background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 

 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 
 
 
Krzysztof Bielecki 

 

 
 
 
 
 
 

Stosowanie  przepisów  bezpieczeństwa  i higieny  pracy, 
ochrony 

przeciwpoŜarowej 

ochrony 

środowiska 

815[01].O1.01 
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 
 
 
 

 
 
 
 
 

Wydawca

 

Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007
 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1

Recenzenci: 
dr inŜ. Rafał Bator 
dr inŜ. Jarosław Molenda 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne:  
mgr inŜ. Krzysztof Bielecki 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr inŜ. Halina Bielecka 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  815[01].O1.01 
„Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej i ochrony 
ś

rodowiska”,  zawartego  w programie  nauczania  dla  zawodu  operator  urządzeń  przemysłu 

chemicznego. 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

 

 

 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2

SPIS TREŚCI 

 

1.

 

Wprowadzenie 

2.

 

Wymagania wstępne 

3.

 

Cele kształcenia 

4.

 

Przykładowe scenariusze zajęć 

5.

 

Ćwiczenia 

12 

5.1.

 

Prawna ochrona pracy 

12 

5.1.1.  Ćwiczenia 

12 

5.2.

 

ZagroŜenia w środowisku pracy 

14 

5.2.1.  Ćwiczenia 

14 

5.3.

 

Kształtowanie i przestrzeganie bezpiecznych i higienicznych warunków 
pracy oraz ochrony środowiska 

16 

5.3.1.  Ćwiczenia 

16 

5.4.

 

Organizacja i udzielanie pierwszej pomocy podczas wypadków przy pracy  18 

5.4.1.  Ćwiczenia 

18 

6.

 

Ewaluacja osiągnięć ucznia 

7.

 

Literatura 

21 
35 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3

1.

 

WPROWADZENIE 

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny  w prowadzeniu 

zajęć  dydaktycznych  w  szkole  kształcącej  w  zawodzie  operator  urządzeń  przemysłu 
chemicznego. 
W poradniku zamieszczono: 

 

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane, 
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,  

 

cele  kształcenia,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z poradnikiem, 

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

 

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania- 
uczenia oraz środkami dydaktycznymi, 

 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, 

 

literaturę uzupełniającą. 

 
 

Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  róŜnymi  metodami  ze 

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania. 
 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróŜnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. 

Jako  pomoc  w  realizacji  jednostki  modułowej  dla  uczniów  przeznaczony  jest  Poradnik 

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika 
do nich adresowanego. 

Materiał  nauczania  (w  Poradniku  dla  ucznia)  podzielony  jest  na  rozdziały,  które 

zawierają  podrozdziały.  Podczas  realizacji  poszczególnych  rozdziałów  wskazanym  jest 
zwrócenie uwagi na następujące elementy: 

 

materiał  nauczania  –  w  miarę  moŜliwości  uczniowie  powinni  przeanalizować 
samodzielnie.  

 

pytania  sprawdzające  mają  wykazać,  na  ile  uczeń  opanował  materiał  teoretyczny  i  czy 
jest  przygotowany  do  wykonania  ćwiczeń.  W zaleŜności  od  tematu  moŜna  zalecić 
uczniom  samodzielne  odpowiedzenie  na  pytania  lub  wspólne  z  całą  grupą  uczniów, 
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania.  

 

dominującą  rolę  w  kształtowaniu  umiejętności  oraz  opanowaniu  materiału  spełniają 
ć

wiczenia.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczeń  uczeń  powinien  zweryfikować  wiedzę 

teoretyczną  oraz  opanować  nowe  umiejętności.  Nauczyciel  decyduje,  które 
z zaproponowanych  ćwiczeń  jest  w  stanie  zrealizować  przy  określonym  zapleczu 
technodydaktycznym  szkoły.  Prowadzący  moŜe  równieŜ  zrealizować  ćwiczenia,  które 
sam opracował, 

 

sprawdzian  postępów  stanowi  podsumowanie  rozdziału,  zadaniem  uczniów  jest 
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając 
zamieszczone  w  nim  stwierdzenia  potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego 
zakresu materiału. JeŜeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień 
wrócić,  sprawdzając  czy  braki  w  opanowaniu  materiału  są  wynikiem  niezrozumienia 
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania. 

 

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu 
całej jednostki modułowej i naleŜy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte 
przez  uczniów  powinny  stanowić  podstawę  do  oceny  pracy  własnej  nauczyciela 
realizującego  tę  jednostkę  modułową.  KaŜdemu  zadaniu  testu  przypisano  określoną 
liczbę  moŜliwych  do  uzyskania  punktów  (0  lub  1  punkt).  Ocena  końcowa  uzaleŜniona 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4

jest  od  ilości  uzyskanych  punktów.  Nauczyciel  moŜe  zastosować  test  według  własnego 
projektu  oraz  zaproponować  własną  skalę  ocen.  NaleŜy  pamiętać,  Ŝeby  tak 
przeprowadzić  proces  oceniania  ucznia,  aby  umoŜliwić  mu  jak  najpełniejsze  wykazanie 
swoich umiejętności.  

 

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to: 

 

pokaz, 

 

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne), 

 

projektów, 

 

przewodniego tekstu. 

 

 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 

 

 
 

 
 

          Schemat układu jednostek modułowych

 

 

815[01].O1 

Fizykochemiczne podstawy chemicznych 

procesów przemysłowych 

815[01].O1.02 

Posługiwanie się podstawowymi 

pojęciami fizykochemicznymi 

815[01].O1.03 

Stosowanie reakcji chemicznych 

 w procesach przemysłowych

 

815[01].O1.01 

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa 

i higieny pracy, ochrony  

przeciwpoŜarowej i ochrony środowiska 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

5

2.

 

WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

posługiwać się symbolami chemicznymi, wzorami chemicznymi, 

 

dostrzegać i opisywać związki między naturalnymi składnikami środowiska, człowiekiem 
i jego działalnością,  

 

korzystać z róŜnych źródeł informacji, 

 

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,  

 

obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,  

 

poczuwać się do odpowiedzialności za zdrowie (Ŝycie) własne i innych, 

 

uczestniczyć w dyskusji, prezentacji i obronie własnego stanowiska, 

 

współpracować w grupie z uwzględnieniem podziału zadań. 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

6

3.

 

CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

określić  podstawowe  pojęcia  związane  z bezpieczeństwem  i higieną  pracy  oraz 
z

 

bezpieczeństwem przeciwpoŜarowym, 

 

wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z ochroną środowiska, 

 

wyjaśnić na wybranych przykładach działalności zawodowej zasady bezpiecznej pracy, 

 

określić  podstawowe  obowiązki  pracodawcy  w zakresie  zapewnienia  bezpiecznych 
i higienicznych warunków pracy, 

 

zinterpretować  podstawowe  akty  prawne,  prawa  i obowiązki  pracownika  podczas 
wykonywania zadań zawodowych, 

 

wskazać  najczęściej  spotykane  zagroŜenia,  przy  których  wymagane  jest  stosowanie 
ś

rodków ochrony indywidualnej, 

 

dobrać  i zastosować  środki  ochrony  indywidualnej  i zbiorowej  w zaleŜności  od 
prowadzonych zadań zawodowych, 

 

posłuŜyć  się  kartami  charakterystyk  substancji  niebezpiecznych  do  oceny  zagroŜeń 
i określenia sposobów postępowania na wypadek awarii,  

 

udzielić pierwszej pomocy w stanach zagroŜenia Ŝycia lub zdrowia, 

 

zastosować  podręczny  sprzęt  oraz  środki  gaśnicze,  zgodnie  z zasadami  ochrony 
przeciwpoŜarowej, 

 

zastosować  zasady  bezpieczeństwa  i higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej  oraz 
ochrony środowiska obowiązujące na stanowiskach pracy. 

 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

7

– 

 

4.  PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1  

 
Osoba prowadząca    

 

 

…………………………………….………………. 

Modułowy program nauczania: 

Operator urządzeń przemysłu chemicznego 815[01] 

Moduł: 

Fizykochemiczne podstawy chemicznych procesów 
przemysłowych 815[01].O1 

Jednostka modułowa:  

Stosowanie  przepisów  bezpieczeństwa  i higieny  pracy, 
ochrony 

przeciwpoŜarowej 

i ochrony 

ś

rodowiska 

815[01].O1.01 

Temat:      Posługiwanie się kartami charakterystyk substancji niebezpiecznych. 

Cel  ogólny:  Kształtowanie  umiejętności  właściwego  obchodzenia  się  z  substancjami   

niebezpiecznymi. 

 
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć: 

 

znaleźć informacje dla określonej substancji dotyczące: 

 

zagroŜeń dla zdrowia i Ŝycia człowieka 

 

warunków  posługiwania  się  z  substancją,  w  tym  stosowania  środków  ochrony 
indywidualnej, 

 

udzielania pierwszej pomocy, 

 

postępowania w przypadku poŜaru, 

 

postępowania w przypadku uwolnienia do środowiska, 

 

rozpoznać i dobrać środki ochrony indywidualnej. 

 
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:  

 

organizowanie i planowanie zajęć, 

 

pracy w zespole, 

 

oceny pracy zespołu. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

ć

wiczenia praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna. 

 
Środki dydaktyczne: 

 

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla kaŜdego zespołu uczniowskiego, 

 

papier formatu A4, pisaki, 

 

zestaw środków ochrony indywidualnej. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

uczniowie pracują w grupach 4-osobowych. 

 
Czas trwania zajęć

 

180 minut. 

 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

8

Przebieg zajęć: 

 

Tok zajęć 

Czynności nauczyciela 

Czynności ucznia 

Czynności wstępne 

Przywitanie klasy, sprawdzenie 
obecności, sprawdzenie 
gotowości do zajęć, podanie 
tematu i celu zajęć. 

Przygotowanie zeszytów, zapisanie 
tematu zajęć. 

Pogadanka 

Nauczyciel przedstawia 
i interpretuje wybrane przepisy 
prawne z zakresu ochrony 
ś

rodowiska i stosowania 

substancjach i preparatach 
chemicznych.  

Uczniowie notują istotne informacje, 
ewentualnie proszą o wyjaśnienia 
nauczyciela. 

Przydział zadań 

Podział uczniów na 4 grup 
eksperckie, przydział ćwiczeń do 
wykonania, rozdanie materiałów 
ź

ródłowych, instruktaŜ wstępny 

ze szczególnym zwróceniem 
uwagi na to, Ŝe końcowe wyniki 
pracy całej klasy będą zaleŜały 
od pracy poszczególnych grup 
i

 osób  

Uczniowie zajmują wskazane 
stanowiska pracy, odbierają materiały 
ź

ródłowe dotyczące przydzielonych 

zagadnień.  

Nr 

grupy 

substancja 

Nr ucznia 

w grupie 

HNO

3

 

II 

CH

3

COOH  1 

III 

NaOH 

IV 

toluen 

 

 

Krok 1 – Grupy mają 
za zadanie rozwiązać 
dany problem 
korzystając 
z przygotowanych 
przez nauczyciela 
materiałów 
dydaktycznych i 
ewentualnej. pomocy 
nauczyciela.  

Nauczyciel czuwa nad 
przebiegiem pracy grup, udziela 
ewentualnej pomocy, ale tylko 
w zakresie właściwego 
wyszukania informacji, bez ich 
interpretacji.  
 
 
 
 
 
 

  

Uczniowie pracują w grupach 
eksperckich, kaŜdy z członków grupy 
nad inną częścią zagadnienia.  
1.

 

Definiowane pojęć: substancja 
niebezpieczna, preparat 
niebezpieczny, karta charakterystyki, 
odpady, środki ochrony 
indywidualnej.  

2.

 

ZagroŜenia dla człowieka i sposób 
udzielania pierwszej pomocy. 

3.

 

ZagroŜenia dla środowiska i sposób 
usuwania w przypadku uwolnienia 
dla środowiska. 

4.

 

Kontrola naraŜenia, dobór środków 
ochrony indywidualnej. 

KaŜda osoba w grupie musi na tyle 
dobrze zrozumieć istotę problemu 
i sposób jego rozwiązania, aby móc 
przekazać potrzebne informacje innej 
grupie uczniów w następnym etapie. 

Krok 2 –
przekazywanie 
informacji zdobytych 
kroku 1 -integracja 
wiedzy 

Podział na grupy w ten sposób, 
Ŝ

e w skład kaŜdej nowej grupy 

wchodzi jeden przedstawiciel 
z kaŜdej poprzedniej eksperckiej 
grupy, czyli pracują w grupach 
same: „1”, „2” itd. Obserwacja 
prac grup, ew. udzielanie 
potrzebnych grupom informacji. 

Przedstawiciele grup eksperckich kolejno 
relacjonują członkom nowej grupy, czego 
nauczyli się w poprzednim etapie. 

 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

9

 

Krok 3 – 
Sprawdzenie stopnia 
przyswojenia przez 
uczniów wiedzy 
zdobytej samodzielnie 
i przekazanej przez 
kolegów. 

Nauczyciel podaje temat zadania 
do wykonania: 
Dobrać środki ochrony 
indywidualnej niezbędne przy 
posługiwaniu się wskazaną 
substancją. 

Eksperci wracają do swoich grup 
i wykonują podane zadanie. Wybierają 
lidera grupy, który będzie udzielał 
odpowiedzi na pytania kolegów. 

 

Prezentacja prac grup, 
podsumowanie zajęć.  

Nauczyciel komentuje pracę 
grup i efekty ich pracy, 
zapowiada tematykę następnych 
zajęć.  

Liderzy grup prezentują na forum klasy 
wykonaną pracę i odpowiadają na 
ewentualne pytania kolegów 
i nauczyciela. 

Porządkowanie 
stanowisk pracy, 
poŜegnanie uczniów. 

Nauczyciel kontroluje porządek 
w pracowni. 

Uczniowie chowają sprzęt. 

 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca    

 

 

…………………………………….……………….. 

Modułowy program nauczania: 

Operator urządzeń przemysłu chemicznego 815[01] 

Moduł: 

Fizykochemiczne podstawy chemicznych procesów 
przemysłowych 815[01].O1 

Jednostka modułowa: 

Stosowanie  przepisów  bezpieczeństwa  i higieny  pracy, 
ochrony 

przeciwpoŜarowej 

i ochrony 

ś

rodowiska 

815[01].O1.01 

Temat:  Organizowanie bezpiecznej pracy na stanowisku produkcyjnym. 

Cel ogólny: Dobieranie i rozpoznawanie środków ochrony indywidualnej. 
 
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć: 

 

zidentyfikować zagroŜenia występujące na stanowisku pracy, 

 

dobrać środki ochrony indywidualnej, 

 

rozpoznać środki ochrony indywidualnej, 

 

określić sposób organizacji pracy na stanowisku roboczym. 

 
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:  

 

organizowanie i planowanie zajęć, 

 

praca w zespole, 

 

ocena pracy zespołu, 

 

wyszukiwanie i selekcjonowanie informacji z róŜnych źródeł. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

ć

wiczenia praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna. 

 
Środki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, pisaki, 

 

zestaw środków ochrony indywidualnej, 

 

dostęp do Internetu lub katalogi środków ochrony indywidualnej. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

uczniowie pracują w grupach 4-osobowych. 

 
Czas trwania zajęć

 

90 minut. 

 
Przebieg zajęć: 
1.

 

Nauczyciel wprowadza w zagadnienia poruszane na zajęciach – prezentuje uczniom opis 
sytuacji i odpowiada na ewentualne pytania uczniów 

2.

 

Nauczyciel omawia treść zadania: 
Opracuj projekt wyposaŜenia przedstawionego na rysunku i w opisie stanowiska pracy. 
Określ zagroŜenia, które mogą wystąpić w czasie pracy na tym stanowisku. 
Do  kaŜdego  zidentyfikowanego  zagroŜenia  zaproponuj  środki  ochrony  indywidualnej. 
Wyniki pracy zapisz w tabeli.  

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11

WskaŜ  konkretne  środki  ochrony  indywidualnej  wyszukując  je  w  katalogu  lub  na 
stronach internetowych. 
Opisz  organizację  bezpiecznej  pracy  na  stanowisku,  w  szczególności  podaj  osoby 
odpowiedzialne za podejmowanie decyzji. 
Efekty pracy przedstaw na forum grupy.  

3.

 

Po  udzieleniu  wskazówek,  np.  dotyczących  sposobu  poszukiwania  informacji, 
korzystania ze sprzętu uczniowie w grupach opracowują projekt.  

4.

 

Prezentacja projektów, dyskusja. 

5.

 

Podsumowanie efektów prac. 

 
Opis sytuacji
 

Pracownik  lub  pracownicy  wykonujący  pracę  wewnątrz  zbiornika  powinni  być 

asekurowani  co  najmniej  przez  jedną  osobę  znajdującą  się  na  zewnątrz.  Osoba  asekurująca 
powinna być w stałym kontakcie z pracownikami znajdującymi się wewnątrz zbiornika oraz 
mieć  moŜliwość  niezwłocznego  powiadomienia  innych  osób  mogących,  w  razie  potrzeby, 
niezwłocznie udzielić pomocy. Niestosowanie ochron układu oddechowego jest dopuszczalne 
wyłącznie w warunkach, gdy zawartość tlenu w powietrzu zbiornika wynosi co najmniej 18% 
oraz  gdy  w  powietrzu  tym  nie  występują  substancje  szkodliwe  dla  zdrowia  w  stęŜeniu 
przekraczającym  najwyŜsze  dopuszczalne  stęŜenie  czynników  szkodliwych  dla  zdrowia 
w środowisku pracy ani nie istnieje niebezpieczeństwo ich wystąpienia podczas przebywania 
pracownika  w  zbiorniku.  Decyzję  o  niestosowaniu  przez  pracowników  ochron  układu 
oddechowego  w  związku  ze  spełnieniem  warunków  moŜe  podjąć  jedynie  osoba  kierująca 
pracownikami.  WyposaŜenie  w  środki  ochrony  indywidualnej  osoby  asekurującej  powinno 
być takie, jak wyposaŜenie pracowników wchodzących do wnętrza zbiornika.

 

 

 

  

W  czasie  przebywania  pracowników  wewnątrz  zbiornika  wszystkie  włazy  powinny  być 

otwarte, a jeŜeli nie jest to wystarczające do utrzymania wymaganych parametrów powietrza 
w  zbiorniku  -  naleŜy  w  tym  czasie  stosować  stały  nadmuch  powietrza.  Wnętrze  zbiornika 
powinno  być  oświetlone  przy  uŜyciu  źródła  światła  elektrycznego  o  bezpiecznym  napięciu. 
JeŜeli  istnieje  moŜliwość  powstania  stęŜeń  wybuchowych  w  zbiorniku,  naleŜy  zastosować 
ś

rodki zapobiegające wybuchowi.

 

 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12

 

5. ĆWICZENIA 

 
5.1.   Prawna ochrona pracy

 

 
5.1.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Określ  podstawowe  obowiązki  pracodawcy  i pracownika  w zakresie  bhp.  Wyniki  pracy 

zapisz w tabeli. 
 

L.p. 

Obowiązki pracodawcy- pracodawca 

powinien: 

Obowiązki pracownika – pracownik 

powinien: 

zapewniać 

bezpieczne 

higieniczne 

warunki pracy  

przestrzegać 

przepisów 

oraz 

zasad 

bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  a  takŜe 
przepisów przeciwpoŜarowych 

 

 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel  powinien  zaprezentować  uczniom  strukturę  przepisów  prawnych.  W  razie 

potrzeby  powinien  udzielać  uczniom  informacji  jak  poszukiwać  informacji  zapisanych 
w formie urzędowej i wyjaśnić niezrozumiałe terminy prawnicze. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać  w dziale  IV  Kodeksu  pracy  obowiązki  pracodawcy  i wypisać  z niego  punkty 
dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, 

2)

 

wyszukać  w dziale  IV  Kodeksu  pracy  obowiązki  pracownika  i wypisać  z niego  punkty 
dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, 

3)

 

zinterpretować wypisane przepisy podając dowolne przykłady, 

4)

 

wyniki pracy przedstawić na forum grupy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pogadanka, 

 

tekstu przewodniego, 

 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

Poradnik dla ucznia,  

 

Kodeks pracy. 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13

Ćwiczenie 2 

Sporządź  listę  norm  prawnych  określający  warunki  bezpiecznej  pracy  z substancjami 

i preparatami chemicznymi. Wyniki pracy zapisz w tabeli. 

 

L.p. 

Warunki bezpiecznej pracy 

z substancjami i preparatami 

chemicznymi 

Wykaz prac zabronionych młodocianym 

niedopuszczalne  jest  stosowanie  substancji 
i preparatów 

chemicznych 

nie 

oznakowanych 

w sposób 

widoczny, 

umoŜliwiający ich identyfikację.  

 

 

 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel  powinien  zaprezentować  uczniom  strukturę  przepisów  prawnych.  W  razie 

potrzeby  powinien  udzielać  uczniom  informacji  jak  poszukiwać  informacji  zapisanych 
w formie urzędowej i wyjaśnić niezrozumiałe terminy prawnicze. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać  w  rozdziale  V  (dział  X)  Kodeksu  pracy  czynniki  i  procesy  pracy  dotyczące 
stosowania substancji i preparatów chemicznych, 

2)

 

wyszukać  w  dziale  IV  Kodeksu  pracy  obowiązki  pracownika  i  wypisać  z  niego  punkty 
dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, 

3)

 

wyszukać  w  rozporządzeniu  Rady  Ministrów  z  dnia  24  sierpnia  2004  r.  w  sprawie 
wykazu  prac  wzbronionych  młodocianym  i  warunków  ich  zatrudnienia  przy  niektórych 
z tych  prac  (Dz.U.  nr  200.  poz.  2047  z  późn.  zm.)  wykazu  prac  wzbronionych 
młodocianym w odniesieniu do przemysłu chemicznego, 

4)

 

zinterpretować wypisane przepisy podając dowolne przykłady, 

5)

 

wyniki pracy przedstawić na forum grupy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ć

wiczenie praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna, 

 

tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

Kodeks pracy, 

 

Rozporządzenie  Rady  Ministrów  z  dnia  24  sierpnia  2004  r.  w  sprawie  wykazu  prac 
wzbronionych  młodocianym  i  warunków  ich  zatrudnienia  przy  niektórych  z  tych  prac 
(Dz.U.  nr  200.  poz.  2047  z  późn.  zm.)  wykazu  prac  wzbronionych  młodocianym 
w odniesieniu do przemysłu chemicznego. 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14

5.2.   ZagroŜenia w środowisku pracy 

 
5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Określ  rodzaje  zagroŜeń  występujących  w środowisku  pracy.  Podaj  po  2  przykłady  dla 

kaŜdego rodzaju zagroŜenia. 
 

L.p. 

Rodzaj zagroŜenia 

Przykład sytuacji zawodowych, 

 w których zagroŜenia mogą powstawać 

ZagroŜenia mechaniczne 

 

poruszający się wózek widłowy 

 

praca na drabinie 

 

............................. 

 

 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel  powinien,  w  razie  potrzeby,  udzielać  uczniom  pomocy  w  klasyfikowaniu 

typów zagroŜeń i we właściwym nazywaniu sytuacji zawodowych. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przeczytać materiał nauczania dotyczący zagroŜeń w środowisku pracy, 

2)

 

dokonać klasyfikacji zagroŜeń, typy zagroŜeń wpisać do tabeli,  

3)

 

dla kaŜdego rodzaju zagroŜenia podać po 2 przykłady konkretnych sytuacji zawodowych 
lub mogących się zdarzyć w Ŝyciu codziennym: w gospodarstwie domowym, szkole. 

4)

 

wyniki pracy przedstawić na forum grupy.  

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ć

wiczenie praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna, 

 

tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

Poradnik dla ucznia,  

 

papier formatu A4. 

 
Ćwiczenie 2 

Scharakteryzuj  przykładowe  stanowisko  pracy  ucznia  w szkolnym  laboratorium 

chemicznym  i sprządź  wykaz  czynników  szkodliwych,  które  mogą  wystąpić  przy  pracy  na 
tym stanowisku. 

 
Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel  powinien,  w  razie  potrzeby,  udzielać  uczniom  pomocy  w  rozróŜnianiu 

czynników szkodliwych i we właściwym ich nazywaniu. 

 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeczytać  instrukcję  stanowiskową,  regulamin  pracy  w  szkolnym  laboratorium 
chemicznym, 

2)

 

przeanalizować rodzaje czynników szkodliwych występujących na tym stanowisku, 

3)

 

określić czynniki szkodliwe, które mogą wystąpić na analizowanym stanowisku pracy, 

4)

 

zapisać w zeszycie wynik pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pogadanka, 

 

ć

wiczenie praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna, 

 

tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

instrukcje stanowiskowe, 

 

regulaminy pracy w laboratorium chemicznym. 

 
Ćwiczenie 3 

Scharakteryzuj  stanowisko  pracy  operatora  urządzeń  przemysłu  chemicznego 

np. mielenia  w młynach  kulowych  i sprządź  wykaz  czynników  szkodliwych,  które  mogą 
wystąpić podczas pracy na tym stanowisku. 
 

Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel  powinien  wyjaśnić  uczniom  na  czym  polega  proces  mielenia  w  młynach 

kulowych.  W  razie  potrzeby  powinien  wyjaśnić  uczniom  niezrozumiale  terminy 
i sformułowania zawarte w instrukcjach.  
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przeczytać opis operacji technologicznej wykonywanej na danym stanowisku pracy, 

2)

 

przeczytać instrukcję stanowiskową i instrukcję obsługi urządzenia, 

3)

 

określić czynniki, które występują na analizowanym stanowisku pracy, 

4)

 

zapisać w zeszycie wynik pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ć

wiczenie praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna, 

 

tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

opis technologiczny operacji mielenia, 

 

instrukcje stanowiskowe. 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16

5

.

3.   Kształtowanie  i przestrzeganie  bezpiecznych  i higienicznych 

warunków pracy oraz ochrony środowiska 

 
5.3.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dobierz środki ochrony indywidualnej do róŜnego rodzaju zagroŜeń.  

 

L.p.  Rodzaj zagroŜenia 

Przykład zagroŜenia 

Środki ochrony indywidualnej 

– Ŝrące zasady 

 

 

ZagroŜenia chemiczne 

 

......................... 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel  powinien  zaprezentować  róŜne  środki  ochrony  indywidualnej  dokonując  ich 

klasyfikacji.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  moŜe  udzielać  uczniom  pomocy 
w doborze  środków  ochrony  indywidualnej  do  konkretnych  zagroŜeń.  Na  tym  etapie 
kształcenia  uczniowie  powinni  odnosić  się  do  typowych  zagroŜeń,  czyli:  stęŜonych  kwasów 
i zasad, gorących naczyń, głośnych urządzeń, itp.  
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przypomnieć sobie materiał nauczania dotyczący zagroŜeń w środowisku pracy, 

2)

 

podać róŜnego rodzaju zagroŜenia i przykłady ich występowania, 

3)

 

zaproponować środki ochrony indywidualnej adekwatne do rodzaju zagroŜenia, zapisując 
je w formie podanej w tabeli, 

4)

 

rozpoznać  dobrane  środki  ochrony  indywidualnej  z  zestawu  zaprezentowanego  przez 
nauczyciela. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pogadanka, 

 

ć

wiczenie praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna, 

 

tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4, 

 

zestaw środków ochrony indywidualnej. 

 
Ćwiczenie 2 

Na  stanowisku  pracy  zapalił  się  alkohol  etylowy.  Dobierz  sprzęt  i  środki  gaśnicze  do 

ugaszenia tego poŜaru.  
 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17

Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel  powinien  zaprezentować  uczniom  strukturę  karty  charakterystyki.  W  razie 

potrzeby  powinien  udzielać  uczniom  informacji  jak  poszukiwać  informacji  zapisanych 
w formie urzędowej i wyjaśnić niezrozumiałe terminy chemiczne i ekologiczne. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać w Internecie lub biblioteczce pracowni kartę charakterystyki dla etanolu, 

2)

 

odnaleźć w karcie charakterystyki informacje o: 

 

tych  właściwościach  alkoholu,  które  mają  wpływ  na  zagroŜenia  podczas  palenia 
(palność,  gęstość  w  stosunku  do  powietrza,  moŜliwość  tworzenia  mieszanin 
wybuchowych), 

 

ś

rodkach gaśniczych wskazanych jako właściwe do gaszenia płonącego alkoholu, 

 

ś

rodkach ochrony indywidualnej dla gaszących poŜar, 

 

sposobach  zachowania  się  podczas  gaszenia  poŜaru,  dzięki  którym  nie  dojdzie  do 
skaŜenia środowiska, 

3)

 

zapoznać się z instrukcjami przeciwpoŜarowymi oraz instrukcjami stosowania dobranego 
sprzętu i środków gaśniczych, 

4)

 

uzasadnić  dobór  sprzętu  i  środków  gaśniczych  na  podstawie  informacji  zawartych 
w materiale nauczania. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ć

wiczenie praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna, 

 

tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

instrukcje przeciwpoŜarowe, 

 

instrukcje stosowania sprzętu i środków gaśniczych, 

 

sprzęt i środki gaśnicze. 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18

5.4.   Organizacja  i  udzielanie  pierwszej  pomocy  podczas  wypadków 

przy pracy 

 

5.4.1.

 

Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Przeprowadź resuscytację na fantomie treningowym. 

 

Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel  powinien  zaprezentować  uczniom  sposób  posługiwania  się  fantomem 

i wykonać w formie pokazu z objaśnieniem symulację resuscytacji. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

zapoznać  się  z materiałem  dotyczącym  sposobów  udzielania  pierwszej  pomocy 
z poradnika dla ucznia, 

2)

 

przeprowadzić na fantomie symulację resuscytacji przez co najmniej 2 minuty. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ć

wiczenie praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna, 

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

fantom, 

 

rękawiczki jednorazowe, 

 

ś

rodki do dezynfekcji fantoma, 

 

Poradnik dla ucznia. 

 
Ćwiczenie 2 

Dla  opisanej  poniŜej  sytuacji  zaplanuj  i  zorganizuj  udzielenie  pierwszej  pomocy, 

stosownie do stanu poszkodowanego.  

W magazynie spadła z regału duŜa cięŜka paczka uderzając ucznia, który przebywał tam 

sam.  Zaalarmowani  krzykiem  poszkodowanego  wbiegają  do  pomieszczenia  trzej  koledzy 
i widzą go leŜącego na podłodze.  

Badają stan poszkodowanego i stwierdzają, Ŝe poszkodowany jest: 
a)

 

przytomny, oddycha, złamana lewa noga, 

b)

 

nieprzytomny, oddycha, tętno wyczuwalne, 

c)

 

nieprzytomny, brak oddechu, tętno wyczuwalne, 

d)

 

nieprzytomny, brak tętna i oddechu, krwotok w okolicy głowy. 

 

Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy i omówić schemat wykonania zadania. 

Przygotowanie inscenizacji naleŜy pozostawić inwencji uczniów. 
 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

zaprosić 3 kolegów do odegrania scenki, 

2)

 

uzgodnić z nauczycielem sposób wykonania zadania, 

3)

 

przygotować  się  do  odegrania  scenki  (podzielcie  się  rolami,  pierwszy  uczeń  powinien 
odegrać  rolę  poszkodowanego,  drugi  wzywającego  przez  telefon  pogotowie  ratunkowe, 
a następnie  współdziałającego  przy  udzielaniu  pierwszej  pomocy,  trzeci  przyjmującego 
wezwanie pracownika pogotowia, czwarty rozpoczynający akcję pierwszej pomocy), 

4)

 

odegrać scenkę „a” na lekcji (przedstawić swoje zadanie i opisać stan poszkodowanego, 
poproście  „widzów”,  aby  po  zakończeniu  akcji  ocenili,  czy  dla  danego  rozpoznania 
postępowano  zgodnie  z procedurą,  zastosować  całą  procedurę  udzielania  pierwszej 
pomocy poszkodowanemu, po zakończeniu czynności, uzasadnij swoje postępowanie), 

5)

 

odegrać  scenkę  jeszcze  trzy  razy  zamieniając  się  rolami  i zmieniając  rozpoznanie,  które 
jest skutkiem wypadku (b, c, d), 

6)

 

uwzględnij za kaŜdym razem moŜliwość urazu kręgosłupa, 

7)

 

jeśli  w scence  „c”  i „d”  zastosuje  się  resuscytacje  to  wykonaj  ją  na  manekinie 
treningowym. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ć

wiczenie praktyczne, 

 

sytuacyjna, 

 

inscenizacja. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

fantom, 

 

rękawiczki jednorazowe, 

 

apteczka, 

 

ś

rodki do dezynfekcji fantoma, 

 

Poradnik dla ucznia. 

 
Ćwiczenie 3
 

Wezwij pogotowie ratunkowe i udziel pierwszej pomocy osobie poszkodowanej zgodnie 

z procedurą (symulacja). 

„Janek na zajęciach zajmował się obsługą wirówki. Podczas zajęć stwierdził, iŜ wirówka 

nagle przestała działać. Chcąc zobaczyć co się zepsuło zauwaŜył, Ŝe gniazdko do którego jest 
podłączona  wirówka  wypadło  ze  ściany.  Poprawiając  gniazdko  został  poraŜony  prądem, 
upadając strącił wirówkę rozlewając zawarte w niej substancje. 

Badając  stan  poszkodowanego  stwierdzasz,  Ŝe  Janek  jest  przytomny,  oddycha 

nieregularnie, zbladł, mówi niewyraźnie i nielogicznie”. 
 

Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy i omówić schemat wykonania zadania. 

Przygotowanie inscenizacji naleŜy pozostawić inwencji uczniów. 
 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

zapoznać  się  z materiałem  z  Poradnika  dla  ucznia,  dotyczącym  sposobów  udzielania 
pierwszej pomocy,  

2)

 

na  podstawie  zdobytych  wiadomości  zabezpieczyć  miejsce  wypadku,  udzielić  pierwszej 
pomocy w przypadku poraŜenia prądem, wstrząsu. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pogadanka, 

 

ć

wiczenie praktyczne, 

 

sytuacyjna, 

 

inscenizacja. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

rękawiczki jednorazowe, 

 

apteczka, 

 

Poradnik dla ucznia. 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  ,,Stosowanie  przepisów 
bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej  i  ochrony 
środowiska” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 9, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20 są poziomu podstawowego, 

−−−−

 

zadania 6, 7, 8, 10, 12 są poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi1. a, 2. d, 3. a, 4. d, 5. d, 6. c, 7. b, 8. a, 9. a, 10. d, 11. b, 
12. a, 13. c, 14. c, 15. a, 16. c, 17. d, 18. d, 19. c, 20. c,  

 
 

Plan testu 

 

Nr 

zad.

 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Określić hierarchię norm regulujących zapewnienie 
bezpiecznych i higienicznych warunków pracy 

Określić, kto jest odpowiedzialny za stan 
bezpieczeństwa w zakładzie pracy 

Określić obowiązki organizatora procesu pracy 

Dobrać środki ochrony indywidualnej do pracy 
z urządzeniem emitującym hałas

 

Wskazać źródła informacji o sposobach 
postępowania z substancjami niebezpiecznymi 

Przewidzieć zagroŜenie wybuchem i poŜarem 

PP 

c  

Dobrać warunki przechowywania substancji, jeŜeli 
istnieje moŜliwość zagroŜenia wyładowaniami 
elektrostatycznymi 

PP 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22

Zastosować przepisy prawne w zakresie 
zapewnienia bezpiecznych warunków pracy 

PP 

Zaplanować środki ostroŜności przy pracy 
z toksycznymi gazami 

10  Dobrać rodzaj środka gaśniczego do rodzaju poŜaru 

PP 

d

 

11  Zastosować procedurę udzielania pomocy 

w przypadku poraŜenia prądem 

12  Zastosować procedury udzielania pomocy 

w przypadku zranienia i złamania 

PP 

13  Sprawdzić czynności Ŝyciowe – kontrola tętna 

14  Zastosować informację dotyczącą wzywania 

pomocy kwalifikowanej – pogotowia ratunkowego 

15  Zastosować procedurę w zakresie udzielania 

pierwszej pomocy w przypadku połknięcia kwasu 

a

 

16  Zastosować procedurę w zakresie opatrywania ran 

17  Zastosować procedurę udzielania pomocy 

w przypadku urazu kręgosłupa piersiowego 

18  RozróŜnić czynności ratownicze w przypadku 

zatruć 

19  Określić drogi naraŜenia pyłami 

20  Rozpoznać stopień oparzenia na podstawie 

objawów 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 
zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  20  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwości  odpowiedzi. 
Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.

 

Na rozwiązanie testu masz 45 minut. 

 
 

Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.

 

Kodeks pracy ma rangę 
a)

 

ustawy. 

b)

 

zasad bhp. 

c)

 

rozporządzenia. 

d)

 

regulaminu pracy. 

 
2.

 

Odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa w zakładzie pracy ponosi 
a)

 

organizacja związkowa działająca w zakładzie pracy. 

b)

 

inspektor Państwowej Inspekcji Pracy. 

c)

 

społeczny inspektor pracy. 

d)

 

pracodawca. 

 
3.

 

Młodociany pracownik moŜe podjąć pracę 
a)

 

tylko w warunkach braku zagroŜeń na stanowisku pracy. 

b)

 

w warunkach stwarzających zagroŜenia, po przeszkoleniu bhp. 

c)

 

w warunkach stwarzających zagroŜenia, ale tylko w krótkim czasie. 

d)

 

w warunkach stwarzających zagroŜenia, pod bezpośrednią opieką instruktora.  

 

4.

 

Stosowanie  nauszników  i  wkładek  przeciwhałasowych  jest  konieczne  przy  pracy 
operatora urządzeń chemicznych w trakcie 
a)

 

pobierania próbek wody w warunkach terenowych 

b)

 

przeładunku surowca z magazynu na produkcję. 

c)

 

przewozu materiałów na wózku widłowym. 

d)

 

mielenia surowca w młynach kulowych. 

 

5.

 

Informacje o sposobie postępowania, w przypadku uwolnienia substancji niebezpiecznej 
dla środowiska, moŜna znaleźć w  
a)

 

Kodeksie pracy  

b)

 

regulaminie pracy. 

c)

 

w zbiorowym układzie pracy. 

d)

 

karcie charakterystyki substancji niebezpiecznej. 

 

6.

 

Przy  wytwornicach  acetylenu  posiadających  lej  zasypowy  do  karbidu  zabronione  jest 
stosowanie do jego przepychania narzędzi stalowych, gdyŜ ich uŜycie moŜe spowodować 
a)

 

zanieczyszczenie karbidu odłamkami stali. 

b)

 

korozję uŜytych narzędzi stalowych. 

c)

 

wybuch i palenie się acetylenu. 

d)

 

zapalenie się karbidu. 

 

7.

 

Opakowanie toluenu opatrzone jest następującą informacją:  

 

Zastosować środki ostroŜności zapobiegające wyładowaniom elektrostatycznym 

       
     

Oznacza to, Ŝe toluen powinien być pakowany do 

a)

 

kanistrów z tworzyw sztucznych. 

b)

 

butli szklanych zamykanych szklanym korkiem. 

c)

 

butli szklanych zamykanych gumowym korkiem. 

d)

 

butli szklanych z koszem wypełnionym trocinami. 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25

8.

 

Pracodawca  w  przypadku,  gdy  na  stanowisku  pracy  wydzielają  się  substancje 
niebezpieczne, w pierwszej kolejności powinien  
a)

 

zmienić  technologię  produkcji  na  bardziej  bezpieczną,  jeŜeli  jest  to  moŜliwe  pod 
względem technicznym. 

b)

 

powiadomić pracownika o ryzyku zawodowym.  

c)

 

zapewnić środki ochrony indywidualnej. 

d)

 

zapewnić środki ochrony zbiorowej. 

 

9.

 

Pracownik wykonując prace remontowe zbiorników, w których atmosfera moŜe zawierać 
toksyczne gazy, powinien załoŜyć 
a)

 

aparat tlenowy i wchodzić do zbiornika tylko w obecności drugiego pracownika. 

b)

 

maskę przeciwgazową i okulary ochronne. 

c)

 

maskę przeciwgazową i odzieŜ ochronną. 

d)

 

aparat tlenowy i odzieŜ ochronną. 

 

10.

 

Do gaszenia palącego się sodu naleŜy zastosować gaśnicę oznaczoną literą 
a)

 

A. 

b)

 

B. 

c)

 

C. 

d)

 

D. 

 

11.

 

Pierwszą czynnością, w przypadku poraŜenia prądem, jest 
a)

 

odciągniecie poszkodowanego od miejsca zdarzenia. 

b)

 

przerwanie obwodu elektrycznego. 

c)

 

wezwanie pogotowia ratunkowego. 

d)

 

rozpoczęcie resuscytacji. 

 

12.

 

W przypadku  otwartego  złamania  kończyny  dolnej,  z równoczesnym  krwawieniem, 
naleŜy 
a)

 

załoŜyć sterylny opatrunek, zabandaŜować, unieruchomić złamaną kość. 

b)

 

polewać strumieniem czystej wody do przybycia pomocy lekarskiej. 

c)

 

przewieźć do szpitala w istniejącym połoŜeniu. 

d)

 

dokonać zatrzymania krwawienia. 

 

13.

 

Oznak krąŜenia u poszkodowanego szukamy na tętnicy 
a)

 

promieniowej przebiegającej po wewnętrznej stronie nadgarstka. 

b)

 

szyjnej tylko i wyłącznie kciukiem i palcem wskazującym. 

c)

 

szyjnej dwoma palcami. 

d)

 

udowej. 

 

14.

 

 Alarmowy telefon pogotowia ratunkowego to 
a)

 

969. 

b)

 

919. 

c)

 

999. 

d)

 

998. 

 

15.

 

W przypadku połknięcia kwasu siarkowego (VI) naleŜy natychmiast 
a)

 

podać do picia duŜe ilości wody, ale nie powodować wymiotów. 

b)

 

spowodować wymioty, ewentualnie wykonać płukanie Ŝołądka. 

c)

 

podać do picia duŜe ilości kwasu cytrynowego. 

d)

 

podać do picia mleko i spowodować wymioty. 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26

16.

 

Krwawiące rany najlepiej opatrzyć 
a)

 

watą, gdyŜ dobrze wchłania krew. 

b)

 

opaską uciskową. 

c)

 

jałową gazą. 

d)

 

plastrem. 

 
17.

 

Przytomną ofiarę wypadku, z podejrzeniem urazu kręgosłupa piersiowego, naleŜy ułoŜyć 
a)

 

płasko na wznak z nogami podniesionymi do góry, 

b)

 

płasko na wznak, na twardym podłoŜu, 

c)

 

na brzuchu, 

d)

 

na boku. 

 
18.

 

Pierwsza pomoc, w przypadku ostrych zatruć nie polega na 
a)

 

eliminacji substancji z organizmu. 

b)

 

przerwaniu naraŜenia toksyczną substancją. 

c)

 

 utrzymaniu lub przywróceniu czynności Ŝyciowych. 

d)

 

zastosowaniu właściwej odtrutki w formie iniekcji. 

 
19.

 

Wchłanianie toksycznych pyłów w największym stopniu zachodzi przez 
a)

 

skórę. 

b)

 

układ pokarmowy. 

c)

 

drogi oddechowe. 

d)

 

tkankę tłuszczową. 

 
20.

 

Ból, zaczerwienienie i pęcherze surowicze na skórze są charakterystyczne dla oparzenia 
a)

 

III stopnia. 

b)

 

I stopnia. 

c)

 

II stopnia. 

d)

 

chemicznego. 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko: ........................................................................................................................... 
 

Stosowanie 

przepisów 

bezpieczeństwa 

i higieny 

pracy, 

ochrony 

przeciwpoŜarowej i ochrony środowiska 

 
 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 
 

Nr  

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28

TEST 1 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Stosowanie  przepisów 
bezpieczeństwa  i higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej  i ochrony 
środowiska” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania 1, 3, 4, 7, 8, 9, 10, 12, 14, 15, 16, 17, 19, 20 są poziomu podstawowego, 

−−−−

 

zadania 2, 5, 6, 11, 13, 18 są poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  18  zadań,  w  tym  co  najmniej  5  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 
Klucz odpowiedzi1.  d,  2.  a,  3.  d,  4.  d,  5.  a  6.  c,  7.  a,  8.  a,  9.  a,  10.  a,  11.  a, 
12. b, 13. a, 14. a, 15.c, 16. a, 17. d, 18. a, 19. b, 20. b. 
 
Plan testu 

 

Nr 

zad.

 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Określić hierarchię norm regulujących zapewnienie 
bezpiecznych i higienicznych warunków pracy 

Określić, zastosowanie ergonomii 

PP 

Określić obowiązki kierującego pracownikami 
w zakresie bhp 

Określić formy działań organizacyjnych w zakresie 
bhp

 

Scharakteryzować pojęcie dawki 

PP 

Sklasyfikować czynniki środowiska pracy 

PP 

Dobrać środki ochrony indywidualnej 

Dobrać optymalne środki ochrony przed pyłami 

Określić zastosowanie hydronetki 

10  Wskazać zastosowanie barw w tablicach i znakach 

bezpieczeństwa 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29

11  Zaproponować sposób ekologicznego postępowania 

z zuŜytym opakowaniem 

PP 

a

 

12  Dobrać procedurę udzielania pomocy w przypadku 

wstrząsu 

13  Dobrać procedurę udzielania pomocy w przypadku 

utraty przytomności i podejrzenia urazu kręgosłupa 

PP 

14  Dobrać środki ochrony osobistej do stosowania 

w trakcie wykonywania czynności ratowniczych 

15  Wybrać procedurę udzielania pomocy w przypadku 

oparzenia 

16  Zastosować podstawowe czynności w zakresie 

identyfikacji czynności Ŝyciowej poszkodowanego 

17  Zastosować informację dotyczącą wzywania 

pomocy kwalifikowanej – straŜy poŜarnej 

18  WyróŜnić elementy „łańcucha ratowniczego” 

PP 

19  Wykonać podstawowe zabiegi resuscytacyjne – 

uciskanie klatki piersiowej 

20  Wybrać procedurę udzielania pomocy w przypadku 

oparzenia chemikaliami 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 
zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  20  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwości  odpowiedzi. 
Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.

 

Na rozwiązanie testu masz 45 minut. 

 
 

Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.

 

NajwyŜszą moc prawną w zakresie bhp ma  
a)

 

Kodeks pracy. 

b)

 

regulamin pracy.  

c)

 

zbiór zasady bhp. 

d)

 

 rozporządzenie ministra Pracy i Polityki Socjalnej.  

 

2.

 

Zadaniem ergonomii jest dostosowanie 
a)

 

ś

rodowiska technicznego do fizycznych i psychicznych moŜliwości człowieka. 

b)

 

ś

rodków pracy do wymaga bezpieczeństwa i higieny pracy. 

c)

 

organizacji pracy do wymagań technologii. 

d)

 

człowieka do warunków pracy. 

 

3.

 

Do obowiązków osoby kierującej pracownikami naleŜy 
a)

 

kierowanie pracowników na szkolenie bhp na ich koszt. 

b)

 

formułowanie zaleceń dla społecznego inspektora pracy. 

c)

 

określenie warunków pracy młodocianego pracownika. 

d)

 

dbałość o sprawność środków ochrony indywidualnej. 

 

4.

 

Metoda organizacyjna ograniczenia naraŜenia zawodowego to 
a)

 

instalacja nawiewnych systemów wentylacyjnych. 

b)

 

automatyzacja niebezpiecznych procesów. 

c)

 

izolowanie stanowisk pracy. 

d)

 

skrócenie czasu naraŜenia. 

 

5.

 

Dawka jest to  
a)

 

ilość  substancji  chemicznej  wchłonięta  do  organizmu,  warunkująca  brak  lub 
wystąpienie określonych skutków biologicznych.  

b)

 

ilość substancji chemicznej podana do organizmu określoną drogą.  

c)

 

stęŜenie substancji w powietrzu. 

d)

 

ilość substancji w roztworze.  

 

6.

 

Do czynników fizycznych nie zalicza się 
a)

 

hałasu. 

b)

 

pyłów przemysłowych. 

c)

 

substancji rakotwórczych. 

d)

 

promieniowania laserowego. 

7.

 

Ś

rodki ochrony indywidualnej przed hałasem to 

a)

 

nauszniki przeciwhałasowe. 

b)

 

obudowy dźwiękochłonne. 

c)

 

ekrany. 

d)

 

hełmy.  

 

8.

 

W celu ograniczenia naraŜenia pracowników na działanie pyłów, w pierwszej kolejności 
naleŜy zastosować 
a)

 

 środki ochrony zbiorowej. 

b)

 

odzieŜ przeciwpyłową. 

c)

 

maski przeciwpyłowe. 

d)

 

okulary ochronne.  

 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32

9.

 

Hydronetka wodna słuŜy do gaszenia poŜarów 
a)

 

papierów, drewna, szmat, słomy. 

b)

 

instalacji elektrycznej pod napięciem. 

c)

 

niezidentyfikowanych substancji chemicznych. 

d)

 

benzyny i innych płynów łatwopalnych lŜejszych od wody. 

 

10.

 

Znaki bezpieczeństwa o charakterze informacyjnych oznakowane są kolorem 
a)

 

zielonym. 

b)

 

niebieskim.  

c)

 

czerwonym. 

d)

 

Ŝ

ółtym. 

 

11.

 

W  karcie  charakterystyki  toluenu  zapisana  jest  uwaga:  odpady  traktować  jako 
niebezpieczne,  oddać  producentowi.
  Z  zapisu  tego  wynika,  Ŝe  opakowania  po  toluenie 
naleŜy 
a)

 

oddać producentowi.  

b)

 

poddać recyklingowi.  

c)

 

włoŜyć do pojemnika na odpady stałe.  

d)

 

oddać producentowi, po wypłukaniu wodą bieŜącą. 

 

12.

 

Człowieka we wstrząsie naleŜy ułoŜyć 
a)

 

w pozycji z silnie odchyloną głową do tyłu. 

b)

 

z uniesionymi nogami. 

c)

 

z uniesiona głową. 

d)

 

embrionalnej. 

 

13.

 

W twojej  obecności  spadł  człowiek  z drabiny  (wysokość  ok.  6  m).  W badaniu 
stwierdzasz:  nieprzytomny,  oddech  i tętno  w normie,  rozcięta  skóra  na  potylicy. 
Powiadomiłeś pogotowie, teraz naleŜy:  
a)

 

utrzymując droŜność dróg oddechowych kontrolować oddech i tętno,  

b)

 

ułoŜyć ratowanego w pozycji bocznej ustalonej, 

c)

 

szybko doprowadzić go do pozycji pionowej, 

d)

 

unieść poszkodowanemu nogi do góry. 

 

14.

 

 Rękawice ochronne naleŜy załoŜyć 
a)

 

zawsze przed podjęciem pierwszej czynności na miejscu zdarzenia. 

b)

 

tylko przy poraŜeniu prądem elektrycznym. 

c)

 

tylko przy zranieniach i krwotokach. 

d)

 

tylko przy wypadku drogowym. 

 

15.

 

Przy oparzeniu gorącą wodą miejsce poparzone naleŜy 
a)

 

przykryć jałowym opatrunkiem. 

b)

 

posmarować kremem ochronnym. 

c)

 

polewać zimną wodą. 

d)

 

posmarować tłuszczem. 

 

16.

 

W celu stwierdzenia, czy poszkodowany oddycha, naleŜy 
a)

 

przybliŜyć policzek do jego ust i obserwować wychylenia klatki piersiowej. 

b)

 

sprawdzić osiadanie pary wodnej na lusterku. 

c)

 

sprawdzić reakcję źrenic na światło. 

d)

 

sprawdzić tętno na tętnicy szyjnej. 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33

17.

 

Alarmowy telefon straŜy poŜarnej to 
a)

 

969. 

b)

 

989. 

c)

 

999. 

d)

 

998. 

 
18.

 

Kolejne  kroki  postępowania  z nieprzytomnym  poszkodowanym  podczas  prowadzenia 
podstawowych zabiegów resuscytacyjnych to 
a)

 

ocena bezpieczeństwa, ocena przytomności, wołanie pomocy, ocena oddechu. 

b)

 

ocena bezpieczeństwa, wezwanie pomocy, ocena przytomności i oddechu. 

c)

 

ocena bezpieczeństwa, ocena przytomności i oddechu, wezwanie pomocy. 

d)

 

ocena przytomności, wezwanie pomocy, ocena oddechu. 

 
19.

 

Do uciskania klatki piersiowej ręce naleŜy ułoŜyć 
a)

 

na lewo od środka mostka nad sercem. 

b)

 

na środku klatki piersiowej. 

c)

 

na dolnym końcu mostka. 

d)

 

na środku mostka. 

 
20.

 

Pierwsza pomoc w przypadku oparzeń Ŝrącymi zasadami polega na 
a)

 

przykryciu rany czystym opatrunkiem i ścisłym zabandaŜowaniu. 

b)

 

znalezieniu najbliŜszego ujęcia wody i zmyciu Ŝrącej substancji. 

c)

 

neutralizacji zasady wodorowęglanem sodu. 

d)

 

neutralizacji zasady kwasem octowym. 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko ............................................................................................................................ 
 

Stosowanie 

przepisów 

bezpieczeństwa 

higieny 

pracy, 

ochrony 

przeciwpoŜarowej i ochrony środowiska 

 
 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 
 

Nr  

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

background image

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35

7. LITERATURA 

 

1.

 

Buchfelder A., Buchfelder M.: Podręcznik pierwszej pomocy. PZWL, Warszawa 1999 

2.

 

Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1999 

3.

 

Kodeks Pracy 

4.

 

Rączkowski B.: Bhp w praktyce. ODDK, Gdańsk 2002 

5.

 

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska”, Dz. U. 2001.62.627 

6.

 

Wytyczne  2005  Resuscytacji  KrąŜeniowo  Oddechowej,  Polska  Rada  Resuscytacji, 
http://www.prc.krakow.pl/wyty/wyt2005.html 

7.

 

http://www.ciop.pl/612.html 

8.

 

http://ergonomia.ioz.pwr.wroc.pl/ 

 
9.

 

Czasopisma: 

 

Atest