protetyk_sluchu_322[17].O1.05

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Wybrane zagadnienia prawa gospodarczego. Cele i rodzaje
działalności gospodarczej

4.1.1.Materiał nauczania

4.1.2.Pytania sprawdzające

4.1.3.Ćwiczenia

4.1.4.Sprawdzian postępów

4.2. Pracodawca i pracownik – prawa i obowiązki

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Organizacja i zakres ubezpieczeń społecznych

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4.Sprawdzian postępów

4.4. Podstawy prawne funkcjonowania jednostek ochrony zdrowia

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Zarządzanie jakością w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy z zakresu stosowania przepisów

prawa i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia

oraz w kształtowaniu umiejętności potrzebnych

do prowadzenia działalności gospodarczej.

W poradniku tym zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności jakie powinieneś mieć już ukształtowane, abyś
bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele nauczania – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągania założonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

−

zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś podane treści,

−

ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
Twoje umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie
materiału całej jednostki modułowej,

−

wykaz literatury.

Przy wyborze odpowiednich treści niewątpliwie pomocny będzie nauczyciel, który wskaże

Ci materiał, zarówno szczególnie ważny, jak i pomocniczy potrzebny do wykonywania
ćwiczeń.

Schemat układu jednostek modułowych

322[17].O1

Świadczenie usług

medycznych

322[17].O1.01
Nawi

ązywanie

i utrzymywanie kontaktów

interpersonalnych

322[17].O1.02

Prowadzenie dzia

łań

profilaktycznych

i promowanie zdrowia

322[17].O1.03

Stosowanie przepisów

bezpiecze

ństwa i higieny

pracy oraz udzielanie

pierwszej pomocy

322[17].O1.04

Wykorzystywanie technik

informacyjnych

świadczeniu usług

medycznych

322[17].O1.05

Stosowanie przepisów

prawa i zasad ekonomiki

w ochronie zdrowia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

określić rolę i znaczenie prawa w działalności usługowej,

−

zinterpretować obowiązujące w ochronie zdrowia przepisy prawa,

−

ustalić regulację prawną zawodu,

−

poinformować pacjenta o podstawach prawnych ubezpieczeń zdrowotnych i pomocy
społecznej,

−

zastosować przepisy o działalności gospodarczej,

−

zdefiniować podstawowe pojęcia: rynek, towar, popyt, podaż,

−

określić źródła finansowania świadczeń zdrowotnych,

−

zastosować przepisy ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym,

−

zastosować przepisy ustawy o jednostkach ochrony zdrowia,

−

zastosować przepisy ustawy o zamówieniach publicznych,

−

rozliczyć działalność własną zgodnie z obowiązującymi przepisami,

−

wykorzystywać przepisy prawa do rozwiązywania problemów pacjenta,

−

wskazywać czynniki wpływające na popyt i podaż usług medycznych,

−

wskazywać podmioty uprawnione do udzielania świadczeń zdrowotnych,

−

określać sposoby finansowania świadczeń zdrowotnych,

−

zastosować strategie marketingowe w celu podniesienia jakości świadczonych usług,

−

wyjaśnić mechanizmy konkurencji między podmiotami świadczącymi usługi medyczne,

−

uzasadnić znaczenie profesjonalizmu i zaufania do personelu medycznego udzielającego
świadczeń zdrowotnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Wybrane zagadnienia prawa gospodarczego. Cele i rodzaje

działalności gospodarczej

4.1.1. Materiał nauczania

Działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, usługowa,

budowlana  oraz  poszukiwanie,  rozpoznawanie  i  eksploatacja  zasobów  naturalnych,
wykonywane w  sposób zorganizowany i ciągły (Dz. U. Nr 101 z 1999r. poz.1178).
Osoba,  która  zamierza  prowadzić  działalność  gospodarczą  wytwarzającą  wyroby  lub
świadczącą usługi w celach zarobkowych staje się kandydatem na przedsiębiorcę.
Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowości prawnej spółka
prawa  handlowego,  która  zawodowo,  we  własnym  imieniu  podejmuje  i wykonuje  działalność
gospodarczą.
Osoba  prawna  –  skarb  państwa  i  jednostki  organizacyjne,  którym  przepisy  na  drodze
ustawowej przyznają osobowość prawną.

Właścicielem przedsiębiorstwa może być:

−

konkretna osoba lub osoby w przedsiębiorstwie prywatnym,

−

skarb państwa w przedsiębiorstwie państwowym,

−

społeczność lokalna w przedsiębiorstwie komunalnym,

−

członkowie spółdzielni w spółdzielni.

W każdym z przypadków właściciel decyduje o strukturze i sposobie prowadzenia działalności
oraz podziale zysków i sposobie pokrywania strat.

Formy organizacyjno-prawne

Wyróżniamy następujące formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw:

−

przedsiębiorstwa indywidualne tzw. jednoosobowego właściciela – przedsiębiorcy,

−

spółki,

−

spółdzielnie,

−

przedsiębiorstwa państwowe.
Część z nich posiada osobowość prawną a część nie. Te, które mają osobowość prawną

mogą  samodzielnie  wchodzić  w  porozumienie  z  innymi  podmiotami,  zawierać  z  nimi  umowy
oraz  zaciągać  kredyty.  Za  zobowiązania  właściciele  (udziałowcy)  odpowiadają  jedynie  do
wysokości  swych  udziałów.  Osobowość  prawną  posiadają  spółki  kapitałowe,  tj.  spółka
akcyjna,  spółka  z  ograniczoną  odpowiedzialnością  oraz  spółdzielnie  i  przedsiębiorstwa
państwowe.  Spółki  osobowe  tj.  spółka  jawna,  spółka  partnerska,  spółka  komandytowo-
akcyjna,  spółka  komandytowa  ,  spółki  cywilne  oraz  przedsiębiorstwa  indywidualne  nie  mają
osobowości prawnej. Za zobowiązania tych przedsiębiorstw odpowiadają właściciele własnym
majątkiem, w imieniu przedsiębiorstwa mogą zawierać umowy i zaciągać kredyty.

Cele  przedsiębiorstwa  –  przyszły,  pożądany  stan  przedsiębiorstwa;  osiągnięcie  w  danych
warunkach,  maksymalizacja  zysku.  Cel  spełnia  następujące  funkcje:  motywacyjną,  pomiaru
i oceny wydajności, informacyjną, strukturowytwórczą (podział ról i uprawnień decyzyjnych).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rodzaje działalności gospodarczej:
1. działalność przemysłowa – wydobywanie lub przetwarzanie zasobów przyrody w celu

pośredniego lub bezpośredniego zaspokajania potrzeb konsumentów,

2. działalność budowlana – wznoszenie budowli, ich remontowanie i konserwacja,
3. działalność usługowa – zaspokajanie szeroko rozumianych potrzeb konsumentów w:

−

edukacji,

−

ochronie zdrowia,

−

usługach administracyjnych, bankowych, hotelarskich, transportu i łączności,

4. działalność handlowa – pośredniczenie pomiędzy sprzedającym a kupującym, inaczej –

wymiana wyprodukowanych wyrobów.

Czynnikami działalności gospodarczej są m.in.:
1. Elementy środowiska przyrodniczego:

−

klimat, wody, gleby, ukształtowanie terenu, bogactwa naturalne.

2. Ustrój gospodarczy państwa:

−

własność osób fizycznych, osób prawnych,

−

własność komunalna,

−

własność państwowa,

−

własność firm i spółek zagranicznych.

4. Ustrój polityczny państwa.

Rejestracja działalności gospodarczej
Różne formy organizacyjno-prawne poszczególnych przedsiębiorstw wymagają rejestracji
w różnych instytucjach.
Jeśli jest to:

−

spółka prawa handlowego dokonuje się wpisu do Rejestru Przedsiębiorców w Krajowym
Rejestrze Sądowym, we właściwym dla rejonu oddziale Sądu Gospodarczego,

−

indywidualna działalność gospodarcza dla osób fizycznych lub spółka cywilna, należy
dokonać wpisu do ewidencji działalności gospodarczej w urzędzie gminy lub miasta,

−

uzyskanie numeru statystycznego REGON w Głównym Urzędzie Statystycznym,

−

otwarcie rachunku bankowego,

−

rejestracja działalności gospodarczej w urzędzie skarbowym, w celu m.in. uzyskania
numeru NIP,

−

zamówienie pieczątki firmowej,

−

zgłoszenie obowiązku w zakresie płatności ubezpieczeń: społecznego i zdrowotnego do
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,

−

zgłoszenie firmy do Organów kontrolnych – Państwowej Inspekcji Pracy, Stacji Sanitarno
- Epidemiologicznej, Państwowej Inspekcji Handlowej.

Rozliczenie działalności gospodarczej

Prowadzenie działalności gospodarczej to umiejętność właściwego zaplanowania

ponoszonych kosztów stałych – niezależnych od wielkości produkcji oraz kosztów zmiennych,
których wysokość zależy od wielkości produkcji. Do kosztów stałych można zaliczyć: opłata
czynszu, rachunki telefoniczne, składki ubezpieczeniowe, koszty reklamy. Koszty zmienne to:
materiały produkcyjne, cena energii, transport, wynagrodzenie pracowników.

Przepływy środków pieniężnych to ilość gotówki, która przepływa przez firmę w formie

wpływów i wydatków. Przedsiębiorca powinien pamiętać, aby ilość posiadanych pieniędzy
wystarczała na niezbędne płatności. Jednostki gospodarcze, których sprawozdania finansowe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

tj.  bilans,  rachunek  zysków  i  strat  podlegają  obowiązkowi  badania  przez  biegłego  rewidenta
zobowiązane  są do sporządzania sprawozdania z przepływów środków pieniężnych. Obrazuje
ono  zmiany  w  sytuacji  finansowej  w  przekroju  działalności  operacyjnej,  inwestycyjnej
i finansowej.

Wynik finansowy przedsiębiorstwa to główny cel przedsięwzięcia. Kiedy jest dodatni to

suma

przychodów

działalności

gospodarczej

(głównie

wpływy

sprzedaży)

w rozpatrywanym okresie jest wyższa od sumy wszystkich kosztów, niezbędnych do uzyskania
przychodów. Na zmniejszenie wyniku finansowego ma wpływ opodatkowanie zysku brutto.

Przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane według jednej z form opodatkowania:

−

karta podatkowa – dla małych firm,

−

ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – wysokość podatków zależna jest od rodzaju
działalności gospodarczej,

−

podatek na zasadach ogólnych – ma charakter progresywny, wielkość stawki wynosi
19 %, 30 %, 40 % w zależności od osiągniętego dochodu,

−

podatek liniowy – 19 % niezależnie od wysokości dochodu. Nie można jednak korzystać
z żadnych ulg podatkowych,

−

podatek dochodowy od osób prawnych CIT – 19% uzyskanych dochodów.

W  związku  z  prowadzoną  działalnością  jednostka  gospodarcza  ma  obowiązek  rejestracji
zdarzeń  o  charakterze  księgowym,  które  wyrażone  są  w  pieniądzu  i  wpływają  na  zmianę
w stanie  majątkowym  i  finansowym  przedsiębiorstwa.  Do  form księgowania należy ewidencja
przychodów, księga przychodów i rozchodów, księgi handlowe.

Przygotowanie biznes - planu
Biznes  plan  –  to  dokument,  w  którym  określany  jest  (w  perspektywie  długofalowej)  sposób
osiągania  zakładanych  celów  na  tle  istniejących  uwarunkowań:  rynkowych,  finansowych,
marketingowych, organizacyjnych i technologicznych.
Pełni on dwie podstawowe funkcje:

−

wewnętrzną – narzędzie dla samego przedsiębiorcy, w celu znalezienia sposobu na
bezpieczną realizację przedsięwzięcia,

−

zewnętrzną – jako dokument służący do zdobycia środków, oceny wiarygodności
przedsięwzięcia.

Biznes plan powinien odpowiadać na pytania:

−

co, komu, w jaki sposób, ile, za jaką cenę zamierzasz sprzedawać?

−

jaką formę organizacyjno prawną będzie mieć przedsiębiorstwo?

−

jaka jest konkurencja?

−

jakie kwalifikacje mają przedsiębiorcy?

−

jakie są szanse i zagrożenia, słabe i mocne strony (analiza SWOT)?

−

jakie środki finansowe i rzeczowe są potrzebne?

−

jakie zyski można osiągnąć?

−

czy przedsięwzięcie jest opłacalne?

Biznes plan powinien być opracowany w sposób klarowny, jasny, struktura jego może być
bardzo różna, w zależności od celu, w jakim jest przygotowany.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Strategia marketingowa
Marketing  -  kompleksowa  działalność  przedsiębiorstwa  na  drodze  producent  -  konsument,
optymalne usatysfakcjonowanie odbiorcy.

Strategia  marketingowa  –  sformułowanie  i  określenie  sposobów  realizacji  długotrwałych,
długookresowych  celów  rynkowych  przedsiębiorstwa,  w  zakresie  produkcji  i  sprzedaży
(relacje zachodzące między rynkiem a produktem).

Obejmuje 5 faz:
1)  analiza otoczenia (klient i jego potrzeby),
2)  identyfikacja celów strategicznych (ustalenie zadań),
3)  segmentacja rynku (podział odbiorców),
4)  sformułowanie tzw. marketingu mix (produkt, cena, dystrybucja, promocja),
5)  podział i uruchomienie środków (zarządzanie marketingowe).

Tabela 1. Tworzenie strategii marketingowej w zakresie produkcji i sprzedaży na rynku; kierunku rozwoju

firmy na rynku (okno relacji produkt/rynek w/g Ansoffa)

1. PENETRACJA RYNKU

2. ROZWÓJ RYNKU

3. ROZWÓJ PRODUKTU (cykl życia
produktu)

4. DYWERSYFIKACJA (POSZERZANIE)

Ad.1. coraz pełniejsze wykorzystanie warunków i możliwości
Ad.2. wejście z obecnym produktem na nowy rynek
Ad.3. udoskonalenie
Ad.4. wchodzenie na nowe rynki z nowymi produktami

Rolą marketingu jest wyczuwanie nie zaspokojonych potrzeb ludzi oraz tworzenie nowych,
atrakcyjnych rozwiązań. Pod hasłem marketing kryje się wiele zasad, metod, technik i działań.
Istota marketingu sprowadza się do:

−

podporządkowania wszystkich działań w sferze produkcji i obrotu towarowego życzeniom
finalnego nabywcy,

−

pobudzaniu i rozwijaniu jego potrzeb.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest działalność gospodarcza?
2.  Jakie są cele prowadzenia działalności gospodarczej?
3.  Jakie są rodzaje działalności gospodarczej?
4.  Jakie są formy organizacyjno-prawne działalności gospodarczej?
5.  Kto może być właścicielem przedsiębiorstwa?
6.  Jaką funkcję pełni właściciel przedsiębiorstwa?
7.  Na czym polega działalność handlowa?
8.  Na czym polega działalność usługowa?
9.  Na czym polega działalność przemysłowa?
10.  Od jakich czynników uzależniony jest rodzaj działalności gospodarczej?
11.  Jakie potrzeby klientów zaspokoisz prowadząc działalność usługową?
12.  Jakich klientów chcesz obsługiwać prowadząc działalność usługową?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13.  Co to jest biznes plan?
14.  Jakie istnieją formy opodatkowania?
15.  Co to są koszty stałe?
16.  Co to są koszty zmienne w przedsiębiorstwie?
17.  Jakie są formalności związane z rejestracją działalności gospodarczej?
18.  Co to jest marketing?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenia 1

Znajomy poprosił cię o pomoc w zarejestrowaniu działalności gospodarczej. Pomóż mu, z

grupy dokumentów wybrać potrzebne do zarejestrowania działalności gospodarczej. Wskaż,
jakie kroki musi podjąć w celu uruchomienia działalności gospodarczej. Wykorzystaj
informacje dostępne w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące

rejestracji działalności gospodarczej,

2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca założyć działalność gospodarczą,
3)  odszukać informacje dostępne w Internecie,
4)  ustalić wnioski i zapisać.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wzory dokumentów służących do rejestracji działalności gospodarczej,

−

wzory różnych innych dokumentów,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry.

Ćwiczenie 2

Grupa przyjaciół po długiej i zaciętej dyskusji sformułowała cel swojej działalności

gospodarczej.  Postanowili  wypełnić  lukę na rynku  usług medycznych.  Po sformułowaniu celu
przyjaciele ocenili, jakimi atutami dysponują.
Okazało  się,  że  posiadają  wykształcenie  wyższe  medyczne.  Mogą  wykazywać  się
dodatkowymi  umiejętnościami:  obsługa  komputera,  znajomością  języka  angielskiego
i niemieckiego,  prawem  jazdy  kat.B.  Ponadto  posiadają  własny  lokal,  komputer,  niewielki
kapitał inwestycyjny.  Znają  wyniki  badań rynku usług medycznych na lokalnym rynku. Biorąc
pod  uwagę  w/w  atuty  zaproponuj  rodzaj  działalności  gospodarczej  dla  nich,  formę
organizacyjno-prawną.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące form

organizacyjno-prawnych przedsiębiorstw,

2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca otworzyć ten rodzaj działalności

gospodarczej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) zapoznać się z przepisami prawa,
4) zapisać i ustalić wnioski.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusz do ćwiczeń,

−

tekst przewodni,

−

przepisy prawne,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wskaż w swoim otoczeniu przykłady różnych przedsiębiorstw: państwowych, spółdzielni,

spółek. Przygotuj spis a także krótką charakterystykę poszczególnych z nich.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwrócić szczególną uwagę na wiadomości dotyczące rodzajów

przedsiębiorstw,

2) odszukać opis poszczególnych przedsiębiorstw,
3) porównać treści zapisów, ustalić wnioski i zapisać.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

zdjęcia z przykładami różnych instytucji,

−

książka telefoniczna,

−

flamastry,

−

arkusze papieru A4,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Położna planuje uruchomienie działalności gospodarczej: świadczenie opieki nad matką

i dzieckiem. Jaki rodzaj działalności jej zaproponujesz i dlaczego? Wykorzystaj informacje
dostępne w Internecie. Sporządź biznes plan.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące

działalności gospodarczej,

2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca uruchomić działalność

gospodarczą,

3)  odszukać informacje dostępne w Internecie,
4)  porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
5)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tekst przewodni,

−

przepisy prawne dotyczące działalności gospodarczej,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Po ukończeniu szkoły planujesz otwarcie gabinetu protetycznego. Sporządź biznes plan

dla swojego przedsiębiorstwa. Wykorzystaj informacje dostępne w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące

działalności gospodarczej,

2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca uruchomić działalność

gospodarczą,

3)  odszukać informacje dostępne w Internecie,
4)  porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
5)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

opis przypadku,

−

przepisy prawne dotyczące działalności gospodarczej,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenia 6

Wskaż, jakie kroki należy podjąć, w celu uruchomienia działalności gospodarczej.

Wykorzystaj informacje dostępne w Internecie. Wypisz instytucje, do których trzeba się udać.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące

rejestracji działalności gospodarczej,

2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca założyć działalność gospodarczą,
3)  odszukać informacje dostępne w Internecie,
4)  ustalić wnioski i zapisać.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przepisy prawne,

−

adresy potrzebnych instrukcji,

−

wzory dokumentów służących do rejestracji działalności gospodarczej,

−

wzory różnych innych dokumentów,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować działalność gospodarcza?

2) określić rodzaje działalności gospodarczej?

3) zdefiniować pojęcie przedsiębiorca?

4) określić formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw?

5) przygotować biznes plan?

6) zdefiniować pojęcie osoba fizyczna?

7) zdefiniować pojęcie osoba prawna?

8) określić cele przedsiębiorstwa?

9) zarejestrować działalność gospodarczą?

10) określić urząd nadający numer REGON?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Pracodawca i pracownik - prawa i obowiązki

4.2.1. Materiał nauczania

Stosunek pracy (praca) – pracownik zobowiązuje się do wykonania określonego rodzaju

zadań na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu czasie wyznaczonym
przez niego, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzenie (art.22 Kodeksu
pracy).

Obowiązki i prawa pracownika oraz pracodawcy określa Prawo Pracy. Obie strony

zgodnie z Kodeksem Pracy mają prawo do określonych świadczeń. W przypadku konfliktów
dotyczących świadczenia pracy, zarówno pracownik jak i pracodawca może odwołać się
do niezawisłego sądu, aby rozstrzygnąć spór.

Kodeks pracy wyróżnia następujące rodzaje umów o pracę:

−

umowa zawarta na czas nieokreślony (bezterminowa),

−

umowa zawarta na czas określony (np. umowa zawarta na 3 miesiące),

−

umowa zawarta na czas wykonania określonej pracy, (kiedy nie jest znany koniec
wykonania),

−

umowa na okres próbny (nie może być dłuższy niż 3 miesiące).

Najbardziej powszechny sposób nawiązanie stosunku pracy to umowa o pracę, zawarta na
piśmie w dniu rozpoczęcia pracy, w której określone są: strony umowy, rodzaj, datę, rodzaj
pracy i zajmowane stanowisko, miejsce wykonania pracy, wynagrodzenie brutto, wymiar czasu
pracy, termin rozpoczęcia pracy

Obowiązki pracownika:

−

pracownik powinien sumiennie i starannie wykonywać pracę oraz stosować się do poleceń
przełożonych,

−

powinien współdziałać w kreowaniu pozytywnego wizerunku firmy,

−

nie powinien przekazywać na zewnątrz informacji o zakładzie, jego produkcji
i pracownikach,

−

znać przepisy bhp i brać udział w szkoleniach i egzaminach,

−

wykonywać pracę zgodnie z przepisami bhp,

−

wykonywać okresowe badania lekarskie

Prawa pracownika:

−

prawo do poszanowania godności,

−

równouprawnienie pod względem: płci, wieku, rasy, narodowości, przekonań
politycznych,

−

prawo do terminowego wypłacania wynagrodzenia,

−

prawo do wypoczynku i jednej 15 - minutowej przerwy w pracy,

−

prawo do płatnego urlopu,

−

prawo do bezpiecznych warunków pracy,

−

prawo do świadczeń socjalnych,

−

prawo do ubezpieczeń.

Prawa w stosunku do osoby młodocianej:

−

zatrudnienie tylko w celu przygotowania zawodowego,

−

ograniczenie czasu pracy do 6 godzin w przypadku osoby poniżej 16 lat,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

zakaz pracy w godzinach nadliczbowych,

−

prawo do urlopu tylko w czasie ferii i wakacji w wysokości 12 dni roboczych po 6
miesiącach,

−

prawo do opieki, pomocy i doradztwa zawodowego podczas pracy,

−

prawo do zwolnień z pracy na czas zajęć w szkole (do 18 godzin tygodniowo wliczonych
w czas pracy).

Prawa kobiet:

−

zakaz wypowiedzenia umowy kobiecie w ciąży i na urlopie macierzyńskim (płatnym),

−

przy zatrudnieniu na okres próbny kobiety w trzecim miesiącu ciąży – przedłużenie tego
okresu do porodu,

−

zakaz zatrudniania kobiet w ciąży i opiekujących się dziećmi do 4 roku życia w godzinach
nocnych i nadliczbowych,

−

prawo do urlopu macierzyńskiego,

−

prawo do wolnych i płatnych 2 dni roboczych dla kobiet wychowujących dzieci do
14 roku życia.

Obowiązki pracodawcy:

−

zapoznanie pracowników z ich obowiązkami oraz sposobem wykonywania pracy,

−

organizowanie pracy z uwzględnieniem kwalifikacji pracowników i przepisów bhp,

−

terminowe wypłacanie wynagrodzeń,

−

stwarzanie warunków do podnoszenia kwalifikacji.

Pracodawca ma prawo do stosowania następujących sankcji:

−

kary porządkowe: upomnienie, nagana, kara pieniężna,

−

kary materialne – do wysokości poniesionych strat,

−

kary inne: za popełnienie czynu przestępczego (winę orzeka policja i sąd), sądowy zakaz
wykonywania zawodu.

Zawód medyczny

Osoba wykonująca zawód medyczny to osoba, która na podstawie odrębnych przepisów

uprawniona jest do udzielania świadczeń zdrowotnych, oraz legitymująca się nabyciem
fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub
w określonej dziedzinie medycyny.

W ZOZ świadczenia zdrowotne udzielane są wyłącznie przez osoby wykonujące zawód

medyczny oraz spełniające wymagania zdrowotne, określone w odrębnych przepisach.
Świadczenia zdrowotne mogą być udzielane przez wolontariuszy.

Minister Zdrowia i Opieki Społecznej po zasięgnięciu opinii organów samorządów

zawodów medycznych określa, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania minimalnych norm
zatrudnienia pracowników działalności podstawowej w zakładach opieki zdrowotnej.
Czas pracy pracowników zakładu opieki zdrowotnej
Czas  pracy  pracowników  zatrudnionych  w  zakładzie  opieki  zdrowotnej,  w  przyjętym  okresie
rozliczeniowym  nie  może  przekraczać  7  godzin  35  minut  na  dobę  i  przeciętnie  40  godzin  na
tydzień.
Czas  pracy  pracowników  technicznych,  obsługi  i  gospodarczych,  w  przyjętym  okresie
rozliczeniowym, nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 42 godzin na tydzień.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest praca?
2.  Jakie obowiązki ma pracownik?
3.  Jakie obowiązki ma pracodawca?
4.  Jakie prawa ma pracownik?
5.  Jakie prawa ma pracodawca?
6.  Jakie znasz formy zatrudnienia?
7.  Jaką rolę odgrywa Kodeks pracy?
8.  Kto może wykonywać zawód medyczny?
9.  Jakie prawa w pracy ma osoba młodociana?
10.  Jaki jest czas pracy pracowników zatrudnionych w zakładzie opieki zdrowotnej?
11.  Kto określa, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania minimalnych norm zatrudnienia

pracowników działalności podstawowej w zakładach opieki zdrowotnej?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z różnych źródeł informacji, podaj prawa i obowiązków pracodawców.

Wykorzystaj informacje dostępne w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać treść rozdziału,
2)  zwrócić szczególną uwagę na wiadomości dotyczące prawa i obowiązki pracodawców,
3)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca podjąć pracę,
4)  odszukać informacje dostępne w Internecie,
5)  porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
6)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

Kodeks pracy,

−

wyciąg z przepisów prawa,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Pan Jan od 2 lat nie pracuje. Dwa dni temu dowiedział się, że może podjąć pracę w firmie

zajmującą się produkcją materiałów opatrunkowych, na stanowisku magazynier. Zastanawia
się czy zostanie zatrudniony i jaki rodzaj umowy może podpisać. Zaproponuj najkorzystniejszą
formę zatrudnienia dla pana Jana. Jakie prawa przysługują pracownikowi w chwili podpisania
umowy o pracę? Wykorzystaj informacje dostępne w Internecie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się opisem przypadku,
2)  odszukać informacje na temat sposobów nawiązania umowy o pracę,
3)  przeanalizować rodzaje umów o pracę,
4)  zaproponować najskuteczniejszą umowę dla p. Jana. Uzasadnić wybór.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

opis przypadku,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

wyciąg z kodeksu pracy.

Ćwiczenie 3

Na podstawie ostatnich doniesień prasowych o likwidacji waszego gabinetu

protetycznego, opisz sposób rozwiązania sporu pomiędzy pracownikami i pracodawcami.
Znając prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, zastanów się, jakie formy rozwiązania
sporu zaproponujesz? Która forma jest najbardziej odpowiednia dla pracodawcy i pracownika?
Jakie konsekwencje wynikają z poszczególnych form? Wykorzystaj informacje dostępne w
Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące

pracodawcy i pracownika,

2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca zmienić formę zatrudnienia,
3)  odszukać informacje dostępne w Internecie,
4)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wycinek z prasy,

−

arkusze papieru A4,

−

wyciąg z Kodeksu pracy,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 4

Wyobraź sobie, że masz przeprowadzić wykład nt. praw i obowiązków pracowników

w zawodach medycznych. Przygotuj się do wystąpienia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą praw i obowiązków pracowników medycznych,
2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba wykonująca zawód medyczny,
3)  przygotować wykład i wygłosić go na forum klasy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przepisy prawne,

−

mikrofon,

−

rzutnik pisma,

−

arkusze papieru A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Odegraj rolę prezesa i jego zastępcy. Inni koledzy wcielą się w role pracowników,

prezentującym prezesom swoje koncepcje podwyżki płac. Przypomnij sobie prawa i obowiązki
pracowników i podejmij decyzje. Zapisz je na arkuszu papieru A4.
Oceń przedstawione koncepcje.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą praw i obowiązków pracowników,
2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca pracować,
3)  przygotować się do odegrania roli prezesa lub pracownika,
4)  odegrać scenkę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wyciąg z Kodeksu pracy,

−

arkusze papieru A4.

Ćwiczenie 6

Z dostępnych Ci źródeł informacji, wybierz i zaproponuj najlepszą formę zatrudnienia dla

protetyka słuchu. Wykorzystaj informacje dostępne w Internecie. Uzasadnij wybór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące praw

i obowiązków pracownikówmedycznych,

2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba wykonująca zawód medyczny,
3) zaproponować formę zatrudnienia i uzasadnić wybór.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wyciąg z Kodeksu pracy,

−

arkusze papieru A4,

−

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie praca?

2) zdefiniować pojęcie pracownik?

3) zdefiniować pojęcie pracodawca?

4) zdefiniować pojęcie Kodeks pracy?

5) zdefiniować pojęcie umowa o pracę?

6) zdefiniować pojęcie prawo pracy?

7) zdefiniować pojęcie formy zatrudnienia?

8) zdefiniować pojęcie rozwiązanie umowy?

9) zdefiniować pojęcie zawód medyczny?

10) zdefiniować pojęcie czas pracy?

Czy znasz:
1) prawa pracownika?

2) prawa pracodawcy?

3) obowiązki pracownika?

4) obowiązki pracodawcy?

5) cechy umowy o pracę?

6) cechy zawodu medycznego?

Czy określasz:

1) zadania kodeksu pracy?

2) rolę jaką spełniają przepisy prawa pracy?

3) wpływ form zatrudnienia na obowiązki pracownika?

4) wpływ form zatrudnienia na obowiązki pracodawcy?

5) wpływ form zatrudnienia na prawa pracownika?

6) wpływ form zatrudnienia na prawa pracodawcy?

Czy umiesz posługiwać się:
1) przepisami prawa pracy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Organizacja i zakres ubezpieczeń społecznych

4.3.1 Materiał nauczania

Ubezpieczenia – forma łagodzenia ujemnych, materialnych następstw nieprzewidzianych

wypadków,

przez

koncentrację

środków pieniężnych, pochodzących ze składek

ubezpieczonych, a następnie wypłatę części tych środków pieniężnych, tym, których dotknęły
te wypadki.

Ubezpieczenia społeczne: dotyczą wszystkich osób zatrudnionych na podstawie umowy

o pracę i ma charakter obowiązkowy. Jest to forma zabezpieczenia pracowników i ich rodzin
przed konsekwencjami zdarzeń losowych, powodujących utratę bądź zmniejszenie możliwości
uzyskania zarobku. Służą zapewnieniu minimum potrzebnej ochrony socjalnej. Osoba
ubezpieczona otrzymuje świadczenie w postaci pieniężnej (renta, emerytura, zasiłek). Zajmuje
się tym ZUS.
Obejmuje ono ubezpieczenie:

−

emerytalne – polegają na comiesięcznej wypłacie określonej kwoty osobom, które
osiągnęły wiek emerytalny lub innym osobom zgodnie z ich uprawnieniami do
wcześniejszej lub późniejszej emerytury,

−

rentowe – polegają na comiesięcznej wypłacie określonej kwoty, w okresie wyznaczonym
przez specjalną komisję, osobom niezdolnym do pracy i innym osobom podlegającym
odpowiednim przepisom. Wyróżniamy m.in.: rentę inwalidzką, starczą, wdowią, sierocą,
rodzinną,

−

chorobowe – polegają na wypłacie określonej kwoty (zasiłku) w przypadku choroby lub
urlopu macierzyńskiego,

−

wypadkowe – polegają na wypłacie określonej kwoty w postaci odszkodowań i zasiłków
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Tabela 2. Stawki składek ubezpieczeń społecznych w Polsce

Rodzaj składki

Ogółem

Pracownik

Pracodawca

emerytalna

19,52%

9,76 %

rentowa

13,00 %

6,50 %

chorobowa

2,45 %

wypadkowa

1,93 %

Ubezpieczenie  zdrowotne  wprowadzono  w  wyniku reformy służby zdrowia, która rozpoczęła
się  w  1999r.  Powstały  wtedy  Regionalne  Kasy  Chorych.  Obecnie  za  realizację  świadczeń
zdrowotnych  odpowiada  Narodowy  Fundusz  Zdrowia,  który  posiada  centralę  i  siedemnaście
oddziałów.
Od  dnia  1  stycznia  2006  roku  składka  ubezpieczenia  zdrowotnego  wynosi  8,75%,  ale  od
podatku można odliczyć tylko 7,75%. W kolejnych latach składka ma rosnąć, co rok o 0,25%,
aż do osiągnięcia poziomu 11%.
Obecny  system  emerytalny  jest  wynikiem  reformy  świadczeń  emerytalnych,  która  rozpoczęła
się  w  1999  roku.  Reforma  ta  wprowadziła  trzy  filary  systemu  emerytalnego,  które
obowiązkowo objęły wszystkie osoby urodzone po 31 grudnia 1968 roku.
Osoby urodzone pomiędzy 31 grudniem 1949 r. a 1 stycznia 1969 r. mogą na własny wniosek
przystąpić do nowego systemu. Z tym zastrzeżeniem, że tracą posiadane ewentualne przywileje
emerytalno-rentowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nowy system emerytalny
I  FILAR  -  minimalna  emerytura  wypłacana  przez  ZUS  finansowana  ze  składek  wszystkich
ubezpieczonych. W tym filarze ze składki pobieranej pozostaje 12,22 %.
II  FILAR  -  obejmuje  wypłaty  emerytalne  ze  składek  wpłacanych  przez  ZUS  do  Otwartych
Funduszy Emerytalnych. Ze składki emerytalnej jest przekazywane 7,30 %.
III FILAR - oszczędności na przyszłą emeryturę w postaci określonych wpłat są lokowane na
koncie  bankowym,  w  dowolnie  wybranym  towarzystwie  emerytalnym.  Są  to  m.in.  tak  zwane
Powszechne Programy Pracownicze.
Ubezpieczenia gospodarcze – osobowe dotyczą życia, zdrowia, zdolności do pracy.
Wyróżniamy:
Ubezpieczenia  na  życie  –  w  ramach  ubezpieczenia  na  życie,  zakład  ubezpieczeń  zobowiązuje
się  do  świadczenia  umówionej  sumy  pieniężnej,  renty  lub innego  świadczenia,  w razie  zajścia
przewidzianego  w  umowie  wypadku  w  życiu  osoby  ubezpieczonej,  natomiast  ubezpieczający
zobowiązuje się do płacenia składki. Celem ubezpieczenia na życie jest ochrona życia i zdrowia
ludzkiego  przez  zagwarantowanie  ubezpieczonym  (dzieciom,  rodzinie),  świadczeń  w  postaci
sum ubezpieczenia ustalonych na wypadek śmierci bądź dożycia określonego wieku.

Ubezpieczenia wypadkowe
Ubezpieczenia  NW  dotyczą  sytuacji,  w  których  osoba  ubezpieczona  doznaje  trwałego
uszczerbku na zdrowiu, bądź następuje śmierć.

Ubezpieczenia  zdrowotne  dotyczą  wielu  zdarzeń  losowych  związanych  z  chorobą.  Mogą
dotyczyć  ubezpieczenia  leczenia  szpitalnego,  ubezpieczenia  ewentualnej  operacji  lub
ubezpieczenia medycznego w podróży.

Ubezpieczenia  majątkowe  są  ubezpieczeniami  majątku  w  postaci  rzeczy  lub  ubezpieczeniami
sytuacji majątkowej (interesu majątkowego) ubezpieczonego.

Ubezpieczenia  rzeczowe  są  ubezpieczeniami  majątku  w  postaci  rzeczy,  mienia
(np. samochodów, budynków itp.).

Osobom ubezpieczonym przysługują, na zasadach określonych w ustawie, świadczenia

zdrowotne mające na celu:

−

zachowanie zdrowia oraz zapobieganie chorobom i urazom,

−

wczesne wykrywanie chorób,

−

leczenie,

−

zapobieganie niepełnosprawności i jej ograniczenie.

Są to :

−

badania i porady lekarskie,

−

badania diagnostyczne,

−

leczenie (ambulatoryjne, w domu chorego, szpitalne oraz w ramach pomocy doraźnej),

−

rehabilitację leczniczą,

−

świadczenia pielęgniarskie,

−

opiekę nad kobietą w ciąży, porodu i połogu, opiekę prenatalną nad płodem i opiekę nad
noworodkiem,

−

opiekę profilaktyczną,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

zaopatrzenie w leki i materiały medyczne, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze
oraz lecznicze środki techniczne, orzekanie o stanie zdrowia,

−

opiekę paliatywno-hospicyjną.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie są rodzaje ubezpieczeń?
2.  Co to jest składka ubezpieczeniowa?
3.  Od czego zależy składka ubezpieczeniowa?
4.  Jakie świadczenia zdrowotne przysługują osobom ubezpieczonym na zasadach

określonych w ustawie?

5.  Jakie są korzyści wynikające z ubezpieczenia?
6.  Jakie są zasady realizacji ubezpieczeń społecznych?
7.  Jakie zadania są realizowane w ramach świadczeń zdrowotnych?
8.  Jakie prawa ma osoba ubezpieczona?
9.  Jakie są stawki składek ubezpieczeń społecznych w Polsce?

4.3.3.Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zapoznaj się i dokonaj porównania opisów dotyczących rodzajów ubezpieczeń

społecznych. Uzasadnij, dlaczego niektóre ubezpieczenia są obowiązkowe a inne dobrowolne.
Podaj, jakie korzyści wynikają z poszczególnych rodzajów ubezpieczeń? Wskaż, argumenty
mówiące o tym, dlaczego ludzie powinni się ubezpieczać.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą ubezpieczeń społecznych,
2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąc się ubezpieczyć,
3)  porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
4)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przepisy prawne,

−

arkusze papieru A4,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Sprawdź w przepisach ubezpieczeniowych, jak obciąża się składkami społecznymi

wynagrodzenie miesięczne protetyka słuchu zatrudnionego w oparciu o umowę o pracę.
Posłuż się informacjami zawartymi w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeanalizować przepisy prawa dotyczące ubezpieczeń społecznych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2)  zapoznać się z informacjami zawartymi w Internecie,
3)  zapoznać się z treściami dotyczącymi zawodu medycznego,
4)  zanotować spostrzeżenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

przepisy o zawodach medycznych,

−

wyciąg z Kodeksu pracy,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

kolorowe markery,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Przedstaw, z jakich form zabezpieczenia środków finansowych skorzystasz na starość

w przyszłości.

Zastanów

się,

jakie

świadczenia zdrowotne przysługują osobom

ubezpieczonym. Posłuż się informacjami zawartymi w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych,
2)  przeanalizować przepisy prawa,
3)  zapoznać się z informacjami zawartymi w Internecie,
4)  zanotować formy zabezpieczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru A4,

−

kolorowe markery,

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 4

Znajdź w domu umowę ubezpieczeniową (polisę). Przeanalizuj jej treść. Odpowiedz na

pytania: Na jaki czas jest zawarta umowa? Do czego zobowiązuje się firma ubezpieczeniowa?
Jakie wymagania stawia ubezpieczonemu? Czy i gdzie można dochodzić ewentualnych
roszczeń? Czy uważasz, że w przypadku ubezpieczeń obowiązkowych firma narzuca
niekorzystne warunki?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą ubezpieczeń społecznych,
2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca się ubezpieczyć,
3)  przeanalizować treść polisy,
4)  odpowiedzieć na pytania podane w ćwiczeniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przykładowa polisa ubezpieczeniowa,

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

kolorowe markery.

Ćwiczenie 5

Sporządź tabelę ilustrującą rodzaje ubezpieczeń społecznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych,
2)  przeanalizować przepisy prawa,
3)  sporządzić tabelę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

linijka.

Ćwiczenie 6

Jesteś zaproszony na wygłoszenie pogadanki, na lekcji wychowawczej dla uczniów

kończących  naukę  w  szkole,  na  temat  ubezpieczeń  społecznych.  Przygotuj  się,  zwracając
szczególną  uwagę  na  nowy  system  emerytalny.  Przygotuj  również  przykładowe  formularze,
oraz  dane,  którymi  uczniowie  posłużą  do  wypełnienia  druków.  Posłuż  się  informacjami
zawartymi w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych,
2)  przeanalizować przepisy prawa,
3)  zapoznać się z informacjami zawartymi w Internecie,
4)  przygotować treść pogadanki,
5)  przygotować przykładowe formularze,
6)  przeprowadzić pogadankę na lekcji.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

przykładowe formularze,

−

arkusze papieru A4, kolorowe markery,

−

foliogramy,

−

rzutnik pisma,

−

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 7

Do Polski przyjeżdża twój kolega z Anglii. Chce tu pozostać na stałe. Zastanów się

i doradź mu dlaczego warto się ubezpieczyć? Jakie świadczenia zdrowotne przysługują
osobom ubezpieczonym? Posłuż się informacjami zawartymi w Internecie. Zapisz wnioski,
abyś mógł przekazać koledze.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych,
2)  przeanalizować przepisy prawa,
3)  zapoznać się z treściami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych,
4)  zapoznać się z informacjami zawartymi w Internecie,
5)  odpowiedzieć na pytania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

komputer z dostępem do Internetu.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

1) zdefiniować pojęcie ubezpieczenia społeczne?

2) zdefiniować pojęcie ubezpieczenia gospodarcze?

3) zdefiniować pojęcie ubezpieczenia chorobowe?

4) zdefiniować pojęcie ubezpieczenia wypadkowe?

5) zdefiniować pojęcie ubezpieczenia zdrowotne?

6) zdefiniować pojęcie świadczenia zdrowotne?

7) zdefiniować pojęcie składki ubezpieczenia społecznego?

8) zdefiniować pojęcie nowy system emerytalny?

9) zdefiniować pojęcie ustawa o powszechnym ubezpieczeniu społecznym?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Podstawy prawne funkcjonowania jednostek ochrony
zdrowia

4.4.1. Materiał nauczania

Zakład opieki zdrowotnej jest wyodrębnionym organizacyjnie zespołem osób i środków

majątkowych utworzonym i utrzymywanym w celu udzielania świadczeń zdrowotnych
i promocji zdrowia, może rozpocząć działalność dopiero po uzyskaniu wpisu do rejestru.

Z.O.Z utworzony i utrzymywany jest w celu:

−

prowadzenia badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych w powiązaniu
z udzielaniem świadczeń zdrowotnych i promocją zdrowia,

−

realizacji zadań dydaktycznych i badawczych.

Zakładem opieki zdrowotnej jest:

−

szpital, przeznaczony dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych
lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,

−

przychodnia,  ośrodek  zdrowia,  poradnia  – udzielają świadczeń zdrowotnych, które mogą
obejmować  swoim  zakresem  świadczenia  podstawowej  i  specjalistycznej  opieki
zdrowotnej,  w  warunkach  ambulatoryjnych  lub  domowych,  w  miejscu  zamieszkania  lub
pobytu  osoby  potrzebującej  tych  świadczeń  (świadczenia  profilaktyczne,  diagnostyczne,
lecznicze,  rehabilitacyjne  oraz  pielęgnacyjne  z  zakresu  medycyny  ogólnej,  rodzinnej
i pediatrii),

−

pogotowie ratunkowe udziela świadczeń zdrowotnych w razie wypadku, urazu, porodu,
nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia, powodujących zagrożenie
życia,

−

medyczne laboratorium diagnostyczne,

−

pracownia  protetyki  stomatologicznej  i ortodoncji udziela  świadczeń  zdrowotnych,  które
obejmują  swoim  zakresem  wykonywanie  i  naprawę  protez  i  innych  przedmiotów
protetycznych  oraz  ortodontycznych.  Świadczenia  te  udzielane  są  na  podstawie
skierowania lekarza dentysty,

−

zakład rehabilitacji leczniczej udziela świadczeń zdrowotnych, polegających na
interdyscyplinarnych,

kompleksowych

działaniach

usprawniających,

które

służą

zachowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Świadczenia te udzielane są na podstawie
skierowania lekarza,

−

żłobek,

−

inny zakład, spełniający warunki określone w ustawie:

−

zakład opiekuńczo-leczniczy udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych: pielęgnację i
rehabilitację

osób

niewymagających

hospitalizacji,

oraz

zapewnia

im środki

farmaceutyczne i materiały medyczne, pomieszczenie i wyżywienie odpowiednie do stanu
zdrowia, a także opiekę w czasie organizowanych zajęć kulturalno-rekreacyjnych,

−

zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych, oraz
zapewnia im kontynuację leczenia farmakologicznego, pomieszczenie i wyżywienie,

−

odpowiednie do stanu zdrowia, a także prowadzi edukację zdrowotną osób i członków ich
rodzin.

Zakład opieki zdrowotnej może być utworzony przez:

−

ministra lub centralny organ administracji rządowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

wojewodę,

−

jednostkę samorządu terytorialnego,

−

państwową uczelnię medyczną lub państwową uczelnię prowadzącą działalność
dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych,

−

kościół lub związek wyznaniowy,

−

pracodawcę,

−

fundację, związek zawodowy, samorząd zawodowy lub stowarzyszenie,

−

inną krajową albo zagraniczną osobę prawną lub osobę fizyczną.

Nazwa  zakładu  opieki  zdrowotnej  powinna  odpowiadać  zakresowi  świadczeń  zdrowotnych
udzielanych  przez  ten  zakład.  Nazwa  zakładu  opieki  zdrowotnej,  zawiera  oznaczenie
"kliniczny" albo oznaczenie "uniwersytecki".
Ustrój  zakładu  opieki  zdrowotnej  oraz  inne  sprawy  dotyczące  jego  funkcjonowania,  nie
uregulowane w ustawie, określa statut.
W statucie zakładu opieki zdrowotnej określa się w szczególności:

−

nazwę zakładu odpowiadającą zakresowi udzielanych świadczeń,

−

cele i zadania zakładu,

−

siedzibę i obszar działania,

−

rodzaje i zakres udzielanych świadczeń zdrowotnych,

−

organy zakładu i strukturę organizacyjną,

−

formę gospodarki finansowej.

Zakład  opieki  zdrowotnej  jest  obowiązany  prowadzić  dokumentację  medyczną  osób
korzystających  ze  świadczeń  zdrowotnych  zakładu,  zapewnia  ochronę  danych  zawartych
w dokumentacji.

Świadczenia zdrowotne
Zakład  opieki  zdrowotnej  udziela  świadczeń  zdrowotnych  ogółowi  ludności,  ludności
określonego obszaru lub określonej grupie, bezpłatnie, za częściową odpłatnością lub odpłatnie
na zasadach określonych w ustawie.
Prezes  Narodowego  Funduszu  Zdrowia,  nie  później  niż  do  dnia  15  maja,  przesyła  projekt
ogólnych  warunków  umów  o  udzielanie  świadczeń  opieki  zdrowotnej  zawierający
w  szczególności  rodzaje  świadczeń  opieki  zdrowotnej,  sposób  wyceny  tych  świadczeń  oraz
warunki ich udzielania do Naczelnej Rady Lekarskiej, Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych
i  reprezentatywnym  organizacjom  świadczeniodawców.  Świadczeniem  zdrowotnym  są
działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz inne działania
medyczne  wynikające  z  procesu  leczenia  lub  przepisów  odrębnych  regulujących  zasady  ich
wykonywania, w szczególności związane z:

−

badaniem i poradą lekarską,

−

leczeniem,

−

badaniem i terapią psychologiczną,

−

rehabilitacją leczniczą,

−

opieką nad kobietą ciężarną i jej płodem, porodem, połogiem oraz nad noworodkiem,

−

opieką nad zdrowym dzieckiem,

−

badaniem diagnostycznym, w tym z analityką medyczną,

−

pielęgnacją chorych,

−

pielęgnacją niepełnosprawnych i opieką nad nimi,

−

opieką paliatywno-hospicyjną,

−

orzekaniem i opiniowaniem o stanie zdrowia,

−

zapobieganiem powstawaniu urazów i chorób poprzez działania profilaktyczne oraz
szczepienia ochronne,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

czynnościami technicznymi z zakresu protetyki i ortodoncji,

−

czynnościami z zakresu zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze.

Świadczenia zdrowotne mogą być udzielane przez zakłady opieki zdrowotnej oraz przez osoby
fizyczne wykonujące zawód medyczny lub przez grupową praktykę lekarską, grupową
praktykę pielęgniarek, położnych.
Organizację i porządek procesu udzielania świadczeń zdrowotnych w ZOZ określa regulamin
porządkowy, który powinien określać w szczególności:

−

przebieg procesu udzielania świadczeń zdrowotnych,

−

organizację  i  zadania  poszczególnych  jednostek  organizacyjnych  zakładu  opieki
zdrowotnej,  w  tym  zakresy  czynności pracowników  oraz  warunki  współdziałania  między
tymi  jednostkami  dla  zapewnienia  sprawności funkcjonowania  zakładu opieki zdrowotnej
pod względem leczniczym, administracyjnym i gospodarczym,

−

warunki współdziałania z innymi zakładami opieki zdrowotnej w zakresie zapewnienia
prawidłowości diagnostyki, leczenia pacjentów i ciągłości postępowania,

−

prawa i obowiązki pacjenta,

−

obowiązki zakładu opieki zdrowotnej w razie śmierci pacjenta.

Narodowy  Fundusz  Zdrowia  podaje  do  wiadomości  publicznej  informacje  o  zakresie
i rodzajach udzielanych świadczeń zdrowotnych. Udział środków publicznych w cenie wyrobu
medycznego  będącego  przedmiotem  ortopedycznym  lub  środka  pomocniczego  nie  może  być
niższy niż kwota stanowiąca 50 % limitu ceny określonego w przepisach. Limit ceny określony
dla  naprawy  wyrobu  medycznego  będącego  przedmiotem  ortopedycznym  może  być
wykorzystany  przez  świadczeniobiorcę  do  dokonania  naprawy  użytkowanego  przedmiotu
ortopedycznego w okresie używalności ustalonym dla danego przedmiotu.
Minister  zdrowia,  po  zasięgnięciu  opinii  Prezesa  Narodowego  Funduszu,  określa,  w  drodze
rozporządzenia, limit cen dla wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi i
środków  pomocniczych,  o  takim  samym  zastosowaniu,  ale  różnych  cenach  –  w  zakresie
którego  podmiot  zobowiązany  do  finansowania  świadczeń  opieki  zdrowotnej  ze  środków
publicznych finansuje to świadczenie, oraz limit cen dla napraw przedmiotów ortopedycznych,
uwzględniając  dobro  świadczeniobiorcy  oraz  możliwości  płatnicze  podmiotu  zobowiązanego
do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych.
Minister  zdrowia,  po  zasięgnięciu  opinii  Prezesa  Funduszu  oraz  Naczelnej  Rady  Lekarskiej
oraz Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowy
wykaz

wyrobów

medycznych

będących

przedmiotami

ortopedycznymi

i środków

pomocniczych, wysokość udziału własnego świadczeniobiorcy w cenie ich nabycia, kryteria ich
przyznawania,  okresy  użytkowania,  a  także  wyroby  medyczne  będące  przedmiotami
ortopedycznymi podlegające naprawie w zależności od wskazań medycznych.
Zgodnie  z  Ustawą  Ministra  Zdrowia  z  dnia  17  grudnia  2004  r.  (Dz.  U.  Nr  275)  poz.  2732
aparat słuchowy na przewodnictwo powietrza lub kostne przyznawany do limitu jest bezpłatnie
dla  dzieci i młodzieży  do  lat  18  i  26  roku życia w przypadku  pobierania nauki,  30 % dorośli,
raz  na  5  lat  oraz  wkładka  uszna  wykonana  indywidualnie:  bezpłatnie  dzieci  i młodzież  w
okresie wzrostu, każdorazowo, zgodnie z zaleceniami lekarza; dorośli raz na 5 lat.
W  przypadku  dzieci  i  młodzieży  uczącej  się  (18  roku  życia  i  26  roku  życia)  wtedy
dofinansowanie wynosi 1500zł dla jednego aparatu słuchowego.

Rejestr usług medycznych
Świadczenia zdrowotne i związane z ich udzielaniem usługi medyczne podlegają rejestrowaniu
i  monitorowaniu  w  systemie  ewidencyjno-informatycznym,  zwanym  „rejestrem  usług
medycznych”.
Powyższa  ustawa  absolutni  nie  ustala,  iż  aparaty  i  wkładki  są  przyznawane  bezpłatnie.
Zazwyczaj pacjent musi dopłacać do NFZ.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ustawa ustala limity dofinansowania oraz procentowy udział NFZ w limicie z uwzględnieniem
rodzaju środka pomocniczego oraz wieku pacjenta.
W tym celu tworzy się jednostki organizacyjne:

−

centralny rejestr usług medycznych prowadzony przez M.Z. i O.S.,

−

wojewódzki rejestr usług medycznych prowadzony przez wojewodę,

−

terenowe rejestry usług medycznych prowadzone przez jednostki organizacyjne, które
wskazuje i których obszar działania określa wojewoda.

Zakład  opieki  zdrowotnej  obowiązane  są  dokumentować  udzielenie  usługi  medycznej
w książeczce  usług  medycznych  lub  kuponie  wolnym.  Książeczka  usług  medycznych  zawiera
numer identyfikacyjny pacjenta.

Czynniki wpływające na popyt i podaż usług medycznych
Rynek usług medycznych w niewielkim tylko stopniu kreuje konsument. W znacznie większym
stopniu  zależy  od  pośredników,  tj.  lekarze  pierwszego  kontaktu,  lekarze  ubezpieczenia
zdrowotnego, lekarze specjaliści, pracodawcy(badania okresowe, profilaktyczne).
Podstawową  cechą  wyróżniającą  rynek  usług  medycznych  jest  ograniczony  wpływ
uwarunkowań  wewnętrznych  tj.  potrzeby,  motywacja,  postrzeganie,  postawy  i  preferencje,
osobowość, stereotypy i uprzedzenia na podejmowanie decyzji przez konsumenta.
Z  punktu  widzenia  strategii  marketingowej  uwarunkowania  zewnętrzne,  do  których  zaliczyć
można  m.  in.  Status  majątkowy,  czynniki  społeczno-kulturowe  (rodzina,  grupy  odniesienia,
opinia liderów klasa społeczna, wierzenia), działania marketingowe innego dostarczyciela.
Na  popyt  wpływają,  więc  nie  tylko  cena  i  jakość  usługi,  ale  również  wiele  czynników
charakterystycznych dla rynku usług medycznych m.in.:

−

ogólny stan zdrowotności populacji,

−

struktura zachorowań populacji,

−

struktura wiekowa populacji,

−

istnienie specyficznych, miejscowych czynników wpływających na stan zdrowia populacji.

Dobra strategia powinna zawierać ilościową i jakościową analizę powyższych uwarunkowań, a
uzyskane w ten sposób informacje powinny być konfrontowane i analizowane razem z danymi
uzyskanymi  z  badania  rynku.  Takie  postępowanie  pozwala  obiektywnie  i wiarygodnie
oszacować potrzeby zdrowotne, a co za tym idzie popyt na usługi medyczne.

Zamówienia publiczne
Ustawa o zamówieniach publicznych weszła w życie 1 stycznia 1994r. Prawo przewiduje trzy
procedury  w  stosunku  do  dotychczas  obowiązującej  ustawy:  procedura  uproszczona,
podstawowa,  zaostrzona.  Podział  ten  związany  jest  z  progami  obowiązywania  ustawy.
Pierwszym  z  nich  jest  próg  6.000  euro.  W  procedurze  zaostrzonej  zamówienia  publiczne
udzielane  będą,  gdy  wartość  ich  dla  robót  budowlanych  przekracza  10.000.000  euro, zaś  dla
dostaw  lub  usług  5.000.000  euro.  Wybór  wykonawcy  obowiązkowo  poprzedza  kontrola
postępowania prowadzona przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych.
Zasady  udzielania zamówień publicznych:

−

zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia
w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie
wykonawców,

−

zamówienia udzielane są zgodnie z przepisami ustawy,

−

postępowanie o udzielenie zamówienia jest jawne, w formie pisemnej, w języku polskim.

Podstawowymi trybami udzielania zamówienia jest przetarg nieograniczony oraz ograniczony.
Zamawiający może udzielić zamówienia w trybie negocjacji z ogłoszeniem, negocjacji bez

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ogłoszenia,  zamówienia  z  wolnej  ręki,  zapytania  o  cenę  albo  aukcji  elektronicznej  tylko
w przypadkach określonych w ustawie.

Prawo jako zjawisko społeczne
System  prawa  to  zespół  obowiązujących  w  każdym  państwie  norm  związanych
z różnorodnymi  dziedzinami  życia  politycznego  i  społeczno-gospodarczego.  Jest  on
uporządkowany  według konkretnych zasad:

−

zasada hierarchiczności – moc prawna normy zależy od rodzaju aktu normatywnego
i organu, który go wydał,

−

zasada spójności nie ma sprzeczności między normami prawnymi,

−

zasada zupełności nie ma luk w systemie i normy prawne zapewniają istnienie ładu
społecznego.

Charakterystyka prawa jako zjawiska społecznego:

−

zjawisko kulturowe związane z określonymi wartościami, np. prawo cywilizacji
euroatlantyckiej, prawo islamu, prawo hinduskie czy tradycja prawna Dalekiego Wschodu,

−

zjawisko psychologiczne (dotyczy m.in. sfery ludzkiej świadomości, tak indywidualnej jak
i zbiorowej), kształtujące motywy postępowania, sposób myślenia i oceniania,

−

zjawisko techniczne, istnieje potrzeba stworzenia swego rodzaju technologii tworzenia
prawa, jego stosowania i interpretacji,

−

czynnik utrzymania porządku publicznego i wychowania społeczeństwa,

−

warunek swobodnego rozwoju tak jednostek, jak i poszczególnych grup społecznych,

−

przekaźnik informacji o określonych wartościach akceptowanych przez daną społeczność,

−

dynamizator życia społecznego – w tym regulator konfliktów społecznych,

−

czynnik integrujący społeczeństwo.

Pojęcie odpowiedzialności cywilnej
Pojęcie odpowiedzialności cywilnej jest jedną z podstawowych instytucji, na których opiera się
system  prawa  cywilnego,  a  jednak  mimo  to  trudno  jest  znaleźć  jednoznaczną  definicję  tego
pojęcia.
W  najszerszym  ujęciu  można  stwierdzić,  iż  odpowiedzialność  cywilna  to  sytuacja  prawna,
w której  powstaje  zobowiązanie  podmiotu  do  świadczenia  odszkodowania  za  szkodę
wyrządzoną  wskutek  naruszenia  norm  cywilnoprawnych  regulujących  stosunki  umowne,  jak
i pozaumowne. Odpowiedzialność cywilna jest odpowiedzialnością majątkową sprawcy wobec
osoby poszkodowanej za wyrządzoną szkodę i celem jej jest kompensacja szkody. Największe
znaczenie  ma  odpowiedzialność  odszkodowawcza  rozumiana  jako  prawny  obowiązek
naprawienia  szkody.  Ten  rodzaj  odpowiedzialności  przeważa  wśród  rozwiązań,  co  wynika
między innymi z faktu, iż świadczenie in natura (czyli przywrócenie do stanu sprzed szkody) w
przypadku naprawienia szkody przynosi ze sobą szereg trudności.

Przesłanki zaistnienia odpowiedzialności cywilnej
Niezbędnym  warunkiem  powstania  odpowiedzialności  cywilnej  jest  łączne  spełnienie  trzech
następujących  przesłanek:  uszczerbek  majątkowy lub niemajątkowy (szkoda), jakiego doznaje
poszkodowany  we  wszelkiego  rodzaju  dobrach  chronionych  przez  prawo  (życie,  zdrowie,
wolność,  cześć,  majątek  itp.),  szkoda  jest  następstwem  zdarzenia,  jest  podstawowym
warunkiem powstania odpowiedzialności.
Rodzi ona stosunek zobowiązaniowy niezależnie od istniejącego wcześniej stosunku prawnego
pomiędzy  danymi  osobami.  Fakt  powodujący  uszczerbek  czyli  zdarzenie  –  ludzkie  działanie,
niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania lub inne zdarzenie – w wyniku którego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

została  wyrządzona  szkoda  osobie  trzeciej,  a  z  którym  ustawa  łączy  obowiązek
odszkodowawczy.  Szkoda  sama  w  sobie  nie  jest  więc  warunkiem  wystarczającym  dla
powstania odpowiedzialności. Związek przyczynowy pomiędzy szkodą a zdarzeniem, z którym
prawo  łączy  obowiązek  odszkodowawczy,  przy  czym  kodeks  cywilny  stoi  na  gruncie  tzw.
adekwatnego  związku  przyczynowego  stanowiąc,  że  zobowiązany  do  odszkodowania
odpowiada  tylko  za  normalne  następstwa  swego  działania  lub  zaniechania,  z  którego  szkoda
wynikła.  Obowiązek  naprawienia  szkody  powstaje  z  chwilą  ustalenia,  iż  bez  zdarzenia
początkowego  –  czynu  niedozwolonego  nie  nastąpiłoby  inne  zdarzenie,  jakim  jest  wynik
ostateczny w postaci uszczerbku (majątkowego lub/i niemajątkowego).

Pacjent jako podmiot prawa
Pacjent ma prawo do:

−

świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej, do
korzystania z rzetelnej, opartej na kryteriach medycznych procedury ustalającej kolejność
dostępu do tych świadczeń,

−

informacji o swoim stanie zdrowia,

−

wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub ich odmowy, po
uzyskaniu odpowiedniej informacji,

−

intymności i poszanowania godności w czasie udzielania świadczeń zdrowotnych,

−

umierania w spokoju i godności.

W ZOZ przeznaczonych dla osób wymagających całodobowych lub całodziennych świadczeń
zdrowotnych pacjent ma również prawo do:

−

dodatkowej opieki pielęgnacyjnej sprawowanej przez osobę bliską lub inną osobę
wskazaną przez siebie,

−

kontaktu osobistego, telefonicznego, lub korespondencyjnego z osobami z zewnątrz,

−

opieki duszpasterskiej, przechowywania wartościowych rzeczy w depozycie zakładu
opieki zdrowotnej.

Kierownik  zakładu  opieki  zdrowotnej  zapewnia  dostępność  informacji  o  prawach  pacjenta.
W razie  zawinionego  naruszenia  praw  pacjenta,  sąd  może  przyznać  poszkodowanemu
odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Ochrona danych osobowych
Dane  osobowe  -  wszelkie  informacje  dotyczące  zidentyfikowanej  lub  możliwej  do
zidentyfikowania  osoby  fizycznej.  Według  ustawy  o  ochronie  danych  osobowych  z  dnia  29
sierpnia  1997  r.  każdy  ma  prawo  do  ochrony  danych  osobowych.  Przetwarzanie  danych
osobowych  może  mieć  miejsce  ze  względu  na  dobro  publiczne,  dobro  osoby,  której  dane
dotyczą, lub dobro osób trzecich z zakresie i trybie określonym ustawą. Ustawa określa zasady
postępowania  przy  przetworzeniu  danych  osobowych  oraz  prawa  osób  fizycznych,  których
dane osobowe są lub mogą być przetwarzane w zbiorze danych.
Ustawę  stosuje  się  do  przetwarzania  danych  osobowych  w  systemach  informatycznych  oraz
w kartotekach, skorowidzach, księgach, wykazach w innych zbiorach ewidencyjnych.
Ustawę  stosuje  się  do  organów  państwowych  oraz  samorządu  terytorialnego,  a  także  do
innych państwowych lub komunalnych jednostek organizacyjnych podmiotów niepaństwowych
realizujących zadania publiczne.
Ustawę stosuje się do osób fizycznych i prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających
osobowości  prawnej,  które  przetwarzają  dane  w  związku  z  działalnością  zarobkową,
zawodową lub dla realizacji celów statutowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zakład opieki zdrowotnej jest obowiązany prowadzić dokumentację medyczną osób
korzystających ze świadczeń zdrowotnych zakładu, zapewnia ochronę danych zawartych
w dokumentacji.

Zakład udostępnia dokumentację:

−

pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu bądź osobie upoważnionej przez
pacjenta,

−

zakładom opieki zdrowotnej, jednostkom organizacyjnym tych zakładów i osobom
wykonującym zawód medyczny poza zakładami opieki zdrowotnej, jeżeli dokumentacja ta
jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych,

−

właściwym do spraw zdrowia organom państwowym oraz organom samorządu
lekarskiego w zakresie niezbędnym do wykonywania kontroli i nadzoru,

−

Ministrowi Z.i O.S, sądom i prokuratorom oraz sądom i rzecznikom odpowiedzialności
zawodowej, w związku z prowadzonym postępowaniem,

−

uprawnionym na mocy odrębnych ustaw organom i instytucjom, jeżeli badanie zostało
przeprowadzone na ich wniosek,

−

organom rentowym oraz zespołom do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności,
w związku z prowadzonym przez nie postępowaniem,

−

rejestrom usług medycznych, w zakresie niezbędnym do prowadzenia rejestrów,

−

zakładom ubezpieczeń społecznych.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie są zasady funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej?
2.  Jakie są zasady realizacji i finansowania programów zdrowotnych?
3.  Z jakich usług ZOZ może korzystać pacjent?
4.  Jakie korzyści będą mieli nabywcy korzystający z usług medycznych?
5.  Co rozumiesz pod nazwą Zakład Opieki Zdrowotnej?
6.  Kto jest kreatorem popytu na usługi medyczne?
7.  Jakie czynniki warunkują popyt na usługi medyczne?
8.  Co to są zamówienia publiczne?
9.  Jakie informacje będą pomocne w planowaniu zatrudnienia nowemu pracownikowi?
10.  Jakie są zasady udzielania zamówień publicznych?
11.  Jakie są postanowienia ustawy o ochronie danych osobowych?
12.  Co to są dane osobowe?
13.  Co rozumiesz pod pojęciem odpowiedzialności cywilnej?
14.  Co to jest odpowiedzialność cywilna?
15.  Jakie są przesłanki zaistnienia odpowiedzialności cywilnej?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Od niedawna jesteś mieszkańcem dużego miasta wojewódzkiego. W trosce o siebie,

swoich bliskich, sporządź w postaci plakatu wykaz jednostek Zakładów Opieki Zdrowotnej
funkcjonujących w tym mieście.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą Zakładów Opieki Zdrowotnej,
2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać jednostka będąca Z.O.Z.,
3)  porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
4)  sporządzić wykaz placówek,
5)  wykonać plakat przedstawiający jednostki Z.O.Z.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru A1,

−

kolorowe markery,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

mapa miasta,

−

książka telefoniczna,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wyobraź sobie, że chcesz prowadzić gabinet protetyki słuchu, na nowo powstałym

osiedlu. Dokonaj charakterystyki oferowanego produktu: nazwa produktu – usługi, oferowany
asortyment, cechy usługi. Sporządź przykładową ofertę do kontraktowania usług medycznych.
Posłuż się informacjami zawartymi w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczące produktów oferowanych przez Z.O.Z.,
2)  odszukać informacji na temat klientów, których potrzeby chcesz zaspokoić,
3)  zapoznać się z przepisami medycznymi o kontraktowaniu usług medycznych,
4)  odszukać informacji w Internecie,
5)  sporządzić przykładową ofertę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wzory druków,

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

przepisy prawne,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Jesteś umówiony na konferencję dla przedstawicieli lokalnej prasy nt. praw pacjenta.

Na podstawie przepisów sporządź kartę praw pacjenta. Przygotuj foldery, które będziesz mógł
rozdać po spotkaniu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą praw pacjenta,
2) opracować materiały do wystąpienia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) przygotować foldery,
4) sporządzić kartę praw pacjenta.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze kolorowego papieru A4, flamastry,

−

wycinki z kolorowych czasopism,

−

przepisy prawne.

Ćwiczenie 4

Właściciel gabinetu protetycznego pokazuje klientowi ofertę usług. Swoją firmę prowadzi

od 5 lat i ma spore rozeznanie w rynku. Przygotuj ofertę do kontraktowania usług
medycznych. Posłuż się informacjami zawartymi w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą kontraktowania usług medycznych,
2)  odszukać wymagania dotyczące kontraktowania usług medycznych,
3)  odszukać informacje w Internecie,
4)  przygotować ofertę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przepisy prawne,

−

wzory dokumentów służących do rejestracji działalności gospodarczej,

−

wzory różnych innych dokumentów,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Twoja znajoma trafiła na oddział szpitalny. Jest bardzo zdenerwowana, gdyż

hospitalizowana jest po raz pierwszy i nie zna swoich praw. Pomóż znajomej,
w zaadoptowaniu się do nowej sytuacji i opowiedz jej o prawach pacjenta. Zwróć szczególną
uwagę na przepisy dotyczące ochrony danych osobowych. Posłuż się informacjami zawartymi
w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą ochrony danych osobowych,
2)  zapoznać się z prawami pacjenta,
3)  odszukać odpowiednie przepisy prawa,
4)  odszukać informacje w Internecie,
5)  zapisać notatki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tekst przewodni,

−

przepisy prawne,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) scharakteryzować Zakład Opieki Zdrowotnej?

2) określić świadczenia medyczne?

3) zdefiniować pojęcie pacjent?

4) określić prawa pacjenta?

5) scharakteryzować rynek usług medycznych?

6) określić co wchodzi w skład świadczeń zdrowotnych?

7) określić zasady udzielania zamówień publicznych?

8) scharakteryzować rejestr usług medycznych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Zarządzanie jakością w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej

4.5.1. Materiał nauczania

Zarządzanie – proces koordynowania zbiorowych wysiłków dla osiągnięcia wyznaczonych
celów organizacji przez ludzi, przy wykorzystaniu techniki, w zorganizowanych strukturach
i na podstawie wyznaczonych zadań.

Zarządzanie  jakością  –  wszystkie  działania  z  zakresu  zarządzania,  które  decydują  o  polityce
jakości,  w  celach  i  odpowiedzialności,  a  także  o  ich  realizacji  w  ramach  systemu  jakości  za
pomocą  takich  środków  jak:  planowanie  jakości,  sterowanie  jakością,  zapewnienie
jakości i doskonalenie jakości.

Podstawowe funkcje zarządzania
Planowanie  –  formułowanie  odległych  celów  i  określanie  sposobów  ich  realizacji,  podział
celów  i  zadań,  które  mają  być  realizowane  w  różnych  okresach  oraz  obszarach
działalności organizacji.
Organizowanie  –  dokonywanie  podziału  pracy,  delegowanie  uprawnień  decyzyjnych,
zapewnianie  odpowiednich  informacji  oraz  pozyskiwanie  i  rozmieszczanie  zasobów  ludzkich,
rzeczowych i finansowych.
Kierowanie  –  określanie  informacji  niezbędnych  w  procesie  zarządzania  i  sposobów  ich
pozyskiwania, oraz sposobu przygotowania i podejmowania decyzji.
Kontrolowanie – wyznaczanie przedmiotów kontroli i metod jej przeprowadzania.

Należy  też  uwzględnić  funkcje  tj.  praca  z  ludźmi,  pozyskiwanie  zasobów  rzeczowych
i dysponowanie  nimi,  praca  z  informacjami,  decydowanie  i  koordynowanie,  tworzenie  relacji
między  zwierzchnikiem  a  podwładnym, prowadzenie  negocjacji,  motywowanie  pracowników,
rozwiązywanie konfliktów, przetwarzanie i rozprowadzanie informacji.

Style zarządzania:

−

autokratyczny – najważniejsze dla kierownika są zadania, zapomina o pracownikach, jest
nastawiony na osiąganie celów firmy- sam określa zadania, sposób i termin ich wykonania.
Sam też rozlicza swoich pracowników.

−

demokratyczny – najważniejsi dla kierownika są pracownicy, zwraca on szczególną uwagę
na stosunki międzyludzkie panujące w organizacji,

−

sytuacyjny – dla kierownika ważne są zarówno zadania jak i pracownicy, jest nastawiony
na osiąganie celów firmy łącznie z zespołem, koordynuje i doradza pracą w zespole.

Kierownik  powinien  sam  dopasować  styl  zarządzania  do  sytuacji,  albowiem  nie  ma
jednoznacznej odpowiedzi, jaki jest najbardziej efektywny styl zarządzania. Zależy on od cech
osobowości, kwalifikacji, umiejętności, stosunków między kierownikiem a podwładnymi, oraz
strukturą zadań do wykonania.

Zarządzanie w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej
Publiczny  zakład  opieki  zdrowotnej  udziela  świadczeń  zdrowotnych  finansowanych  ze
środków  publicznych  osobom  ubezpieczonym  oraz  innym  osobom,  uprawnionym  do  tych
świadczeń  na  podstawie  odrębnych  przepisów,  nieodpłatnie,  za  częściową  odpłatnością  lub
całkowitą odpłatnością.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Umowę  o  udzielenie  zamówienia  zawiera  Narodowy  Fundusz  Zdrowia  na  czas  udzielania
określonych  świadczeń  zdrowotnych  lub  na  czas  określony,  na  podstawie  wyników
przeprowadzonego konkursu ofert na udzielenie zamówienia.
Umowa  o  udzielenie  zamówienia  zawarta  zostaje  z  chwilą  podpisania  jej  przez  obie  strony.
Wymaga ona formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Za  zarządzanie  publicznym  zakładem  opieki  zdrowotnej  odpowiedzialność  ponosi  kierownik
zakładu,  kieruje  zakładem  i  reprezentuje  go  na  zewnątrz,  jest  przełożonym  pracowników
zakładu.

Zasady gospodarki publicznych zakładów opieki zdrowotnej
Publiczny  zakład  opieki  zdrowotnej,  gospodaruje  przekazaną  w  zarząd  częścią  mienia
państwowego  lub  komunalnego  oraz  przydzielonymi  środkami  finansowymi,  kierując  się
efektywnością ich wykorzystania, na zasadach określonych w prawie budżetowym
Publiczny zakład opieki zdrowotnej pozostawia w swojej dyspozycji:

−

70 % środków budżetowych niewykorzystanych w danym roku, jeżeli jest prowadzony
w formie jednostki budżetowej,

−

70 % wpłaty przeznaczonej dla budżetu, jeżeli jest prowadzony w formie zakładu
budżetowego.

Samodzielny  publiczny  zakład  opieki  zdrowotnej  gospodaruje  samodzielnie  przekazanymi
w nieodpłatne  użytkowanie  nieruchomościami  i  majątkiem  Skarbu  Państwa  lub  komunalnym
oraz majątkiem własnym (otrzymanym i zakupionym).
Podstawą  gospodarki  samodzielnego  publicznego  zakładu  opieki  zdrowotnej  jest  plan
finansowy, ustalany przez kierownika zakładu.
Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej może uzyskiwać środki finansowe z:

−

odpłatnych świadczeń zdrowotnych udzielanych na podstawie umowy,

−

wydzielonej działalności gospodarczej,

−

darowizn,

zapisów, spadków oraz ofiarności publicznej, także pochodzenia

zagranicznego.

Zasady realizacji i finansowania programów zdrowotnych, określają przepisy o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej może otrzymywać dotacje budżetowe na:

−

realizację zadań w zakresie zapobiegania chorobom i urazom lub innych programów
zdrowotnych oraz promocję zdrowia,

−

pokrycie kosztów kształcenia i podnoszenia kwalifikacji osób wykonujących zawody
medyczne,

−

inwestycje, w tym zakup wysoko specjalistycznych aparatury i sprzętu medycznego.

Jakość w ochronie zdrowia
Jakość  jest  najważniejszym  czynnikiem  konkurencyjności,  ważniejszym  nawet  niż  cena  czy
terminowość  dostaw.  Warto  się  więc  nią  zajmować  i  ciągle  doskonalić.  Jedną  z  recept  na
lepszą  jakość  są  systemowe  rozwiązania  w  dziedzinie  jakości,  normy  PN-ISO  serii  9000,
QS 9000.  Wszystkie  one  mają  jeden  punkt  wspólny:  zalecają,  albo  wręcz  wymuszają
stosowanie  narzędzi  i  technik  statystycznych,  które  pozwolą  odpowiednio  doskonalić
realizowane  procesy  i  zapewnić  ich  powtarzalność,  czyli  innymi  słowy  umożliwią  utrzymanie
lub doskonalenie jakości wytwarzanych wyrobów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zapewnienie  jakości  –  wszystkie  planowane  i  systematyczne,  a  także,  jeśli  to  konieczne,
udowodnione  działania  realizowane  w  ramach  systemu  jakości,  służące  do  wzbudzenia
należytego zaufania co do tego, że obiekt (działanie lub proces, wyrób, organizacja, system lub
osoba) spełni wymagania jakościowe.
Korzyści wynikające z wprowadzenia systemu zarządzania jakością wg normy  ISO 9000:

−

zadowolenie klientów i wzrost wiarygodności przedsiębiorstwa,

−

usprawnienie skuteczności zarządzania,

−

lepszy podział zadań, odpowiedzialności i kompetencji w przedsiębiorstwie,

−

promocja handlu przez usuwanie barier powodujących różnice w praktykach krajowych,

−

status międzynarodowego uznania poprawa wizerunku przedsiębiorstwa,

−

zabezpieczenie interesów konsumentów poprzez odpowiednią i konsekwentną jakość

wyrobów, usług,

−

zapewnienie środków łączności między zainteresowanymi stronami,

−

zmniejszenie:
a)  strat i braków z tytułu złej lub niskiej jakości wyrobów,
b)  nakładu prac na poprawę braków,
c)  ilości odpadów produkcyjnych,
d)  ilości wad wyrobów poprzez prowadzenie działalności zapobiegawczej,
e)  ilości reklamacji,
f)  roszczeń gwarancyjnych,
g)  fluktuacji załogi,

−

wzrost zdolności wytwórczej,

−

zmniejszenie kosztów,

−

zmniejszenie zapasów magazynowych,

−

wzrost rezerw,

−

krótsze przebiegi użytecznych informacji w badaniach,

−

wczesne rozpoznawanie i wykrywanie błędów, wad w różnych sferach wytwarzania
usługi,

−

uzyskanie ulg podatkowych przy zakupach aparatury kontrolno pomiarowej.

W przypadku służby zdrowia, gdzie najważniejszym priorytetem jest zdrowie i życie pacjenta,
nie można pozwolić na pogorszenie jakości świadczonych usług. Wysoka jakość powinna być
obowiązkową cechą nie tylko usług zdrowotnych.
Pomieszczenia  i  urządzenia  zakładu  opieki  zdrowotnej  powinny  odpowiadać  określonym
wymaganiom fachowym i sanitarnym, które określa M Z i O S po zasięgnięciu opinii Naczelnej
Rady Lekarskiej.
Minister  zdrowia  może  określić,  w  drodze  rozporządzenia,  standardy  postępowania
i procedury  medyczne  wykonywane  w  zakładach  opieki  zdrowotnej  w  celu  zapewnienia
właściwego poziomu i jakości świadczeń.
Poprawa  jakości  zapewnia  sprawne  i  efektywne  funkcjonowanie  systemu  ochrony  zdrowia,
prowadzi  do  zadowolenia  pacjentów  otrzymanych  usług,  satysfakcji  pracowników
wykonywanej  pracy,  ograniczenia  kosztów  prowadzonej  działalności,  lepszego  bardziej
efektywnego  wykorzystania  posiadanych  zasobów  materialnych,  ludzkich,  finansowych,
wzrostu  udziału  w  rynku.  Zwiększenie  udziału  świadczeniodawcy  na  rynku  usług  jest
potwierdzeniem zaufania do świadczonych wysokiej jakości usług medycznych.
Można wskazać wiele podmiotów zainteresowanych odpowiednią jakością usług zdrowotnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalicza się do nich m.in.:

−

pacjent,

−

personel zakładu opieki zdrowotnej,

−

dyrektor/menedżer zakładu opieki zdrowotnej,

−

eksperci z zakresu jakości, politycy, grupy nacisku,

−

państwo, samorząd terytorialny,

−

płatnik,

−

dostawcy aparatury, sprzętu, know how, współpracownicy w różnych dziedzinach,

−

media,

−

pozostali świadczeniodawcy,

−

banki,

−

sądownictwo.

Wysoka jakość warunkuje skuteczną opiekę zdrowotną, zgodną z wymaganiami społecznymi.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co oznacza pojęcie zarządzanie?
2.  Jakie są funkcje zarządzania?
3.  Jakie są zasady funkcjonowania publicznych zakładów opieki zdrowotnej?
4.  Jakie są zasady realizacji i finansowania programów zdrowotnych?
5.  Jakie zadania pełni publiczny zakład opieki zdrowotnej?
6.  Jakie są style zarządzania?
7.  Z jakich etapów składa się proces zarządzania?
8.  W jaki sposób dostosujesz zarządzanie do zmian zachodzących w firmie?
9.  Kto zajmuje się zarządzaniem w Z.O.Z.?
10.  Co stanowi o jakości zarządzania w ochronie zdrowia?
11.  Kto zainteresowany jest jakością zarządzania w ochronie zdrowia?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sprowokuj dyskusję w gronie rodzinnym nt. zadań, jakie pełni publiczny zakład opieki

zdrowotnej. Na podstawie poznanych treści zweryfikuj opinię członków rodziny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące Z.O.Z.,
2)  odszukać zadania, jakie musi pełnić publiczny zakład opieki zdrowotnej,
3)  sprowokować dyskusję na temat zadań Z.O.Z.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

przepisy prawne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Przed dzisiejszą operacją cały zespół był wyjątkowo spokojny. Mimo, że czekała ich

poważna operacja na otwartym sercu, nie dało się wyczuć żadnego podenerwowania. Jedynym
odmiennym  elementem  był  tłok  przed  salą  operacyjną.  Wszyscy  chcieli  zobaczyć  "cudowne
ręce"  światowej  sławy  chirurga,  który  przewodniczył  zespołowi  operacyjnemu.  Wyjaśnij,  co
wpłynęło  na  jakość  świadczenia  usług  w  tym  ZOZ?  Posłuż  się  informacjami  zawartymi
w Internecie. Jaki styl zarządzania preferuje ordynator oddziału?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą jakości w zarządzaniu,
2)  odszukać informacji na temat klientów, których potrzeby zaspokaja Z.O.Z.,
3)  odszukać informacji w Internecie,
4)  porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
5)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tekst przewodni,

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Przeczytaj

fragment biografii słynnego amerykańskiego menedżera przemysłu

samochodowego Lee Iacocca i przygotuj krótkie wystąpienie zawierające: ujętą w kilku
zdaniach istotę metody zarządzania, zalety i wady tej metody, twoją opinię o zarządzaniu Lee
Iacocca.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą zarządzania,
2)  przeczytać fragment biografii,
3)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba zarządzająca,
4)  zapisać wnioski,
5)  przygotować wystąpienie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

fragment biografii Lee Iacocca.

Ćwiczenie 4

W pewnym przedsiębiorstwie na stanowisko dyrektora finansowego zatrudniono znaną

i uznawaną  w  tym  środowisku  osobistość.  Nowego  dyrektora  nie  trzeba  było  przedstawiać
pracownikom  –  wszyscy  go  znali  z  telewizji  i  gazet.  Odpowiedz  na  pytanie:  co  było
dominującymi  źródłami władzy: autorytet – uznana i szanowana osoba, kwalifikacje, uczucia?
Wyjaśnij,  na  czym  polega  zarządzanie  przez  jakość?  Posłuż  się  informacjami  zawartymi
w internecie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą zarządzania,
2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca zarządzać,
3)  odszukać informacje w Internecie,
4)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 5

Pacjent z radością wita się z pielęgniarką, która po kilkudniowym urlopie wróciła do

pracy.  W  jej  towarzystwie  zapomina  o  swoim  stanie,  nawet  zastrzyki  wykonywane  przez  nią
nie są tak dokuczliwe. Opisz, co wpłynęło na samopoczucie pacjenta. Posłuż się informacjami
zawartymi  w  Internecie  na  temat  zarządzania  jakością.  Odpowiedz  na  pytanie,  czym
charakteryzuje się zarządzanie jakością?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą zarządzania jakością,
2)  odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca zarządzać w ZOZ,
3)  odszukać informacje w Internecie,
4)  zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4, flamastry.

Ćwiczenie 6

Znajdź synonimy lub słowa bliskoznaczne do słowa zarządzanie i kierowanie. Wypisz te

słowa. Opisz ich znaczenie. Porównaj zapisane treści i ustal wnioski.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać treść rozdziału dotyczącą zarządzania,
2)  wypisać słowa i opisać ich znaczenie,
3)  zapisać wnioski.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) jakość w ochronie zdrowia?

2) podstawowe funkcje zarządzania?

3) etapy zarządzania?

4) zasady funkcjonowania publicznych?

5) zakładów opieki zdrowotnej?

6) style zarządzania?

7) świadczenia zdrowotne?

8) publiczny zakład opieki zdrowotnej?

9) zadania Z.O.Z.?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.
5.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 35 minut.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Przedsiębiorstwa na rynku

a)  zgłaszają zapotrzebowanie na czynniki wytwórcze.
b)  dążą do osiągnięcia określonych korzyści.
c)  to podmioty prowadzące działalność produkcyjną i rolną.
d)  otrzymują wynagrodzenia z pracy.

2. Działalnością usługową jest

a)  praca najemna.
b)  pośredniczenie pomiędzy sprzedającym a kupującym.
c)  zaspokajanie szeroko rozumianych potrzeb konsumentów.
d)  wznoszenie budowli, ich remontowanie i konserwacja.

3. Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej może uzyskiwać środki finansowe z

a)  odpłatnych świadczeń zdrowotnych udzielanych na podstawie umowy.
b)  wydzielonej działalności gospodarczej.
c)  darowizn,  zapisów,  spadków  oraz  ofiarności  publicznej,  także  pochodzenia

zagranicznego.

d) odpowiedzi a, b, c są prawidłowe.

4. Pacjent ma prawo do

a)  świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej.
b)  informacji o swoim stanie zdrowia.
c)  wyrażenia  zgody  na  udzielenie określonych  świadczeń  zdrowotnych  lub  ich odmowy

po uzyskaniu odpowiedniej informacji.

d) wszystkie odpowiedzi są prawdziwe.

5. Do udzielania świadczeń zdrowotnych uprawnione są

a)  przedsiębiorstwa indywidualnych właścicieli.
b)  spółki osobowe.
c)  Zakłady Opieki Zdrowotnej.
d)  przedsiębiorstwa międzynarodowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Odpowiedzialna firma ma na uwadze

a)  jedynie zyski.
b)  najprostsze i najszybsze sposoby, by zwiększyć zyski.
c)  jakość

wyrobu,

bezpieczeństwo konsumenta, stosowne opakowanie oraz

oznakowanie wyrobu.

d) zmniejszenie kosztów produkcji nawet za cenę pogorszenia jakości.

7. Ryzyko w działalności gospodarczej wynika

a)  z trudnych do przewidzenia zmian w otoczeniu.
b)  ze zbyt sformalizowanych struktur organizacyjnych.
c)  z braku dobrych pracowników.
d)  z braku siedziby firmy.

8. Zawód medyczny w świetle przepisów prawa to

a)  wszystkie osoby fizyczne.
b)  osoby pełnoletnie.
c)  osoba,  uprawniona  do  udzielania  świadczeń  zdrowotnych,  oraz  legitymująca  się

nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym
zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

d) wszystkie odpowiedzi są prawdziwe.

9. Zamówienia publiczne to

a)  bilans przedsiębiorstwa.
b)  zestawienie przychodów ze sprzedaży i kosztów prowadzonej działalności.
c)  szczególny  rodzaj  postępowania,  zmierzający  do  zawarcia  umowy,  między

zamawiającym a wykonawcą.

d) rachunkiem opłacalności przedsięwzięcia.

10. Koszty stałe w działalności gospodarczej to

a) koszty stałego utrzymywania rezerwy gotówkowej.
b) wydatki ponoszone przez przedsiębiorstwo niezależnie od skali sprzedaży, np. czynsz

za lokal.

c) koszty zmienne pomniejszone o koszty całkowite.
d) trwała struktura firmy.

11. Poprawa jakości w funkcjonowaniu systemu ochrony zdrowia

prowadzi do

a)  zadowolenia pacjentów otrzymanych usług.
b)  lepszego bardziej efektywnego wykorzystania posiadanych zasobów materialnych.
c)  zwiększenie udziału świadczeniodawcy na rynku usług.
d)  wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

12. Najbardziej efektywny styl zarządzania w ochronie zdrowia to

a)  autokratyczny.
b)  sytuacyjny.
c)  demokratyczny.
d)  nie ma jednoznacznej odpowiedzi, jaki jest najbardziej efektywny styl zarządzania.

13. Podstawowymi trybami udzielania zamówienia publicznego jest

a)  planowanie.
b)  przetarg nieograniczony oraz ograniczony.
c)  kontrolowanie.
d)  sprawowanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. System emerytalny w Polsce

a)  oparty jest na trzech filarach.
b)  oparty jest na dwóch filarach.
c)  finansowany jest w całości przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
d)  został zreformowany w 1992 roku.

15. W ramach systemu emerytalnego w Polsce

a) w I filarze uczestniczy obowiązkowo każdy zatrudniony.
b) w I filarze uczestniczą wyłącznie osoby, które w momencie wprowadzenia reformy

emerytalnej miały ukończone 35 lat.

c) III filar stanowi uzupełnienie emerytury i może przybierać formę indywidualnej

umowy OFE.

d) kobiety i mężczyźni nabywają uprawnienia emerytalne w wieku 60 lat.

16. Trzeci filar ubezpieczeń emerytalnych

a)  jest obowiązkowy dla wszystkich zatrudnionych.
b)  nie przysługuje osobom, które wybrały II filar.
c)  jest dobrowolny i stanowi dodatkowe zabezpieczenie emerytalne.
d)  jest obowiązkowy dla rencistów.

17. Ubezpieczenia społeczne obejmują m.in.

a)  ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
b)  ubezpieczenia macierzyńskie.
c)  ubezpieczenia majątkowe.
d)  ubezpieczenia gospodarcze.

18. Zarządzanie jakością to

a)  realizacja wybitnych pomysłów.
b)  wszystkie działania z zakresu zarządzania, które decydują o polityce jakości.
c)  pomoc w organizowaniu.
d)  doskonalenie pracowników.

19. Marketing to

a)  wpływ państwa na gospodarkę.
b)  pieniężna pomoc społeczna.
c)  promocja firmy.
d)  kompleksowa  działalność  przedsiębiorstwa  na  drodze  producent  –  konsument,

optymalne usatysfakcjonowanie odbiorcy.

20. Zgodnie z prawem popytu na usługi medyczne

a) jeżeli cena dobra się zwiększa, to producenci są zainteresowani dostarczeniem na

rynek większej ilości dóbr.

b) jeżeli cena zmniejsza się, to konsumenci są zainteresowani nabyciem większej ilości

dóbr.

c) jeżeli cena zwiększa się, to konsumenci są zainteresowani nabyciem większej ilości

dóbr.

d) popyt jest niezależny od poziomu ceny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ........................................................................................................................

Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Chwieruta S., Kulis M., Wójcik D.: Elementy zarządzania finansowego w ochronie

zdrowia. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Versalius”, Kraków 2000

2.  Fedorowski J., Niżankowski R.: Ekonomika medycyny. PZWL, Warszawa 2002
3.  Getzen T.: Ekonomika zdrowia, PWN, Warszawa 2000
4.  Kutych  M.,  Whitfield  M.,  Klich  J.:  Zarządzanie  w  opiece  zdrowotnej.  Wydawnictwo

Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001

5. Makieta Z., Makieta. T. Rachwał: Podstawy Przedsiębiorczości. Kształcenie ogólne

w zakresie podstawowym. Nowa Era, Warszawa 2005

6. Mierzejewska - Majcherek J.: Podstawy ekonomii. Centrum Doradztwa i Informacji Difin,

Warszawa 2003

7. Nosko J.: Ekonomika i zarządzanie w opiece zdrowotnej. Instytut Medycyny Pracy, Łódź

2001

8. Trocki M.: Nowoczesne systemy zarządzania w opiece zdrowotnej. Instytut

Przedsiębiorczości i Samorządności, Warszawa 2002

9. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 grudnia 1998 r.

w sprawie szczególnych zasad rachunku kosztów w publicznych zakładach opieki
zdrowotnej (Dz. U. Nr 164, poz. 1194)

10. Ustawa z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym

Funduszu Zdrowia (Dz. U. Nr 45, poz. 391)

11. Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej.
12. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze

środków publicznych (Dz.U.Nr 210, poz.2135, z późn. zm.)

13. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie limitu cen dla

wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi i środków pomocniczych,
o takim samym zastosowaniu, ale różnych cenach, oraz limitu cen dla napraw
przedmiotów ortopedycznych (Dz. U. nr 275, poz.2732 ze zm.)

14. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego

wykazu  wyrobów  medycznych  będących  przedmiotami  ortopedycznymi  i środków
pomocniczych,  wysokości  udziału  własnego  świadczeniobiorcy  w  cenie  ich  nabycia,
kryteriów  ich  przyznawania,  okresów  użytkowania,  a  także  wyrobów  medycznych
będących  przedmiotami  ortopedycznymi  podlegającymi  naprawie  w  zależności  od
wskazań  medycznych  oraz  wzoru zlecenia na  zaopatrzenie w  te  wyroby  i  środki (Dz.  U.
Nr 276, poz. 2739 ze zm.)

15. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 października 2004 r. (Dz. U. Nr 231, poz.

2327) w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać lokal podmiot
wykonującego czynności z zakresu zaopatrzenia w środki pomocnicze i wyroby medyczne
będące przedmiotami ortopedycznymi