Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna

Zdrowie to stan pełnego dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego, społecznego a nie wyłącznie brakiem choroby lub niedomagania. (wg. WHO)

Zarzuty do tej definicji:

• Statyczność- nie możemy być tylko zdrowi albo tylko chorzy, przemieszczamy się na tej płaszczyźnie

• Brak aspektu duchowego zdrowia

• Nieprecyzyjność sformułowania „dobrostan”- dla każdego to znaczy cos innego

• Pojmowanie zdrowia jako stanu idealnego jest „mirażem”- każdy interpretuje to inaczej

Pierwsza rewolucja zdrowia

Jednostka

• biorca działań na rzecz zdrowia

Działania

• środowisko bytowania

• rozwój medycyny naprawczej

• edukacja zdrowotna

Efekty

• wydłużanie śr. Długości życia populacji

Poprawa zdrowia populacji

• eliminowanie czynników ryzyka

• leczenie chorób

• mechaniczne traktowanie zdrowia

Druga rewolucja zdrowotna

Jednostka

• Uczestnik działań na rzecz zdrowia

Działania

• Kształtowanie nawyków i zachowań prozdrowotnych

Efekty

• Wydłużenie śr. Długości życia populacji i poprawienie jakości życia populacji

Poprawa zdrowia populacji

• Podnoszenie potencjału zdrowia

• Holistyczne traktowanie zdrowia

Promocja zdrowia- to proces umożliwiający każdemu człowiekowi zwiększenie oddziaływania na własne zdrowie, w sensie jego poprawy i utrzymania. To połączenie działań edukacyjnych i różnego rodzaju wsparcia.

• Profilaktyka- przeciwdziałanie, zapobieganie

• Edukacja zdrowotna- zdobywanie informacji, nawyków, zachowań, tworzymy warunki do odpowiedniej edukacji, stawiamy cele.Odnoszenie sukcesów w promocji zdrowia w istocie zależy od aktywnego

Funkcjonują trzy modele edukacji zdrowotnej:

• Model zorientowany na chorobę

  • Najbardziej odległy od idei promocji zdrowia

  • Przyjmuje za swój główny cel zapobieganie jednostkom chorobowym

  • Jest mało efektywny w przypadku osób młodych, dla których perspektywa zaburzeń zdrowotnych nie jest wystarczającym argumentem

• Model zorientowany na czynniki ryzyka

  • Zapobiega kilku chorobom jednocześnie, zakłada współpracę interdyscyplinarną

  • Koncentruje się na problemie unikania zaburzeń, a nie uwzględniania zwiększenia potencjału zdrowia pozytywnego nie do końca jest spójny z ideą promocji zdrowia

• Model zorientowany na zdrowiu

  • Podejście holistyczne

  • Dotyczy trwałego oddziaływania w sferze zmiany zachowań, gdzie głównym celem jest budowanie i wdrażanie kompleksowych programów edukacji zdrowotnej ukierunkowane na kluczowe dla kształtowania zdrowia czynnikach

Model edukacji zdrowotnej ze względu na typy relacji między nadawcą i odbiorcą informacji

• Edukacja autorytatywna- instruktarz, precyzyjne wskazówki co do tego co powinno być zrobione, a czego należy unikać, aby nie stracić zdrowia

• zaangażowania się w tym proces kompetencyjnej ludności, wyposażonej we właściwą wiedzę i umiejętności.

• Polityka zdrowotna- rząd prowadzi politykę

Edukacja zdrowotna

1. Funkcjonują trzy modele edukacji zdrowotnej:

• Model zorientowany na chorobę

  • Najbardziej odległy od idei promocji zdrowia

  • Przyjmuje za swój główny cel zapobieganie jednostkom chorobowym

  • Jest mało efektywny w przypadku osób młodych, dla których perspektywa zaburzeń zdrowotnych nie jest wystarczającym argumentem

• Model zorientowany na czynniki ryzyka

  • Zapobiega kilku chorobom jednocześnie, zakłada współpracę interdyscyplinarną

  • Koncentruje się na problemie unikania zaburzeń, a nie uwzględniania zwiększenia potencjału zdrowia pozytywnego nie do końca jest spójny z ideą promocji zdrowia

• Model zorientowany na zdrowiu

  • Podejście holistyczne

  • Dotyczy trwałego oddziaływania w sferze zmiany zachowań, gdzie głównym celem jest budowanie i wdrażanie kompleksowych programów edukacji zdrowotnej ukierunkowane na kluczowe dla kształtowania zdrowia czynnikach

1. Model edukacji zdrowotnej ze względu na typy relacji między nadawcą i odbiorcą informacji

• Edukacja autorytatywna-

  • instruktarz, precyzyjne wskazówki co do tego co powinno być zrobione, a czego należy unikać, aby nie stracić zdrowia

  • powinien być łączony z prewencja wtórną i oddziaływaniem na grupy ryzyka

• edukacja uczestnicząca

  • wymiana wiedzy między ekspertem a pacjentem który chce podzielić się z nami swoją wiedzą (np.o swoich warunkach życia) pragnie porady

  • wążemy go z prewencja pierwotną, chcemy zmienić jakieś zachowania

• edukacja promująca

  • oparta na wspólnym i wzajemnym działaniu

  • ważny jest tu klimat edukacji sprzyjający współpracy

Podstawowe techniki w procesie zmian zachowań dotyczących zdrowia

• Dostarczanie adekwatnych informacji

• Perswazja używana w celu motywowania

• Uczenie umiejętności praktycznych

• Interakcje ze środowiskiem w celu uzyskania wsparcia społecznego i tworzenia warunków dla zmian

Pozytywne efekty edukacji zależa od

• Środowiska

• Przestrzegania zasad nauczania

• Kwalifikacji i stopnia zaangażowania a także autorytetu wzorów osobowych prowadzących proces edukacji

• Powszechnej zgodności dostarczanych informacji

Warunki edukacji zdrowotnej:

• Poznanie stopnia wiedzy o zdrowiu i określeniu potrzeb w dziedzinie edukacji- diagnoza

• Zbadanie postaw i zachowań zdrowotnych

• Znajomość oczekiwań, zainteresowań, matywacji, zdolności odbiorcy treści

• Adekwatne do potrzeb osób edukowanych- sformuowanie celów

• Planowanie uwzgledniające możliwości realizacji zadań

• Stosowanie adekwatnych metod które wplywaja na emocje, świadomość, i motywacje

Sukces w działaniach uzależniony jest od

• Motywacji

• Argumentacji

• Sprawności uczenia się pacjenta

• Sposobu przekazywania informacji

• Doboru właściwych metod

Aktywnośc odbiorcy treści jest uzależniona od następujących motywów:

• Społeczny- chęć niesienia pomocy, potrzeba kontaktu

• Poznawczy

• Osobisty- chęć zysku