Małgorzata Siergiej, Justyna Rabiej
Sprawa C-453/00
Kuhne&Heinz
przeciwko Productschap voor pluimvee en Eieren
Stan faktyczny:
Przedsiębiorstwo Kühne & Heitz eksportowało drób w częściach. Eksporter dokonał zgłoszenia celnego i zakwalifikował towar do klasy 02.02 B II e wg postanowienia Wspólnotowej Taryfy Celnej. Z tego tytułu spółka na podstawie rozporządzenia Rady o wspólnej organizacji rynku drobiowego miała prawo do otrzymania refundacji wywozowych. Organ celny zweryfikował własną decyzję i dokonał odmiennej kwalifikacji celnej towaru (0.2.02 B II ex g -inne) i zażądał od eksportera zwrotu przyznanej refundacji wywozowej. Złożone przez spółkę odwołanie zostało oddalone. Spółka zwróciła się więc ze skargą do sądu administracyjnego, który oddalił skargę, z uzasadnieniem, iż w zawisłej sprawie organ prawidłowo zinterpretował przepisy wspólnotowe. Wykonując prawomocną decyzję, spółka dokonała zwrotu uprzednio przyznanej dotacji.
Kilka lat później w wyroku w sprawie C-151/93 ETS ustalił, że drób w powinien być klasyfikowany przy użyciu pozycji taryfowej, upoważniającej do otrzymania refundacji wywozowych. Spółka Kuhne&Heinz zwróciła się ponownie do organu celnego z żądaniem wypłaty należnych jej z tytułu eksportowanego towaru refundacji wywozowych. Organy administracyjne wniosek odrzuciły, a spółka zaskarżyła decyzję do sądu krajowego. Sąd holenderski zawiesił postępowanie i skierował do ETS następujące:
Pytanie prejudycjalne: “Czy zgodnie z prawem wspólnotowym, a w szczególności w świetle wspólnotowej zasady współpracy (...), oraz w świetle opisanych okoliczności (…), organ administracyjny ma obowiązek wzruszenia ostatecznej decyzji po to, by zapewnić pełną skuteczność prawa wspólnotowego, które powinno być interpretowane tak, jak w wyroku Trybunału wydanym w odpowiedzi na późniejsze pytanie prejudycjalne?”
Stanowiska stron:
Kühne & Heitz - powołuje się na art. 10 TWE. Wskazywał na odpowiedzialność państwa za błędną interpretację prawa wspólnotowego. Organ lub sąd powinny być zmuszone do skorzystania z przewidzianych procedurą krajową możliwości rewizji własnego stanowiska.
Izba - wprowadzenie obowiązku badania prawomocnych rozstrzygnięć administracyjnych jest nie do przyjęcia ze względu na zasadę pewności prawa. Z uwagi na dużą liczbę eksportowanych udek nie było możliwe określenie, czy spełniają one warunki przewidziane w wyrokach powołanych przez powoda. Nie można zarzucić organowi ani sądowi obrazy prawa wspólnotowego, ponieważ przedmiotowe wyroki nie nadawały się w spornej sprawie do zastosowania.
Liczni interwenienci po stronie pozwanej m. in. rząd holenderski powoływali się na zasadę autonomii proceduralnej i zasadę pewności prawa, które wymagają, aby uszanować ostateczny charakter prawomocnych wyroków oraz niepodważalnych decyzji administracyjnych.
Tezy orzeczenia (na korzyść Kühne & Heitz):
Obowiązek szczerej współpracy (dot. wszystkich organów Państwa Członkowskich) - zakłada m.in. konieczność zastosowania interpretacji prawa wspólnotowego dokonanej przez ETS również do stosunków prawnych powstałych przed wydaniem tej interpretacji.
Pewność prawa - prawo wspólnotowe nie wymaga od organów administracyjnych wznowienia postępowania co do decyzji ostatecznych w przypadku późniejszej wykładni prawa, dokonanej przez Trybunał, ale zgodnie z zasadą szczerej współpracy (art.10) nakłada na organ administracyjny obowiązek wznowienia postępowania administracyjnego zakończonego wydaniem ostatecznej decyzji z uwagi na następczą interpretację prawa wspólnotowego, gdy:
prawo krajowe przewiduje takie uprawnienia dla organu
decyzja administracyjna stała się ostateczna w wyniku wyroku wydanego przez właściwy krajowy najwyższy sąd administracyjny
podczas postępowania sąd krajowy nie wystosował pytania prawnego, a wyrok oparty jest na błędnej interpretacji prawa wspólnotowego
adresat decyzji zwrócił się z takim wnioskiem niezwłocznie po powzięciu wiadomości o wyroku Trybunału