PRAWO KONSTYTUCYJNE 10.11.2010

SYSTEM KANCLERSKI

Konstytucja RFN pochodzi z 1949 roku. Ustrojodawca niemiecki opierał się na różnych przesłankach. Niemałe znaczenie miały tu doświadczenia z funkcjonowaniem ustroju konstytucyjnego Republiki Weimarskiej, z drugiej zaś rozwiązania zastosowane w dobie III Rzeszy. W systemie kanclerskim szerokie uprawnienia posiada kanclerz, jako głowa rządu. Wiąże się to z osłabioną pozycją prawną prezydenta. Zachowuje on wprawdzie prawo rozwiązania parlamentu, ale nie może tego uczynić w każdym momencie, lecz w chwilach określonych ściśle przez konstytucję. Innym dość charakterystycznym rozwiązaniem systemu kanclerskiego jest konstruktywne wotum nieufności.

SYSTEM PREZYDENCKI

Swój pierwowzór wywodzi ze Stanów Zjednoczonych, a konkretnie z konstytucji USA z 1787 roku. Mimo upływu takiego okresu czasu jest ona w tym kraju aktualna. W praktyce wiele elementów uległo zmianie. Pierwszą z charakterystycznych cech jest skupienie egzekutywy w jednej osobie. Prezydent USA posiada uprawnienia głowy państwa i głowy rządu. Prezydent pochodzi z wyborów powszechnych, które składają się na kilka etapów. Nie posiada on inicjatywy ustawodawczej. Administracja prezydencka to zbiór wysokich urzędników (sekretarze stanu), którzy podlegają prezydentowi. Jej członkowie nie mogą być członkami legislatywy. Inną z charakterystycznych cech systemu prezydenckich jest hamowanie zapędów egzekutywy i legislatywy. Działa on w warunkach dwupartyjności. Nie są one pod względem programowym jednolite.

SYSTEM PARLAMENTARNO-KOMITETOWY

W pełnej postaci występuje obecnie w Szwajcarii. Pierwszą cechą, jaką odróżnia ten system jest preponderancja parlamentu. Jest on najważniejszym czynnikiem ustrojowym. Podlega mu rząd i prezydent. Istnieje kreacyjna zależność między władzą wykonawczą a ustawodawczą. Zarówno o obsadzie rządu, jak i urzędu prezydenta decyduje parlament. Ministrami zostaję przedstawiciele wszystkich opcji politycznych, jakie wchodzą w skład parlamentu, jednak w odpowiedniej proporcji (decyduje wynik wyborów). Parlament wpływa na politykę rządu – ma prawo formułowania dyrektyw, które są dla rządu wiążące. Rząd ma bardzo słaby wpływ na parlament. Świadczy o tym prawo inicjatywy ustawodawczej i prawo zwołania posiedzenia parlamentu. Żaden organ nie może rozwiązać parlamentu, może to dokonać on sam w drodze samorozwiązania. Prezydent ponosi odpowiedzialność polityczną przed parlamentem.

SYSTEM MIESZANY/PÓŁPREZYDENCKI/SEMIPREZYDENCKI

Ukształtował się w czasach V Republiki Francuskiej. Konstytucja tegoż państwa była odpowiedzią na parlamentarno-gabinetowe praktyki III i IV Republiki Francuskiej. Według założeń tego systemu prezydent posiada wiele prerogatyw. Dysponuje on prawem weta ustawodawczego. Powołuje skład rządu. Rząd ten nie musi starać się o inwestyturę (wniosek o wotum zaufania). Może on działać w warunkach wielopartyjności. Nie jest to układ klasyczny, ale dwublokowy. _­