Kształcenie, dokształcanie, motywowanie urzędników administracji publicznej
Zakres prezentacji:
Dobór kadr w administracji,
Teoria M. Mazura,
Kształcenie i doskonalenie kadr w administracji,
Dokształcanie pracowników,
Wynagrodzenia,
Normy etyczne pracownika w administracji publicznej.
Dobór kadr w administracji:
Wymogi formalne, które musza być spełnione przez kandydata starającego się o objecie funkcji w administracji państwowej, jak i samorządowej . Bezwzględny obowiązek to posiadanie:
obywatelstwo polskie,
pełnoletność,
zdolność do czynności prawnych,
korzystanie z pełni praw publicznych,
odpowiednie wykształcenie (ustawy nie precyzują warunków dotyczących kierunku wykształcenia),
staż pracy (dotyczy wyłącznie pracowników samorządowych),
stan zdrowia,
postawa obywatelska dająca rękojmię należytego wykonywania zadań urzędniczych.
W administracji europejskiej, jak również w polskiej, istnieją różnorodne formy dobory kadr na stanowiska w administracji.
Są to następujące formy:
elekcja: jako forma doboru na stanowiska urzędnicze jest stosowana w krajach anglosaskich. Osoby wybierane są przez wyborców, ale nigdy z samej definicji nie są urzędnikami,
nominacja dyskrecjonalna: jest stosowana w wąskim zakresie, dotyczy wyłącznie stanowisk urzędniczych wysokiego szczebla, których obsadzenie należy do kompetencji urzędu (dotyczy to stanowisk o znaczeniu politycznym),
powoływanie w oparciu o ściśle określone kryteria: tak jak w drodze konkursu, jest powszechnie stosowana zasada doboru kadr w administracji europejskiej (Francja, Wielka Brytania),
rekrutacja bezpośrednia: stosowana jest podczas przyjmowania pracowników (nieetatowych) oraz urzędników najniższego szczebla, pełniących funkcje typowo wykonawcze tzw. funkcje obsługowe wobec urzędu (obsługa techniczna). Rekrutacja bezpośrednia dotyczy grupy pracowników zatrudnionych w urzędach w oparciu o umowę o prace.
Na problem doboru kadr w administracji można spojrzeć nie tylko od strony przygotowania fachowego (wymaganego każdej z wymienionych form doboru), ale także od strony odpowiednich predyspozycji osobowościowych.
Teoria M. Mazura:
Zdaniem Mazura, należy: ,,w każdej instytucji dokonać opisów charakterologicznych każdego stanowiska pracy, czyli opisać w kategoriach odpowiadających mu predyspozycji osobowości. Będą to przykładowo:
zdolności organizatorskie,
pożądaną szybkość podejmowania decyzji, sumienność,
wytrwałość,
uczciwość,
zdolność podejmowania ryzyka
itd.
Tak scharakteryzowane stanowisko pracy wymaga precyzyjnego określania zadań i obowiązków danym stanowiskiem, stanowiskiem nawet konkretnych czynności.
Opisy charakterologiczne stanowisk pracy umożliwiają opracowanie katalogów. Za pomocą katalogów oraz stosując odpowiednie narzędzia diagnostyczne, będzie można orzekać ze znacznym stopniem trafności o przydatności przyjmowanych kandydatów”.
Kształcenie i doskonalenie kadr w administracji:
Zarysowany system naboru kadr w administracji wymaga intensywnego szkolenia nowo zatrudnionych pracowników administracji państwowej jak i samorządowej, doskonalenia mającego na celu zachowanie i polepszenie kwalifikacji niezbędnych do pełnienia funkcji w administracji i zarządzaniu, doskonalenia mającego za zadanie przygotowanie kadr do awansu czy specjalistycznych szkoleń dla kierowników.
Z związku z powyższym zarówno w Polsce, jak i wielu krajach europejskich powołano specjalne szkoły mające za zadanie kształcenie wyższych urzędników dla administracji państwowej, jak również dla administracji samorządowej.
Przykłady wyższych szkół:
Krajowa Szkoła Administracji we Francji - ENA - L'Ecole Nationale d'Administration,
Wyższa Szkoła Nauk Administracyjnych w Speyer,
Szkoła Administracji Państwowej w Wielkiej Brytanii,
Krajowa Szkoła Administracji Publicznej,
Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w Białymstoku.
Dokształcanie pracowników:
Jest elementem uzupełniającym niedostatecznie udany nabór, ale tez jest niezbędny w warunkach poprawnie przeprowadzonego naboru.
Jest zjawiskiem właściwym dziś dla wszystkich rozwiniętych państw świata. Jest rozwijanie i finansowe przez obydwie administracje: publiczna i prywatna
Poszczególne sektory administracji maja wyodrębnione i realizowane plany szkoleniowe. Ich struktura nie rzadko jest imponująca, tak jest np.: w polskiej służbie cywilnej, której szkolenie jest elementem stałym.
Poważna role w dokształcaniu pełnią uczelnie wyższe, a zwłaszcza Uniwersytety przez prowadzenie studiów podyplomowych.
Wynagrodzenia:
Wynagrodzenie jest niezbędnym elementem stosunku pracy, co oznacza, iż pracownik nie może świadczyć pracy nieodpłatnie. Z drugiej strony nie wypłacenie wynagrodzenia stanowi w myśl przepisów Kodeksu pracy wykroczenia.
Do składników wynagrodzenia należy zaliczyć:
Wynagrodzenie zasadnicze: stanowi miarę i podstawę innych składników wynagrodzenia, samo zaś stanowi niezbędny wynagrodzenia składnik,
Dodatki: do wynagrodzenia zasadniczego określone są w prawne, w tym w ustawach szczególnych dotyczących szczególnej kategorii pracowników administracji publicznej,
Do składników wynagrodzenia należy zaliczyć (cd..):
Premie: maja charakter motywacyjny, wyróżniający pracownika za szczególne osiągnięcia lub pozbawiający jej z powodu określonych zachowań,
Nagrody: mające charakter świadczenia fakultatywnego i ustalane swobodnie przez pracodawcę. Mogą mieć charakter pieniężny bądź niepieniężny,
Ekwiwalenty: są dzisiaj dodatkami coraz rzadszymi, choć pomyślany dla świadczenia w naturze przyjmuje dziś w zasadzie postać świadczenia pieniężnego. W administracji publicznej prawie wcale nie występuje.
Normy etyczne pracownika w administracji publicznej:
Prawo moralne jest źródłem norm etycznych pracownika administracji publicznej. Normy etyczne pracownika administracji publicznej są normami zawierającymi nakazy lub zakazy określonego zachowania się pracownika administracji publicznej, formułowanymi z punktu widzenia prawa moralnego.
Przykłady norm etycznych pracownika administracji publicznej:
prace na stanowisku publicznym traktuj jako służbę ludziom nie zaś jako panowanie nad ludźmi. Jest to najwyższy nakaz etyczny,
przestrzegaj obowiązującego prawa stanowionego i prawa moralnego,
kieruj się w swym postępowaniu zasada realizowania na stanowisku dobra wspólnego,
szanuj przyrodzona godność wszystkich ludzi i sam zachowuj się godnie w miejscu pracy jak i poza miejscem pracy,
Przykłady norm etycznych pracownika administracji publicznej (cd…):
nie sprzeniewierzaj się urzędowi, który piastujesz,
nie demoralizuj innych własnym postępowaniem,
eliminuj despotyzm i bezwzględność kontaktach z ludźmi,
przyczyniaj się do wzrostu zaufania obywateli do państwa,
Przykłady norm etycznych pracownika administracji publicznej (cd…):
traktuj wszystkich sprawiedliwie nie dyskryminując nikogo jakichkolwiek przyczyn,
chroń życie każdego człowieka; chroń każdego obywatela jego prawa i wolności,
nie rozpowszechniaj nieprawdziwych informacji,
bądź lojalny wobec przełożonych i podwładnych,
powierzony urząd publiczny sprawuj wedle swej najlepszej wiedzy i woli, z należytą uczciwością, sumiennością i gorliwością.