Zakład Energetyczny Kraków SA

Instrukcja

łączeń ruchowych

w sieciach elektroenergetycznych ZEK SA

IE/00/SN/4

Zatwierdzam do użytku służbowego

na terenie działania ZEK SA

Dyrektor ds. Zarządzania Siecią

mgr inż. Tadeusz Mejer

Kraków kwiecień 2000r.

Spis treści

1. Podstawa opracowania instrukcji

2. Dokumenty związane

1. Postanowienia ogólne

1. Przedmiot instrukcji

2. Cel i przeznaczenie instrukcji

3. Określenia

4. Wymagania kwalifikacyjne

2. Zasady wykonywania łączeń

1. Tryb wydawania poleceń ruchowych

2. Organizacja wykonywania łączeń

3. Wykonywanie łączeń za pomocą telemechaniki

3. Technologia łączeń

1. Wskazania ogólne

2. Czynności łączeniowe w sieci 110 i 220 kV

3. Czynności łączeniowe w sieciach poniżej 110 kV

4. Podstawowa dokumentacja operatywna Zał. 1

5. Aparatura łączeniowa i sposób jej wykorzystywania Zał. 2

1. Podstawa opracowania

Niniejsza instrukcja opracowana jest na podstawie :

1. Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r. "Prawo Energetyczne", (Dz. U. Nr 54, poz. 348 z póź. zm.).

2. Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych, (Dz. U. Nr 80 poz. 912).

3. Instrukcji ruchu i eksploatacji sieci rozdzielczej ZEK SA z dnia 13 grudnia 1999r.

Instrukcję zatwierdzono do użytku służbowego w ...........................................................

komórka organizacyjna

z dniem .....................................

..................................................

podpis kierownika

komórki organizacyjnej

2. Dokumenty związane

1. Instrukcja organizacji bezpiecznej pracy przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych wyd. 2000r.

2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 marca 1998r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji, rodzajów instalacji i urządzeń przy których wymagane jest posiadanie kwalifikacji, jednostek organizacyjnych przy których powołuje się komisje kwalifikacyjne oraz wysokości opłat za sprawdzenie kwalifikacji (Dz. U. Nr 59, poz. 377).

3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996r. w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby (Dz. U. Nr 62, poz. 288).

4. Instrukcja organizacji służb ruchu ZEK SA.

1. Postanowienia ogólne.

1. Przedmiot instrukcji.

Przedmiotem instrukcji są zasady i technologia łączeń ruchowych w sieciach elektroenergetycznych eksploatowanych na terenie działania ZEK SA.

2. Cel i przeznaczenie instrukcji.

1. Celem instrukcji jest wprowadzenie jednolitych zasad i technologii wykonywania łączeń ruchowych w ZEK SA.

2. Instrukcja przeznaczona jest dla osób uprawnionych do wydawania poleceń ruchowych i wykonywania łączeń ruchowych.

3. Określenia.

1. Przy wydawaniu poleceń ruchowych i przyjmowaniu meldunków o ich wykonaniu obowiązują następujące zwroty:

• dla zmiany położenia styków wyłącznika, rozłącznika -

- " z a ł ą c z y ć " - " w y ł ą c z y ć "

• dla zmiany położenia noży odłącznika -

- "z a m k n ą ć " - " o t w o r z y ć "

• dla zmiany położenia noży uziemnika -

- " u z i e m i ć " - " o d z i e m i ć "

• dla uziemiaczy przenośnych -

- " z a ł o ż y ć " - " z d j ą ć "

• dla wkładek topikowych -

- " w y j ą ć " - " w ł o ż y ć "

• dla rozdzielnic jako odpowiednik odłączenia

• wytoczyć '

• wtoczyć

• dla automatyki SPZ, SZR, SCO, PZW, ARN, -

- " z a b l o k o w a ć " - " o d b l o k o w a ć "

1. Osoby uprawnione do wykonywania łączeń ruchowych są to osoby umieszczone na wykazie zatwierdzonym przez upoważnione osoby kierownictwa ZEK SA, które to wykazy znajdują się w Zakładowej Dyspozycji Mocy, Rejonie Wysokich Napięć, Rejonowej Dyspozycji Ruchu i Posterunkach Energetycznych.

2. Pierwszy dyżurny pogotowia elektroenergetycznego - pracownik posiadający kwalifikacje eksploatacji "E" w zakresie obsługi, konserwacji, napraw, kontrolno pomiarowym i montażowym urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych z prawem wykonywania czynności łączeniowych na określonym terenie zgodnie ze stosownym wykazem z wpisem w harmonogramie dyżurów.

3. Drugi dyżurny pogotowia elektroenergetycznego - pracownik posiadający kwalifikacje eksploatacji "E" w zakresie obsługi, konserwacji, napraw, kontrolno pomiarowym i montażowym urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych z prawem wykonywania czynności łączeniowych zgodnie ze stosownym wykazem na określonym terenie z wpisem w harmonogramie dyżurów, podporządkowany służbowo na zmianie pierwszemu dyżurnemu.

4. W przypadku konieczności organizowania dodatkowych zespołów pogotowia elektroenergetycznego pierwszego dyżurnego wyznacza uprawniona osoba kierownictwa Rejonu Dystrybucji, Rejonu Wysokich Napięć - zgodnie z Instrukcją stanowiskową dla dyżurnych pogotowia elektroenergetycznego w ZEK SA pkt. 1.4.5.

1. Wymagania kwalifikacyjne.

1. Uprawnienia do wydawań poleceń ruchowych posiadają dyspozytorzy Zakładowej Dyspozycji Mocy, Rejonowej Dyspozycji Ruchu oraz osoby uprawnione do operatywnego kierowania określonymi fragmentami sieci.

2. Dyspozytorzy Zakładowej Dyspozycji Mocy muszą posiadać kwalifikacje "D" sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych i posiadających uprawnienia do wydawania poleceń ruchowych w zakresie operatywnego kierownictwa.

Dyspozytorzy Rejonowej Dyspozycji Ruchu muszą posiadać kwalifikacje "D" sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych i posiadających uprawnienia do wydawania poleceń ruchowych w zakresie operatywnego kierownictwa, uprawnieni do wykonywania łączeń ruchowych za pomocą telemechaniki oraz odpowiednio w zależności do potrzeb uprawnieni do czynności łączeniowych wg stosownych wykazów.

Inne osoby wydające polecenia ruchowe muszą spełniać warunki określone dla dyspozytorów RDR.

Dyżurni stacji oraz inne osoby wykonujące samodzielne łączenia ruchowe muszą posiadać kwalifikacje "E" co najmniej w zakresie obsługi, a dyżurni pogotowia jak w pkt. 1.3.3 i pkt. 1.3.4. oraz posiadać uprawnienia do wykonywania łączeń ruchowych określonych urządzeń na określonym obszarze zgodnie ze stosownym wykazem.

3. Uprawnienia dla dyspozytorów Zakładowej Dyspozycji Mocy, Rejonowej Dyspozycji Ruchu i innych osób uprawnionych oraz uprawnienia do wykonywania łączeń ruchowych nadaje ZEK SA poprzez upoważnione osoby kierownictwa w oparciu o egzamin przeprowadzony przez Komisję kwalifikacyjną.

2. Zasady wykonywania łączeń.

1. Tryb wydawania poleceń ruchowych.

1. Polecenie na wykonanie łączeń ruchowych wydaje osoba uprawniona sprawująca operatywne kierownictwo nad urządzeniem, którego dotyczy polecenie ruchowe.

2. Polecenia ruchowe na wykonanie łączeń należy wydawać osobie przyjmującej w sposób bezpośredni - osobiście lub przy pomocy środków łączności.

3. Polecenie ruchowe może być wydane wyłącznie osobie uprawnionej do wykonywania łączeń zgodnie z pkt. 1.3.2.

4. W przypadku wieloosobowych zespołów polecenie ruchowe wydaje się pierwszemu dyżurnemu.

5. Polecenie ruchowe musi być jednoznaczne i zwięzłe, a użyte przy jego formułowaniu określenia technologiczne - zgodne z podanymi w pkt. 1.3.1.

6. Wydane polecenia ruchowe i meldunki o ich wykonaniu należy rejestrować na nośniku magnetycznym lub cyfrowym oraz zapisywać w dzienniku operacyjnym z zaznaczeniem daty i godziny. Wykonanie winno nastąpić niezwłocznie lub w terminie określonym w poleceniu. Otrzymujący polecenie ruchowe winien zanotować w dzienniku treść otrzymanego polecenia, datę i godzinę przyjęcia oraz nazwisko wydającego polecenie, powtarzając odnotowany tekst. Przechowywanie dzienników operacyjnych winno odbywać się przez okres.ustalony zgodnie z archiwizacją dokumentów w ZEK SA. Natomiast nośniki magnetyczne względnie cyfrowe przechowywać przez okres jednego miesiąca. Wszystkie wpisy do dziennika operacyjnego powinny być czytelne.

7. Dyspozytor ruchu wyższego szczebla ma prawo zawiesić wykonanie lub odwołać polecenie ruchowe personelu ruchu szczebla niższego.

8. Wykonujący łączenia ruchowe ma prawo i obowiązek odmowy wykonania polecenia ruchowego, które stwarza zagrożenie powstania wypadku lub zakłócenia w pracy urządzeń. W takim przypadku odmawiający powiadamia o odmowie swego bezpośredniego przełożonego i zapisuje w dzienniku operacyjnym.

2. Organizacja wykonywania łączeń.

1. Wszystkie czynności łączeniowe w stacjach ze stałą obsługą wykonują dyżurni stacji na polecenie dyspozytora, któremu stacja lub jej część operatywnie podlega.

2. W przypadku wieloosobowej obsługi stacji w harmonogramach dyżurów należy wyznaczyć pierwszych dyżurnych.

3. Czynności łączeniowe w stacjach bez stałej obsługi mogą wykonywać osoby uprawnione do wykonywania łączeń zgodnie z wykazem osób jak w pkt. 1.3.2. na polecenie dyspozytora, któremu stacja lub jej część operatywnie podlega.

4. W przypadku gdy stacja podlega operatywnie dwóm służbom ruchu np. Zakładowej Dyspozycji Mocy i Rejonowej Dyspozycji Ruchu ich kompetencje ruchowe określa wykaz urządzeń operatywnego kierownictwa ( rozdzielnie szynowe, GPZ, RS, stacje redukcyjne ).

5. Czynności łączeniowe w sieci rozdzielczej będącej w operatywnym kierownictwie RDR wykonują osoby uprawnione do wykonywania łączeń na tym terenie zgodnie z wykazami określonymi w pkt. 1.3.2.

6. W przypadku wykonywania czynności łączeniowych wymagających łączeń w różnych punktach sieci średniego i niskiego napięcia osoba uprawniona do wydawania poleceń ruchowych na wykonywanie łączeń powinna określić wykonującemu łączenie kolejność wykonywania czynności w każdym z punktów.

7. W urządzeniach odbiorcy, podlegających operatywnemu kierownictwu lub nadzorowi służb dyspozytorskich operatora sieci rozdzielczej tj ZEK SA czynności łączeniowe wykonuje uprawniony personel odbiorcy w oparciu o umowę, instrukcję współpracy ruchowo-eksploatacyjnej służb ruchu ZEK SA i odbiorcy.

8. W urządzeniach elektroenergetycznych zabrania się jednoosobowo otwierać i zamykać odłączniki z pominięciem blokad oraz wykonywać takie łączenia, które wymagają otwierania drzwi do celek będących pod napięciem lub zdejmowania osłon i barierek.

9. Zakładanie i zdejmowanie uziemiaczy przenośnych winno być wykonywane dwuosobowo.

10. Uziemianie i odziemianie za pomocą uziemnika może być wykonywane jednoosobowo.

11. W pozostałych przypadkach czynności łączeniowe w urządzeniach elektroenergetycznych mogą być wykonywane jednoosobowo.

12. Podczas łączeń wykonywanych dwuosobowo manipulacje wykonuje drugi dyżurny wg wskazań i pod nadzorem pierwszego dyżurnego. Dopuszcza się

odstępstwo od niniejszego przy wykonywaniu zdalnie łączeń z nastawni przy czym drugi dyżurny na terenie rozdzielni kontroluje stan położenia łączników .W takim przypadku należy zachować szczególną ostrożność, a w trakcie łączeń drugi dyżurny musi przebywać w bezpiecznej odległości od urządzeń. Dyżurnym należy zapewnić łączność telefoniczną lub radiową.

1. Obecność w rozdzielni osób innych poza wykonującymi łączenia winna być ograniczona. Przy wykonywaniu łączeń nie powinno być więcej niż trzy osoby.

2. W czasie burzy ( wyładowań atmosferycznych ) nie zaleca się wykonywania czynności łączeniowych za pomocą napędów ręcznych uziemiania i odziemiania za pomocą uziemnika, zakładania i zdejmowania uziemień przenośnych - w szczególności w stacjach i liniach napowietrznych oraz w stacjach wnętrzowych do których doprowadzone są linie napowietrzne oraz napowietrzno-kablowe.

3. W przypadkach niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia ludzkiego wolno jest wykonywać czynności łączeniowe w odpowiednich elementach sieci bez zezwolenia pod warunkiem niezwłocznego powiadomienia osoby uprawnionej sprawującej operatywne kierownictwo nad tą siecią.

4. Osoba uprawniona sprawująca operatywne kierownictwo może na określonym wycinku sieci przekazać operatywne kierownictwo osobie uprawnionej zgodnie z wykazem w pkt. 1.3.2. Powyższa zgoda powinna zawierać:

• dokładne i jednoznaczne określenie fragmentu sieci

• określenie zadania do wykonania

Stosowny zapis winien być odnotowany w dzienniku operacyjnym przekazującego i przyjmującego operatywne kierownictwo.

1. Wykonywanie łączeń za pomocą telemechaniki.

1. Telemechanikę należy traktować jako jeden ze środków obsługi ruchowej urządzeń elektroenergetycznych.

2. Możliwość zdalnego sterowania łącznikami lub automatyką za pomocą telemechaniki należy wykorzystywać we wszystkich przypadkach łączeń planowych i zakłóceniowych.

3. Przy wykonywaniu łączeń za pomocą telemechaniki należy stosować następujący tok postępowania:

1. wykonać sprawdzenie położenia stanu łącznika.

2. zasterować odpowiednim łącznikiem ( łącznikami ) sprawdzając każdorazowo kwitowanie wykonanej manipulacji.

3. wykonać sprawdzenie położenie stanu łącznika

1. Manipulacje łączeniowe wykonane za pomocą telemechaniki odnotowuje dyspozytor sprawujący operatywne kierownictwo nad siecią w dzienniku operacyjnym.

2. Za pomocą telemechaniki nie wolno załączać urządzeń po ich samoczynnym wyłączeniu przez zabezpieczenia, które wykluczają załączenie - do czasu stwierdzenia i usunięcia przyczyn samoczynnego wyłączenia.

3. Po przybyciu na stację wyposażoną w telemechanikę należy zawiadomić o swojej obecności dyspozytora ruchu sprawującego operatywne kierownictwo nad obiektem stacji.

4. Przed wykonaniem łączeń z wykorzystaniem telemechaniki należy ostrzec osoby przebywające w rozdzielni o zamiarze przeprowadzenia manipulacji.

3. Technologia łączeń.

1. Wskazania ogólne.

1. Przy wykonywaniu łączeń należy stosować elektroizolacyjny sprzęt ochronny i ochrony osobistej.

2. Przed każdym załączeniem urządzenia pod napięcie należy:

1. sprawdzić czy nie ma na nim lub w jego polu uziemiaczy przenośnych oraz czy otwarte są uziemniki stałe,

2. sprawdzić czy a położenia wskaźników na urządzeniu potwierdzają gotowość do załączenia.

3. uruchomić w polach transformatorów z chłodzeniem wymuszonym układ chłodzenia oraz sprawdzić położenie przełącznika zaczepów.

4. skasować wskaźniki zadziałania zabezpieczeń.

5. załączyć napięcie pomocnicze w obwodzie blokad odpowiedniej rozdzielni.

6. sprawdzić czy łączniki, którymi wykonuje się manipulacji są w dobrym stanie technicznym. Nie wolno dokonywać pod napięciem manipulacji łącznikami niesprawnymi technicznie.

1. Przy wykonywaniu łączeń w polach liniowych wyposażonych w wyłączniki i odłączniki ( o ile występują ) należy zachować następującą kolejność manipulacji:

1. przy wyłączaniu

• wyłączyć wyłącznik

• otworzyć odłącznik liniowy

• otworzyć odłącznik szynowy

2. przy załączaniu

• zamknąć odłącznik szynowy

• zamknąć odłącznik liniowy

• załączyć wyłącznik

1. Przy wykonywaniu łączeń w polach transformatorów trójuzwojeniowych należy zachować następującą kolejność manipulacji:

1. przy wyłączaniu

• wyłączyć wyłączniki dolnych napięć

• wyłączyć wyłącznik strony górnego napięcia

• otworzyć odłączniki transformatorowe, a następnie szynowe dolnych napięć

• otworzyć odłącznik szynowy górnego napięcia

2. przy załączaniu

• zamknąć odłącznik szynowy strony górnego napięcia

• załączyć wyłącznik strony górnego napięcia

• zamknąć odłączniki szynowe i transformatorowe dolnych napięć

• załączyć wyłączniki dolnych napięć

1. Przy załączaniu transformatorów dwuuzwojeniowych wyposażonych w wyłączniki po obu stronach - jako pierwszy należy łączyć wyłącznik strony górnego napięcia. Przy wyłączaniu manipulacje wykonywać w kolejności odwrotnej. W przypadkach uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od tej zasady.

2. Transformatory przystosowane do pracy równoległej można załączać i wyłączać do i z pracy równoległej wyłącznikami i rozłącznikami w dowolnej kolejności, przy czym musi ona zapewnić możliwość pomiaru napięć dla wyrównania ich poziomu przy załączaniu.

3. Po każdej manipulacji odłącznikiem niezależnie od prawidłowości wskazań należy stwierdzić poprzez oględziny rzeczywisty stan położenia noży ( jeżeli taka możliwość istnieje ) oraz stan położenia wskaźników na urządzeniu.

4. Wyłączniki 110 kV i o napięciu wyższym należy wyłączać i załączać z nastawni. Przy uszkodzeniu sterowania zdalnego dopuszcza się wyłączać i załączać z szafki kablowej. Przy uszkodzeniu obwodu sterowania z nastawni lub szafki kablowej dopuszcza się wyłączenie wyłącznika z napędu o ile taka możliwość istnieje.

Wyłączniki średniego napięcia należy załączać sterownikiem z nastawni lub korytarza obsługi. W przypadku uszkodzenia obwodu sterowania z nastawni lub korytarza obsługi, wyłącznik można tylko wyłączyć przyciskiem na napędzie.

5. Odłączniki wyposażone w napędy mechaniczne i układy sterowania zdalnego należy sterować z nastawni z zachowaniem postanowień pkt. 3.1.6. Przy niesprawnym sterowaniu zdalnym odłączników dopuszcza się ich zamykanie i otwieranie z szafek kablowych z zachowaniem blokad. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się pominięcie blokad lub wykorzystanie napędu ręcznego. Otwieranie i zamykanie odłączników z pominięciem blokad lub za pomocą napędu ręcznego może być wykonywane tylko dwuosobowo i za zgodą osoby upoważnionej sprawującej operatywne kierownictwo nad urządzeniem.

6. Odłączniki z napędem ręcznym należy otwierać i zamykać zdecydowanym ruchem dźwigni. Odłączniki 110 i 220 kV z napędem ręcznym należy zamykać i otwierać dwuosobowo.

7. Linie elektroenergetyczne należy wyłączać i załączać z czynną automatyką SPZ.

8. Przed każdym wyłączeniem transformatora należy zablokować przynależną automatykę ARN. Automatykę PZW blokować tylko w uzasadnionych przypadkach. Po każdym załączeniu transformatora należy odblokować przynależną mu automatykę ARN.

9. Przed podjęciem manipulacji w urządzeniach objętych automatyką SZR, automatykę tę należy zablokować. Po wykonaniu łączeń automatykę SZR odblokować.

10. Przed każdym odłączeniem pomiaru średniego napięcia z którego zasilana jest automatyka ARN należy zablokować tę automatykę oraz SZR. Po wykonaniu łączeń ARN i SZR odblokować. Przy każdym odłączeniu pola pomiaru napięcia występuje unieruchomienie zabezpieczeń ziemnozwarciowych sekcji na której jest odłączane pole. Dyspozytor sprawujący operatywne kierownictwo winien o powyższym powiadomić Wydział Automatyki i Zabezpieczeń oraz Wydział Pomiarów.

11. Za wykonanie postanowień 3.1.11. do 3.1.13. odpowiedzialny jest pierwszy dyżurny. Za powzięcie decyzji dotyczących automatyki PZW odpowiada dyspozytor kierujący ruchem urządzenia.

12. Linię kablową wyłączoną przez zabezpieczenia można łączyć próbnie jednokrotnie tylko w przypadku zadziałania zabezpieczeń ziemnozwarciowych, a linię napowietrzną i napowietrzno-kablową dwukrotnie, jeżeli nie ma pewności, że jest uszkodzona. Jako łączenie próbne traktuje się załączenie linii w układzie w jakim została automatycznie wyłączona.

13. Linii wyłączonej przez zabezpieczenia nie wolno łączyć próbnie jeżeli wyłączenie nastąpiło bezpośrednio po załączeniu pod napięcie po zakończeniu na niej prac.

1. Czynności łączeniowe w sieci 110 i 220 kV.

1. Przy wykonywaniu prac eksploatacyjnych próbne manipulacje wyłącznikami, odłącznikami i uziemnikami pozostającymi w stanie beznapięciowym można przeprowadzać w zakresie wynikającym z polecenia na pracę. Przed rozpoczęciem powyższego kierujący zespołem zobowiązany jest powiadomić osobę uprawnioną sprawującą operatywne kierownictwo nad urządzeniami.

2. Przy załączaniu pod napięcie szyn zbiorczych za pomocą sprzęgła należy w pierwszej kolejności zamknąć odłącznik systemu będącego pod napięciem. Przy wyłączaniu spod napięcia w pierwszej kolejności należy otworzyć odłącznik od strony systemu wyłączanego. W trakcie wykonywania łączeń na czas załączania próbnego należy uruchomić zabezpieczenia prądowe bezzwłoczne.

3. Przy przełączaniu pracy urządzeń 110 kV i 220 kV z systemu na system należy przełączać kolejno poszczególne pola. Na czas przełączeń należy zablokować zabezpieczenia sprzęgła.

4. W przypadku niesprawności (braku) sprzęgła poszczególne pola należy przełączać z systemu na system z zachowaniem następującej kolejności manipulacji:

1. wyłączyć wyłącznik pola

2. otworzyć odłącznik szynowy systemu, do którego pole jest przyłączone

3. zamknąć odłącznik szynowy pola na wskazany system

4. załączyć wyłącznik pola

Inny sposób przełączeń może być przyjęty na polecenie dyspozytora kierującego operatywnie urządzeniem.

1. Przy rezerwowaniu linii sprzęgłem należy:

1. wybrać przełącznikiem wariant pracy zabezpieczeń sprzęgła umożliwiający rezerwowanie linii

2. nastawić zabezpieczenie pola sprzęgła wg ustaleń planu zabezpieczeń

3. przygotować układ pracy rozdzielni zapewniający działanie zabezpieczenia odległościowego i ziemnozwarciowego

1. W rozdzielniach z szynami obejściowymi przed wykonaniem łączeń w poszczególnych polach należy sprawdzić również otwarcie odłączników szyny obejściowej.

2. Uziemianie lub odziemianie punktów gwiazdowych uzwojeń 110 kV transformatorów stacyjnych i elektrownianych można wykonać tylko na polecenie lub za zgodą dyspozytora sprawującego operatywne kierownictwo nad urządzeniami zgodnie z Instrukcją Ruchu i Eksploatacji Sieci Rozdzielczej ZEK SA.. Otwieranie i zamykanie odłączników zainstalowanych w punktach gwiazdowych transformatorów należy wykonać zdalnie lub w stanie beznapięciowym. W stacjach uproszczonych typu H oraz w stacjach szynowych gdy transformatory pracują z jednego systemu 110 kV dopuszcza się przełączenie uziemionego punktu gwiazdowego w ruchu transformatorów w następującej kolejności np. Tr 1 na Tr 2:

• zamknąć uziemnik punktu zerowego Tr 2

• otworzyć uziemnik punktu zerowego Tr1

6. Polecenie ruchowe w formie zadania winno zostać rozpisane na poszczególne czynności ruchowe w dzienniku operacyjnym w przypadkach:

• przy łączeniach w więcej niż w jednym polu

• przełączenia pola ( pól ) z systemu na system

2. Czynności łączeniowe w sieciach poniżej 110 kV.

1. Przy wykonywaniu łączeń w polach liniowych wyposażonych w wyłącznik (rozłącznik) i odłącznik szynowy należy zachować następującą kolejność manipulacji:

1. przy wyłączaniu

• wyłączyć wyłącznik (rozłącznik)

• otworzyć odłącznik szynowy

b) przy załączaniu

• zamknąć odłącznik szynowy

• załączyć wyłącznik (rozłącznik)

1. Przy przełączaniu pracy urządzeń średniego napięcia z systemu na system dopuszcza się zamknąć kolejno odłączniki szynowe przełączanych pól na wskazany system, a następnie otworzyć odłączniki przełączonych pół systemu, z którego pola mają być odłączone. W czasie wykonywania przełączeń zabezpieczenie sprzęgła powinno być zablokowane.

Uwaga: Te czynności ruchowe winno się wykonywać w wyjątkowych uzasadnionych przypadkach.

2. Transformatory wyposażone w wyłącznik lub rozłącznik tylko po stronie górnego napięcia należy wyłączać pod obciążeniem tymi łącznikami. Odłącznik strony dolnego napięcia należy otwierać w stanie beznapięciowym. Natomiast transformatory wyposażone w odłącznik po stronie górnego napięcia i wyłącznik (rozłącznik) po stronie dolnego napięcia należy wyłączać wyłącznikiem (rozłącznikiem) strony dolnego napięcia, a następnie odłącznikiem górnego napięcia pod napięciem z zachowaniem wymagań wynikających z pkt. 5.1.4., 5.1.5., 5.1.6.

3. Polecenie ruchowe w formie zadania winno zostać rozpisane na poszczególne czynności ruchowe w dzienniku operacyjnym w przypadkach:

• przy łączeniach w więcej niż w jednym polu

• przełączenia pola ( pól ) z systemu na system

Załącznik 1.

4. Podstawowa dokumentacja operatywna.

1. Dokumentacja z zakresu łączeń ruchowych w Zakładowej Dyspozycji Mocy i Rejonowej Dyspozycji Ruchu stanowią:

1. Dziennik operacyjny.

2. Instrukcja ruchu i eksploatacji sieci rozdzielczej

3. Instrukcje szczegółowe eksploatacji urządzeń.

4. Program pracy sieci - układ normalny.

5. Wykaz stacji w których łączenia należy wykonywać po wyłączeniu napięcia.

6. Wykaz osób uprawnionych do wydawania i przyjmowania poleceń ruchowych, poleceń na prace, uprawnionych do wykonywania czynności łączeniowych.

7. Wykaz nastawień zabezpieczeń i automatyki.

8. Aktualny schemat ruchowy sieci pozostających w operatywnym kierownictwie.

1. Dokumentację z zakresu łączeń ruchowych dla innych osób upoważnionych stanowią:

1. Dziennik operacyjny.

2. Schematy sieci obejmujące urządzenia delegowane do operatywnego kierownictwa.

3. Wykaz osób uprawnionych do wydawania i przyjmowania poleceń ruchowych, poleceń na prace, uprawnionych do wykonywania czynności łączeniowych.

2. Dokumentacja z zakresu łączeń ruchowych w rozdzielniach 110 kV, GPZ, RS, Stacjach redukcyjnych stanowią:

1. Dziennik operacyjny.

2. Schemat stacji.

3. Wykaz osób uprawnionych do wydawania i przyjmowania poleceń ruchowych, poleceń na prace, uprawnionych do wykonywania czynności łączeniowych.

4. Instrukcja szczegółowa eksploatacji stacji.

5. Instrukcja stanowiskowa dyżurnych ( o ile występują ).

6. Książka nałożonych uziemień.

2. Dokumentację operatywną brygad pogotowia elektroenergetycznego stanowią:

1. Dziennik operacyjny.

2. Spis adresowy stacji transformatorowych i odłączników.

3. Schematy ideowe średniego napięcia.

4. Wykaz osób uprawnionych do wydawania i przyjmowania poleceń ruchowych, poleceń na prace, uprawnionych do wykonywania czynności łączeniowych.

5. Spis telefonów ruchowych.

2. Dokumentację operatywną dla dopuszczających ze składu brygad stanowią:

1. Dziennik operacyjny.

2. Schematy stacji.

Załącznik 2

5. Aparatura łączeniowa i sposób jej wykorzystywania.

1. Aparaturę łączeniową w sieci rozdzielczej stanowią:

1. wyłączniki

2. rozłączniki

3. odłączniki

1. Wyłączniki są zdolne do wyłączania i załączania prądów roboczych i zwarciowych.

2. Rozłączniki przeznaczone są do wyłączania i załączania prądów roboczych w granicach znamionowego prądu ciągłego rozłącznika.

3. Odłączniki służą do tworzenia przerw izolacyjnych w obwodach elektrycznych. Manipulacje łączeniowe odłącznikami można wykonywać w stanie bez obciążenia. Przypadki szczegółowe posługiwania się odłącznikami podano w pkt. 5.1.4., 5.1.5., 5.1.6.

4. Za pomocą odłączników można załączać i wyłączać zdalnie w stanie jałowym transformatory o mocy do 40 MVA i górnym napięciu 110 kV jeżeli spełnione są następujące warunki:

1. odstępy między osiami biegunów odłącznika wynoszą co najmniej:

1. 1900 mm -- dla transformatorów o mocy do 25 MVA

2. 2100 mm -- dla transformatorów o mocy do 40 MVA

2. napięcie zasilania nie jest wyższe niż 121 kV

3. zostały uprzednio wyłączone cewki gaszące.

1. Za pomocą odłączników trójbiegunowych średniego napięcia można wyłączyć i załączyć transformatory, których moce są zgodne z podanymi w tablicy 1 oraz linie napowietrzne i kablowe wg tablicy 2.

2. Poza manipulacjami określonymi w pkt.5.1.4. i 5.1.5. dopuszcza się załączać i wyłączać odłącznikami trójbiegunowymi nieobciążone szyny zbiorcze, szyny obejściowe, przekładniki oraz odgromniki w urządzeniach sieci rozdzielczej.

Tablica nr 1

Graniczne moce transformatorów SN/nn dla których dopuszczalne jest załączanie i wyłączanie za pomocą odłączników trójbiegunowych

Napięcie	Moc znamionowa transformatora w kVA
		w stanie jałowym	w stanie obciążenia
1	2	3
6 10 15 20 30	200 i mniejszej 315 i mniejszej 400 i mniejszej 500 i mniejszej 1000 i mniejszej	20 20 30 i mniejszej 30 i mniejszej 50 i mniejszej

Tablica nr 2

Graniczne długości nieobciążonych linii napowietrznych i kablowych SN, dla których dopuszczalne jest załączanie i wyłączanie za pomocą odłączników trójbiegunowych

Rodzaj linii	Napięcie (kV)	Przekrój żył Al (mm^2)	Maksymalna długość łączonego odcinka (km)
1	2	3	4
kablowa	do 10	240 - 300 95 - 150 50 - 70 35 do 25	1,0 2,0 3,0 4,0 5,0
		15	300 95- 240 50 - 70 25 - 35	0,5 1,0 1,5 2,0
napowietrzna	do 40	-	10,0

2

Instrukcja łączeń ruchowych w sieciach elektroenergetycznych ZEK SA

---