ROZWÓJ IDEI PROMOCJI ZDROWIA

WYDARZENIE

1974 Marc LaLonde (Kanada )-dokument

"Nowa perspektywa dla zdrowia

Kanadyjczyków"

Prekursor działań w zakresie promocji zdrowia

Stan zdrowia społeczeństw jest zły!!

Promocja zdrowia jest tańszą metodą niż działania medycyny

naprawczej!!!

ROZWÓJ IDEI PROMOCJI ZDROWIA

1978 Ałma Ata - Światowe Zgromadzenie Zdrowia
(nacisk na podstawową opiekę zdrowotną i

podjęcie działań prozdrowotnych na szeroką
skalę)

ROZWÓJ IDEI PROMOCJI ZDROWIA

Ałma Ata

Po raz pierwszy pojawiło się oficjalnie określenie –

„promocja zdrowia”, w dokumencie

Zgromadzenia WHO: „Zdrowie dla

wszystkich”:

zdrowie nie powinno być przywilejem lecz

prawem dla wszystkich ludzi naszego globu, a

rządy poszczególnych krajów powinny stworzyć

do tego warunki

ROZWÓJ IDEI PROMOCJI ZDROWIA

1986 Ottawa Pierwsza Międzynarodowa

Konferencja Promocji Zdrowia.

Za podstawowe warunki życiowe i źródła dla

zachowania zdrowia uznano:



pokój



poczucie bezpieczeństwa



kształcenie



odżywianie



zarobki

ROZWÓJ IDEI PROMOCJI ZDROWIA

Karta Ottawska- ,,Konstytucja’’ Promocji Zdrowia -

określa działania promocji zdrowia jako:

wspierające, broniące i umożliwiające zachowanie

zdrowia

Określa strategię promocji zdrowia:



Określenie polityki zdrowia publicznego



Tworzenie środowisk wspierających



Wzmocnienie działań społecznych



Rozwijanie umiejętności osobniczych



Reorientacja świadczeń zdrowotnych

ROZWÓJ IDEI PROMOCJI ZDROWIA



1989 Adelajda (Australia)



1991 Sundsvall (Szwecja)



1997 Dżakarta (Indonezja)



2000 Meksyk



Polska

–

1992 r

.: Pierwsza Krajowa Konferencja Promocji

Zdrowia



1985 Światowa Organizacja Zdrowia opracowała 38 zadań dla

poprawy zdrowia ludności" Zdrowie dla Wszystkich",



1993, 1996, nowelizacja NPZ. Narodowy Program Zdrowia

2006-2015



1 ..... jest to proces umożliwiający ludziom
kontrolę nad własnym zdrowiem poprawianie go.
(Ottawa 1986)



2 ..... jest nauką i sztuką pomagania ludziom w
dążeniu do optymalnego zdrowia poprzez zmianę
stylu życia (American Journal of Health
Promotion).



..... działanie społeczne i polityczne na poziomie

indywidualnym i zbiorowym, którego celem jest

podniesienie stanu świadomości zdrowotnej

społeczeństwa, krzewienie zdrowego stylu

życia i tworzenie warunków sprzyjających

zdrowiu.



Jest to proces aktywizacji społeczności

lokalnych, polityków, profesjonalistów i laików,

podejmowanej dla osiągnięcia trwałych zmian

zachowań( redukcji zachowań będących

czynnikami ryzyka i rozpowszechniania

zachowań prozdrowotnych) (WHO 1993).



Definicja amerykańska:
Promocja zdrowia jest połączeniem działań
edukacyjnych oraz różnego rodzaju wsparcia:
środowiskowego, społecznego, politycznego,
ekonomicznego i prawnego, sprzyjających
zdrowiu.

 



Celem promocji zdrowia jest pomnażanie rezerw
i potencjału zdrowotnego ludzi.

Edukacja zdrowotna

Edukacja zdrowotna:

To trwały stan uczenia się, który umożliwia ludziom
indywidualnie oraz grupie społecznej,
podejmowanie dobrowolnych decyzji w zakresie
modyfikowania zachowania i zmiany warunków
środowiskowych w sposób, który przyczynia się do
wzmocnienia zdrowia.

Cechy:
-       zmiana sposobu myślenia o zdrowiu w sensie

jego promowania

-       zwiększenie skuteczności oddziaływania i

kontroli nad własnym zdrowiem



Promocja zdrowia jest problemem bardziej
złożonym niż edukacja zdrowotna.

 



Edukacja zdrowotna jest pojęciem szerszym od
pojęcia wychowanie zdrowotne, gdyż dotyczy
nie tylko podmiotu wychowania (ludzi) ale
również środowiska w którym oni żyją i tworzą.

Wychowanie zdrowotne = oświata sanitarna =

oświata zdrowotna = wychowanie higieniczne

 
Wychowanie zdrowotne, to:
-       całościowa dojrzała postawa wobec zdrowia
-        kultura życia codziennego, której podstawą

jest szeroko pojęta higiena (osobista,

żywienia, pracy, wypoczynku,

psychiczna).

 
 
 

Szczeble wychowania zdrowotnego wg Demela:



     małego dziecka (heteroedukacja) – mycie się,
mycie rąk, owoców itp.



     okresu pokwitania (autoedukacja) –
zainteresowanie własnym ciałem, wyglądem,
sprawnością, wiedza o własnym organizmie



     okresu dojrzałego (heteroedukacja odwrócona) –
wychowanek zaczyna sam wychowywać innych

 

Wychowanie zdrowotne:

= uczenie ludzi jak mają modyfikować swoje zachowania

(w celu wzmocnienia zdrowia)

Edukacja zdrowotna:

= ……………………. + (oraz) zmieniać warunki

środowiskowe (………………………)

Promocja zdrowia:

= …………………….. + ………………… + połączone z

wsparciem: środowiskowym, społecznym,

politycznym, ekonomicznym i prawnym

(…………………….)

Profilaktyka:

- Profilaktyka, czyli prewencja – to działanie

zapobiegawcze, głównie medyczne, skierowane

przeciwko chorobom.

 Uwaga!
- Promocja zdrowia – to działanie w

kierunku zachowania zdrowia.

 

 

 
Różnice pomiędzy prewencją a promocją zdrowia:

- Podejście prewencyjne:

- Punkt wyjścia - Choroba
- Cel - Uniknięcie choroby

-

Grupa oddziaływania - Grupa szczególnego ryzyka

- Podejście promocyjne:
- Punkt wyjścia - Zdrowie
- Cel - Pomnażanie rezerw i potencjału zdrowia
- Grupa oddziaływania - Cała populacja

 

Podział prewencji:

   

  *

Prewencja pierwotna – I st. – starania

zmierzające do zmniejszenia
prawdopodobieństwa zachorowalności poprzez
przeciwdziałanie szkodliwym warunkom, zanim
będą zdolne wywołać chorobę

     

**

Prewencja wtórna – II st. – stosowana jest

gdy wykryte zostaną wczesne symptomy choroby.
Jej celem jest powstrzymanie choroby.

 

POZIOMY PROMOCJI ZDROWIA



Poziom środowiskowy-oddziaływanie na
środowisko życia i pracy ( zdrowe miasta,
zdrowy dom)



Poziom społeczny-oddziaływanie na grupy
społeczne i inne elementy struktury społecznej.
Tworzenie i programowanie nowych,
sprzyjających zdrowiu wzorców i standardów
zachowań (reklama, polityka fiskalna, zmiany w
ustawodawstwie i działania edukacyjne.)

POZIOMY PROMOCJI ZDROWIA



Poziom organizacyjny (instytucjonalny) -
instytucje jako ośrodki promocji zdrowia
(zdrowa szkoła, zdrowy szpital).



Poziom indywidualny - zmiana zachowań
jednostek i kształtowanie ich zdrowego stylu
życia (główna sfera działań).

ELEMENTY SKŁADOWE PROMOCJI

ZDROWIA



Edukacja zdrowotna



Zapobieganie chorobom



Ochrona zdrowia

Strategia promocji zdrowia:



Integralna - tj. zawierająca wiele elementów, lecz
wewnętrznie spójna, by realizować cel nadrzędny
- wzmacnianie zdrowia



Wielosektorowa- nie może zamykać się w kręgu
działań tylko medycznych, politycznych czy
ekonomicznych, lecz musi przekraczać
tradycyjne granice sektorów i łączyć je dla
wspólnego dobra

Strategia promocji zdrowia:



Całościowa - tj. obejmująca wszystkie ważne
determinanty zdrowia i choroby



Aktywizująca - zapewniająca aktywny
współudział jednostek i społeczności w realizacji
i programów



Mobilizująca zasoby - czyli różnego rodzaju
środki realizacji celów

Rola personelu medycznego wg. N.

Bracht:



Na poziomie klinicznym - dostarczenie pacjentom
informacji o zachowaniach prozdrowotnych i
szkodzących zdrowiu



Na poziomie społeczności lokalnej - udział w
pracach komitetów społecznych, organizacji
dobrowolnych i samopomocowych



Na poziomie osobowościowym - jest to
przyjmowanie zdrowego stylu życia (wzór)

Cele promocji zdrowia

:



Zmniejszenie zachorowalności i
przedwczesnej umieralności.



Redukcja czynników ryzyka



Zmiana zachowań zdrowotnych



Zmniejszenie absencji chorobowej



Obniżenie kosztów opieki zdrowotnej. Lepsze
standardy organizacyjne



Wzrost wiedzy społeczeństwa o czynnikach
wpływających na zdrowie

Współczesne pojęcie systemu ochrony zdrowia jest

konsekwencją globalnej koncepcji zdrowia,

która została podana w 1974 r. przez M.

Lalonda – kanadyjskiego ministra zdrowia.

Wg amerykańskiego teoretyka G.E.A

Devera, nakłady finansowe ponoszone przez
państwo i zaangażowanie aktywności społecznej
na każdą z wyżej podanych sfer nie są adekwatne
do ich potencjalnego wpływu na rzeczywisty stan
zdrowia populacji.

Dever stwierdził, że:
- system opieki zdrowotnej pochłania aż ok. 90%

z całkowitych nakładów na ochronę zdrowia a ma

tylko ok.10% wpływ na redukcję umieralności!

 -   nakłady na kształtowanie stylów życia i

edukacja zdrowotna pochłaniają zaledwie ok. 1,5%

nakładów a mają ok. 40% wpływ na obniżenie

umieralności

-   nakłady finansowe na ochronę środowiska

naturalnego człowieka – 1,5%, posiadają ok. 20%

potencjalny wpływ na redukcję umieralności

Uniwersalna strategia WHO, programy Rady
Europy i Wspólnoty Europejskiej a także narodowe
programy zdrowia, przesuwają ciężar gatunkowy na
działania kształtujące style życia oraz
proekologiczne kosztem medycyny naprawczej.

W coraz większym stopniu do tych działań

angażowane są instytucje z poza systemu opieki
zdrowotnej.

 



Światowa Deklaracja Zdrowia – Zdrowie 21 –

Zdrowie dla Wszystkich w XXI wieku

, jej

najbardziej istotnym elementem jest określenie

kierunków działań w zakresie polityki zdrowotnej.

Kraje członkowskie WHO są zobowiązane do

podejmowania działań w celu odwrócenia i

powstrzymania pogarszających się trendów w

stanie zdrowia ludności.



Dla Regionu Europejskiego ustalono 21 zadań,

czyli kwintesencję polityki europejskiej w ochronie

zdrowia dające możliwości poprawy stanu zdrowia

populacji i redukcji ryzyka zdrowotnego.

21 zadań dla Regionu Europejskiego

:

1.

Porozumienie na rzecz zdrowia w Regionie
Europejskim – wyrównanie szans
zdrowotnych.

2.

Równość w zdrowiu.

3.

Zdrowy start życiowy - zdrowie od urodzenia.

4.

Zdrowie młodych ludzi.

5.

Zdrowie ludzi starszych.

6.

Poprawa zdrowia psychicznego.

o:

7.

Redukcja chorób niezakaźnych.

8.

Redukcja urazów powstałych w wyniku
przemocy i wypadków.

9.

Zdrowe i bezpieczne środowisko
naturalne.

10.

Zdrowszy tryb życia.

11.

Redukcja skutków nadużywania alkoholu,
palenia tytoniu i zażywania narkotyków.

12.

Tworzenie przyjaznego zdrowiu otoczenia.

13.

Tworzenie przyjaznego zdrowiu otoczenia.

14.

Wielosektorowa odpowiedzialność za
zdrowie.

15.

Zintegrowany sektor zdrowia.

16.

Zarządzanie jakością opieki zdrowotnej.

17.

Finansowanie świadczeń zdrowotnych i
alokacja środków.

18.

Rozwijanie kadry pracowniczej w opiece
zdrowotnej.

19.

Badania naukowe i wiedza na rzecz
zdrowia.

20.

Pozyskiwanie partnerów do zdrowia.

21.

Założenia strategii i polityki zdrowia dla
wszystkich

W 1990 roku w odpowiedzi na strategię Światowej

Organizacji Zdrowia

"Zdrowie dla wszystkich w 2000 roku",

opracowano w Polsce,

po raz pierwszy,

Narodowy Program Zdrowia (NPZ).

Była to pierwsza próba zjednoczenia wysiłków różnych

resortów, instytucji centralnych, organizacji

pozarządowych oraz społeczności lokalnych wokół ochrony,

utrzymania i poprawy zdrowia społeczeństwa.

NPZ 2006-2015

1990 r. – pierwsza wersja
Nowelizacje NPZ :



1993 - 1995



1996 – 2005



2006 – 2015 czwarta wersja

Dlaczego NPZ?

„

„

Szanuj zdrowie, bo jak nie, to Cię

Szanuj zdrowie, bo jak nie, to Cię

spotka to co mnie…”

spotka to co mnie…”

(

(

napis na nagrobku na cmentarzu pod

napis na nagrobku na cmentarzu pod

Warszawą , 2005)

Warszawą , 2005)

Korzyści wynikające z
realizacji NPZ

Monitoring prowadzony jest od 1998r.
wykazał:



wzrost przeciętnego dalszego trwania życia,



zmniejszające się zagrożenie ch.u.k. (50% wśród
osób do 45 r.ż.),



obniżenie umieralności okołoporodowej niemowląt
do 7,8/na1000 żywych urodzeń

(w 1991r.-18,2)

Monitoring NPZ

Wykazał:



potrzebę kontynuacji zadań z NPZ 1996 –
2005,



dodania nowych celów np.



dotyczących ludzi starych,



problemów macierzyństwa, i zwiększenia
dzietności polskich małżeństw

Zmiany w układzie NPZ

I.

W podejściu do formułowania celów
wyróżniono grupy wiekowe np.:



kobiety w wieku rozrodczym,



noworodki,



dzieci i młodzież,



populacja w wieku produkcyjnym,



osoby starsze

II.

Wprowadzenie nowej grupy celów operacyjnych

związanych z poprawą działania systemu ochrony
zdrowia w aspekcie jej odbioru społecznego (przesiewy
populacyjne wykonywane przez lekarzy poz)

Powstała po wdrożeniu reform : administracyjnej,

ochrony zdrowia, ubezpieczeń społecznych, edukacji

nawiązuje do:



Światowej Deklaracji Zdrowia, przyjętej, także
przez Polskę, w 1998 r. na Światowym Zgromadzeniu
Zdrowia, w której potwierdzono, że "zdrowie jest
jednym z podstawowych praw jednostki ludzkiej";



Strategii " Zdrowie 21 - zdrowie dla wszystkich w
XXI wieku " - określającej kierunki polityki
zdrowotnej w Regionie Europejskim Światowej
Organizacji Zdrowia.

N P Z 2006-2015

– czwarta

wersja

NPZ – czwarta wersja



Koncepcja zgodna z założeniami programu Unii
Europejskiej

(Decyzja 1400/1997/WE),



Nową strategią zdrowia publicznego
zaproponowaną przez Komisję Europejską
zawartą w Programie Zdrowia Publicznego

Podstawowym warunkiem osiągnięcia celu strategicznego i celów

operacyjnych

N P Z

jest włączenie się do jego realizacji:



wszystkich sektorów gospodarki



organizacji pozarządowych,



organizacji religijnych,



wzmocnienie roli jednostek samorządu terytorialnego- gminy,

powiaty,



Narodowego Funduszu Zdrowia.



wykorzystania środków przekazu społecznego



wykorzystania ,,biznesu dla zdrowia’’-

producentów artykułów

prozdrowotnych dla sportu powszechnego i higieny

Tylko wspólnym wysiłkiem możemy poprawić stan zdrowia Polaków,

a tym samym jakość ich życia.

Dlaczego NPZ ? bo
zdrowie jest



wartością dla jednostki - warunkiem wstępnym dla

dobrego samopoczucia i odpowiedniej jakości życia

(rozumianej jako sprawne funkcjonowanie do późnej

starości, umożliwiające większą wydajność w pracy i lepsze

zarobki oraz satysfakcję z życia),



„Zdrowie jest podstawowym prawem każdego człowieka";



zasobem (bogactwem) dla społeczeństwa - tylko zdrowe

społeczeństwo może tworzyć dobra materialne i kulturowe,

rozwijać się ;



"Dobre zdrowie obywateli jest podstawą zrównoważonego

rozwoju społecznego i gospodarczego Państwa".

N P Z 2006-2015 – pamiętaj!

ZDROWIE NIE JEST NAM DANE RAZ NA ZAWSZE

każdy człowiek powinien starać się swoje

zdrowie:



chronić i utrzymać

-

zapobiegać chorobom

(profilaktyka),



doskonalić

-

umacniać, poprawiać, pomnażać,

zwiększać jego potencjał (promocja zdrowia),



przywracać

-

w przypadku choroby (leczenie i

rehabilitacja).

NPZ ZAWIERA TE TRZY OBSZARY AKTYWNOŚCI

N P Z jest podstawowym elementem polityki zdrowotnej.

Obecna, znowelizowana wersja określa priorytetowe

kierunki działań w Polsce na lata 2006 - 2015 w zakresie:



umacniania zdrowia i wyrównywania różnic terytorialnych i
społecznych poprzez wpływ na styl życia a także
wyrównywania szans osób starszych i niepełnosprawnych,



wczesnego wykrywania i leczenia najczęściej występujących
w odwracalnych ich stadiach ze szczególnym
uwzględnieniem świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej
i pomocy doraźnej w stanach zagrożenia życia,



ochrony zdrowia ludności przed najczęstszymi
zagrożeniami.

Narodowy Program
Zdrowia

NPZ

Zawiera w sobie cele populacyjne wspólne dla innych

specjalistycznych programów promocji zdrowia o

zasięgu ogólnokrajowym np.:



Polkard(Narodowy Program Profilaktyki i Leczenia Chorób

Układu Sercowo-Naczyniowego,



Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych,



Rządowy program polityki zdrowotnej i społeczno –

ekonomicznej prowadzącej do zmniejszenia konsumpcji

tytoniu,



Krajowy Program Zapobiegania Narkomanii,



Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów

Alkoholowych,



Krajowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego,



Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV i Opieki nad

Żyjącymi z HIV i Chorymi na AIDS

Cel
strategiczny

Poprawa zdrowia i związanej z nim

jakości życia ludności”

osiągany przez:



kształtowanie prozdrowotnego stylu

życia społeczeństwa

,



tworzenie środowiska życia, pracy i
nauki sprzyjającego zdrowiu,



Zmniejszanie różnic w zdrowiu i
dostępie do świadczeń zdrowotnych

I. Cele operacyjne ogólne

1.

Zmniejszenie różnic terytorialnych i
społecznych w stanie zdrowia;

2.

Aktywizacja jednostek samorządu
terytorialnego i organizacji
pozarządowych na rzecz zdrowia
społeczeństwa.

1. Zmniejszenie różnic terytorialnych i
społecznych w stanie zdrowia.

Przemiany ekonomiczne i społeczne

-bezrobocie i wykluczenie społeczne

spowodowały różnice w stanie zdrowia

Polaków.

Realizacja celu – inna alokacja środków

wspierająca najsłabsze grupy

populacyjne – stopniowe wyrównywanie

poziomu życia np. poprzez możliwość

dostępu do kształcenia i przerwania

błędnego koła dziedziczenia wiedzy.

2.

Aktywizacja jednostek samorządu terytorialnego i

organizacji pozarządowych na rzecz zdrowia.



Gmina i powiat lepiej identyfikują lokalne
problemy zdrowia publicznego

(mała liczba

mieszkańców, lepsza znajomość specyfiki ekonomicznej
społecznej i kulturowej).



Reforma administracji terenowej z 1999r. nadała
różnym szczeblom samorządowym kompetencje
w zakresie prowadzenia polityki prozdrowotnej

------ zasada ---- wszelkie inicjatywy dotyczące

zdrowia powinny mięć charakter oddolny
wychodzący od wspólnoty obywatelskiej.

cd.



By aktywizować i wzmacniać działania
prozdrowotne na szczeblu lokalnym należy
wspierać nowoczesne środki przekazu
społecznego (internet, gazety, radio,
telewizja).



Wspieranie organizacji pozarządowych w
prowadzeniu nowoczesnej polityki
zdrowotnej

II. Cele operacyjne dotyczące czynników

ryzyka i działania w zakresie promocji zdrowia

3.

Zwiększenie aktywności fizycznej;

4.

Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości

zdrowotnej żywności oraz zmniejszenie

występowania otyłości;

5.

Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia

tytoniu;

6.

Zmniejszenie i zmiana struktury spożycia

alkoholu oraz zmniejszenie szkód zdrowotnych

spowodowanych alkoholem;

7.

Ograniczenie używania substancji

psychoaktywnych i związanych z tym szkód

zdrowotnych;

cd.

8.

Zmniejszenie narażenia na czynniki
szkodliwe w środowisku życia i pracy;

9.

Poprawa stanu sanitarnego kraju;

10.

Zmniejszenie liczby wypadków i
ograniczenie ich skutków;

11.

Promocja zdrowia psychicznego i
zapobieganie zaburzeniom psychicznym.

3. Zwiększenie aktywności
fizycznej

.



Aktywność fizyczna jest elementem osiągania wielu celów
zdrowotnych dotyczących stylu życia tj.: zapobieganie
narkomanii, alkoholizmu, otyłości, wydłuża życie
zawodowe….



Wzrost aktywności fizycznej w NPZ 2005 nie osiągnął
określonego poziomu:



Istnieje dalej wzór ,,sedenteryjnego’’ spędzania czasu
wolnego,



Niski pośredni wpływ na obniżenie umieralności z powodu
ch u k w porównaniu z 1995r. ,



Niski spadek umieralności z powodu raka jelita grubego
(występuje rzadziej u osób aktywnych fizycznie)

cd.



Narastanie odsetka ludzi otyłych,



Zwiększający się w populacji odsetek ludzi
w podeszłym wieku,



Brak dotychczasowego zwrócenia uwagi w
programach NPZ na aktywność fizyczną
osób niepełnosprawnych.

4. Poprawa sposobu
żywienia…..

Korzyści z poprzednich edycji NPZ



Zmiana struktury spożycia tłuszczu,



Zwiększone spożycie owoców

Utrzymanie celu bo:



Większe występowanie chorób żywieniowo zależnych w
porównaniu do krajów członkowskich UE – wyższe wskaźniki
zgonów spowodowanych chuk w tym udarów mózgu i
nowotworów złośliwych,



Częstsze występowanie otyłości u dzieci i młodzieży.

Cel ten pozostaje w ścisłej korelacji z aktywnością fizyczną!

5. Zmniejszenie palenia tytoniu

Palenie tytoniu – najważniejszy poddający się redukcji czynnik

ryzyka chorób sercowo – naczyniowych i nowotworowych.

Sukces

Zmniejszenie palenia wśród mężczyzn.

Dlaczego?



Wprowadzenie ustawy o ochronie zdrowia przed

następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych

1995r.,



Programu polityki zdrowotnej prowadzącej do zmniejszenia

konsumpcji tytoniu 1997r.,



Programy interwencyjne –Światowy dzień beż tytoniu

cd.

Utrzymanie celu



Działania edukacyjne skierowane do kobiet ,

słabiej wykształconych warstw społecznych,



Wprowadzenie programów ukierunkowanych na

ochronę dzieci przed wymuszonym biernym

paleniem tytoniu,



Do palących kobiet w ciąży i młodych matek.

Przez:



Interwencję podstawowej opieki zdrowotnej



Bezpłatne poradnictwo telefoniczne,



Częściowo refundowane leki odwykowe

6. Zmniejszenie spożycia alkoholu…

Szkody



Choroby alkoholozależne,



Zaburzenia zdrowotne członków rodzin
uzależnionych,wypadki drogowe i zawodowe,



Dodatkowa działalność służby zdrowia ok.. 10%.



Umieralność mężczyzn w Polsce 30 000 rocznie,



Wzrost liczby leczonych w psychiatrycznej służbie
zdrowia,



Wzrost liczby leczonych ambulatoryjnie 160
000( wzrost o 70%)

cd.

Służba zdrowia nie rozwiąże problemu!

Cel:
Dążenie do zmniejszenia rzeczywistej

konsumpcji do 6 litrów do roku 2015.



Ograniczenie promocji alkoholu.



Opracowanie programu ograniczenia
dostępności do alkoholu zarówno przez
politykę fiskalną jak i fizyczną dostępność.

7. Ograniczenie używania substancji
psychoaktywnych

.



Wnioski z monitoringu NPZ



Spadek tempa wzrostu oraz stabilizacja
eksperymentowania z narkotykami wśród
gimnazjalistów,



Kontynuacja zmian we wzorach używania
narkotyków w kierunku mniej destruktywnych a w
szczególności zmniejszenia używania w iniekcjach
– nadzieja na ograniczenie zakażeń HIV.



W zakresie podaży brak rezultatów –odwrotnie
dostępność ciągle rośnie

cd



Wzrost popularności narkotyków syntetycznych –
amfetaminy,



Wzrost popularności heroiny przeznaczonej do
palenia,



Wzrost okazjonalnego używania narkotyków,

Należy się spodziewać w przyszłości trendu

wzrostowego

Utrzymanie celu!

8. Zmniejszenie narażenia na czynniki
szkodliwe w środowisku życia i pracy



W 1999r. UE, Europejska Fundacja Nauki i WHO określiły 11
priorytetowych obszarów badawczych zdrowia
środowiskowego dla krajów europejskich np.



Zmiany klimatyczne,



Ubytek ozonu stratosferycznego,



Zanieczyszczenia pyłowe powietrza,



Jakość powietrza pomieszczeń zamkniętych,



Jakość wód i woda pitna,



Ocena ryzyka chemicznego i problemy toksykologiczne…

Nowa strategia przeciwdziałanie UE chorobom zależnym od

zanieczyszczenia środowiska

9. Poprawa stanu
sanitarnego kraju

Nastąpiła poprawa jednak dalej bardzo

Polska odbiega od standardów UE

Możliwości:

Wykorzystanie na ten cel środków z budżetu

UE z tzw. funduszy strukturalnych zarówno

przez władze centralne jak i lokalne.

10. Zmniejszenie liczby
wypadków..



W Polsce liczba zgonów z powodu wypadków
urazów i zatruć wynosi 26-28 tyś rocznie.

Statystyki NPZ:



Wypadki drogowe 50 tyś. Rocznie - w których
ginie 5 tyś. Osób, 60-70 tyś jest rannych; na 100
wypadków ginie 11 osób, wobec wskaźnika UE –
3,5.



Wypadki przy pracy – 86 tyś. W tym 500
śmiertelnych i 1000 ciężkich.



Wypadki uczniów w szkole – 145tyś. W tym 90
śmiertelnych.

cd.

Zanotowano ogólne zwiększenie wszystkich w/w

wypadków w Polsce.

Dotychczasowe działania niewystarczające!



Sukces program GAMBIT (poprawa wypadków
komunikacyjnych)

Cel:
Kontynuacja programu w nowym NPZ i wdrażanie

nowych programów prewencyjnych
ukierunkowanych na wybrane grupy.

11. Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zdrowie psychiczne charakteryzujemy przez dwa wymiary:



Pozytywny( zasoby człowieka umożliwiające radzenie sobie

z trudnościami).



Negatywny (występowanie zaburzeń psychicznych).

W NPZ 2005 oczekiwano zmniejszenia występowania zaburzeń

psychicznych jednak



Wskaźnik zachorowalności zaburzeń psychicznych

zarejestrowanych pierwszorazowo wzrósł o 17%



Wzrost hospitalizacji od 2002r. 0 11%

Grupa zagrożona to młodzież- dziewczynki( depresja,

myśli samobójcze, stres, alkohol, narkotyki,

przemoc)

III. Cele operacyjne dotyczące
wybranych populacji

12.

Poprawa opieki nad matką, noworodkiem
i małym dzieckiem;

13.

Usprawnienie wczesnej diagnostyki
zaburzeń zdrowotnych i czynnej opieki
nad dziećmi i młodzieżą;

14.

Tworzenie warunków do zdrowego i
aktywnego życia osób starszych;

15.

Tworzenie warunków dla aktywnego
życia osób niepełnosprawnych;

12. Poprawa opieki nad matką i dzieckiem

Długookresowa prognoza ZUS potwierdza



Spadek dzietności kobiet,



Obniżenie współczynnika płodności.

POWODY:



Brak stabilizacji ekonomicznej,



Bezrobocie,



Obawa utraty pracy,



Obniżenie skłonności do zawierania małżeństw,



Pogarszająca się sytuacja mieszkaniowa,



Aspiracje edukacyjne.

NAJPIERW NAUKA POTEM PRACA I DOPIERO RODZINA

Przesunięcie wieku urodzenia pierwszego dziecka

13. Usprawnienie wczesnej diagnostyki zaburzeń
zdrowotnych nad dziećmi..

Najczęstsze wady i choroby młodzieży szkolnej:



Wady wzroku,



Próchnica zębów,



Choroby alergiczne,



Nerwice szkolne,



Nadwaga i otyłość,



Bulimia i jadłowstręt,



Zaburzenia statyki ciała.

cd.

Zadania - wczesna interwencja w postaci

badań przesiewowych:



Noworodek –fenyloketonuria, hypotyreoza,

badanie przesiewowe słuchu.



Niemowlęta i dzieci – ocena rozwoju

psychoruchowego, tempa wzrastania, ocena

neurologiczna np. dzieci z mózgowym porażeniem

dziecięcym



Młodzież szkolna- testy przesiewowe.

Zwiększenie roli pielęgniarki środowiskowej.

14. Tworzenie warunków do aktywnego
życia osób starszych

Europa –starzenie się społeczeństwa ( co 7 osoba

ma powyżej 65 lat) zaznacza się ostry spadek

przyrostu naturalnego a wydłuża przeciętna

długość życia.

Cel

Budowanie działań nie tylko na płaszczyźnie

ochrony zdrowia ale edukacji, polityki

zatrudnienia i rynku pracy, zabezpieczenia

społecznego, warunków mieszkaniowych,

bytowych, oraz rozwoju regionalnego.

15. Tworzenie warunków do aktywnego
życia niepełnosprawnym

Zgodnie z wynikami Narodowego Powszechnego Spisu

Ludności i Mieszkań 2005 – odsetek ludzi

niepełnosprawnych w Polsce 14,3%( bardzo wysoki

wskaźnik).



Cel



Dalsza edukacja społeczeństwa ukierunkowana na
obniżenie dyskryminacji ludzi niepełnosprawnych,



Opiekuńcza polityka państwa i jego ustawodawstwa,



Wzmocnienie roli samorządu terytorialnego w zakresie
realizacji potrzeb.

IV. Cele dotyczące działania ze strony
systemu ochrony zdrowia i samorządu
terytorialnego

16.

Poprawa jakości i efektywności usług
świadczonych w ochronie zdrowia;

17.

Rozbudowanie kadr i infrastruktury dla potrzeb
promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej;

18.

Usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej
opieki nad osobami zagrożonymi chorobami
nowotworowymi, układu krążenia w tym udarami
mózgowymi, chorobami układu oddechowego oraz
chorobami narządu ruchu;

19.

Zwiększenie skuteczności zapobiegania chorobom
zakaźnym

16. Poprawa jakości usług w systemie ochrony
zdrowia

Problemy:

1.Rozbieżność pomiędzy oczekiwaniami

społeczeństwa w zakresie świadczeń a

możliwościami ich zaspokojenia.

2.Rozpowszechnianie poglądów, co do

bezduszności i braku wrażliwości systemu

ochrony zdrowia na potrzeby pacjentów.

cd.

Wskaźniki oceny funkcjonowania systemu

ochrony zdrowia wg. WHO:



Wskaźniki zmian sytuacji zdrowotnej
ludności związane z funkcjonowaniem
systemu,



Wskaźniki wrażliwości systemu w odbiorze
pacjenta (podmiot opieki i cenny klient),



Wskaźniki finansowania świadczeń i
procedur.

cd.

Dodatkowe kategorie oceny to:



Szanowanie godności pacjenta,



Przestrzeganie praw pacjenta



Prawa do informacji o swojej chorobie i sposobach leczenia;



Wszechstronnych konsultacji dotyczących leczenia;



Wymóg wyrażenia zgody na badania i leczenie;



Prawo do odmowy leczenia;



Jakość świadczeń pozaterapeutycznych-czystość,
pożywienie;



Wybór świadczeniodawcy i inne.

Ciągłe monitorowanie wskaźników!

17. Rozbudowanie infrastruktury dla potrzeb
promocji zdrowia

Ocena NPZ 2005:



Promocja zdrowia nie uzyskała należytej rangi w

działaniach administracji rządowej,



Odpowiedzialność za edukację zdrowotną

nierównomiernie rozłożona pomiędzy

administrację rządową i samorządową i

delegowana na niższy szczebel bez wsparcia

centralnego,



Brak czytelnych zasad finansowania działalności

prewencyjnej w w dziedzinie promocji zdrowia,



Brak mechanizmów kontroli i nadzoru nad bardzo

licznymi działaniami z zakresu promocji zdrowia.

cd.

Cel
Rozbudowa infrastruktury dla dzialań

promocji zdrowia:



Zwiększenie liczby profesjonalistów,



Instytucji naukowych,



Spójna legislacja i zasady finansowania

18. Usprawnienie wczesnej diagnostyki
chorób……

CHUK – stanowią nadal najważniejszą przyczynę

przedwczesnej umieralności w Polsce – wskaźniki wyższe
niż w krajach UE.

Problemy:



Przedwczesne występowanie choroby niedokrwiennej serca,
( zbyt wolne obniżanie się wskaźnika częstości),



Brak zmniejszania umieralności z powodu udarów mózgu –
niedostateczne przeciwdziałanie prekursorom chorób:
nadciśnieniu tętniczemu i zaburzeniom gospodarki
lipidowej.

CEL
Wprowadzenie trwałego systemu wczesnego wykrywania

chuk(NFZ,POLKARD)

cd.

Zmniejszenie umieralności z powodu raka

piersi do 40% i raka szyjki macicy do 80%

przez populacyjne badania przesiewowe:



mammograficzne,



cytologiczne

19. Zwiększenie skuteczności zapobiegania
chorobom zakaźnym.

Problem;



Gruźlica,



Wirusowe zapalenie wątroby typu B i C.

Nowe zagrożenia:



Gorączka krwotoczna



Choroby prionowe



SARS i utrzymujące się zagrożenie z możliwości użycia broni
biologicznej.

Cel



Wzmocnienie systemu nadzoru,



Uświadomienie konieczności zgłaszania zachorowań przez
lekarzy i placówki.

Za to, że nie stosowałeś prawidłowo drabiny WHO