protetyk_sluchu_322[17].O1.05

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Agnieszka Kowalczyk

Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki
w ochronie zdrowia 322[17].O1.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Wybrane zagadnienia prawa gospodarczego. Cele i rodzaje działalności

gospodarczej

4.1.3.Ćwiczenia

5.2. Pracodawca i pracownik - prawa i obowiązki

4.2.3. Ćwiczenia

5.3. Organizacja i zakres ubezpieczeń społecznych

4.3.3. Ćwiczenia

5.4. Podstawy prawne funkcjonowania jednostek ochrony zdrowia

4.4.3. Ćwiczenia

5.5. Zarządzanie jakością w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej

4.5.3. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie protetyk słuchu.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania–uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej, w tym też wycieczki dydaktycznej.

Schemat układu jednostek modułowych

322[17].O1

Świadczenie usług

medycznych

322[17].O1.01
Nawi

ązywanie

i utrzymywanie kontaktów

interpersonalnych

322[17].O1.02

Prowadzenie dzia

łań

profilaktycznych

i promowanie zdrowia

322[17].O1.03

Stosowanie przepisów

bezpiecze

ństwa i higieny

pracy oraz udzielanie

pierwszej pomocy

322[17].O1.04

Wykorzystywanie technik

informacyjnych

świadczeniu usług

medycznych

322[17].O1.05

Stosowanie przepisów

prawa i zasad ekonomiki

w ochronie zdrowia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

poszukiwać informacji w różnych źródłach,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

dokumentować, notować i selekcjonować informacje,

−

obserwować i opisywać zjawiska gospodarcze,

−

dostrzegać i opisywać związki między zjawiskami występującymi w gospodarce
i człowiekiem, człowiekiem i jego działalnością,

−

oceniać własne możliwości sprostania wymaganiom stanowiska pracy i wybranego
zawodu,

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu ekonomii, a także prawa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

określić rolę i znaczenie prawa w działalności usługowej,

−

zinterpretować obowiązujące w ochronie zdrowia przepisy prawa,

−

ustalić regulację prawną zawodu,

−

poinformować pacjenta o podstawach prawnych ubezpieczeń zdrowotnych i społecznych,

−

zastosować przepisy o działalności gospodarczej,

−

zdefiniować podstawowe pojęcia: rynek, towar, popyt, podaż,

−

określić źródła finansowania świadczeń zdrowotnych,

−

zastosować przepisy ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym,

−

zastosować przepisy ustawy o jednostkach ochrony zdrowia,

−

zastosować przepisy ustawy o zamówieniach publicznych,

−

rozliczyć działalność własną zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa,

−

wykorzystywać przepisy prawa do rozwiązywania problemów pacjenta,

−

wskazywać czynniki wpływające na popyt i podaż usług medycznych,

−

wskazywać podmioty uprawnione do udzielania świadczeń zdrowotnych,

−

określać sposoby finansowania świadczeń zdrowotnych,

−

zastosować strategie marketingowe w celu podniesienia jakości świadczonych usług,

−

wyjaśnić mechanizmy konkurencji między podmiotami świadczącymi usługi medyczne,

−

uzasadnić znaczenie profesjonalizmu i zaufania do personelu medycznego udzielającego
świadczeń zdrowotnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Protetyk słuchu 322[17]
Moduł:

Świadczenie usług medycznych 322[17].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki w ochronie

zdrowia 322[17].O1.05

Temat: Rodzaje działalności gospodarczej.

Cel ogólny: Zdobycie wiadomości na temat rodzajów działalności gospodarczej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

odróżnić rodzaje działalności gospodarczej od siebie,

−

wybrać właściwy rodzaj działalności gospodarczej dla własnego przedsięwzięcia.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wycieczka przedmiotowa, dyskusja frontalna, mini wykład.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca jednolita,

−

praca grupowa.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

wycinki z kolorowego czasopisma ilustrujące różne przedsiębiorstwa,

−

arkusze papieru,

−

kolorowe markery.

Przebieg zajęć:

1. Przygotowanie do wycieczki przedmiotowej:

−

nauczyciel w formie mini wykładu przedstawia różne formy organizacyjno - prawne
przedsiębiorstw,

−

uczniowie zapoznają się z treścią ćwiczenia zamieszczonego w poradniku dla ucznia,
nauczyciel podaje podstawowe informacje na temat dwu przedsiębiorstw, do których
zostanie zorganizowana wycieczka (przychodnia, prywatny gabinet laryngologiczny),

−

uczniowie na podstawie informacji zawartych w poradniku przygotowują zestaw
pytań do zadawania podczas wycieczki, dyspozycje do obserwacji.

2. Wycieczka

przedmiotowa:

uczniowie

powinni

mieć

możliwość

rozmowy

z przedstawicielem, pracownikami wizytowanej firmy.

3. Podsumowanie wycieczki przedmiotowej:

−

na podstawie informacji zebranych podczas wycieczki uczniowie w parach, na
arkuszach papieru A1 wypełniają tabelę, w której zapisują różnice wynikających
z form

organizacyjno-prawnych,

między

funkcjonowaniem

poszczególnych

przedsiębiorstw, prezentują ich ofertę oraz specyfikę,

−

uczniowie prezentują efekty swojej pracy na forum klasy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Nauczyciel prowadzi dyskusję podsumowującą ukierunkowaną na wskazanie przez

uczniów

form

organizacyjno-prawnych

przedsiębiorstw,

rodzajów

działalności

gospodarczej i celów, w jakich są one prowadzone.

5.  Nauczyciel ocenia pracę uczniów.

Zakończenie zajęć
Nauczyciel  podsumowuje  zajęcia  ukazując  związek  pomiędzy  celem  głównym  a  celami
szczegółowymi  oraz  znaczenie  prawidłowego  wyboru  rodzaju  działalności  gospodarczej  dla
późniejszego, efektywnego jej funkcjonowania.

Praca domowa
Korzystając z dowolnych źródeł informacji uczniowie przygotowują analizę przedsiębiorstw na
swoim  osiedlu.  Mają  za  zadanie  ukazać,  jakie  formy  organizacyjno-prawne  przedsiębiorstw  i
ich rodzaje występują najczęściej, czym się charakteryzują. Mają zwrócić szczególną uwagę na
przedsiębiorstwa prywatnych właścicieli.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

dyskusja panelowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Protetyk słuchu 322[17]
Moduł:

Świadczenie usług medycznych 322[17].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki w ochronie

zdrowia 322[17].O1.05

Temat: Zarządzanie jakością w Zakładach Opieki Zdrowotnej.

Cel ogólny: Zdobycie i usystematyzowanie wiadomości na temat zarządzania jakością

w Zakładach Opieki Zdrowotnej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

sformułować jasno i logicznie swoje opinie i sądy,

−

wskazać, czym jest zarządzanie,

−

wskazać, czym jest jakość,

−

wskazać, co wpływa na jakość w ochronie zdrowia,

−

wskazać, jak jakość w zarządzaniu ochroną zdrowia wpływa na pacjenta,

−

wskazać, jak ważne dla jakości zarządzania są umiejętności, kwalifikacje w zawodzie
medycznym.

Metody nauczania–uczenia się:

−

fotojęzyk,

−

metaplan,

−

mini wykład,

−

praca w grupach.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca grupowa.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

kartony,

−

flamastry,

−

chmurki z poleceniami,

−

zestaw zdjęć,

−

poradnik dla ucznia.

Przebieg zajęć:

Część I

1. Nauczyciel, przy pomocy uczniów przygotowuje miejsce przeprowadzenia ćwiczenia.

Stoliki ustawione powinny być tak, aby był umożliwiony swobodny dostęp z obu stron.

2.   Nauczyciel rozkłada na stolikach przygotowane zdjęcia.
3.   Nauczyciel zapisuje na tablicy temat zajęć i przedstawia przebieg zajęć.
4.   Uczniowie,  idąc  wzdłuż  stolików  w  jednym  kierunku,  przy  zachowaniu  ciszy  (bez

komentowania), zatrzymują się przy zdjęciu, które według nich najlepiej odpowiada na
postawione w temacie lekcji pytania: czym jest jakość, co wpływa na jakość w ochronie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zdrowia, jak jakość w zarządzaniu ochroną zdrowia wpływa na pacjenta, jak ważne dla
jakości zarządzania są umiejętności, kwalifikacje w zawodzie medycznym.

5. Uczniowie dokonają wyboru bez zabierania zdjęcia. Po dokonaniu wyboru mogą odejść na

bok (mogą wielokrotnie przechodzić wzdłuż stolików zanim dokonają wyboru).
Na tym etapie nie komentuje się wyboru. Sygnałem dla nauczyciela, że ta faza ćwiczenia
została zakończona jest odejście na bok wszystkich uczniów.

6. Na polecenie nauczyciela każdy uczeń bierze do ręki wybraną fotografię. Może zdarzyć

się, że więcej osób dokona wyboru tego samego zdjęcia, zajmują miejsca obok siebie.

7. Uczniowie zajmują miejsca w kręgu wraz z nauczycielem, który kieruje przebiegiem

ćwiczenia.

8. Uczniowie prezentują wybrane zdjęcia klasie, a następnie po kolei przedstawiają

uzasadnienie swojego wyboru (kolejność wypowiedzi dowolna).

9. Po zakończeniu uzasadnienia pozostali uczniowie zadają pytania a nauczyciel

ukierunkowuje ich odpowiedzi na:

−

czynniki wpływające na jakość zarządzania w ochronie zdrowia,

−

cechy osobowościowe zarządcy,

−

zachowania etyczne.

10. Nauczyciel dokonuje podsumowania prezentacji i dyskusji wskazując ponownie istotne

aspekty w zarządzaniu ochroną zdrowia.

Część II
1. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy, metodą losowania (uczniowie ciągną kartki

różnych kolorów, symbolizujące numer grupy). Każda grupa otrzymuje karton oraz
chmurki z tematem pracy - pytaniem, na które powinna znaleźć odpowiedź.

−

Grupa I - odpowiada na pytanie „Jak jest?”- czy jakość ma wpływ na zarządzanie?

−

Grupa II - odpowiada na pytanie „Jak być powinno?”- czy jakość ma wpływ na
zarządzanie?

−

Grupa III - odpowiada na pytanie, „Dlaczego nie jest tak, jak być powinno?” czy
jakość ma wpływ na zarządzanie?

2. Cała klasa ma wyciągnąć wnioski i odpowiedzieć na pytanie, „Co należy zrobić, aby

podnieść jakość zarządzania w ochronie zdrowia?”

3.  Uczniowie pracują w grupach około 15 minut tworząc plakaty.
4.  Uczniowie prezentują swoje prace na forum klasy.
5.  Nauczyciel koryguje i uzupełnia wpisane treści.
6.  Zapisanie wniosków na czwartym plakacie jest jednocześnie podsumowaniem zajęć.

Zakończenie zajęć
Nauczyciel dokonuje oceny pracy uczniów.

Praca domowa
Uczniowie przygotowują krzyżówkę z hasłami o zarządzaniu i jakości, na około pięć haseł.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

uczniowie dzielą się na forum klasy własnymi refleksjami na temat zastosowanej metody i
efektów zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Wybrane zagadnienia prawa gospodarczego. Cele i rodzaje

działalności gospodarczej

5.1.1.Ćwiczenia

Ćwiczenia 1

Znajomy poprosił cię o pomoc w zarejestrowaniu działalności gospodarczej. Pomóż mu, z

grupy dokumentów wybrać potrzebne do zarejestrowania działalności gospodarczej. Wskaż,
jakie kroki musi podjąć w celu uruchomienia działalności gospodarczej. Wykorzystaj
informacje dostępne w Internecie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących rejestracji
działalności gospodarczej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące

rejestracji działalności gospodarczej,

2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca założyć działalność gospodarczą,
3)  odszukać informacje dostępne w Internecie,
4)  ustalić wnioski i zapisać.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

wzory dokumentów służących do rejestracji działalności gospodarczej,

−

wzory różnych innych dokumentów,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry.

Ćwiczenie 2

Grupa przyjaciół po długiej i zaciętej dyskusji sformułowała cel swojej działalności

gospodarczej.  Postanowili  wypełnić  lukę na rynku  usług medycznych.  Po sformułowaniu celu
przyjaciele  ocenili,  jakimi  atutami  dysponują. Okazało się, że posiadają wykształcenie wyższe
medyczne.  Mogą  wykazywać  się  dodatkowymi  umiejętnościami:  obsługa  komputera,
znajomością  języka  angielskiego  i  niemieckiego,  prawem  jazdy  kat.  B.  Ponadto  posiadają
własny  lokal,  komputer,  niewielki  kapitał  inwestycyjny.  Znają  wyniki  badań  rynku  usług

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

medycznych na lokalnym rynku. Biorąc pod uwagę w/w atuty zaproponuj rodzaj działalności
gospodarczej dla nich, formę organizacyjno-prawną.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących form
organizacyjno-prawnych przedsiębiorstw oraz rodzajów działalności gospodarczej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące form

organizacyjno-prawnych przedsiębiorstw,

2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca otworzyć ten rodzaj działalności

gospodarczej,

3) zapoznać się z przepisami prawa,
4) zapisać i ustalić wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz do ćwiczeń,

−

tekst przewodni,

−

przepisy prawne,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wskaż w swoim otoczeniu przykłady różnych przedsiębiorstw: państwowych, spółdzielni,

spółek. Przygotuj spis a także krótką charakterystykę poszczególnych z nich.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących rodzajów
przedsiębiorstw.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać treść rozdziału zwrócić szczególną uwagę na wiadomości dotyczące rodzajów

przedsiębiorstw,

2) odszukać opis poszczególnych przedsiębiorstw,
3) porównać treści zapisów, ustalić wnioski i zapisać.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

zdjęcia z przykładami różnych instytucji,

−

książka telefoniczna,

−

flamastry,

−

arkusze papieru A4,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Położna planuje uruchomienie działalności gospodarczej: świadczenie opieki nad matką

i dzieckiem. Jaki rodzaj działalności jej zaproponujesz i dlaczego? Wykorzystaj informacje
dostępne w Internecie. Sporządź biznes plan.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących działalności
gospodarczej i tworzenia biznes planu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące

działalności gospodarczej,

2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca uruchomić działalność

gospodarczą,

3)  odszukać informacje dostępne w Internecie,
4)  porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
5)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

tekst przewodni,

−

przepisy prawne dotyczące działalności gospodarczej,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Po ukończeniu szkoły planujesz otwarcie gabinetu protetycznego. Sporządź biznes plan

dla swojego przedsiębiorstwa. Wykorzystaj informacje dostępne w Internecie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących działalności
gospodarczej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące

działalności gospodarczej,

2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca uruchomić działalność

gospodarczą,

3)  odszukać informacje dostępne w Internecie,
4)  porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
5)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

opis przypadku,

−

przepisy prawne dotyczące działalności gospodarczej,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenia 6

Wskaż, jakie kroki należy podjąć, w celu uruchomienia działalności gospodarczej.

Wykorzystaj informacje dostępne w Internecie. Wypisz instytucje, do których trzeba się udać.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących rejestracji
działalności gospodarczej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące

rejestracji działalności gospodarczej,

2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca założyć działalność gospodarczą,
3)  odszukać informacje dostępne w Internecie,
4)  ustalić wnioski i zapisać.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

przepisy prawne,

−

adresy potrzebnych instrukcji,

−

wzory dokumentów służących do rejestracji działalności gospodarczej,

−

wzory różnych innych dokumentów,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Pracodawca i pracownik - prawa i obowiązki

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z różnych źródeł informacji, podaj prawa i obowiązki pracodawców.

Wykorzystaj informacje dostępne w Internecie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących praw
i obowiązków pracodawców.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać treść rozdziału,
2)  zwrócić szczególną uwagę na wiadomości dotyczące prawa i obowiązki pracodawców,
3)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca podjąć pracę,
4)  odszukać informacje dostępne w Internecie,
5)  porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
6)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

praca z tekstem.

Środki dydaktyczne:

−

Kodeks pracy,

−

wyciąg z przepisów prawa,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Pan Jan od 2 lat nie pracuje. Dwa dni temu dowiedział się, że może podjąć w firmie

zajmującą się produkcją materiałów opatrunkowych na stanowisku magazynier. Zastanawia się
czy zostanie zatrudniony i jaki rodzaj umowy może podpisać. Zaproponuj najkorzystniejszą
formę zatrudnienia dla pana Jana. Jakie prawa przysługują pracownikowi w chwili podpisania
umowy o pracę? Wykorzystaj informacje dostępne w Internecie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących prawa pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się opisem przypadku,
2)  odszukać informacje na temat sposobów nawiązania umowy o pracę,
3)  przeanalizować rodzaje umów o pracę,
4)  zaproponować najskuteczniejszą umowę dla p. Jana. Uzasadnić wybór.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

opis przypadku,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

wyciąg z kodeksu pracy.

Ćwiczenie 3

Na podstawie ostatnich doniesień prasowych o likwidacji waszego gabinetu

protetycznego, opisz sposób rozwiązania sporu pomiędzy pracownikami i pracodawcami.
Znając prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, zastanów się, jakie formy rozwiązania
sporu zaproponujesz? Która forma jest najbardziej odpowiednia dla pracodawcy i pracownika?
Jakie konsekwencje wynikają z poszczególnych form? Wykorzystaj informacje dostępne w
Internecie.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem

realizacji

ćwiczenia nauczyciel powinien omówić

zakres i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości prawa pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące

pracodawcy i pracownika,

2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca zmienić formę zatrudnienia,
3)  odszukać informacje dostępne w Internecie,
4)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

wycinek z prasy,

−

arkusze papieru A4,

−

wyciąg z Kodeksu pracy,

−

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Wyobraź sobie, że masz przeprowadzić wykład na temat praw i obowiązków

pracowników w zawodach medycznych. Przygotuj się do wystąpienia.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących praw
i obowiązków pracowników w zawodach medycznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą praw i obowiązków pracowników medycznych,
2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba wykonująca zawód medyczny,
3)  przygotować wykład i wygłosić go na forum klasy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie praktyczne,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

przepisy prawne,

−

mikrofon,

−

rzutnik pisma,

−

arkusze papieru A4.

Ćwiczenie 5

Odegraj rolę prezesa i jego zastępcy. Inni koledzy wcielą się w role pracowników,

prezentującym prezesom swoje koncepcje podwyżki płac. Przypomnij sobie prawa i obowiązki
pracowników i podejmij decyzje. Zapisz je na arkuszu papieru A4.
Oceń przedstawione koncepcje.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących prawa
i obowiązków pracowników.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą praw i obowiązków pracowników,
2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca pracować,
3)  przygotować się do odegrania roli prezesa lub pracownika,
4)  odegrać scenkę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

gra symulacyjna.

Środki dydaktyczne:

−

wyciąg z Kodeksu pracy,

−

arkusze papieru A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 6

Z dostępnych Ci źródeł informacji, wybierz i zaproponuj najlepszą formę zatrudnienia dla

protetyka słuchu. Wykorzystaj informacje dostępne w Internecie. Uzasadnij wybór.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących zawodów
medycznych i form zatrudnienia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące praw

i obowiązków pracowników medycznych,

2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba wykonująca zawód medyczny,
3) zaproponować formę zatrudnienia i uzasadnić wybór.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

wyciąg z Kodeksu pracy,

−

arkusze papieru A4,

−

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Organizacja i zakres ubezpieczeń społecznych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zapoznaj się i dokonaj porównania opisów dotyczących rodzajów ubezpieczeń

społecznych. Uzasadnij, dlaczego niektóre ubezpieczenia są obowiązkowe a inne dobrowolne.
Podaj, jakie korzyści wynikają z poszczególnych rodzajów ubezpieczeń.
Wskaż, argumenty mówiące o tym, dlaczego ludzie powinni się ubezpieczać.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących rodzajów
ubezpieczeń społecznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą ubezpieczeń społecznych,
2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąc się ubezpieczyć,
3)  porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
4)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

przepisy prawne,

−

arkusze papieru A4,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Sprawdź w przepisach ubezpieczeniowych, jak obciąża się składkami społecznymi

wynagrodzenie miesięczne protetyka słuchu zatrudnionego w oparciu o umowę o pracę.
Posłuż się informacjami zawartymi w Internecie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących ubezpieczeń
społecznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować przepisy prawa dotyczące ubezpieczeń społecznych,
2)  zapoznać się z informacjami zawartymi w Internecie,
3)  zapoznać się z treściami dotyczącymi zawodu medycznego,
4)  zanotować spostrzeżenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

praca z tekstem.

Środki dydaktyczne:

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

przepisy o zawodach medycznych,

−

wyciąg z Kodeksu pracy,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

kolorowe markery,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Przedstaw, z jakich form zabezpieczenia środków finansowych skorzystasz na starość

w przyszłości.

Zastanów

się,

jakie

świadczenia zdrowotne przysługują osobom

ubezpieczonym. Posłuż się informacjami zawartymi w Internecie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących ubezpieczeń
społecznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych,
2)  przeanalizować przepisy prawa,
3)  zapoznać się z informacjami zawartymi w Internecie,
4)  zanotować formy zabezpieczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru A4,

−

kolorowe markery,

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 4

Znajdź w domu umowę ubezpieczeniową (polisę). Przeanalizuj jej treść. Odpowiedz na

pytania: Na jaki czas jest zawarta umowa? Do czego zobowiązuje się firma ubezpieczeniowa?
Jakie wymagania stawia ubezpieczonemu? Czy i gdzie można dochodzić ewentualnych
roszczeń? Czy uważasz, że w przypadku ubezpieczeń obowiązkowych firma narzuca
niekorzystne warunki?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących ubezpieczeń
społecznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą ubezpieczeń społecznych,
2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca się ubezpieczyć,
3)  przeanalizować treść polisy,
4)  odpowiedzieć na pytania podane w ćwiczeniu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

praca z tekstem,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

przykładowa polisa ubezpieczeniowa,

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

kolorowe markery.

Ćwiczenie 5

Sporządź tabelę ilustrującą rodzaje ubezpieczeń społecznych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących ubezpieczeń
społecznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych,
2)  przeanalizować przepisy prawa,
3)  sporządzić tabelę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

linijka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 6

Jesteś zaproszony na wygłoszenie pogadanki, na lekcji wychowawczej dla uczniów

kończących  naukę  w  szkole,  na  temat  ubezpieczeń  społecznych.  Przygotuj  się,  zwracając
szczególną  uwagę  na  nowy  system  emerytalny.  Przygotuj  również  przykładowe  formularze,
oraz  dane,  którymi  uczniowie  posłużą  do  wypełnienia  druków.  Posłuż  się  informacjami
zawartymi w Internecie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących rodzajów
ubezpieczeń społecznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych,
2)  przeanalizować przepisy prawa,
3)  zapoznać się z informacjami zawartymi w Internecie,
4)  przygotować treść pogadanki,
5)  przygotować przykładowe formularze,
6)  przeprowadzić pogadankę na lekcji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

przykładowe formularze,

−

arkusze papieru A4, kolorowe markery,

−

foliogramy,

−

rzutnik pisma,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 7

Do Polski przyjeżdża twój kolega z Anglii. Chce tu pozostać na stałe. Zastanów się

i doradź mu, dlaczego warto się ubezpieczyć? Jakie świadczenia zdrowotne przysługują
osobom ubezpieczonym? Posłuż się informacjami zawartymi w Internecie. Zapisz wnioski,
abyś mógł je przekazać koledze.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących rodzajów
ubezpieczeń społecznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2)  przeanalizować przepisy prawa,
3)  zapoznać się z treściami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych,
4)  zapoznać się z informacjami zawartymi w Internecie,
5)  odpowiedzieć na pytania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Podstawy prawne funkcjonowania jednostek ochrony
zdrowia

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Od niedawna jesteś mieszkańcem dużego miasta wojewódzkiego. W trosce o siebie

i woich bliskich, sporządź w postaci plakatu, wykaz jednostek Zakładów Opieki Zdrowotnej
funkcjonujących w tym mieście.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących funkcjonowania
Zakładów Opieki Zdrowotnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą Zakładów Opieki Zdrowotnej,
2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać jednostka będąca Z. O. Z.,
3)  porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
4)  sporządzić wykaz placówek,
5)  wykonać plakat przedstawiający jednostki Z. O. Z.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru A1,

−

kolorowe markery,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

mapa miasta,

−

książka telefoniczna,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wyobraź sobie, że chcesz prowadzić gabinet protetyki słuchu, na nowo powstałym osiedlu.

Dokonaj charakterystyki oferowanego produktu: nazwa produktu – usługi, oferowany
asortyment, cechy usługi. Sporządź przykładową ofertę do kontraktowania usług medycznych.
Posłuż się informacjami zawartymi w Internecie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących kontraktowania
usług medycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczące produktów oferowanych przez Z.O.Z.,
2)  odszukać informacji na temat klientów, których potrzeby chcesz zaspokoić,
3)  zapoznać się z przepisami medycznymi o kontraktowaniu usług medycznych,
4)  odszukać informacji w Internecie,
5)  sporządzić przykładową ofertę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

wzory druków,

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

przepisy prawne,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Jesteś umówiony na konferencję dla przedstawicieli lokalnej prasy na temat praw pacjenta.

Na podstawie przepisów sporządź kartę praw pacjenta. Przygotuj foldery, które będziesz mógł
rozdać po spotkaniu.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących praw pacjenta.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą praw pacjenta,
2)  opracować materiały do wystąpienia,
3)  przygotować foldery,
4)  sporządzić kartę praw pacjenta.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

praca z tekstem,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze kolorowego papieru A4, flamastry,

−

wycinki z kolorowych czasopism,

−

przepisy prawne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Właściciel gabinetu protetycznego pokazuje klientowi ofertę usług. Swoją firmę prowadzi

od 5 lat i ma spore rozeznanie w rynku. Przygotuj ofertę do kontraktowania usług
medycznych. Posłuż się informacjami zawartymi w Internecie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących kontraktowania
usług medycznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą kontraktowania usług medycznych,
2)  odszukać wymagania dotyczące kontraktowania usług medycznych,
3)  odszukać informacje w Internecie,
4)  przygotować ofertę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda przypadków,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

przepisy prawne,

−

wzory dokumentów służących do rejestracji działalności gospodarczej,

−

wzory różnych innych dokumentów,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Twoja znajoma trafiła na oddział szpitalny. Jest bardzo zdenerwowana, gdyż

hospitalizowana jest po raz pierwszy i nie zna swoich praw. Pomóż znajomej,
w zaadoptowaniu się do nowej sytuacji i opowiedz jej o prawach pacjenta. Zwróć szczególną
uwagę na przepisy dotyczące ochrony danych osobowych. Posłuż się informacjami zawartymi
w Internecie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących ochrony danych
osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą ochrony danych osobowych,
2) zapoznać się z prawami pacjenta,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3)  odszukać odpowiednie przepisy prawa,
4)  odszukać informacje w Internecie,
5)  zapisać notatki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda przypadków,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

tekst przewodni,

−

przepisy prawne,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Zarządzanie jakością w Publicznym Zakładzie Opieki

Zdrowotnej

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sprowokuj dyskusję w gronie rodzinnym na temat zadań, jakie pełni Publiczny Zakład

Opieki Zdrowotnej. Na podstawie poznanych treści zweryfikuj opinię członków rodziny.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących tematu zadań,
jakie pełni Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące Z.O.Z.,
2)  odszukać zadania, jakie musi pełnić publiczny zakład opieki zdrowotnej,
3)  sprowokować dyskusję na temat zadań Z.O.Z.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

przepisy prawne.

Ćwiczenie 2

Przed dzisiejszą operacją cały zespół był wyjątkowo spokojny. Mimo, że czekała ich

poważna operacja na otwartym sercu, nie dało się wyczuć żadnego podenerwowania. Jedynym
odmiennym  elementem  był  tłok  przed  salą  operacyjną.  Wszyscy  chcieli  zobaczyć  "cudowne
ręce"  światowej  sławy  chirurga,  który  przewodniczył  zespołowi  operacyjnemu.  Wyjaśnij,
co  wpłynęło  na  jakość  świadczenia  usług  w  tym  ZOZ?  Posłuż  się  informacjami  zawartymi
w Internecie. Jaki styl zarządzania preferuje ordynator oddziału?

Sposób wykonania ćwiczenia

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących jakości
świadczenia usług w Z.O.Z.-ie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą jakości w zarządzaniu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2)  odszukać informacji na temat klientów, których potrzeby zaspokaja Z.O.Z.,
3)  odszukać informacji w Internecie,
4)  porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
5)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda przypadków.

Środki dydaktyczne:

−

tekst przewodni,

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Przeczytaj

fragment biografii słynnego amerykańskiego menedżera przemysłu

samochodowego Lee Iacocca i przygotuj krótkie wystąpienie zawierające: ujętą w kilku
zdaniach istotę metody zarządzania, zalety i wady tej metody, twoją opinię o zarządzaniu Lee
Iacocca.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących zarządzania
w ochronie zdrowia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą zarządzania,
2)  przeczytać fragment biografii,
3)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba zarządzająca,
4)  zapisać wnioski,
5)  przygotować wystąpienie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda przypadków,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

fragment biografii Lee Iacocca.

Ćwiczenie 4

W pewnym przedsiębiorstwie na stanowisko dyrektora finansowego zatrudniono znaną

i  uznawaną  w  tym  środowisku  osobistość.  Nowego  dyrektora  nie  trzeba  było  przedstawiać
pracownikom  –  wszyscy  go  znali  z  telewizji  i  gazet.  Odpowiedz  na  pytanie:  co  było
dominującymi źródłami władzy: autorytet - uznana i szanowana osoba, kwalifikacje, uczucia?
Wyjaśnij,  na  czym  polega  zarządzanie  przez  jakość?  Posłuż  się  informacjami  zawartymi
w internecie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących zarządzania przez
jakość w ochronie zdrowia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą zarządzania,
2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca zarządzać,
3)  odszukać informacje w Internecie,
4)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 5

Pacjent z radością wita się z pielęgniarką, która po kilkudniowym urlopie wróciła do

pracy.  W  jej  towarzystwie  zapomina  o  swoim  stanie,  nawet  zastrzyki  wykonywane  przez  nią
nie są tak dokuczliwe. Opisz, co wpłynęło na samopoczucie pacjenta. Posłuż się informacjami
zawartymi  w  Internecie  na  temat  zarządzania  jakością.  Odpowiedz  na  pytanie,  czym
charakteryzuje się zarządzanie jakością?

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących zarządzania
jakością.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą zarządzania jakością,
2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca zarządzać w Z.O.Z.,
3)  odszukać informacje w Internecie,
4)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda przypadków,

–

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4, flamastry.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 6

Znajdź synonimy lub słowa bliskoznaczne do słowa zarządzanie i kierowanie. Wypisz ta

słowa. Opisz ich znaczenie. Porównaj zapisane treści i ustal wnioski.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem wiadomości dotyczących zarządzania
w ochronie zdrowia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą zarządzania,
2)  wypisać słowa i opisać ich znaczenie,
3)  zapisać wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Stosowanie przepisów prawa i

zasad ekonomiki w ochronie zdrowia”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 13, 14, 17, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 10, 11, 12, 15, 16, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. d, 4. d, 5. c, 6. c, 7. a, 8. c, 9. c, 10. b, 11. d,
12. d, 13. b, 14. a,15. c, 16. d, 17. a, 18. b, 19. d, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Scharakteryzować rodzaje przedsiębiorstw

Określić co nazywamy działalnością usługową

Rozpoznać źródła finansowe Samodzielnych
Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej

Określić prawa pacjenta

Określić instytucje uprawnione do udzielania
świadczeń zdrowotnych

Określić cechy odpowiedzialnej firmy

Rozpoznać z czego wynika ryzyko w działalności
gospodarczej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozpoznać co to jest zawód medyczny w świetle
przepisów prawa

Rozpoznać czym są zamówienia publiczne

Przeanalizować czym w przedsiębiorstwie są
koszty stałe

Przeanalizować co ma wpływ na poprawę jakości
w zarządzaniu ochroną zdrowia

Przeanalizować co składa się na najbardziej
efektywny styl kierowania

Określić podstawowy tryb udzielania zamówień
publicznych

14 Określić system emerytalny w Polsce

15 Przeanalizować system emerytalny w Polsce

Przeanalizować trzeci filar ubezpieczeń
emerytalnych

17 Określić zasięg ubezpieczeń społecznych

18 Określić co to jest zarządzanie jakością

19 Określić pojęcie marketing

20 Przeanalizować rynek usług medycznych

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz zasadami punktowania.
4.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5.  Zapewnij odpowiednie warunki pracy.
6.  Przed rozpoczęciem pracy przeczytaj instrukcję dla ucznia.
7.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8.  Nie przekraczaj ustalonego czasu.
9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się  czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.
5.  Test zawiera 20 zadań Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko

jedna jest prawidłowa.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 35 minut.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Przedsiębiorstwa na rynku

a)  zgłaszają zapotrzebowanie na czynniki wytwórcze.
b)  dążą do osiągnięcia określonych korzyści.
c)  to podmioty prowadzące działalność produkcyjną i rolną.
d)  otrzymują wynagrodzenia z pracy.

2. Działalnością usługową jest

a)  praca najemna.
b)  pośredniczenie pomiędzy sprzedającym a kupującym.
c)  zaspokajanie szeroko rozumianych potrzeb konsumentów.
d)  wznoszenie budowli, ich remontowanie i konserwacja.

3. Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej może uzyskiwać środki finansowe z

a)  odpłatnych świadczeń zdrowotnych udzielanych na podstawie umowy.
b)  wydzielonej działalności gospodarczej.
c)  darowizn,  zapisów,  spadków  oraz  ofiarności  publicznej,  także  pochodzenia

zagranicznego.

d) odpowiedzi a, b, c są prawidłowe.

4. Pacjent ma prawo do

a)  świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej.
b)  informacji o swoim stanie zdrowia.
c)  wyrażenia  zgody  na  udzielenie  określonych  świadczeń  zdrowotnych  lub  ich odmowy

po uzyskaniu odpowiedniej informacji.

d) wszystkie odpowiedzi są prawdziwe.

5. Do udzielania świadczeń zdrowotnych uprawnione są

a)  przedsiębiorstwa indywidualnych właścicieli.
b)  spółki osobowe.
c)  Zakłady Opieki Zdrowotnej.
d)  przedsiębiorstwa międzynarodowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Odpowiedzialna firma ma na uwadze

a)  jedynie zyski.
b)  najprostsze i najszybsze sposoby, by zwiększyć zyski.
c)  jakość

wyrobu,

bezpieczeństwo konsumenta, stosowne opakowanie oraz

oznakowanie wyrobu.

d) zmniejszenie kosztów produkcji nawet za cenę pogorszenia jakości.

7. Ryzyko w działalności gospodarczej wynika

a)  z trudnych do przewidzenia zmian w otoczeniu.
b)  ze zbyt sformalizowanych struktur organizacyjnych.
c)  z braku dobrych pracowników.
d)  z braku siedziby firmy.

8. Zawód medyczny w świetle przepisów prawa to

a)  wszystkie osoby fizyczne.
b)  osoby pełnoletnie.
c)  osoba,  uprawniona  do  udzielania  świadczeń  zdrowotnych,  oraz  legitymująca  się

nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym
zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

d) wszystkie odpowiedzi są prawdziwe.

9. Zamówienia publiczne to

a)  bilans przedsiębiorstwa.
b)  zestawienie przychodów ze sprzedaży i kosztów prowadzonej działalności.
c)  szczególny  rodzaj  postępowania,  zmierzający  do  zawarcia  umowy,  między

zamawiającym a wykonawcą.

d) rachunkiem opłacalności przedsięwzięcia.

10. Koszty stałe w działalności gospodarczej to

a) koszty stałego utrzymywania rezerwy gotówkowej.
b) wydatki ponoszone przez przedsiębiorstwo niezależnie od skali sprzedaży, np. czynsz

za lokal.

c) koszty zmienne pomniejszone o koszty całkowite.
d) trwała struktura firmy.

11. Poprawa jakości w funkcjonowaniu systemu ochrony zdrowia

prowadzi do

a)  zadowolenia pacjentów otrzymanych usług.
b)  lepszego bardziej efektywnego wykorzystania posiadanych zasobów materialnych.
c)  zwiększenie udziału świadczeniodawcy na rynku usług.
d)  wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

12. Najbardziej efektywny styl zarządzania w ochronie zdrowia to

a)  autokratyczny.
b)  sytuacyjny.
c)  demokratyczny.
d)  nie ma jednoznacznej odpowiedzi, jaki jest najbardziej efektywny styl zarządzania.

13. Podstawowymi trybami udzielania zamówienia publicznego jest

a)  planowanie.
b)  przetarg nieograniczony oraz ograniczony.
c)  kontrolowanie.
d)  sprawowanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. System emerytalny w Polsce

a)  oparty jest na trzech filarach.
b)  oparty jest na dwóch filarach.
c)  finansowany jest w całości przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
d)  został zreformowany w 1992 roku.

15. W ramach systemu emerytalnego w Polsce

a) w I filarze uczestniczy obowiązkowo każdy zatrudniony.
b) w I filarze uczestniczą wyłącznie osoby, które w momencie wprowadzenia reformy

emerytalnej miały ukończone 35 lat.

c) III filar stanowi uzupełnienie emerytury i może przybierać formę indywidualnej

umowy OFE.

d) kobiety i mężczyźni nabywają uprawnienia emerytalne w wieku 60 lat.

16. Trzeci filar ubezpieczeń emerytalnych

a)  jest obowiązkowy dla wszystkich zatrudnionych.
b)  nie przysługuje osobom, które wybrały II filar.
c)  jest dobrowolny i stanowi dodatkowe zabezpieczenie emerytalne.
d)  jest obowiązkowy dla rencistów.

17. Ubezpieczenia społeczne obejmują m.in.

a)  ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
b)  ubezpieczenia macierzyńskie.
c)  ubezpieczenia majątkowe.
d)  ubezpieczenia gospodarcze.

18. Zarządzanie jakością to

a)  realizacja wybitnych pomysłów.
b)  wszystkie działania z zakresu zarządzania, które decydują o polityce jakości.
c)  pomoc w organizowaniu.
d)  doskonalenie pracowników.

19. Marketing to

a)  wpływ państwa na gospodarkę.
b)  pieniężna pomoc społeczna.
c)  promocja firmy.
d)  kompleksowa działalność przedsiębiorstwa na drodze producent – konsument, optymalne

usatysfakcjonowanie odbiorcy.

20. Zgodnie z prawem popytu na usługi medyczne

a) jeżeli cena dobra się zwiększa, to producenci są zainteresowani dostarczeniem na

rynek większej ilości dóbr.

b) jeżeli cena zmniejsza się, to konsumenci są zainteresowani nabyciem większej ilości

dóbr.

c) jeżeli cena zwiększa się, to konsumenci są zainteresowani nabyciem większej ilości

dóbr.

d) popyt jest niezależny od poziomu ceny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ........................................................................................................................

Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPRAWDZIAN II - PROJEKT

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Zapoznaj się z poleceniem potrzebnym do wykonania projektu.
3.  Przeczytaj opis zamieszczony poniżej.
4.  Zapoznaj się z założeniami ogólnymi potrzebnymi do wykonania projektu.
5.  Przygotuj projekt – biznes plan, zgodnie z poleceniem.
6.  Zapoznaj się kartą odpowiedzi – arkuszem oceny prezentacji projektu.
7.  Przedstaw wykonany projekt, w ciągu 45 minut, zgodnie z kartą odpowiedzi.

Powodzenia!

Polecenie do projektu

Opracuj prosty biznes plan dla przedsięwzięcia podanego poniżej, uwzględniając
założenia ogólne.

Grupa  przyjaciół  po  długiej  i  zaciętej  dyskusji  sformułowała  cel  swojej  działalności
gospodarczej.  Postanowili  wypełnić  lukę na rynku  usług medycznych.  Po sformułowaniu celu
przyjaciele  ocenili,  jakimi  atutami  dysponują. Okazało się,  że  posiadają  wykształcenie  wyższe
medyczne.  Mogą  wykazywać  się  dodatkowymi  umiejętnościami:  obsługa  komputera,
znajomością języka angielskiego i niemieckiego, prawem jazdy kategorii B. Ponadto posiadają
własny  lokal,  komputer,  niewielki  kapitał  inwestycyjny.  Znają  wyniki  badań  rynku  usług
medycznych na lokalnym rynku.

Założenia ogólne:

−

cel przedsięwzięcia,

−

środki rzeczowe, pieniężne, inne,

−

forma organizacyjno-prawna,

−

ocena przedsięwzięcia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Arkusz oceny prezentacji projektu

Imię i nazwisko ucznia

Lp.

Kryterium

Punkty do
uzyskania

Punkty uzyskane

Dobór informacji do prezentacji -
założenia ogólne

Zgodność merytoryczna z tematem
projektu

Używanie właściwej terminologii

Poprawność językowa

Bogactwo słownictwa

II.

Logika układu prezentacji

Wstęp (wprowadzenie do prezentacji

Przedstawienie problemu

Przedstawienie wniosków

Zakończenie prezentacji

III.

Płynność prezentacji

Zawartość wypowiedzi

Ciągłość myśli

Uporządkowanie przekazu

Akcentowanie najważniejszych elementów
prezentacji

IV.

Tempo prezentacji

Przestrzeganie wyznaczonego czasu

Utrzymanie tempa prezentacji

Wykorzystanie środków
wspomagających prezentację

Różnorodność środków

Uzasadnienie użycia środków

VI.

Profesjonalizm w zakresie zagadnień
objętych tematem projektu

Umiejętność obrony własnych poglądów

Odpowiedzi na pytania dodatkowe

VII. Umiejętność samooceny

Trafność samooceny

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Chwieruta S., Kulis M., Wójcik D.: Elementy zarządzania finansowego w ochronie

zdrowia. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Versalius”, Kraków 2000

2.  Fedorowski J., Niżankowski R.: Ekonomika medycyny. PZWL, Warszawa 2002
3.  Getzen T.: Ekonomika zdrowia, PWN, Warszawa 2000
4.  Kutych  M.,  Whitfield  M.,  Klich  J.:  Zarządzanie  w  opiece  zdrowotnej.  Wydawnictwo

Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001

5. Makieta Z., Makieta. T. Rachwał: Podstawy Przedsiębiorczości. Kształcenie ogólne

w zakresie podstawowym. Nowa Era, Warszawa 2005

6. Mierzejewska - Majcherek J.: Podstawy ekonomii. Centrum Doradztwa i Informacji Difin,

Warszawa 2003

7. Nosko J.: Ekonomika i zarządzanie w opiece zdrowotnej. Instytut Medycyny Pracy, Łódź

2001

8. Trocki M.: Nowoczesne systemy zarządzania w opiece zdrowotnej. Instytut

Przedsiębiorczości i Samorządności, Warszawa 2002

9. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 grudnia 1998 r.

w sprawie szczególnych zasad rachunku kosztów w publicznych zakładach opieki
zdrowotnej (Dz. U. Nr 164, poz. 1194)

10. Ustawa z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym

Funduszu Zdrowia (Dz. U. Nr 45, poz. 391)

11. Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej.
12. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze

środków publicznych (Dz.U.Nr 210, poz.2135, z późn. zm.)

13. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie limitu cen dla

wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi i środków pomocniczych,
o takim samym zastosowaniu, ale różnych cenach, oraz limitu cen dla napraw
przedmiotów ortopedycznych (Dz. U. nr 275, poz.2732 ze zm.)

14. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego

wykazu  wyrobów  medycznych  będących  przedmiotami  ortopedycznymi  i środków
pomocniczych,  wysokości  udziału  własnego  świadczeniobiorcy  w  cenie  ich  nabycia,
kryteriów  ich  przyznawania,  okresów  użytkowania,  a  także  wyrobów  medycznych
będących  przedmiotami  ortopedycznymi  podlegającymi  naprawie  w  zależności  od
wskazań  medycznych  oraz  wzoru  zlecenia  na zaopatrzenie  w  te wyroby  i  środki  (Dz.  U.
Nr 276, poz. 2739 ze zm.)

15. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 października 2004 r. (Dz. U. Nr 231, poz.

2327) w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać lokal podmiot
wykonującego czynności z zakresu zaopatrzenia w środki pomocnicze i wyroby medyczne
będące przedmiotami ortopedycznymi

Literatura metodyczna
1. Drętkiewicz-Więch .J: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa,1994

2. Kornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. Idee, Radom, 2000
3. Niemiecko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa, 1999