Derywacyjna koncepcja wykładni prawa

Cechy charakterystyczne tej koncepcji:

• Odtworzenie z przepisów prawnych norm postępowania wraz z ich percepcją

• Koncepcja normatywna

• Koncepcja uniwersalistyczna

• Koncepcja sensualistyczna

Koncepcja normatywna – wskazuje zespół reguł interpretacyjnych postulowanych , zalecanych czy narzucanych do stosowania a podbudowanych lub skomentowanych twierdzeniami o zachowaniach się interpretacyjnych lub o właściwościach tekstów prawnych lub o stopniu społecznej akceptacji reguły.

Koncepcja uniwersalistyczna – formułuje reguły, które mają być skuteczne zarówno dla wykładni doktrynalnej, jak i dla wykładni realizowanej w praktyce stosowania prawa.

Koncepcja sensualistyczna – interpretacji podlegają wszystkie wyrażenia bez względu na stan świadomości percepcyjnej podmiotu stykającego się z tekstem.

11 dyrektyw ogólnych wykładni derywacyjnej:

1. Procesowi wykładni należy poddać każdy przepis prawny w celu zrozumienia go (ustalenia treści) niezależnie od stopnia jego rozumienia prima facie

2. Każdą decyzję kończącą wykładnię i decyzje kończące poszczególne fragmenty wykładni należy uzasadnić

3. Na wstępie wykładni należy określić moment interpretacyjny („Mi”), do którego odnosi się aktualność obowiązywania i kształtu słownego przepisu interpretacyjnego („Pi”).

4. „Mi” przepisu uzupełniającego (i modyfikującego) powinien być zgodny z „Mi” przepisu zrębowego (i centralnego).

5. Dla oficjalnego ustalenia „Mi” należy korzystać z tekstu prawnego opublikowanego w oficjalnym publikatorze prawnym.

6. Nieoficjalne publikacje przepisów prawnych można traktować wyłącznie jako środek pomocniczy – wymagają weryfikacji.

7. Dla oficjalnego ustalenia „Mi” należy korzystać z ogłoszonego tekstu jednolitego.

Tekst jednolity – tekst oficjalny aktu prawnego wydawany przez prawodawcę przez inny podmiot…

Tekst ujednolicony – ……………………………………………………

1. Tekst ujednolicony należy traktować jako środek pomocniczy.

2. W toku wykładni należy pomocniczo korzystać z zasad legislacji, zwłaszcza z zasad techniki prawodawczej.

3. Należy pomocniczo uwzględniać dokonania doktryny, w przypadku pełnej zgodności należy potraktować je jako aktualnie wiążące.

4. W toku interpretacji należy w sposób wiążący uwzględniać dyrektywy wprost dotyczące interpretacji albo liczenia się z cudzymi decyzjami interpretacyjnymi (w wyznaczonym zakresie), jeśli dyrektywy te mają charakter norm prawnie obowiązujących.

Fazy wykładni:

1. Porządkująca – nie musi poprzedzać kolejnych faz wykładni; może wystąpić również w fazie rekonstrukcyjnej. Faza ta polega na:

1. Ustaleniu aktualności obowiązywania przepisu interpretacyjnego w momencie interpretacyjnym

2. Ustaleniu kształtu słownego w momencie interpretacyjnym

1. Rekonstrukcyjna – rozpoczyna merytoryczną pracę nad zrozumieniem danego przepisu; sprowadza się do odnalezienia wszystkich elementów syntaktycznych normy.

2. Percepcyjna – faza ta zawsze występuje po fazie rekonstrukcyjnej; sprowadza się do ustalenia znaczenia normy.

• W fazie percepcyjnej wykładni stosuje się następujące elementy:

1. Sprawdzanie czy w tekście prawnym jest definicja legalna, jeśli jest przyjmujemy znaczenie nadane przez prawodawcę,

2. Jeśli nie ma definicji legalnej sprawdź, czy jest związanie cudzą decyzją interpretacyjną,

3. Odwołaj się do języka prawniczego, poczytaj książki prawnicze,

4. Jak zawiodły cię te wyżej to odwołaj się do słowników języka polskiego.

1. Wykładnia funkcjonalna spełnia 4 funkcje:

1. Wyboru między dopuszczalnymi rezultatami wykładni językowej

2. Potwierdzenia wyników wykładni językowej – interpretator uzyskał normę jednoznaczną, ale stosuje reguły funkcjonalne aby wykazać że rezultat wykładni językowej był poprawny

3. Niezbędnego uzupełnienia rezultatów wykładni językowej – np. analogia legis

4. Korygowania rezultatu wykładni językowej – wykładnia rozszerzająca i wykładnia zwężająca

• Analogia legis :

  • Rozumowania a simili – rozumowanie z podobieństwa (jak stajesz przed dylematem okoliczności o okoliczności podobne i wybierzesz sposób rozumowania swojego – wykazanie ze w systemie prawnym obowiązuje norma, której prawodawca nie wyraził wprost/ trzeba wykazać podobieństwo np. ucznia do studenta i trzeba uzasadnić cechy

  • Rozumowanie a contrario – rozumowanie z przeciwieństwa (jak nie mogę uzasadnić).