1. WSPÓŁCZESNE KONCEPCJE ZARZĄDZANIA

1. Przedstaw istotę i główne założenia TQM.

TQM(TOTAL QUALITY MANAGEMENT) - KOMPLEKSOWE ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ, koncepcja budowania przewagi konkurencyjnej oparta na wszechstronnym doskonaleniu jakości. Ma 4 zasady:

• jakość to główny cel działania przedsiębiorstwa,

• jakość to zadanie każdego w przedsiębiorstwie,

• jakość dotyczy standardów pracy ludzi, procesów, systemów,

• jakość to zapobieganie wadom, a nie ich wykrywanie.

Różne wymiary jakości: wyniki, cechy, niezawodność, zgodność, trwałość, łatwość obsługi, estetyka, postrzegana jakość.

Wyznaczniki koncepcji TQM:

- efektywność

- produktywność (człowiek podnosi poziom swoich działań)

- zespołowość

- zorientowanie na klienta

- elastyczność

- zmiany

Narzędzia stosowane w TQM:

1. Cykl podstawowych operacji menedżera ( wyznaczanie celu, organizowanie, motywowanie i informowanie, pomiar, rozwój personelu.)

2. Proces ciągłego doskonalenia (koło Deminga, model P-D-C-A: PLAN, DO-wykonać, CHECK, ACT-działać)

3. Zespołowa technika rozwiązywania problemów „Burza mózgów” (określenie i wybór problemu, analiza przyczyn, wybór i planowanie rozwiązania, wdrożenie rozwiązania, ocena rozwiązania i kontrola efektów)

4. Zarządzanie procesami (koncentracja na doskonaleniu głównego procesu, tak by maksymalnie trafić w potrzeby klienta) np. Business process reengineering

5. Benchmarking (porównywanie wybranych obszarów analizowanego przedsiębiorstwa z tymi samymi obszarami w innych organizacjach). Ma on 4 etapy: PLANOWANIE (zdefiniowanie przedmiotu benchmarkingu, wybór partnera i ustalenie metod zbierania informacji), ANALIZA (określenie luk konkurencyjnych, prognoza przyszłej wydajności), INTEGRACJA (komunikowanie wyników i zapewnienie akceptacji, wyznaczanie celów), REALIZACJA (zdefiniowanie planów działania, wdrożenie działań i kontrola wyników, zdefiniowanie nowych przedmiotów benchmarkingu).

Rodzaje benchmarkingu	Zalety	wady
Wewnętrzny (w ramach organizacji)	-łatwy dostęp do informacji	-zawężone pole udrażniania (widzenia) - uprzedzenia firm
Zewnętrzny (odnoszący się do konkurencji)	- pozyskanie istotnych informacji, względnie wysoka akceptacja załogi -możliwość określenia swej pozycji względem konkurencji	- trudność w dostępie do danych -niebezpieczeństwo kopiowania wąskich branży marketingowej
Funkcjonalny (odnoszący się do firm poza branży)	- względnie wysoka możliwość znalezienia innowacyjnych rozwiązań -zwiększenie udziału załogi w poszukiwaniu nowych idei	- stosunkowo drogie wdrażanie -problem porównywalności - czasochłonna analiza

2. Przedstaw istotę i główne założenia BPR.

BUSINESS PROCESS REENGINEERING – to koncepcja biznesowa polegająca na wprowadzaniu radykalnych zmian w procesach biznesowych. Celem zmian jest osiągnięcie maksymalnej efektywności organizacji oraz redukcja kosztów.

Kategorie reengineeringu: konkurencja (żeby zyskać przewagę należy nastawić się na klientów), klient, zmiany.

Kategorie aksjologiczne: czas, koszty (inwestycje ciągną za sobą koszty, ale te szybko się zwracają), jakość, zadowolenie klienta.

Zasady reengineeringu:

• Różne stanowiska są łączone w jedno.

• Pracownicy podejmują decyzje.

• Kolejne etapy procesu wykonywane są w naturalnym porządku.

• Występuje wiele wersji procesu.

• Praca jest wykonywana w najbardziej dogodnym miejscu.

• Mniej kontroli i sprawdzania.

• Minimaliacja uzgadniania.

• Menedżer prowadzący sprawę służy za jedyny punkt kontraktu.

Fazy reengineering:

1. Gotowość do zmian

   1. Określenie pilnych potrzeb i skłonienie personelu do zaangażowania w zmiany

   2. Tworzenie mapy procesu

   3. Wybór procesów i określenie właścicieli procesów

   4. Określenie wstępnego projektu

2. Diagnoza istniejącego procesu

1. Definiowanie głównych komponentów procesu

2. Zrozumienie potrzeb klienta

3. Identyfikacja wąskich gardeł w procesie

4. Określenie sposobów osiągnięcia założonych celów

1. Przeprojektowanie procesu

1. Identyfikacja potencjalnych innowacji

2. Rozwój wstępnej wizji nowego procesu

3. Identyfikacja poprawy funkcjonowania procesóu

4. Rozwój wizji nowego procesu

1. Przejście do nowego projektu

1. Początek zmiany stylu zarządzania

2. Tworzenie planów oraz zespołów nadzorujących zmiany

3. Testowanie wstępnych rozwiązań

4. Podsumowanie zmian i kontynuacja poprawy procesu.

Podmioty dokonujące reengineeringu: lider, właściciel procesu, zespół reengineeringu, komitet sterujący, car reengineeringu.

Jako przyczyny nieudanych wdrożeń wymienia się:

• Nierealistyczne oczekiwania zarządzających w związku z wprowadzeniem tej koncepcji

• Nieodpowiednie zasoby (ludzkie i finansowe) przeznaczone do realizacji

• Zbyt długi czas realizacji

• Brak odpowiedniego wsparcia ze strony kadry menedżerskiej

• Niewłaściwie określony zespół projektowy

• Nadmierna koncentracja na zmianach technologicznych

• Błędne przekonanie o wymaganiach koncepcji

• Brak stosowania odpowiedniej metodyki zmiany procesów

3. Przedstaw istotę i główne założenia outsourcingu.

Outsourcing - proces nawiązywania współpracy między firmami, polegający na tym, że jedna z nich na zasadach rynkowych dokonuje zakupu od drugiej produktów i usług, które wcześniej były wytwarzane we własnym zakresie. Celem outsourcingu jest wydzielenie ze struktury firmy jej części na zewnątrz, w celu podniesienia efektywności działań firmy i skoncentrowania działań firmy w obszarze swoich najwyższych kompetencji.

Dzieli się na: strategiczny (outsourcing działalności podstawowej) i operacyjny (outsourcing działalności pomocniczej)

Podstawowym pytaniem outsourcingu jest wybór rodzajów i obszarów działalności, które powinny zostać wydzielone na zewnątrz. Są to :

• procesy tradycyjnie realizowane w organizacji,

• obszary posiadające kluczowy charakter ze względu na funkcjonowanie w branży,

• obszary  tworzące teraźniejszą i przyszłą przewagę konkurencyjną,

• obszary intensywnie się rozwijające, pozwalające organizacji zdobywać nową wiedzę.

Elementy działalności: a) podstawowej (logistyka wejścia, produkcja, logistyka wyjścia, marketing, serwis) i pomocniczej (zarządzanie zasobami ludzkimi, infrastruktura organizacji, rozwój technologii, zakupy).

Przyczyny wyboru outsourcungu jako techniki zarządzania:

• dostępu do najlepszych rozwiązań w skali światowej.

• możliwość skoncentrowania się i doskonalenia działalności podstawowej jako głównego procesu

• brak kompetencji w zarządzaniu poszczególnymi obszarami i procesami w przedsiębiorstwie.

• brak niezbędnych zasobów

• możliwość redukcji i kontroli kosztów.

• pozyskanie środków finansowych staje się również przyczyną do outsourcingu

Korzyści:

• koncentrację działań przedsiębiorstwa w wybranej domenie,

• outsourcing wybranych działalności do najlepszych firm w danej branży, znacznie podnosi standard, jakość i prestiż świadczonych usług,

• obniżkę kosztów,

• wzrost umiejętności, kompetencji organizacji w zakresie integracji zewnętrznych usługodawców,

• wprowadzenie nowego porządku w pracy, który wynika z łatwiejszej koordynacji zadań realizowanych w mniejszej ilości jednostek organizacyjnych,

• „odchudza” organizację z jednostek organizacyjnych.

4. Przedstaw istotę i główne założenia outplacementu.

Outplacementu (zwolnienia monitorowane) - jest to program podejmowany przez przedsiębiorstwo oraz firmy i instytucje doradcze polegający na udzieleniu pomocy oraz wsparcia zwalnianym pracownikom w poszukiwaniu nowych możliwości zatrudnienia (wskazania redukowanym pracownikom nowych miejsc pracy, zapewnienie fachowego doradztwa personalno–psychologicznego, przygotowania do profesjonalnej autoprezentacji)

Skutki zmian personalnych w firmach: (obniżenie efektywności pracy w firmie, niekorzystnie postrzeganie możliwości dalszego rozwoju w firmie przez zostających pracowników, obniżanie się morale pracowników, rozpowszechnianie niesprzyjających opinii o firmie)

Kluczowe etapy:

1. Analiza koniecznych przesunięć i redukcji stanowisk pracy.

2. Weryfikacja pracowników pod względem ich przydatności dla przedsiębiorstwa funkcjonującego w zmiennym kształcie.

3. Komunikowanie zamierzeń przesunięć i redukcji.

4. Opracowanie i określenie zestawu działań związanych z plasowaniem pracowników.

5. Kontrolowanie procesu outplacementu.

6. Przeprowadzanie niezbędnych korekt w polityce outplacementu.

Czynniki wpływające na powodzenie:

• planowanie długookresowe procesu outplacementu,

• otwartą komunikację pomiędzy stronami outplacementu,

• angażowanie profesjonalnych, wyspecjalizowanych firm doradczych,

• zabezpieczenia finansowe uwzględniające zaplanowane wydatki,

• dokonanie outplacementu i  redukcji pracownikóww odpowiednim czasie,

• dostosowanie programu outplacementu do specyfiki firmy i branży oraz zwalnianych osób,

• monitorowanie pracy konsultantów, doradców zewnętrznych,

• unikanie publicznych rozpraw sądowych, polemiki na łamach prasy i dyskusji w obliczu podmiotów niezaangażowanych w formalny proces outplacementu.

5. Przedstaw istotę i główne założenia organizacji uczącej się.

ORGANIZACJA OPARTA NA WIEDZY (learning organization) – Rozwój kadry w organizacji opartej na wiedzy interpretowany jest jako rozwój umiejętności uczenia się i zdobywania kompetencji. Proces uczenia się jest nieustanny, gdyż trwa całe życie i zmienny, gdyż częstokroć ucząc się  tego samego osiągamy coraz to inne efekty. Głównym podmiotem w organizacji samouczącej się jest zespół zaangażowanych pracowników, który w swojej pracy wykorzystuje efekt synergii działań.

Cechy wyróżniające organizacji uczącej się

• uczenie się na błędach,

• ciągły trening personelu oraz planowe szkolenia,

• rozwój personelu kierowany przez kierownictwo,

• delegowanie uprawnień i decentralizacja,

• podejmowanie ryzyka, zachęcanie do eksperymentowania,

• częste przeglądy procedur działania,

• poszukiwanie sposobów zwiększenia skuteczności pracy,

• podejmowanie decyzji na podstawie faktów,

• ścisła współpraca między wydziałami.

P. Senge proponuje w swojej koncepcji zintegrować pięć dyscyplin: myślenia systemowego, mistrzostwa osobistego, tworzenia modeli myślowych, budowania wspólnej wizji i zespołowego uczenia się (Wskazują one sposoby w jaki myślimy, czym się kierujemy w planowaniu i działaniu, jakie są potrzeby współczesnych ludzi, jak współdziałamy i uczymy się z innymi.)

a) MYŚLENIE SYSTEMOWE - zakłada badanie i prognozowanie zachowań dynamicznych procesów, a nie pojedynczych zdarzeń i działań. Z kolei działania statyczne są elementem badawczym i częścią całego systemu. Najważniejszą zasadą  jest zasada wzmocnienia (poszukiwanie takiego miejsca w systemie, w którym przyłożenie niewielkiej siły spowoduje większy i niewspółmierny efekt ulepszenia.) np. zauważono w polityce kosztów jakości, że wystarczy nieznacznie zwiększyć koszty zapobiegania, a koszty braków i zapewnienia jakości wyraźnie się zmniejszą

b) MISTRZOSTWA OSOBISTEGO,

c) TWORZENIA MODELI MYŚLOWYCH - związane są ze sposobem w jaki spoglądamy i oceniamy otaczającą nas rzeczywistość, dbają o to by jej nie zniekształcać

d) BUDOWANIA WSPÓLNEJ WIZJI

e) ZESPOŁOWEGO UCZENIA SIĘ

Koncepcja D.A. Garvina buduje przewagę organizacji poprzez ciągłe zdobywanie wiedzy rozumianej jako ogół wiadomości zdobytych przez naukę, eksperymentowanie i doświadczenia.

Najważniejsze cechy organizacji: zdolnością do uczenia się, zdolnością tworzenia wiedzy, generowania innowacyjności.

Kluczowe działania organizacji opartych na wiedzy: eksperymentowanie, nauka z własnych doświadczeń, problemowe postrzeganie procesów zachodzących w organizacji, nauka z innych doświadczeń i dystrybucja wiedzy.

6. W jaki sposób globalizacja gospodarki światowej wpływa na zarządzanie przedsiębiorstwem?

Rynek stopniowo poszerzał się, z lokalnego, przez krajowy do całego świata lub znacznych jego obszarów. Wyznaczenie czynników według których przedsiębiorstwa będą ze sobą konkurować stało się o wiele trudniejsze. Otoczenie jest bardzo dynamiczne, charakteryzuje je ogromna zmienność. Zagraża to istniejącym strukturom. Coraz więcej czynników zewnętrznych decyduje o sprawności funkcjonowania przedsiębiorstwa. Musi się ono dostosować do szybko zmieniających się potrzeb społecznych, sformalizowanych w przepisach i regułach. Ważna jest także informatyzacja gospodarki i społeczeństw, powszechny dostęp do informacji sprawia że zwiększa się świadomość istnienia substytutów danych dóbr i usług. Nowoczesne przedsiębiorstwo musi uwzględniać otwartość systemów, kompleksowość postrzegania problemów, kreatywność w postępowaniu oraz działania nakierowane na przyszłość. Jakość staje się ważniejsza od ilości, zmienia się także podejście do człowieka. Nie postrzega się go jedynie jako „ręce do pracy”, jest on jednostką przedsiębiorczą o ogromnym potencjale. Zwiększa się zapotrzebowanie na usługi i pracę umysłową.

7. Jak Twoim zdaniem wyglądać będzie organizacja przyszłości (np. za 50 lat)?

- wytwarzanie dóbr będzie w znacznym stopniu zautomatyzowane

- Znacznie zwiększy się zapotrzebowanie w firmach na pracowników umysłowych, którzy będą projektować systemy i maszyny, ulepszać je i zarządzać ich obsługą.

- Zmniejszy się zapotrzebowanie na pracowników fizycznych, większość prac wykonywać będą maszyny

- Nowoczesne technologie informacyjne pozwolą usprawnić i zrewolucjonizować procesy logistyczne, możliwa będzie optymalizacja wielkości zapasów, kosztów transportu i wytwarzania a co za tym idzie także kosztów ogólnych.

- system motywowania bazować będzie na ludzkiej potrzebie rozwijania się

- Przedsiębiorstwa będą maksymalizować jakość uług i wytwarzanych dóbr

8. Wskaż różnicę pomiędzy TQM a ISO.

Różnica między TQM a ISO 9000 wynika z samego podejścia do zarządzania jakością i możliwością rozwoju. ISO 9000 jest zbiorem wymagań technicznych i przedsięwzięć organizacyjnych. Natomiast TQM ma o wiele większy zakres oddziaływania przez kompleksowe sterowanie i możliwość rozwoju wieloletniej strategii firmy. TQM obejmuje wszystkie, szeroko pojęte wysiłki organizacji, włączając pracowników, dostawców i klientów, służące ciągłemu doskonaleniu jakości produktów i procesów, aby wyjść naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom klientów.

9. Jakie kierunki przeobrażeń strukturalnych możemy zaobserwować analizując ewolucję praktyki zarządzania na świecie?

Przedsiębiorstwa stają się coraz bardziej elastyczne, a produkcja w coraz większym stopniu zautomatyzowana. Zwiększa to zapotrzebowanie na pracowników umysłowych i usługi.