Koncepcje zarządzania

I Współczesne koncepcje i metody zarządzania

1. Orientacje teoretyczno – metodologiczne i wizerunki zarządzania przedsiębiorstwem w ujęciu historycznym

• Mechanistyczne

• Biologiczne

• Behawioralne

• Systemowe

• Ilościowe

(brak nazw własnych dla kreowanych w ramach tych podejść konkretnych modelu zarządzania)

1. Lata 60-te i 70-te – tzw. systemy zarządzania

• Przez odchylenia – ustalamy pewne normy, weryfikacja rzeczywistości, nie ingerujemy z pozycji wyższych szczebli zarządzania tak długo jak mieścimy się w normach, czekamy na odchylenia,

• Przez wyjątki

• Przez partycypację

• Przez konflikt

• Przez cele – istotę przejął controlling

• Przez śmiech

1. Lata 80-90

• Marketing

• Logistyka

• TQM

• HRM

• Controlling

• Inne

  • Z. nadzwyczajne

  • Z. zorientowane na wzrost wartości przedsiębiorstwa

  • Zintegrowany system zarządzania

  • Z. wiedzą – teraz jest pełnoprawną koncepcją

1. Współczesne koncepcje zarządzania (i przedsiębiorczości)

• Organizacji wirtualnej (sieciowej)

• Organizacji uczącej się

• Organizacji inteligentnej

1. Współczesne koncepcje i metody zarządzania zmianami:

• Reengineering (BPR) – gruntowna przebudowa

• Lean management

• Benchmarking

• Outsourcing

• Outplacement – obszar personalny

II Koncepcje tradycyjne:

Koncepcja I (paradygmat)	Koncepcja II (nurt, kierunek, szkoła, koncepcja)
Racjonalności strukturalnej	Naukowe zarządzanie (Taylor, Gilberth, Gantt,Le Catelier Adamiecki) Nurt administracyjny (Fayol, Weber)
Dominacji podmiotowej	Nurt socjologiczny (stosunki ludzkie, behawioryzm) Nurt psychologiczny (Mayo, Maslow, McGregor, Likert) Nurt zachowania administracyjnego
Równowagi sytuacyjnej	Nurt systemowy (Wiener, Bertalanffy) Nurt sytuacyjny (Burns, Stalker) Nurt prakseologiczny (Kotarbiński, Zieleniewski) Koncepcja gry organizacyjnej (Crozier, Friedberg, Zawiślak)

1. Paradygmat racjonalności strukturalnej

Organizacja jest racjonalnie utworzoną strukturą stanowiącą instrument osiągania celów jej założyciela. Człowiek jako istota społeczna i uczestnik życia społecznego podlega panującemu w nim porządkowi. Związki społeczne mogą być oparte na przymusie, a reguły ustanowione w drodze porozumienia lub narzucone z góry, mogą stanowić podstawę sprawowania władzy. Struktura dominuje nad człowiekiem.

1. Nurt naukowego zarządzania – konieczne jest dostosowywanie ludzi do obowiązujących w organizacji norm, reguł, zasad

O sprawności organizacji świadczy zdolność do stawiania oporu wewnętrznym i zew. Naciskom.

- F. Taylor

Podstawowy problem: niska wydajność robotników

Przyczyny:

• Mało mobilizujący system wynagradzania

• Nieracjonalne metody pracy

• Przekonanie robotników, że wysoka wydajność to bezrobocie

• Niedostosowanie osobistych cech robotników do wymagań pracy

Obowiązki kierownika:

• Rozwijanie nauki

• Naukowy dobór robotników

• Wpajanie robotnikom nowych metod pracy

- F. Gilberth

- Gantt

- Le Chatelier – popularyzator dorobku Taylora. Twórca „cyklu działania zorganizowanego”:

• Wybór celu

• Zbadanie środków i warunków działania

• Przygotowanie właściwych sposobów działania

• Wykonanie

• kontrola

- K. Adamiecki – Badanie zależności między wydajnością, a poziomem kosztów. Twierdził, żę istnieje granica wydajności, przy której koszt na jednostkę jest najmniejszy, a po jego przekroczeniu rośnie. Sformułował prawa:

• podziału pracy,

• koncentracji,

• harmonii;

1. Nurt administracyjny - podstawowym problemem badawczym jest łączenie w integralną całość wszystkich elementów organizacji, czyli tworzenie racjonalnej struktury organizacyjnej.

Dzięki sformalizowanym normom, regulaminom, ma ona redukować niepewność, zapewniać stabilność i powodzenie organizacji. Większość uwagi skupia się tu na funkcjach kierowniczych i ich racjonalizacji, a przedmiotem szczególnego zainteresowania staje się hierarchia i rozmieszczenie władzy między szczeblami zarządzania. Przedstawiciele: H. Fayol, M. Weber

Większość uwagi zwraca się na funcje kierownicze i ich racjonalizację, a przedmiotem szczególnego zainteresowania staje się hierarchia i rozmieszczenie władzy między szczeblami zarządzania.

- H. Fayol

Poszukując odpowiedzi na pytania o warunki sprawnego zarządzania identyfikował i porządkował funkcje (czynności) przedsiębiorstwa:

• Techniczne

• Handlowe

• Finansowe

• Ubezpieczeniowe

• Rachunkowościowe

• Administracyjne (przewidywanie, organizowanie, rozkazodawstwo, koordynacja, kontrola)

Sformułował 14 zasad racjonalnego kierowania:

1. Podział pracy

2. Autorytet (możliwość egzekwowania posłuszeństwa)

3. Dyscyplina

4. Jedność rozkazodawstwa

5. Jedność kierownictwa

6. Podporządkowanie interesu osobistego ogólnemu

7. Wynagradzanie personelu

8. Centralizacja - właściwa, a nie możliwa najwyższa

9. Hierarchia

10. Ład

11. Ludzkie traktowanie pracowników

12. Stabilizacja personelu

13. Inicjatywa personelu

14. Zgranie personelu

- Max Weber

Interesował się istotą i źródłami władzy.

Wyróżnił 3 idealne typy (źródła) władzy:

• Charyzmatyczny

• Tradycyjny (przekonanie o odwiecznym porządku i prawomocności władzy)

• Racjonalny (oparty na normach prawnych)

Stworzył stosowaną do dziś koncepcję biurokratycznego sposobu sprawowania władzy. Idealny model biurokracji to: bezosobowość, efektywność, pewność funkcjonowania.

Założenia modelu:

• Zakres stałych czynności urzędowych jest regulowany prawem

• Obowiązuje zasada kompetencji (wspierania stałym podziałem czynności i uprawnień)

• Przypisywanie obowiązków i uprawnień osobom o potwierdzonych, określonych przepisami prawa kwalifikacjach

• Hierarchia

• Oddzielenie sztabu administracyjnego (urzędników) od własności środków administracji i środków utrzymania

• Oddzielenie stanowisk od zajmujących je osób (nie mogą one stawać się ich własnością)- depersonalizacja

• Czynności urzędnika to jest stałe, podstawowe (a nie dodatkowe) zajęcie

• Wymagane jest odpowiednie wykształcenie

• Zasada dokumentowania załatwianych spraw

• Działalność urzędników regulują formalne przepisy, czyniąc ją bezosobową.

1. Paradygmat dominacji podmiotowej

Podstawowe założenia: przyjęcie dominującej roli człowieka i ludzi w organizacji.

Towarzyszy temu krytyka kilku kardynalnych, fałszywych założeń naukowego zarządzania, iż:

• Człowiek jako istota racjonalna dąży do maksymalizacji korzyści ekonomicznych

HUMAN RELATIONS

Podstawowe założenia kierunku:

1. Podstawowe problemy: niska wydajność indywidualna konflikty, sabotowanie poleceń kierowników, nadmierna płynność kadr, absencja, niezadowolenie pracowników

2. Przyczyny wymienionych problemów:

   1. Nieuwzględnienie potrzeb psychospołecznych uczestników organizacji

   2. Zwalczanie przez kierownictwo grup nieformalnych

3. Sposoby rozwiązywania problemów: Modyfikowanie postaw kierownictwa, manipulacje socjotechniczne, działalność socjalna

4. Rozpatrywane czynniki (zmienne):

   1. Postawy kierowników i pracowników szeregowych

   2. Potrzeby i motywacja do pracy

   3. Hierarchia prestiżu

   4. Społeczne role organizacyjne

5. Baza teoretyczna: socjologia, psychologia, antropologia

WZORCE ZARZĄDZANIA-IZOMORFIZM rozwiązań w sferze organizacji i zarządzania.

Wzorzec zarządzania to każde utrwalone rozwiązanie organizacyjne, stosowane w wielu organizacjach, cechujące się wysokim poziomem legitymizacji.

Wyjaśnienie izomorfizmu organizacyjnego (upodobnianie się organizacji) dostarcza teoria neoinstytucjonalna odwołując się do 3ch mechanizmów:

• Przymusu (źródłem jest to prawo, kompetencje władcze ciał zwierzchnich)

• Nacisków normatywnych (wynik instytucjonalizacji i standaryzacji zachowań w ramach profesji)

• Naśladownictwa ( wzmacniającego się wraz ze wzrostem niepewności otoczenia, niejednoznaczności celów, słabego zrozumienia rozwoju technologii- służą nie byle podnoszeniu efektywności działań, ale ich wyższej legitymizacji)

Przyczyny naśladownictwa to:

• Wprowadzanie rozwiązań sprawdzonych (lub uważanych za takie) w innych organizacjach

• Upodobnienie się do innych, lepiej postrzeganych organizacji

• Obawa przed utratą pozycji konkurencyjnej

Cykl życia w odniesieniu do 5ciu mód zarządzania (koncepcji):

1. Odkrycie- rozpoczyna się publiczne zainteresowanie modą. W literaturze pojawiają się bardzo wczesne artykuły.

2. Burzliwa akceptacja- moda zaczyna być bardzo popularna

3. Trawienie- rozpoczynają się krytyczne sugestie, że moda nie jest takim panaceum jakim się wydawała być

4. Rozczarowanie- jest bardziej rozpowszechnione rozpoznanie, że istnieje problem z modą

5. Twardy ogryzek(rdzeń)- tylko zagorzali kibice są lojalni wobec mody

Podczas etapu d) następna moda rozpoczyna zawracać na siebie uwagę organizacji przyśpieszając podupadanie obecnej mody. Nie oznacza to, że moda zawsze ginie całkowicie.