Deficyt budżetowy oznacza sytuację, gdy wydatki budżetowe przewyższają dochody – sytuacja odwrotna to nadwyżka budżetowa
Rolowanie zadłużenia – spłacanie jednego długu zaciągając nowy u kogoś innego
obecnie za 2010 deficyt polski wynosi 52,2 mld zł
deficyty budżetowe w Polsce w minionych latach wahały się na poziomie 20-30 mld zł
na rok 2010 szacuje się 52 mld zł
Źródła finansowania deficytu budżetowego -
emisja skarbowych papierów wartościowych (zarówno na rynku krajowym, jak i zagranicznym)
przychody z prywatyzacji
pożyczki z międzynarodowych instytucji finansowych bądź od zagranicznych rządów
przychody z prywatyzacji w mln zł
|
Rok |
Przychód w mln zł |
|
2000 |
26746 |
|
2001 |
6490 |
|
2002 |
2178 |
|
2003 |
2963 |
|
2004 |
10254 |
|
2005 |
3848 |
|
2006 |
622 |
|
2007 |
1947 |
|
2008 |
2372 |
|
2009 |
4904 |
|
2010 (stan na VIII) |
11943 (plan na 25000) |
Bony – instrument krótkoterminowego finansowanie (do roku)
wartość sprzedaży skarbowych papierów wartościowych na rynku krajowym (w mld zł)
|
|
1999 |
2000 |
2001 |
2002 |
2003 |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
|
bony |
45,5 |
46,2 |
48,5 |
48 |
57 |
48,7 |
25,7 |
29 |
22,6 |
65,9 |
55,6 |
|
obligacje |
17,2 |
25,7 |
35,7 |
51,9 |
53,4 |
65,9 |
91,1 |
71,2 |
52,6 |
39,2 |
66,5 |
|
ogółem |
62,7 |
71,9 |
84,2 |
99,9 |
110,4 |
114,6 |
116,8 |
100,2 |
75,2 |
105,1 |
122,1 |
Dług publiczny –
to suma wszystkich zobowiązań sektora publicznego wobec podmiotów krajowych i zagranicznych z tytułu wyemitowania papierów wartościowych oraz zaciągniętych kredytów i pożyczek
można powiedzieć, że dług publiczny to suma deficytów z lat poprzednich pomniejszona o spłaconą część zobowiązań
wynosił na koniec 2009 r. 670 mld zł. Czyli 49,9% PKB (około połowę PKB)
na koniec czerwca 2010 = 721 mld zł (XII 2007 = 527, XII 2008 = 598 mld zł)
koszty obsługi długu publicznego (w mld zł)
|
|
1997 |
1999 |
2001 |
2003 |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
|
Koszty obsługi |
16,3 |
18,8 |
20,9 |
24 |
22,5 |
24,8 |
27,8 |
27,6 |
25,1 |
32,2 |
|
Deficyt budżetowy |
5,9 |
12,5 |
32,6 |
37 |
41,4 |
27,5 |
25,1 |
16,9 |
24,6 |
23,8 |
Kraje o najwyższym długu publicznym na świecie:
japonia (ok 200 % PKB)
Grecja (ok 120% PKB)
Włochy (ok 100%)
Belgia itd.
ekspansywna a restrykcyjna polityka fiskalna
ekspansja – obniżanie podatków, zwiększanie wydatków publicznych
ekspansywna polityka fiskalna (inaczej łagodna)
polega na np. obniżaniu podatków i innych obciążeń fiskalnych, wprowadzeniu ulg podatkowych, zwiększeniu ich skali lub liczby podmiotów do nich uprawnionych, z drugiej zaś na zwiększaniu wydatków publicznych czy wspieraniu nowych dziedzin
jej skutkiem jest wzrost deficytu budżetowego (bądź obniżenie nadwyżki), a więc tym samym ….
powinna być prowadzona w okresach osłabienia gospodarczego
restrykcja – rosną podatki, nowe podatki, zmniejsza wydatki publiczne
restrykcyjna fiskalna, inaczej twarda polityka
skutki jej działania są dokładnie odwrotne – ogranicza ona popyt
powinna być prowadzona w okresach prosperity