05.10.12

Rachunek narodowy

PKB( Produkt Krajowy Brutto)

PKB – miara wielkości prod. Wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju.

PKB – wartość pieniężna wszystkich dóbr i usług jakie wytwarza się na terenie danego kraju przy użyciu swoich zasobów w określonym czasie

PKB umożliwia dokonywanie pewnych analiz. Do PKB zalicza się tylko dobra finalne.

PNB(Produkt Narodowy Brutto)

PNB – miernik całkowitych dochodów osiągalnych przez obywateli danego kraju.

Zapasy – dobra trzymane obecnie w przedsiębiorstwach na potrzeby przyszłej produkcji lub sprzedaży.

Inwestycje – zakupy nowych dóbr kapitałowych przez przedsiębiorstwo.

• Brutto – zakup dóbr kapitałowych bez uwzględniania amortyzacji istniej, dóbr kapitałowych

• Netto – inwestycje brutto minus amortyzacja

Amortyzacja (zużycie kapitału trwałego) – miara szybkości zmieniającej się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie, będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia.

Oszczędności – to cz. Dochodu która nie została wydana na zakup dóbr i usług.

PKB w cenach rynkowych = C + I + G

C – konsumpcja

I – inwestycje

G – rządowe

PKB w cenach czynników produkcji = C + J + G – Te

Te – podatki pośrednie

C – konsumpcyjne

I – inwestycyjne

G – rządowe

PNN(dochód narodowy) = PNB w cenach czynników wytwórczych – amortyzacja

Metody pomiaru PKB

1. Mierzenie strumieni wydatków

2. Mierzenie strumienie dochodów

3. Mierzenie produktów

Wady PKB

PKB, nie:

-uwzględnia dóbr i usług które trafiają na rynek

-degradacji środowiska

-degradacji szarej strefy

-degradacji wolnego czasu

Szara strefa – finansowy obszar zdrowej gospodarki państwa, którego dochody osiągane z prod. Niezakazanej przez prawo, są ukrywane w całości lub w części przed organami administracji państw podatkowej, celnej itp. Jest nielegalnym obrotem legalnymi towarami i usługami.

Deflator PNB – stosunek nominalnego do PNB w ujęciu realnym, wyrażony w postaci wskaźnika

Deflator PBK – stosunek nominalnego do PKB w ujęciu realnym, wyrażony w postaci wskaźnika

Realny PNB – realny PNB podzielony przez l.mieszkańców kraju

Realny PKB – realny PKB podzielony przez l. mieszkańców kraju

13.10.11

Model przepływów w gospodarce

Oszczędności = inwestycje

Model równowagi

W warunkach gospodarki zamkniętej bez udziału państwa

Y = C + I

C – wydatki na dobra konsumpcyjne

I – wydatki na dobra inwestycyjne

PKB równy wartości dochodów gospodarstw domowych

PKB = Y

Y = wartość PKB

C – wydatki konsumpcyjne gosp. Domowego

S – oszczędności

Y = C + S

Zatem: Y = C + S = C + I

Wówczas: S = I

Oszczędności umożliwiają tworzenie inwestycji

WPŁYWY WYDATKI

Td – podatki bezpośrednie G – dobra i usługi

Te – podatki pośrednie B – płatności transferowe

Płatności transferowa (transfery, świadczenia socjalne) – przepływy pomiędzy ,bez wzajemnego świadczenia ze strony podmiotu, który otrzymał środki pieniężne od innego podmiotu. Przepływy te mają charakter redystrybucyjnych i należą do nich m In.

• Podatki i opłaty na rzecz budżetu państwa i budżetów samorządowych

• Emerytury

• Renty

• Zasiłki

• Dotacje( związane z działalnością przedsięb. Są one wykorzystane do korygowania przychodów (dochodów) i wydatków materialnych oraz osobowych. Płatności transferowa tym się różnią też od przepływów ekwiwalentnych, że nie są regulowane przez mechanizmy rynkowe, lecz przez normy prawne ustalane przez podmioty publiczne.

Założenia

• Tylko G wpływa na wielkość (wartość) PKB

• Te i Td służą redystrybucji

Redystrybucja – ponowna dystrybucja, ponowny podział dóbr materialnych między członków społeczeństwa, ponowne rozdzielenie czegoś. Redystrybucja może mieć charakter dobrowolnych transferów np. darowizny. Redystr. może dotyczyć wszelkich podmiotów prawa, zarówno osób jak i organizacji np. spółki i fundacji.

PKB w cenach rynkowych = C + I + G

PKB w cenach czynników produkcji = C + I + G – Te

Rozporządzalne dochody osobiste = Y + B – Td

• Uzupełniona definicja oszczędności i uwzględnienia udziału państwa

Y = C + S

S = Y – C

S = ( Y + B – Td ) – C

• Zatem Y= PKB w cenach czynników produkcji = S + C – B + Td

Czyli

Dochody gospodarstwa domowego

S + C – B + Td = Y = C + I + G – Te

S + Td + Te = I + G + B

S – I = G + B – Td – Te

• Jeżeli nie będzie istniało państwo wtedy Td, Te, G, B równe jest 0

S – I = 0

Y = PKB w cenach czynników produkcji = C + I + G – Te

• Uwzględniając Ex i Im mamy

Y = C + I + G + Ex – Im – Te

Ex – Im = Nx (export netto)

13.10.11

Determinanty PKB

Ppyt globalny

To suma wydatków jakie gosp. Domowe planuja przeznaczyć na konsumpcje, a przedsiębiorstwa na inwestycje.

Założ. :

• Popyt inwestycyjny jest stały

• Konsumpcja jest jedyną częścią popytu globalnego, która rośnie wraz ze wzrostem dochodu

• Dodanie stałego popytu inwestycyjnego do funkcji konsumpcji (C) pozwala wykreślić krzywą popytu globalnego AD

AD = C + I

20.10.11

AD = C + S

C = 10 + 0,8Y

I = 10

AD = 10 + 0,8Y + 10 = 20 + 0,8Y

Konsumpcja i inwestycje

Konsumpcje zależą od :

• Dochodu

• Dochodu permanentnego

• Bogactwa

• Inne ( np. inflacja)

Inwestycje to :

• Zakup urządzeń

• Przyrost zapasów

• Budowa fabryki i domów

Zależą od :

• Przychodów

• Stopy procentowej

• Podatków

• Oczekiwań ( co do przychodów, stopy procentowej, podatków)

Równowaga pomiędzy popytem globalnym a dochodem

W warunkach gospodarki zamkniętej

Popyt globalny

C – wydatki na dobra konsumpcyjne

I – wydatki na dobra inwestycyjne

AD = I + C

Y = C + I (przedsiębiorstwa)

Y = YAD

YAD = C + S (gosp. Domowe)

W krótkim okresie konsumpcja uzależniona od dochodów

C = c(Y)

Funkcja konsumpcji – pok. Zmienny poziom globalnej konsumpcji dla każdego poziomu globalnego dochodu

C = 8 + 0,7Y

• Przy „0” dochodzie planowana konsumpcja wynosi 8

Jest to tak zwana konsumopcja autonomiczna, czyli niezależna od wielkośći uzyskiwanego dochodu.

Nachylenie funkcji konsumpcyjnej nazywamy skłonnością do konsumpcji

• Krańcowa skłonność do konsumpcji wyn. 0,7 ( czyli z każdej dodatkowej zł. Dochodu 70 gr przeznaczamy na wzrost konsumpcji a 30 na wzrost inwestycji)

KSK – to cz. każdej dodatkowej zł. dochodu rozporządzalnego, którą gosp. Domowe pragną przeznaczyć na konsumpcję

Liniowy model funk. Konsumpcji

C = ć + cY

Ć – wielkość autonomicznego popytu konsumpcyjnego( niezależny od dochodów)

cY – konsump. Uzalezniona od dochodu

KSK (MPC) = ∆c/∆ = c

0 < c < 1

Funkcje oszczędności

S = -8 + 0,3Y

S = -c + (1-c)Y

Funkcja S – pok. Wielkość zmierzonych oszczędności przy każdym poziomie dochodu

• Ponieważ cały dochód jest oszczędzany lub wydawany na konsumpcje funk. S może być wyprowadzana z funk. Konsumpcji i vice versa

Liniowy model oszczędności

Y = C+ S

C = Y – S

Y = Yd

Y – S = ć + cY

-S = ć + cY – Y

-S = ć + Y (c – 1)

S = -ć + Y ( 1- c )

KSO(krańcowa skłonność do oszczędności)

KSO = ∆S/∆Y = 1 – c

∆S/∆Y = S

$\frac{S}{Y}$ = S = ( 1 – c )

KSO + KSK = 1

Linia 45

Prod. w punkcie równowagi

Linia 45 odzwierciedla każdą wart z osi poziomej równą takiej samej wart. Na osi pionowej

• Punkt E, gdzie krzywa AD przecina linię 45, jest jedynym punktem w którym popyt globalnej AD jest równy dochodowi

• Dlatego punkt E jest punktem równowagi w którym planowane wydatki równaja się faktycznej produkcji i fabrycznym dochodom

27.10.11

Pieniądz

Pieniądz – każdy powszechnie akceptowany środek wymiany lub środek płatniczy

Ewolucja pieniądza

Przyczyny odchodzenia od pieniądza kruszcowego do papierowego

• Ograniczone zasoby kruszców

• Możliwość sterowania

Dwa źródła pochodzenia pieniądza papierowego

• Banki – weksle i banknoty

• Skarb państwa ( rząd)

Pieniądz współczesny

• Podejmowany transakcyjnie (zasoby pełniące funkcje srodka wymiany)

• Podej. Związane z płynnością („oś płynności”)

Płynność – łatwość z jaką dany zasób może być sprzedany w krótkim czasie po oczekiwanej cenie i przy małych kosztach

• Tylko te zasoby które szybko i bez kosztów mogą być zamienione na inne można uznać za pieniądz

1. Gotówka

2. Akcja

3. Obligacje

4. Złoto

5. Ziemia

6. Nieruchomości

7. Weksle

8. Lokaty terminowe

Pieniądz współczesny jest pieniądzem fiducjonarnym (oparty na zaufaniu)

• Do tego, że pieniądz był, jest i będzie akceptowany jako środek wymiany i środek płatniczy

• Do przyszłej siły nabywczej

Pieniądz – akceptacja

• Akceptowanie pieniądza papierowego ma charakter wymuszony

• Pieniądz jest akcept. Ponieważ jest akceptowany.

Pożądanie cechy pieniądza

Fizyczne	Ekonomiczne
Poręczność	Akceptowalność
Trwałość	Płynność
Podzielność	Stabilność siły nabywczej
Łatwość standaryzacji
Łatwość rozpoznania
rzadkość

Funkcje pieniądza

• Środek wymiany ( upraszcza dok. Transakcji, kupna, sprzedaży)

• Środek przechowyw. Wartości ( celowe, czasowe wycofanie pieniądza z obiegu i wprowadzenie go po jakimś czasie)

• Miernik wartości

• Środek płatniczy (umożliwia uregulowanie tworzących się zobowiązań)

03.11.11

Popyt na pieniądz

• Ilość pieniadza na jaką istnieje zapotrzebowanie zgłaszane przez przedmioty

Zależy m.in. od:

• Wielkości produkcji dóbr

• L. zawieranych transakcji

• Przeciętnego i realnego oprocentowania środków pieniężnych

• Koszt posiadania pieniądza

• Koszt zmiany jednych aktywów na inne ( płynność pieniądza)

Popyt

• Tranzykcyjny – dążenie do posiadania sald gotówkowych w celach realizacji przewidywanych bieżących zakupów

• Przezorności owy – dążenie do posiadania sald gotówkowych w celu finansowania nieoczekiwanych zakupów

• Spekulacyjny – dążenie do posiadania pieniądza w przewidywaniu spadku oceny innych aktywów i w przewidywaniu przyszłych zysków

Podaż pieniądza – ilość pieniądza wprowadzonego do obiegu

Zależy m.in. od:

• Bazy monetarnej

• Stopy ubytku gotówki z systemu bankowego, która jest poza kontrolą banku centralnego i zależy od zwyczajów ludności

• Wys. Rezerw obowiązkowych (pod kontrolą banku centralnego)

• Stopy procentowej ( im wyższa tym wyższe są dla banku koszty utrzymywania rezerw dobrowolnych)

Rezerwy całkowite = rezerwy obowiązkowe + rezerwy dobrowolne

Mnożnik pieniężny – wzór

Mm = m/Bm

M – podaż pieniądza

Bm – baza monetarna

Podaż pieniądza

M = Mg + Md

Md – gotówka w obeigu

Mg – wkłady na żadanie

Baza monetarna

Bm = Mg + Mr

Mr – rezerwy gotówkowe banku

Mm = M/Bm

Mm = Mg + Md/Mg + Mr = Mg/Md +1 / Mg/Md + Mr/Md

Mm = Um + 1/Um + Zr

Um = Mg/Md

Zr = Mr/ Md

Ilość pieniądza papierowego w obiegu

Ilościowe równanie pieniądza (I . Fishera)

MV = PT

V – szybkość obiegu

M – ilość pieniądza

P – poziom cen

T – ilość towarów

Miary zasobów pieniądza

W Polsce według NBP wyodrębnia się 3 agregaty

• M1 obejmuje

1. Pieniądz gotówkowy w obiegu ( poza kasami banku)

2. Depozyty bieżące złotowe gosp. Domowych

3. Depozyty bieżące przedsiębiorstw na żądanie

4. Depozyty instytucji samorządowych, funduszu ubezpieczeń społecznych

• M2 obejmuje depozyty terminowe z terminem pierwotnym do 2 lat

1. M1

2. Depozyty terminowe gosp. Dom i przeds.

3. Depozyty instytucji samorządowych, funduszu, ubezpieczeń społecznych

4. Depozyty z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy włącznie

• M3 obejmuje

1. M2

2. Operacje z przyrzeczeniem odkupu

3. Dłużne papiery wartościowe z terminem pierwotnym do 2 lat włącznie

10.11.11

Bank centralny

Powstanie banków :

Lichwa

• Najstarsza forma operacji finans.

• Pożyczanie pieniędzy lub towarów na procent

Średniowieczni złotnicy i handlarze

• Przyjmowanie złota na przechowanie

• Wymiana monet miejscowych na zagraniczne

Banki handlowe

• Udzielanie pożyczek i przyjmowanie depozytu

• Bilety bankowe (banknoty) – zaświadczenia depozytowe zawierające zobowiązania banku do wypłaty na żądanie określonej ilości złota lub monet

System bankowy :

Funkcje:

• Tworzenie pieniądza zdecentralizowanego jako narzędzia kredytowego i środki zapłaty

• Tworzenie pieniądza centralnego

• Pośredniczenie pomiędzy posiadanymi środkami pieniężnymi i ich użytkownikami

Rodzaje operacji bankowcyh

• Bierne

1. Emisja pieniądza

2. Gromadzenie wkładów pieniężnych ludności i przedsiębiorstw

• Czynne

1. Udzielanie kredytów

• Pośredniczące

1. Wynajem skrytek

2. Przeprowadzanie rozliczeń między podmiotami

3. Skup i sprzedaż walut obcych

System bankowy

• Współcześnie stanowiony przez prawo (ustawa o prawie bankowym, czytane i zarządzanie EBC)

• Ustawodawstwo określa zasady prowadzenia działalności bankowej

• Nastąpiło ujednolicenie przepisów prawa

• Działalność licencjonowana

Dostęp do działalności bankowej jest ograniczony

Muszą być spełnione kryteria

• Ekonomiczne

• O charakterze ekonomiczno prawnym

• Wymogi odnośnie osób zarządzających

Podst. Grupy ( rodz. Banków)

• Centralny (NBP)

• Operacyjne (handlowe, komercyjne)

• Specjalne

• Oszczędnościowe

• Spółdzielczość kredytowa

Kreacja pieniądza bankowego

Suma wkładów

S = a1[1/1-q]

Gdzie:

A1 = 1000000; q = 0,8

Jeżeli 1-q = r to r=0,2

Mnożnik wkładowy = 1/ r=5

Faza	Wkłady	Rezerwy obowiązkowe	Udzielone kredyty
1	1 000 000	200 000	800 000
2	800 000	160 000	640 000
3	640 000	128 000	512 000
4	512 000	102 400	409 000
5	409 000	81 920	327 680
Suma	5 000 000	1 000 000	4 000 000

Mnożnik wkładowy – odwrotność rezerw obowiązkowych

Suma wkładów

S1 = a1* 1/[1-(1-r) * (1-q)]

S = 1000000 * 1 / [ 1 – (1-0,2)*(1 – 0,25)] = 2500000

Faza	Wkłady	Rezerwy ob.	Udzielone kr.	W gotówce	Czekiem
1	1 000 000	200 000	800 000	200 000	600 000
2	600 000	120 000	480 000	120 000	360 000
3	360 000	72 000	288 000	72 000	216 000
suma	2500 000	500 000	2 000 000	5 000 000	150000

Współczynnik rozkuszu gotówki (g) to będzie ta cz. środków która jest wypłacana w formie gotówki, a zatem nie będzie brała udziału w dalszej kreacji pieniądza

Podstawowe zadanai NBP

• Ograniczenie rozliczeń pieniężnych

• Prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi działalności dewizowej

• Zapewnienie płynności banków oraz ich refinansowanie

• Kształtowanie warunków niezbędnych do rozwoju systemu bankowego

Zadanie pośrednie banku centralnego

• Kontrolna stóp procentowych

• Kontrolna przyrostu podaży pieniądza

• Stabilizacja kursu walutowego

Funkcje banku centralnego

Bank emisyjny

• Emisja znaków pieniężnych( banknotów, monet, a także centralnego pieniądza rezerw

Bank banków

• Bank dla banków komercyjnych, które mają w nim swoje rachunki i odprowadzają na nie rezerwy obowiązkowe

• Bank rezerwowy dla banków komercyjnych

• Stwarzanie warunków do zapewnienia prawidłowego obrotu płatniczego w kraju i za granicą

• Wpływ na potencjał kredytów banków komercyjnych poprzez instrumenty polityki pieniężnej

• Regulacja wielkości tworzonego przez banki komercyjne pieniądza oraz płynność systemu bankowego

• Przechowywanie papierów wartościowych innych banków i zarządzanie nimi

Refinansować = wspomagać

Bank centralny jako bank banków tworzy dwa rodz. Pieniądza

• Banknot

• Pieniądz

Bank państwa

• Oddziaływanie na system bankowy przz instrumenty polityki pieniężno kredytowej

• Doradca i koordynator rządu oraz jednostek organizacyjnych

• Agent rządu w zakresie długu państwowego

• Depozytariusz rządu i jego agenta

• Administracja rezerwami dewizowymi państwa

• Realizacja polityki kursu walutowego

Niezależność B.C ( bank centralny)

• Nie podlega instrukcjom rządu

• Zakaz bezpośredniego finansowania sektora publicznego

• Suwerenność w zakresie prowadzenia polityki kursu walutowego

• Przepisy gwarantujące osobistą niezależność członków zarządu i rady banku

• Konstytucyjna ranga statusu B.C

RPP

Instrumenty B.C

Stopa procentowa

• Określa poziom stóp procentowych od kredytu lombardowego oraz dyskontowego

1. Rezerwa obowiązkowa – polega na ustaleniu minimalnego stosunku rezerw w gotówce w kasie banku i rezerw B.C do ogólnej sumy wkładów zgromadzonych w banku

2. Operacje otwartego rynku – kupno lub sprzedaż przez B.C papierów wartościowych bankom komercyjnym

3. Polityka kursowa – kurs ustalony w stosunku do kursów obejm. 2 waluty

4. Operacje refinansowe – udzielanie kredytów bankom komercyjnym

5. Pułapy kredytowe i inne metody administracyjne

Polityka banku centralnego

Ekspansywna

• Obniżenie stopy rezerw obowiązkowych

• Obniżenie stopy redyskontowej

• Skup papierów wartościowych przez B.C

Restrykcyjna

• Podniesienie stopy rezerw obowiązkowych

• Podniesienie stopy redyskontowej

• Sprzedaż papierów wartościowych przez B.C

Kredyt lombardowy

• Udzielany według ustalonej przez B.C stopy lombardowej

• Zabezpieczeniem jest zestaw papierów wartościowych

• Kredyt krótko terminowy

• Najcz. Przyjmowane są bony skarbowe i weksle przedsiębiorstw

24.11.11

Produkt potencjalny gospodarki

Rynek pracy

E – oznacza występowanie stanu równowagi na rynku pracy. Wówczas stawka płac wynosi We i liczba zatrudnionych pracowników Ne

AJ – podaż pracy

LF – zasoby siły roboczej

LD – popyt na pracę

Popyt na pracę – oznacza zapotrzebowanie gospodarki na potencjał pracy w wymiarze ilościowym i jakościowym

Podaż pracy – oznacza ilość pracy zaoferowanej na rynku

Odcinek EF obrazuje wyst. Bezrobocia dobrowolnego ( przy stawce WE)

Przy stawce płac W1 odcinek AB oznacza wyst. Tak zwanego bezrobocia przymusowego. Natomiast odcinek BC będzie oznaczał bezrobocie dobrowolne.

Źródła podaży pracy

• Przyrost zasobów pracy (przyrost naturalny)

• Migracje ludności

• Aktywizacja zawodowa ludności ( chęć do podejmowania pracy)

Podaż pracy

• Podaż pracy dla wszystkich płac niższych od punktu c rośnie ( powyżej tego punktu podaż maleje)

Wzrost stawek płac przyczynia się do zwiększenia podaży pracy poprzez zmianę czasu dyspozycyjnego na czas wolny. Wzrost płacy spowoduje pojawienie się tak zwanego efektu substytucyjnego związanego ze wzrostem uzyskiwanych dochodów z tytułu świadczonej pracy. Wyst. Tak zwany wzrost użyteczności czasu pracy, co będzie oznaczało, że coraz mniejsza liczba jednostek tego czasu potrzebna jest po to by uzyskać określną ilość dóbr czy usług niezbędnych do zaspokojenia potrzeb społecznych. Równocześnie następuje wzrost wartości czasu dyspozycyjnego.

Aktywni zawodowo

1. Zwolnienia grupowe/indywidualne

2. Cz. bezrobotnych znajd. Zatrudnienie

3. Rezygnacja z pracy np. wiek emerytalny, renta

4. Rezygnacja z poszukiwań

5. Dotychczas osoby bierne np. młodzież po ukończeniu szkoły znajd. Zatrudnienie

6. Dotychczas os. Bierne np. młodzież po ukończeniu szkoły nie znajd. Zatrudnienia

01.12.11

Produkt potencjalny gospodarki

Bezrobotni (U)

• Zasoby siły roboczej(r) - l. ludności w wieku zdolności zdolności do pracy, zdolnej i gotowej do podjęcia pracy odpowiadającej typowym warunkom istniejącym w gospodarce

Zależy od:

• Liczby ludności w wieku produkcyjnym (lp)

• Współczynnika aktywności zawodowej

Współczynnik akt. Zawodowej (a)

• Preferencje jednostek

• Zawieranie małżeństw

• Liczba dzieci

• Poziom wynagrodzeń

• Możliwość znalezienia pracy

Współczynnik

a = r/lp

• Stopa bezrobocia (b) – relacja poziomu bezrobocia do zasobów siły roboczej.

b = U/r * 100%

poziom bezrobocia zeleży od :

• Współczynnika akt. Zawodowej (a)

• L. ludności w wieku produkcyjnym ( lp)

• Wielkości zatrudnienia (l)

U = a * lp - l

Rodzaje bezrobocia

• Frykcyjne

• Strukturalne

• Cykliczne ( koniunkturalne)

• Technologiczne

• Sezonowe

• Klasyczne

Skutki bezrobocia

- makroekonomiczne

• Straty produkcji

• Obciążenia budżetowe

• Straty we wpływach budżetowych

- mikroekonomiczne

• Pogorszenie się sytuacji materialnej bezrobotnych ich rodzin

Y – Yp/Yp = -3( b – bn )

Y – wielkość produkcji

Yp – produkcja potencjalna

Bn – bezrobocie naturalne

b – bezrobocie rzeczywiste

Stopa konsumpcji – relacja pomiędzy dochodem otrzymywanym w czasie bezrobocia a dochodem otrzymywanym przy zatrudnieniu

Programy wobec rynku pracy

MOP – międzynarodowa organizacja pracy

Programy pasywne – mają na celu łagodzenie skutków wyst. Zjawiska (zasiłki)

Programy aktywne – mają na celu aktywizację osób bezrobotnych (prace publiczne, szkolenia, kursy, pożyczki)

Naturalna stopa bezrobocia

Odsetek osób pozostających bez pracy w warunkach wyst. Równowagi na rynku pracy (cena, ilość zatrudnionych)

Przyczyny wyst. Bezrobocia naturalnego

• Niepełna informacja o wolnych miejscach pracy

• Niepełna informacja o zdolnych zasobach pracy

• Niedoskonała mobilność zasobów pracy

• Presja związków zawodowych

• Ingerencja ze strony państwa ( płaca minimalna wys. Zasiłków dla osób bezrobotnych)

Prawo A. Okuna

Gdy rzeczywisty PKB (PNB) maleje o 3% w odniesieniu do PKB (PNB) potencjalnego , to stopa bezrobocia zwiększy się o 1 punkt procentowy.

14.12.11

Polityka fiskalna

Polityka państwa

Polityka fiskalna

• Decyzje państwa w zakresie wydatków i podatków

Polityka stabilizacyjna

• Działania rządu do utrzymania poziomu produkcji (aby PKB był zbliżony do poziomu zalew., pełne wykorzystanie czynników produkcji w tym pełne zatrudnienie)

Ekonomiczne funkcje rządu

• Wzmacnianie działania prawa i mocy wiążącej umów

• Podtrzymywanie konkurencji

• Prowadzenie polityki podziału dochodu

• Dostarczanie dóbr publicznych (brak wyłączności, współudział w konsumpcji)

• Korygowanie niepowodzeń rynku

1. dostarczanie inf. Rynkowych

2. korygowanie negat. Efektów zewnętrznych

3. subsydiowanie produkcji dóbr posiadających dodatnie efekty zewnętrzne

• stabilizowanie gospodarki

1. obniżanie inflacji

2. obniżanie bezrobocia

3. promowanie wzrostu gospodarczego

Państwo popyt globalny

Dochód rozporządzalny

YD = Y – NT

NT – podatki netto

Y – dochód

NT = Td – B

Td – poatki bezpośrednie

B – płatności transferowe

• dla uproszczenia zakłada się, że podatki netto są proporcjonalne do dochodu narodowego

t – stopa podatkowa ( t > 0, t < 1 )

NT = Ty

YD = Y – NT = Y – Ty = Y (1 – t)

• krańcowa skłonność do kons. Z dochodu rozp. oraz dochodu narodowego

C = ć + cY

C = ć + c (1 – t )Y

Budżet państwa

• zestawienie wpływów i wydatków budżetowych danego kraju

• opracowany corocznie na szczeblu centralnym w formie ustawy

• rząd ponosi konstytucyjną odpowiedzialność za wyk. Budżetu

Zasady tworzenia budżetu

• techniczne

1. uprzedniości

2. jawności

3. roczności

4. jednośći

5. zupełniości

• zasada merytoryczna

1. równowagi

Funkcje finansów publicznych

• redystrybucyjna

1. przeprowadzenie ponownego podziału dóbr przez państwo

2. cel to zapewnienie bezpieczeństwa wewnątrz i zewnątrz danego kraju zaspok. Podstawowe potrzeby materialne obywateli

• Alokacyjna

1. Podział środków przejętych od spółki zgodnie z polityką państwa

2. Dotacje do dóbr publicznych niezbędnych dla społeczeństwa

• Stabilizacyjna

1. Stabilizacja zycia społecznego

2. Wykorzystane są rózne instrumenty podatkowe, zmiany w wydatkach budżetowych

Stan budżetu

Stan budżetu określony przez :

• Stopę podatkową (t)

• Wydatki państwa (G)

• Poziom dochodu (Y)

Stan równowagi

S + NT = G + I

S - I = G – NT

S – planowane oszczędności

G – planowane inwestycje

NT – podatki netto

Deficyt budżetowy = G – NT

22.12.11

Budżet państwa

Dochody budżetowe

• Podatki pośrednie i bezpośrednie

• Cła i opłaty

• Dochody własności publicznej

• Dochody z prywatyzacji

• Pożyczki i kredyty krajowe oraz zagraniczne

Wydatki budżetowe

• Wydatki bieżące

1. Utrzym jednostek budżetowych

2. Datacje do jednostek budż.

3. Wydatki na płace sfery budż

4. Dotacje na fundusz ubezpieczeń społecznych

5. Wydatki na naukę i kulturę

• Wydatki inwestycyjne

1. Zakup środków trwałych i robót budowlanych oraz montazowych

2. Budowa dróg, mostów, infrastruktury wojskowej

Kryteria konwergencji podst. Wzkaź. Makroekonomicznych

1. Kryterium inflacyjne – stopa inflacji nie powinna przekraczać więcej niż 1.5 punktu proc. Średniej z trzech krajów UE o najmniejszej dynamice wzrostu cen

2. Kryterium stóp procentowych – długookresowa stopa procentowa nie powinna przekraczać o więcej niż 2 punkty % średnie w trzech krajach UE o najn. Poziomie inflacji

3. Kryterium deficytu budżetowego i długu publicznego obow. Nie przekraczania maksymalnego dopuszcz. 3% relacji deficytu budż. Do PKB, maksymalna relacja długu publicznego do PKB nie więcej niż 60%

4. Kryterium kursowe – waluta danego kraju musi uczestniczyć w mechanizmie kursowym + / - 15% od kursu centralnego co najmniej przez 2 lata przed przejęciem waluty euro

Deficyt

• Koniunkturalny

Gdy PKB spadnie pociągając spadek wpływów mogą wzrastać wydatki

• Strukturalny

Parlament uchwala większe wydatki jednocześnie obniżając podatki lub pozostawia je na tym samym poziomie

Sposoby finansowania deficytu

• Emisja pieniądza

• Wzrost zadłużenia w drodze emisji

• Kredyty i pożyczki krajowe i zagraniczne

• Wzrost podatków