Makroekonomia!!!

Globalizacja

Globalizacja jest pojęciem używanym do opisywania zmian w społeczeństwie i gospodarce światowej które wynikają z gwałtownego wzrostu międzynarodowej wymiany handlowej i kulturowej. W ekonomii termin ten oznacza głównie zjawiska związane z liberalizacja wymiany handlowej lub „wolnym handlem”.

Przyczyny globalizacji :

=postęp technologiczny

=postęp telekomunikacyjny

=procesy integracji politycznej

Wymiary globalizacji

obecnie można wyróżnić cztery główne wymiary :

- techniczny

- gospodarczy

- polityczny

Bank światowy

Międzynarodowy Bank odbudowy i rozwoju powszechnie znany jako bank światowy powstał w lipcu 1944 roku. Główną przesłanką dla jego stworzenia była przede wszystkim chęć odbudowy zniszczonych II woja światową krajów Europy i Japonii. Obecnie zrzesza on 185 krajów członkowskich. Siedzibą banku światowego jest Waszyngton

Między narodowy fundusz walutowy

Niezależna międzynarodowa organizacja w ramach ONZ zajmująca się kwestią stabilizacji ekonomiczne na świecie która powstała 22 lipca 1944 roku. Dostarcza pomocy finansowej zadłużonym krajom członkowskim, które w zamian są zobowiązane do dokonywania reform ekonomicznych i innych działań.

Światowa Organizacja Handlu

Światowa organizacja handlu rozpoczęła działalność w roku 1995 a jej siedzibą jest Genewa, Polska była jednym z państw założycielskich – zadaniem jest liberalizacja międzynarodowego handlu dobrami i usługami prowadzenie polityki inwestycyjnej wspiera handel rozstrzyganie sporów dotyczących wymiany handlowej przestrzegania prawa technologii.

Dobre strony globalizacji

• postęp naukowo-technologiczny

• handel międzynarodowy

• osłabia konflikty zbrojne

• większa tolerancja narodowa

• łatwość komunikowania się

Złe stany globalizacji

• rozpad państw narodowych

• przyznawanie kart stałego pobytu, obywatelstwa osobom nie zasymilowanym

• migracje spowodowane pojawianiem się gett etnicznych

• konflikty międzyrasowe między etniczne

• zapięcie pomiędzy prawami człowieka i obywatela

• zanik tożsamości narodowej

• zanikanie tradycji i zwyczajów lokalnych

Klub rzymski

Powstała w latach 70 organizacja pozarządowa której celem jest uświadomienia ludzkości skali zagrożeń globalnych

Ruch antyglobalistów

• ruch antyglobalistyczny – aktywny w większości państw świata różnorodnych ideowo i niejednolitych organizacje. Za cel stawia sobie radykalne zmianę obecnych stosunków ekonomicznych ekologicznych i społecznych.

W antyglobalizacji zawarta jest krytyka problemów dzisiejszego świata wywoływaniach zdaniem uczestników ruchu przez globalizacje:

• postępująca degradacja środowiska naturalnego

• postępująca degradacja kultur lokalnych niszowych

• narastanie antagonizmów narodowo-etnicznych

• wyzysk pracowników wielkich korporacji

• wiążące nierozwiązani problemy trzeciego świata

-analfabetyzm ubóstwo

• anterglobaliści nie krytykują samego procesu globalizacji lecz tylko tej obecny turbokaptalistycznych charakter poglądy alterdlobalizaczne ogłoszone są przez rózne organizacje o róznych poglądach społecznych czy gospodarczych często tekże o nastawieniu liberalnym

• antyglobaliści natomiast krytykują sam proces globalizacji i jako alternatywę proponują oparcie się na wspólnotach takich jak naród rodzina przewijanie.

Globalizacja nie jest procesem zakończonym i trudno przewidzieć do jakich efektów doprowadzi w przyszłości w reakcji na globalizacje trendy pojawia się tęsknota za lokalnością „małymi ojczyznami „ co z kolei powoduje zjawisko „tradycji wytworzonej” tj. rekonstruowanie własnej przeszłości przez grupy lokalne, które w ten sposób pragną odróżnić się od innych grup i świata zdominowanego przez globalne postawy i wartości.

Inflacja i bezrobocie

Inflacja – to proces ekonomiczny, którego podstawową cechą charakterystyczną jest trwały wzrost cen towarów i usług nie związanych z poprawą paramentów jakościowych tychże towarów czy usług. To wzrost ilości pieniędzy w obiegu w stopniu silniejszym od wzrostu masy towarowej.

Deflacja – to trwały spadek cen i dóbr i usług w określonym przedziale czasu, niemający związku ze spadkiem np. parama terów jakościowych tychże dóbr czy towarów.

Siła nabywcza pieniądza – to ilość dóbr i usług jakie można zakupić za jednostkę lub sumę pieniądza w określonym czasie.

Pomiar poziomu inflacji dokonuje się za pomocą dwóch indeksów:

• cen towarów konsumpcyjnych – indeks kosztów utrzymania

• delatora PNB – obejmuje zmiany cen wszystkich wytworzonych w danym okresie dóbr i usług finalnych.

Wielkośc inflacji określa roczna stopa inflacji

Roczna stopa inflacji = $\frac{\text{CPI\ }t1\ \ CPI\ t0}{CPI\ t0}*\ 100\%$

Gdzie:

CPI –indeks cen towarów konsumpcyjnych

_t1 – rok dany

_t2 – rok bazowy

Główne przyczyny inflacji:

• Nadmierne popyt

• Nadmierny wzrost kosztów wytwarzania dóbr i usług.

Cenniki inflacjogenne w Polsce:

• Sezonowe wahania cen produktów rolnych i żywności

• Zewnętrzne szok cenowy w 1990 roku wywołany naglą utratą rynków zbytu w krajach postkomunistycznych w okresie przemiany ustrojowe w Polsce oraz koniecznością stosowania w rozliczeniach w handlu zagranicznym dolara amerykańskiego

• Protekcjonizm handlowy będący wynikiem nacisków ze strony silnych grup, dowolnego sektora gospodarki krajowej polega na wyróżnieniu jakiejś gałęzi produkcji lub usług poprzez ulgi podatkowe zwolnienia czy inne korzystne dla tych grup zapisy ustawowe

• Działalności silnych grup zawodowych społecznych i wymuszane przez nie wzrostu dochodów.

Ze względu na wysokości stopy inflacji wyróżniamy następujące jej rodzaje:

• Rodzaje inflacji :pełzające – nie przekracza 5% rocznie

• Krocząca – oscyluje w granicach 5-10%

• Galopująca – wzrost cen od kilkudziesięciu do 100% w skali rocznej

• Hiperinflacja - miesięczny koszt cen pow. 500%

Spirala płacowo – cenowa. Jeśli rośnie inflacja to wywołać ona może wzrost presji na wzrost płac ze strony pracujących. Ludzie poprzez związki zawodowe domagają się rekompensaty utraconych zarobków, a często także czegoś więcej. Jeśli mają argumenty i silny lobbing a sytuacja gospodarcza nie jest najgorsza lub wyroby „za psem” rząd spełnia te żądania i wywiera presję na wzrost płac.

„popiwek” – to podatek od ponadnormatywnego wzrostu wynagrodzeń stosowany na początku lat 90 by zahamować spiralę płacowo-cenową.

Najsilniejsze procesy inflacyjne w Polsce:

• XI 1918r. 1USD = 9 marek polskich

• IV 1924r. 1USD = 9 250 000marek polskich

Denominacja - to reforma monetarna polegająca na wprowadzeniu do obiegu jednostki pieniężnej zastępującej wielokrotność jednostki pieniężnej dotychczas stosowanej.

Skutki inflacji:

• Im wyższa inflacji tym większy spadek siły nabywczej pieniądza

• Powstanie nieprawidłowej redystrybucji dochodów i kapitału

• Utrata zaufania społecznego przez rząd

• Ograniczenie funkcji pieniądza

• Przesunięcia majątku i dochodów między pracodawcami i pracobiorcami

• Straty posiadaczy oszczędności

Elementy polityki antyinflacyjnej państwa:

• Ogranicza wydatków państwa

• Ustalanie wysokiej stopy procentowej, kredytów, co ma skłonić ludnośc i przedsiębiorców do oszczędzania ograniczenia nakładów inwestycyjnych ograniczenia zakupów a w konsekwencji do „zebrania” nadmiaru pieniądza gotówkowego z rynku

• Stosowanie zachęt do oszczędzania

• Rozwój konkurencji i eliminacji monopoli

• Obniżenie kosztów wytwarzania dóbr i usług

• Sterowanie i ścisła kontrola nad procesem kreowania płac

• Organicznie popytu konsumpcyjnego poprzez stosowania podatków stabilizacyjnych (np. popiwek)

Rynek pracy to:

Dynamiczny twór w ramach którego ludzie znajdują i tracę pracę. Jego dynamika przejawia się w ciągłym przepływanie ludzi między poszczególnymi jego stanami: zatrudnieniem, bezrobociem i tzw. Obszarem poza zasobami pracy (emeryci zniechęceni nowo wchodzącymi na rynek pracy)

Relatywna miara poziomu bezrobocia jest stopa bezrobocia:

To ilość zarejestrowanych bezrobotnych w stosunku do liczby osób zawodowo czynnych.

Typy bezrobocia:

• Frykcyjne – to podstawowy typ bezrobocia w każdej gospodarce. To nieredukowalne minimum.

• Dobrowolne – określa ludzi niechętnych z różnych powodów do podjęcia pracy

• Sezonowe – wynikające z naturalnych wahań produkcji

• Przymusowe – występujące gdy podaż siły roboczej jest większa niż popyt na nią.

• Chroniczne – dotyczy osób które z różnych powodów niezależnych od siebie nie mają szans na zalezienie i utrzymanie pracy

• Strukturalne – wynika z nierównoromnego wzrostu gospodarczego. To niedopasowanie struktury podaży i popytu na prace w aspekcie klafikacyjnym zawodowym i regionalnym. Bezrobocie frykcyjne wraz z strukturalnym stanowią bezrobocie naturalne

Skutki bezrobocia :

• Konieczność wypłaty zasiłków z budżetu państwa

• Spadek kwalifikacji siły roboczej

• Wzrost patologii społecznych

• Straty społeczno-psychologiczne.

Wymiana międzynarodowa gospodarka światowa

Kapitał

- formy transferu kapitału:

• Bezpośrednie lokaty kapitałowe (inwestycje bezpośrednie)

• Pośrednie lokaty kapitałowe (inwestycje portfelowe) polegające na zakupie zagranicą papierów wartościowych

• Międzynarodowe przepływy kapitału pożyczkowego stanowiące różne formy kredytów udzielonych państw lub firmom instytucją prywatnym

• Krótkookresowe przepływy kapitały spowodowane różnicami w poziomie stopy procentowej w poszczególnych krajach

Międzynarodowy przepływ wiedzy, złożony z trzech sektorów:

• Odpłatny transfer wiedzy technicznej dokonywany dla celów wojskowych

• Transfer zachodzący w obrębię korporacji międzynarodowej między firmą macierzystą a jej filiami

• Transakcje kupna-sprzedaży prowadzone między niezależnymi jednostkami gospodarczymi

Przedmiot wymiany międzynawowej:

• Transfer siły roboczej

• Wymiana usług : transportowych, turystycznych, spedycyjnych, ubezpieczeniowych, maklerskich, agencyjnych, reklamowych itd. Itp.

Handel zagraniczny składa się z:

• Importu –czyli przywozu dóbr i usług z zagranicy

• Eksport – czyli wywóz dóbr i usług zagranicę

Handel zagraniczny i prowadzenie w jego ramach transakcje wywołują należności i zobowiązana których zestawienie nazywamy bilansem płatniczym.

Struktura bilansu płatniczego:

• Bilans obrotów kapitałowego – stanowi go wynik netto przepływów kapitałowych takich jak inwestycje bezpośrednie portfelowe kredyty eksportów praz kredyty bankowe krótko i długoterminowe

• Bilans obrotów bieżących – obejmuje wymianę usług obrót towarowy a także saldo wartości transakcji usługowych renty emerytury zagraniczne składki organizacji międzynarodowej darowizny przekazy emigrantów itp.

Ujemny bilans handlowy –to nadwyżka importu nad eksportem natomiast nadwyżka (dodatni bilans handlowy) to nadwyżka eksportu nad importem

Handel zagraniczny wpływa znacząco na wzrost gospodarczy danego kraju:

• Pomnaża zasoby czynników rozwojowych (funkcja zasobotwórcza)

• Zwiększa efektywność zasobów (funkcja efektywności)

Formy inwestycji zagranicznych:

• Inwestycja portfelowe, czyli nabywanie pakietów akcji spółek notowanych na giełdzie nabywanie papierów wartościowych w postaci obligacji bonów skarbowych itp.

• Inwestycje bezpośrednie to nabywanie trwałych udziałów w przedsiębiorstwach trwałych udziałów w przedsiębiorstwach działających poza granicami kraju inwestora, w celu osiągnięcia wpływów na zarządzanie tymi przedsiębiorstwami

Rodzaje polityki handlowej:

• Polityka proeksportowa

• Polityka antyimportowa

Środki polityki handlowej:

• Bezpośrednie: cła kursy walutowe różnego rozwoju umowy gospodarcze klauzule największego uprzywilejowania bariery pozataryfowe

• Pośrednie: przepisy sanitarne regulacje przemysłowe dewizowe itp.

• Dominują wyroby przemysłowe – ok. 70% ogólnej wartości obrotów choć stanowią tylko ok.. 10% masy towarów znajdujących się w obrocie

• Geograficzna struktura eksportu i importu towarów zależy od rozmieszczenia surowców upraw oraz od poziomu rozwoju gospodarczego państw.

• Państwa wysoko rozwinięte – dostarczają na rynek światowy większość artykułów przemysłowych ponad połowę wyrobów rolno-spożywczych oraz dużych ilości surowców (kanada, Australia). Importują surowce mineralne głównie paliwa oraz produkty żywnościowe (używki, owoce) i produkty przemysłu elektromaszynowego. Państwa wysoko rozwinięte dominują w handlu międzynarodowym – 70% światowych obrotów

• Azjatyckie tygrysy - eksport obejmuje przede wszystkim artykuły elektroniki użytkowej samochody statki i wyroby przemysłu lekkiego. Udział „azjatyckich tygrysów” w światowym handlu systematycznie rośnie i wynosi obecnie ok. 10% globalnych obrotów

• Kraje Europy środkowo-wschodniej – eksportują głównie surowce i półprodukty oraz maszyny i urządzenie importują produkty przemysłu high-tech. Udział tej grupy krajów w obrotach handlowych świata wynosi obecnie ok. 5%

• Kraje rozwijające się – w eksporcie przeważają surowce mineralne i paliwa import jest podobny do struktury eksportu państwa wysoko rozwiniętych w handlu międzynarodowym największa rolę odgrywają kraje naftowe.

Kursy walutowe:

• Sztywne – urzędowe (ustalone przez rząd nie ulegają wahaniom)

• Stałe – ustalone przez władze monetarne mogą się zmienić pod wpływem relacji podaży i popytu na rynku walutowym

• Zmienne – kształtują się na rynku walutowym pod wpływem reakcji podaży i popytu (teraz obowiązuje!)

Gospodarka światowa – to system wzajemnych powiązań produkcyjnych technologicznych handlowych finansowych i instytucjonalnych między gospodarkami narodowymi różnych krajów włączający je w ogólnoświatowych proces produkcji wymiany.

Podmioty Tworzące gospodarkę światową:

• Gospodarki narodowe poszczególnych państw

• Gospodarcze ugrupowania integracyjne

• Korporacje trans-narodowe (Shell, IBM, Ford)

Globalizacja – ogół procesów prowadzących do coraz większej współzależności i integracji państw społeczeństw, gospodarki kultur czego efektem jest tworzenie się „jednego świata” światowego

Podział krajów systemu gospodarki światowej w zalezności od poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego:

• Kraje wysoko rozwinięte

• Kraje średnio rozwinięte

• Kraje słabo rozwinięte tzw, kraje Trzeciego świata wśród których wyróżniamy

  • Kraje zrzeszone w OPEC

  • Kraje czwartego świata najuboższe o najniższym poziomie produktu krajowego brutto przyda jadącego na 1 mieszkańca

Główne problemy rozwoju współczesnego świata:

• Szybki wzrost liczby ludności świata

• Wyżywienie ludności świata

• Wielkość zasobów surowców

• Degradacja środowiska naturalnego produkcja zanieczyszczeń w wielkości przekraczającej zdolności ich wchłaniania przez środowisko

Własności przemysłowa – nazywana również własnością intelektualną obejmuje określone wytwory twórczej działalności człowiek mające znaczenie gospodarcze

Klasyczne składniki własności przemysłowej to:

• Wynalazki

• Patenty

• Wzory użytkowe

• Znaki towarowe

• Prawa autorskie

Makroekonomia

• to ekonomia dużej skali. Analiza makroekonomiczna bada całą gospodarkę na podstawie wyodrębnionych kluczach elementów danego zagadnienia.

• Celowe uproszczenie rzeczywistości ma na celu zwiększenie operacyjności analizy oraz pozwala na uchwycenie wszystkich istotnych zjawisk ekonomicznych.

Makroekonomia zajmuje się powiązaniami między różnymi elementami gospodarki

Podstawowe obszary problemowe makroekonomii:

• Bezrobocie

• Inflacja

• Wzrost gospodarczy

• Polityka makroekonomiczna

Inflacja i bezrobocie to dwie najbardziej widoczne oznaki stanu gospodarki państwa

• Inflacja ma miejsce wtedy gdy trwały wzrost cen wielu towarów i usług nie jest równoważony spadkiem cen innych dóbr i usług

• Bezrobocie to zjawisko występujące w sytuacji gdy ludzie poszukujący pracy nie mogą jej z różnych przyczyn otrzymać

Cel polityki makroekonomicznej to takie prowadzenie gospodarki by po zakłóceniach wracała do potencjalnego poziomu PKB następowało zmniejszenie inflacji jeśli stanie się zbyt wysoka bezrobocia czy pobudzenie tempa zbyt niskiego wzrostu gospodarczego.

Państwo ma do dyspozycji całą gamę narzędzi polityki gospodarczej za pomocą których może oddziaływać na zachowanie gospodarki jako całości to miedzy innymi:

• Wielkość podatków

• Zamówienia publiczne

• Stopy procentowe

• Wielkość podaży pieniądza

• Kursy walutowe

Gospodarka to podsystem systemu społeczeństwa składający się z nieograniczonej ilości podsystemów uporządkowanych i pozostających w określonych relacjach względem siebie.

Rozporządzalne dochody osobiste – SA to dochody gospodarstw domowych po uwzględnieniu podatków bezpośrednich oraz płatności transferowych

Gospodarka w ujęciu całościowym składa się z ogromnej liczby podmiotów gospodarczych:

• Gospodarstw domowych

• Przedsiębiorstw

• Jednostek organizacyjnych państw na szczeblu lokalnym i centralnym

• Rachunek dochodu narodowego – dostarcza logiczne i wewnętrzne spójny zestaw definicji i mierników wytworzonej w kraju produkcji.

• Produkt krajowy brutto to miara wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju.

• PNB czyli produkt narodowy brutto to miara całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji.

• PNB jest równy PKB powiększonemu o dochody netto z tytułu własności za granica

• PNN czyli produkt NARODOWY netto to PNB minus amortyzacja czyli zużycie kapitału trwałego

• PKN czyli produkt KRJOWY netto to PKB minus amortyzacja czyli zużycie kapitału trwałego

• PKB w cenach rynkowych jest miarą produkcji krajowej łącznie z podatkami pośrednimi na dobra i usług

• Produkt cenach bazowych jest miarą produkcji krajowej z pominięciem podatków pośrednich.

• PNB nominalny mierzy się w cenach bieżących tj. Takich które istniały w okresie gdy osiągano składające się na PNB dochody

• PNB realny to skorygowany o skutki inflacji nominalnych PNB

• PKB percamita PKB podzielony przez ilość mieszkańców danej gospodarki narodowej

• Dochód narodowy to produkt narodowy netto wytworzony w gospodarce. Jego wielkość otrzymuje się poprzez odjęcie amortyzacji od PNB w cenach czynników produkcji.

• Wzrost gospodarczy to przyrost realnego PNB

Czynniki wzrostu gospodarczego:

• Historyczne:

  • Kapitał

  • Ziemia

  • Praca

• Modelowe

  • Zatrudnienie

  • Wydajność pracy

  • Majątek produkcyjny i jego efektywność

  • Inwestycje

• Systemowe

  • Zasoby naturalne

  • Zasoby demograficzne

  • Postęp naukowy

  • Międzynarodowy podział prac

Równowaga makroekonomiczna klasyczny cykl koniunkturalny

Równowaga makroekonomiczna gospodarki określa jest przez trzy rynki :

• Rynek dóbr

• Rynek pieniądza

• Rynek pracy

Krzywa IS dla danych wartości zmiennych egzogenicznych krzywa ta przedstawia takie kombinacje nominalnej stopy procentowej i realnego PKB które zapewniają równowagę na rynku dóbr.

Krzywa LM – dla danych wartości zmiennych egzogenicznych w szczególności dla ustalonego poziomu cen krzywa ta przedstawia takie kombinacje nominalnej stopy procentowej i realnego PKB które zapewniają równowagę rynku pieniądza.

Ogólna równowaga ekonomiczna może zostać głęboko i trwale naruszona co określamy mianem recesji gospodarczej.