TEORIA ANOMII

W socjologii kategoria anomii pojawiła się za sprawa E. Durkheima i odnoszona jest do zespołu zjawisk opisujących procesy destrukcji ładu społecznego. Teoria dostrzega relacje sprzeczności pomiędzy elementami kultury a działaniem mechanizmów struktury społecznej.

ANOMIA czyli „stan rozprzężenia” powstaje w wyniku osłabienia oddziaływania lub rozpadu norm, w jakim może znaleźć się społeczeństwo na skutek załamania się porządku społecznego.

Dla R. Mertona anomia istnieje wówczas, gdy dominujące cele kulturowe lub prawomocne środki normatywne nie regulują postępowania jednostek działających w obrębie danej wyznaczonej zbiorowości w systemie społecznym.

TYPOLOGIA SPOSOBÓW INDYWIDUALNEGO PRZYSTOSOWANIA

Sposoby przystosowania	Cele kulturowe	Zinstytucjonalizowane środki
Konformizm	+	+
Innowacja	+	-
Rytualizm	-	+
Wycofanie	-	-
Bunt	+ -	+ -

'+' - akceptacja
'-'  - odrzucenie
'+ - '  - odrzucenie obiegowych wartości i zastąpienie ich nowymi

Konformizm - Jednostka akceptuje cele kulturowe i stosuje prawomocne środki aby zrealizować te cele.

Innowacja  - Akceptuje się cele kulturowe, lecz środki są nie osiągalne i odrzucane, co w rezultacie prowadzi do tego, ze „wymyśla się” nowe środki prowadzące do zrealizowania celów wiążących się z sukcesem.

Rytualizm - Jednostki tracą z oczu, są nieświadome, obawiają się lub odrzucają cele kulturowe wiążące się z sukcesem, lecz równocześnie prawomocne środki są akceptowane i same staja się obiektami niewolniczego konformizmu.

Wycofanie - Polega na odrzuceniu zarówno środków, jak i celów, z takim skutkiem, ze jednostka egzystuje w systemie społecznym w stanie apatii.

Bunt - R. Merton rozpatruje bunt jako cos odmiennego od sprzeciwu, ponieważ w przeciwieństwie do sprzeciwu, gdzie nadal uznawane są cele, bunt polega na odrzuceniu zarówno środków, jak i celów, a także wysiłków w kierunku zastąpienia ich nowymi środkami i celami.

---