ MPS) wykorzystywany jest przy obliczaniu dochodu narodowego w krajach o gospodarce centralnie kierowanej.

2. Dobra finalne są to dobra, które (nie są/ są) przeznaczone do dalszej obróbki czy odsprzedaży.

3. Proces tworzenia wartości dodanej i proces tworzenia substancji rze­czowej dochodu narodowego pokrywają się/ nie pokrywają się ze sobą w poszczegól­nych przedsiębiorstwach, gałęziach i działach, ale dają ten sam/ różny wy­nik w całej gospodarce narodowej.

4. Osobisty dochód ludności jest tą częścią (RDL/ PNN/ DNCW), która pozostaje po potrąceniu nie rozdzielonych zysków przeznaczonych na rozwój przedsiębiorstw oraz po spłaceniu podatku od dochodów przedsiębiorstw do budżetu państwa.

5. Stosunek dochodu narodowego w ujęciu (realnym/ nominalnym), (ceny stałe / bieżące) do dochodu narodowego w ujęciu (realnym/ nominalnym), (ceny stałe/ bieżące) pomnożony przez 100 tworzy wskaźnik nazywany w ekonomii deflatorem PNB

6. Eksport netto jest to wartość eksportu (powiększona/ pomniejszona) o import.

7. Prywatne transfery płatności (są/ nie są) zaliczane do PKB.

8. Sprzedaż dóbr używanych jest (wyłączona z/ włączona do) produktu krajowego brutto.

9. Student z WSE sprzedał 150 akcji, sumę którą uzyskał (wlicza się/ nie wlicza się) do PKB.

10. PKB (uwzględnia/ nie uwzględnia) szkód ekologicznych spowodowanych działalnością fabryk, biur i gospodarstw rolnych kraju.

3.Test wielokrotnego wyboru

1. Przy zastosowaniu podejścia wydatkowego do określenia PKB sumuje się:

1. wydatki rządowe, dochody właścicieli, czynsz za dzierżawę, inwestycje,

2. wydatki konsumpcyjne, inwestycje, zakupy rządowe, eksport netto,

3. wynagrodzenia pracowników, zysk spółek kapitałowych, wydatki konsumpcyjne,

4. podatki pośrednie, amortyzacja zużytych dóbr kapitałowych, zyski spółek.

2. Wartość dodana to:

1. dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika,

2. przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji,

3. dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji w innych przedsiębiorstwach, gdzie są zużywane,

4. dobra inwestycyjne nabywane przez przedsiębiorstwa.

3. Wykorzystując metodę sumowania produktów do pomiaru PKB,
   należy pamiętać, że:

1. sumować należy wartość dodaną lub dobra finalne,

2. sumować należy wartość dóbr pośrednich i wartość dodaną,

3. dobra finalne nie wchodzą do rachunku, gdyż powodowałoby to
   wielokrotne liczenie tych samych elementów,

4. sumować należy tylko dobra kapitałowe.

4. Realny produkt krajowy brutto zawsze mierzy się:

1. w cenach bieżących

2. w cenach rynkowych

3. w cenach stałych

4. w cenach czynników wytwórczych

5. Realny PKB per capita jest to:

1. nominalny PKB podzielony przez deflator PKB

2. realny PKB podzielony przez liczbę mieszkańców kraju

3. realny PKB podzielony przez liczbę osób zatrudnionych w kraju

4. realny PKB podzielony przez liczbę osób aktywnych zawodowo
   w kraju

6. Metoda sumowania dochodów polega na:

1. sumowaniu dochodów czynników produkcji,

2. sumowaniu dochodów powstających w procesie produkcji i do­chodów z tytułu płatności transferowych,

3. sumowaniu tylko płatności transferowych,

4. żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra

7. Odpływami z ruchu okrężnego:

1. inwestycje,

2. wydatki rządowe,

3. eksport,

4. oszczędności.

8. Rozporządzalny dochód ludności to:

1. produkt narodowy netto minus podatki pośrednie,

2. produkt narodowy brutto minus amortyzacja,

3. dochód osobisty ludności minus podatki bezpośrednie minus grzywny i kary pieniężne oraz inne opłaty skarbowe wpłacane do budżetów,

4. dochód narodowy według cen czynników wytwórczych minus eksport netto.

9. Co znajdzie się w PKB liczonym dla tego roku:

a. sprzedaż i zakup papierów wartościowych,

b. zasiłki,

c. darowizny,

d. mąka zakupiona do użytku domowego.

10. Produkt narodowy brutto to:

a. miara produkcji krajowej łącznie z podatkami pośrednimi na dobra i usługi,

b. miara produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem,

c. produkt krajowy brutto plus dochody netto z własności czynników wytwórczych wykorzystywanych za granicą,

d. dochody gospodarstw domowych po uwzględnieniu podatków pośrednich i płatności transferowych.

4.Test prawda-fałsz

1. PKB nie jest wskaźnikiem miarodajnym, jeśli nie znamy wielkości populacji danego kraju.

2. PKB nie uwzględnia jednej z najbardziej cenionych przez ludzi wartości: wolnego czasu.

3. Wielkość rozporządzalnych dochodów osobistych informuje, ile gospodarstwa domowe mogą przeznaczyć na konsumpcję i oszczęd­ności.

4. Płatności transferowe nie są wliczane do PKB.

5. Strumień produktów PKB jest wartością przepływu dochodów czynników wytwórczych w gospodarce z tytułu wykorzystania tychże czynników w procesie produkcyjnym.

6. Wartość PKB jest taka sama niezależnie od tego, czy jest on liczony jako strumień produktów, strumień wydatków czy też strumień dochodów.

7. Posługiwanie się tzw. wartością dodaną przy obliczaniu PKB eliminuje problem wielokrotnego liczenia tych samych wielkości.

8. PNN (dochód narodowy) to PNB w cenach czynników produ­kcji pomniejszony o amortyzację.

9. Inwestycje netto to różnica między inwestycjami brutto a amo­rtyzacją.

10. Eksport netto przyjmuje zawsze wartość nieujemną.

5. Zadania

1. W tabeli zawarte są dane dotyczące produkcji spodni i lodówek w Mucholandii w latach 2000- 2005.

Dobro	Ilość wytworzona (w szt.) Q		Cena (za szt.) P
	2000	2005	2000	2005
Spodnie	200	500	20	30
Lodówki	200	700	1000	1200

Oblicz:

1. wartość produkcji w cenach bieżących.

2. wartość produkcji w cenach stałych (z 2000 roku).

3. o ile procent w Mucholandii wzrosły ceny w analizowanym okresie?

2. Gospodarka Nibylandii charakteryzuje się następującymi danymi:

Rok	Nominalny PNB	Deflator PNB
1999	2.800	100
2004	3.200	112

Oblicz:

1. realny PNB w 1999roku.

2. PNB w 2004 w cenach stałych.

3. stopę wzrostu realnego PNB w 2004 roku w stosunku do 1999 roku.

3. Na podstawie danych zawartych w tabeli, dotyczących Pajdolandii, oblicz:

Wyszczególnienie	Wartość (w mld)
Zakup dóbr kapitałowych	80
Wydatki konsumpcyjne	300
Eksport	35
Podatki pośrednie	15
Ubezpieczenia społeczne	65
Płatności transferowe państwa	45
Podatki bezpośrednie	60
Import	25
Nie rozdzielone zyski	35
Podatki od dochodów przedsiębiorstw	20
Wydatki państwa na dobra i usługi	120
Procenty płacone przez rząd od sprzedanych obligacji	15
Transfery prywatne przedsiębiorstw	10
Amortyzacja	25

Oblicz: PNB, PNN, DNCW, ODL, DDL?

4. Rozważmy zamkniętą gospodarkę Gdybylandię z następującymi całkowitymi wydatkami ( w mld dol.):

konsumpcja = 1600

inwestycje = 500

zakupy rządowe = 400

transfery państwowe = 250

odsetki od długu publicznego = 100

podatki = 500

1. ile wynosi PKB?

2. jaka jest wielkość oszczędności prywatnych?

3. jaka jest wielkość oszczędności państwa?

4. ile wynoszą całkowite oszczędności?

5. Rozważmy zamkniętą gospodarkę Słoniolandię z następującymi całkowitymi wydatkami ( w mld dol.):

konsumpcja = 1200

inwestycje = 400

zakupy rządowe = 300

transfery państwowe = 200

odsetki od długu publicznego = 100

podatki = 400

5. ile wynosi PKB?

6. jaka jest wielkość oszczędności prywatnych?

7. jaka jest wielkość oszczędności państwa?

8. ile wynoszą całkowite oszczędności?

6. Rozważmy otwartą gospodarkę Nicolandię z następującymi całkowitymi wydatkami (w mld dol.):

konsumpcja = 1500

inwestycje = 400

zakupy rządowe = 350

eksport netto = -100

dochód z czynników wytwórczych

i płatności transferowe z zagranicy netto = 30

transfery państwowe = 250

odsetki od długu publicznego = 100

podatki = 500

1. ile wynosi PKB?

2. jaka jest wielkość oszczędności prywatnych?

3. jaka jest wielkość oszczędności państwa?

4. Ile wynoszą oszczędności reszty świata?

5. ile wynoszą całkowite oszczędności

7. Rolnik posiada ziemię i sieje pszenicę, sprzedaje ją następnie młynarzowi za 200 zł. Młynarz z otrzymanej pszenicy produkuje mąkę i sprzedaje ją pieka­rzowi za 400 zł, który z kolei wypieka chleb i sprzedaje go konsumentom za 600 zł.

Oblicz:

1. całkowitą wartość transakcji,

2. wartość dodaną wytworzoną przez rolnika, młynarza i piekarza,

3. wydatki na dobra finalne,

4. dochody właścicieli czynników wytwórczych.

8. Podana tabela przedstawia składniki PKB gospodarki Osolandii w danym roku, wyrażone w cenach bieżących (z tego samego roku):

Składniki PKB	Wartość (mld j. p.)
Wydatki konsumpcyjne	300
Inwestycje	182
Wydatki państwa na produkty i usługi	95
Subsydia	10
Podatki pośrednie	65
Dochody netto z własności za granicą	12
Eksport	90
Import	120

Oblicz:

1. PKB w cenach rynkowych.

2. PKB w cenach czynników produkcji.

3. PNB w cenach rynkowych.

4. PNB w cenach czynników produkcji.

5. PNN w cenach rynkowych

6. PNN w cenach czynników produkcji

9. W gospodarce Nudolandii wartość produkcji liczonej w cenach stałych z roku 2003 wyniosła 155 mld zł w roku 2004 i 162 mld zł w roku 2005. Produkcja nominalna liczona w cenach bieżących wyniosła 150 mld zł w roku 2003, 160 mld zł w roku 2004 oraz 175 mld zł w roku 2005. Na podstawie powyższych danych uzupełnij podaną tabelę:

Lata	Produkcja nominalna w cenach stałych (mld zł)	Stopa wzrostu produkcji nominalnej w cenach stałych (%)	Produkcja nominalna w cenach bieżących (mld zł)	Stopa wzrostu produkcji nominalnej w cenach bieżących (%)
2003
2004
2005

6. Wybrane problemy:

1. Czynniki determinujące rozwój „szarej strefy” gospodarki

2. Dlaczego PKB nie jest idealnym miernikiem dobrobytu ekono­micznego?

3. Dlaczego PKB ulega zmianom?

5

7

---