Przedstawimy kolejne etapy 

adaptacji do choroby na 

przykładzie choroby 

nowotworowej, ponieważ 

spośród wszystkich chorób 

nowotwory wywierają 

najsilniejszy wpływ na psychikę 

człowieka. 

Fazy adaptacji, ich kolejność i 

intensywność zależy od wielu cech 

osobowościowych chorego, od jego 

dojrzałości psychicznej, od rodzaju 

choroby i jej czasu trwania.

Okres wstępny diagnostyczny 

charakteryzuje się stanem 

zakłócenia równowagi psychicznej, 

który wynika z poczucia zagrożenia i 

niepewności.

Zaprzeczanie

Pierwszą fazą adaptacji do choroby jest 

zaprzeczenie. Ten okres charakteryzuje się 

wybuchem silnych emocji, lęku i przygnębienia. 

W odpowiedzi na silny szok, mózg uruchamia 

mechanizmy obronne, które pomagają choremu 

w przyzwyczajeniu się do nowej trudnej 

sytuacji. Najczęściej jest to mechanizm 

wyparcia, zaprzeczania. Może to nie jest prawda 

może to pomyłka. Czasami szukamy u innych 

lekarzy zaprzeczenia diagnozy. Potrzebujemy 

czasu aby oswoić się z trudną diagnozą. Faza ta 

nie trwa długo i po kilku dniach człowiek 

dopuszcza do siebie rzeczywistość.

Złość

W drugiej fazie obserwujemy często 

złość pacjentów na siebie i na 

innych zdrowych. Padają pytania: 

 Dlaczego to ja? Dlaczego teraz?

Rodzi się irracjonalne poczucie winy i 

kary. Pacjent stara się znaleźć 

przyczyny swojej choroby.

Depresja

W trzeciej fazie pojawia się dialog z samym 

sobą i „negocjacje” z Bogiem. Wtedy 

składamy sobie i innym obietnice:

-

Jeżeli przeżyję to…

-

Jeżeli uda mi się wyzdrowieć to…

Kolejną fazą jest faza depresji, na którą 

pracują trzy pierwsze fazy. 

Depresja reaktywna jest owocem naszych 

przemyśleń i reakcji na to co się wokół nas 

dzieje.

Depresja jest reakcją na utratę czegoś lub 

kogoś. 

Człowiek zapadający na poważną 

chorobę somatyczną, zmuszony jest 

często do weryfikacji swoich planów.

Nasze życie staje się lękiem, mamy 

obniżony nastrój budzi się w nas 

obojętność na wszystko. Objawem 

charakterystycznym są również 

zaburzenia snu, bóle somatyczne oraz 
brak łaknienia. Pacjent traci kontakt z 

otoczeniem. Często też pojawia się 

wraz z lękiem – agresja.

Akceptacja

Ostatnia faza to akceptacja choroby. Jest to 

racjonalna ocena sytuacji, w jakiej jestem 

z jednoczesnym dopuszczeniem do głosu 

potrzebnych emocji. Bardzo często jest to 

faza, w której podejmujemy walkę o życie. 

Zaczynamy wierzyć, że mamy wpływ na 

stan naszego zdrowia. 

Napięcie czy depresja mogą być twórcze lub 

destruktywne i towarzyszą ludziom w 

każdej trudnej sytuacji życiowej.

Niekontrolowany lęk

Tak naprawdę wrogiem numer jeden 

jest lęk. Lęk jest przykrym stanem 

pobudzenia emocjonalnego, 

spowodowanym poczuciem 

zagrożenia. Konsekwencją tego jest 

wyszukiwanie i trzymanie się złych 

informacji i złych myśli. Dla 

niekontrolowanego stresu  

charakterystyczne jest to, że 

wywołuje chroniczne napięcie, wtedy 

zaczynamy żyć w ciągłym lęku, żyć 

myśląc o śmierci. Dajemy sobie 

przyzwolenie na bezradność.

Samotność

Nie ujawniając naszych głębokich 

potrzeb i uczuć jesteśmy w wielkiej 

samotności. Bardzo często słyszymy 

„nie martw się”, zamiast „jak ci 

pomóc?” Lęk przed tematem, którego 

niby nie należy poruszać, ucieczka 

przed rozmową o trudnych emocjach, 

strach przed tym, że nie radzimy sobie 

– jest  obecny w każdej prawie 

chorującej rodzinie. 

Trudne zakręty życiowe, a takim 

zakrętem jest również choroba, 

potrafią przewartościować nas samych, 

nasze życie, naszych bliskich.

Tworzenie poczucia bezpieczeństwa i 

szczęścia w rodzinie jest procesem 

ciągłych wyzwań. Można by 

zacytować  wprost  Anthoniego de 

Mello „… pomyśl przez minutę, czy 

jesteś szczęśliwy, jeśli odpowiesz, 

że nie, to znaczy, że pomyślałeś o 

tym, czego nie masz, a nie o tym co 

masz i co jest ci dane tu i teraz”.