Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

menopauza

wiek

okres

dojrzewania

m

a

s

a

 k

o

s

tn

a

szczytowa masa kostna

niedobór Ca w diecie

unikanie słońca, brak ruchu

strefa złamań

Wpływ czynników środowiskowych 

na masę kostną

0

10

20

30 40 50 60

70 80 90

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Zalecana dobowa podaż wapnia

wg Norm żywienia  Nowa Medycyna nr 5/95

Grupa wiekowa 

 

Podaż Ca mg/db 

0,5 – 9 lat 

600 – 1000 

10 – 25 lat 

1200 – 1500 

26 – 60 lat 

900 

Kobiety powyżej 60 r.ż. 

1100 

Kobiety w okresie ciąży i laktacji 

1200 – 1800 

Mężczyźni powyżej 60 r.ż. 

900 

 

 

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Zalecane proporcje Ca:P 

w pożywieniu



dorośli 

Ca : P = 1:1



dzieci - 0-6 m-c życia  

Ca : P = 1,3



dzieci - 6-12 m-c życia  

Ca : P = 1,2

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Zawartość wapnia i fosforu w 

dziennych racjach pokarmowych w 

latach 1973-1990 

Wg Rutkowskiej i Kunachowicz, Żyw. Czł. i Metab. 1997

Fosfor

mg/dz/os

Wapń

mg/dz/os

Ca:P

1973

1167

622

1:1,9

1980

1354

695

1:1,9

1981

1317

717

1:1,8

1986

1104

588

1:1,9

1989

945

573

1:1,6

1990

988

456

1:2,2

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Wpływ diety bogatofosforanowej 

na masę kostną

Dieta wysoko P

Dieta wysoko P

( niski Ca : P )

( niski Ca : P )

Ubytek masy kostnej

Ubytek masy kostnej

Ca 

Ca 

2+

2+

P

P

i

i

przytarczyce

przytarczyce

PTH

PTH

Ca 

Ca 

2+ 

2+ 



P

P

i

i



surowica

surowica

P

P

i 

i 

Ca 

Ca 

2+

2+

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Produkt  mleczny

                                     

1 szklanka 

mleka 1,5%

kefir 2% tłuszczu                             291 g  (więcej niż 1 
opakowanie)
ser twarogowy chudy                                            312  g
ser podpuszczkowy np. Gouda               37 g  (1 cienki 
plaster)
jogurt naturalny 2% tłuszczu                  176 g  ( 1 
opakowanie )
ser topiony                                                75 g (  3 małe 
trójkąty )
mleko w proszku pełne                            28 g ( 3 łyżki 
stołowe )

Ilości produktów mlecznych 

zawierających 300 mg wapnia

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

- 3  szklanki  mleka

- 2  szklanki  mleka i 2 plasterki sera  

żółtego

- 1 szklanka jogurtu naturalnego, 200 g 

sera

    twarogowego i 200 g  sardynek

Pokrycie dobowego zapotrzebowania 

na wapń

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Czynniki ułatwiające wchłanianie 

Ca z przewodu pokarmowego



Witamina D (aktywna forma) 



Białka (zawarte w nich aminokwasy)  



Laktoza (obecna w mleku)

  



Magnez (zawarty w żywności) 

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Czynniki zwiększające wydalanie 

wapnia

z moczem



Dieta bogata w sód.

Wzrost zawartości sodu w diecie o 100 mmol/d 

powoduje zwiększenie wydalania wapnia w 

moczu o 1,3 mmol/dobę.



Wysokie spożycie białka.

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Kofeina



Zwiększa ryzyko złamań kości

 przy wypijaniu 2 

filiżanek kawy lub 4 herbaty dziennie                

(Framingham study)



Powoduje ujemny bilans wapniowy

      

(Lynch et al.)



Nie wpływ na stan kości u kobiet po menopauzie

, u 

których podaż wapnia jest równa lub wyższa niż 
RDA (ok. 800 mg.)



Wypijanie 2-3 filiżanek kawy dziennie przy spożyciu 
wapnia poniżej 800 mg/d prowadzi do nadmiernej 
utraty masy kostnej.

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Zalecenia żywieniowe a tkanka 

kostna



Odpowiednia podaż wapnia

z uwzględnieniem wieku i płci
dzienna racja pokarmowa winna zawierać:

 

2-4 szklanki mleka /jogurt lub kefir/ + 2 plasterki sera białego



Utrzymanie prawidłowego stosunku spożywanego Ca : P tj. 1:1

zapewnia optymalne wchłanianie Ca  z   p. pokarmowego
należy ograniczyć konsumpcję: mięsa i jego przetworów, wyrobów 

cukierniczych, 

zup w proszku, coca-coli /źródło pirofosforanów

/



Racjonalna podaż: białka, sodu, witaminy C

       zmniejszenie spożycia soli kuchennej



Nienadużywanie alkoholu i kawy



Zapobieganie i zwalczanie uzależnienia od tytoniu

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Zawartość wapnia elementarnego 

w związkach wapniowych

0

10

20

30

40

50

węglan
wapnia

glukonian

wapnia

mleczan

wapnia

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Wchłanianie wapnia zawartego 

w związkach wapniowych

0

10

20

30

40

50

węglan
wapnia

glukonian

wapnia

mleczan

wapnia

cytrynian

wapnia

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Rola wapnia w prewencji i leczeniu 

osteoporozy

Prewencja

• Sprzyja budowaniu maksymalnej masy kostnej
• Zmniejsza ale nie zatrzymuje utraty masy kostnej

Leczenie

• W monoterapii nie daje przyrostu masy kostnej
• Polecany jako terapia pomocnicza w leczeniu osteoporozy
• Suplementacja solami wapnia jest przeciwwskazana 
     u chorych z osteoporozą i kamicą nerkową
     w przebiegu hiperkalciurii

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Metaanaliza 15 prób klinicznych dobranych losowo, 

kontrolowanych vs placebo dotyczących wpływu 

suplementacji wapnia na BMD u kobiet

po menopauzie     

Średnie różnice (%) pomiędzy leczonymi

   BMD   

 

                 i nieleczonymi, od wartości wyjściowej 

po 2latach

(n = 1806)

 

 

Całkowite 

Całkowite 

2,05%    (0,24 - 3,86%)

2,05%    (0,24 - 3,86%)

 

 

Sz.k.u.

Sz.k.u.

1,60%    (0,78 - 2,40%)

1,60%    (0,78 - 2,40%)

 

 

L

L

1

1

 - L

 - L

4

4

1,66%    (0,92 - 2,39%)

1,66%    (0,92 - 2,39%)

 

 

Przedramię

Przedramię

1,91%    (0,33 - 3,50%)

1,91%    (0,33 - 3,50%)

wg. Black D.M. i wsp.Osteoporos. Int. 2000,11, 

Supl.2/s58

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

menopauza

wiek

okres

dojrzewania

m

a

s

a

 k

o

s

tn

a

szczytowa masa kostna

niedobór Ca w diecie

unikanie słońca, brak ruchu

strefa złamań

Wpływ czynników środowiskowych 

na masę kostną

0

10

20

30 40 50 60

70 80 90

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Zalecana dobowa podaż wapnia

wg Norm żywienia  Nowa Medycyna nr 5/95

Grupa wiekowa 

 

Podaż Ca mg/db 

0,5 – 9 lat 

600 – 1000 

10 – 25 lat 

1200 – 1500 

26 – 60 lat 

900 

Kobiety powyżej 60 r.ż. 

1100 

Kobiety w okresie ciąży i laktacji 

1200 – 1800 

Mężczyźni powyżej 60 r.ż. 

900 

 

 

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Zalecane proporcje Ca:P 

w pożywieniu



dorośli 

Ca : P = 1:1



dzieci - 0-6 m-c życia  

Ca : P = 1,3



dzieci - 6-12 m-c życia  

Ca : P = 1,2

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Zawartość wapnia i fosforu w 

dziennych racjach pokarmowych w 

latach 1973-1990 

Wg Rutkowskiej i Kunachowicz, Żyw. Czł. i Metab. 1997

Fosfor

mg/dz/os

Wapń

mg/dz/os

Ca:P

1973

1167

622

1:1,9

1980

1354

695

1:1,9

1981

1317

717

1:1,8

1986

1104

588

1:1,9

1989

945

573

1:1,6

1990

988

456

1:2,2

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Wpływ diety bogatofosforanowej 

na masę kostną

Dieta wysoko P

Dieta wysoko P

( niski Ca : P )

( niski Ca : P )

Ubytek masy kostnej

Ubytek masy kostnej

Ca 

Ca 

2+

2+

P

P

i

i

przytarczyce

przytarczyce

PTH

PTH

Ca 

Ca 

2+ 

2+ 



P

P

i

i



surowica

surowica

P

P

i 

i 

Ca 

Ca 

2+

2+

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Produkt  mleczny

                                     

1 szklanka 

mleka 1,5%

kefir 2% tłuszczu                             291 g  (więcej niż 1 
opakowanie)
ser twarogowy chudy                                            312  g
ser podpuszczkowy np. Gouda               37 g  (1 cienki 
plaster)
jogurt naturalny 2% tłuszczu                  176 g  ( 1 
opakowanie )
ser topiony                                                75 g (  3 małe 
trójkąty )
mleko w proszku pełne                            28 g ( 3 łyżki 
stołowe )

Ilości produktów mlecznych 

zawierających 300 mg wapnia

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

- 3  szklanki  mleka

- 2  szklanki  mleka i 2 plasterki sera  

żółtego

- 1 szklanka jogurtu naturalnego, 200 g 

sera

    twarogowego i 200 g  sardynek

Pokrycie dobowego zapotrzebowania 

na wapń

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Czynniki ułatwiające wchłanianie 

Ca z przewodu pokarmowego



Witamina D (aktywna forma) 



Białka (zawarte w nich aminokwasy)  



Laktoza (obecna w mleku)

  



Magnez (zawarty w żywności) 

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Czynniki zwiększające wydalanie 

wapnia

z moczem



Dieta bogata w sód.

Wzrost zawartości sodu w diecie o 100 mmol/d 

powoduje zwiększenie wydalania wapnia w 

moczu o 1,3 mmol/dobę

.



Wysokie spożycie białka.

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Kofeina



Zwiększa ryzyko złamań kości

 przy wypijaniu 2 

filiżanek kawy lub 4 herbaty dziennie                

(Framingham study)



Powoduje ujemny bilans wapniowy

      

(Lynch et al.)



Nie wpływ na stan kości u kobiet po menopauzie

, u 

których podaż wapnia jest równa lub wyższa niż 
RDA (ok. 800 mg.)



Wypijanie 2-3 filiżanek kawy dziennie przy spożyciu 
wapnia poniżej 800 mg/d prowadzi do nadmiernej 
utraty masy kostnej.

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Zalecenia żywieniowe a tkanka 

kostna



Odpowiednia podaż wapnia

z uwzględnieniem wieku i płci
dzienna racja pokarmowa winna zawierać:

 

2-4 szklanki mleka /jogurt lub kefir/ + 2 plasterki sera białego



Utrzymanie prawidłowego stosunku spożywanego Ca : P tj. 1:1

zapewnia optymalne wchłanianie Ca  z   p. pokarmowego
należy ograniczyć konsumpcję: mięsa i jego przetworów, wyrobów 

cukierniczych, 

zup w proszku, coca-coli /źródło pirofosforanów

/



Racjonalna podaż: białka, sodu, witaminy C

       zmniejszenie spożycia soli kuchennej



Nienadużywanie alkoholu i kawy



Zapobieganie i zwalczanie uzależnienia od tytoniu

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Zawartość wapnia elementarnego 

w związkach wapniowych

0

10

20

30

40

50

węglan
wapnia

glukonian

wapnia

mleczan

wapnia

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Wchłanianie wapnia zawartego 

w związkach wapniowych

0

10

20

30

40

50

węglan
wapnia

glukonian

wapnia

mleczan

wapnia

cytrynian

wapnia

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Rola wapnia w prewencji i leczeniu 

osteoporozy

Prewencja

• Sprzyja budowaniu maksymalnej masy kostnej
• Zmniejsza ale nie zatrzymuje utraty masy kostnej

Leczenie

• W monoterapii nie daje przyrostu masy kostnej
• Polecany jako terapia pomocnicza w leczeniu osteoporozy
• Suplementacja solami wapnia jest przeciwwskazana 
     u chorych z osteoporozą i kamicą nerkową
     w przebiegu hiperkalciurii

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Strategia leczenia osteoporozy

u kobiet po menopauzie

norma

norma

Rremeno-

Rremeno-

pauza

pauza

wzrost

wzrost

Przemiany

Przemiany

kostne

kostne

10 lat po

10 lat po

65  r.ż.

65  r.ż.

Leczenie anaboliczne

Leczenie anaboliczne

Leczenie antyresorpcyjne

Leczenie antyresorpcyjne

Aktywne metabolity witaminy D

Aktywne metabolity witaminy D

Podaż: Ca + witamina D

Podaż: Ca + witamina D

obniżone

obniżone

Menopauza

Menopauza

Typ I osteoporozy

Typ I osteoporozy

Typ II osteoporozy

Typ II osteoporozy

G

.R

u

ss

e

l 

B

o

n

e

 M

a

rk

e

rs

 E

d

s.

 R

.E

a

st

e

ll

 i

 w

sp

. 

2

0

0

1

 

G

.R

u

ss

e

l 

B

o

n

e

 M

a

rk

e

rs

 E

d

s.

 R

.E

a

st

e

ll

 i

 w

sp

. 

2

0

0

1

 

M

a

rt

in

 D

u

n

it

z 

L

td

M

a

rt

in

 D

u

n

it

z 

L

td

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Leczenie osteoporozy 

postmenopauzalnej

Profilaktyka

Profilaktyka

osteoporozy

osteoporozy

T-score > 

T-score > 

-2,5

-2,5

Leczenie osteoporozy 

Leczenie osteoporozy 

z/bez wcześniejszych 

z/bez wcześniejszych 

złamań

złamań

Leczenie osteoporozy z 

Leczenie osteoporozy z 

wieloma złamaniami i 

wieloma złamaniami i 

ryzyko złamania szyjki 

ryzyko złamania szyjki 

kości udowej

kości udowej

Wiek 

Wiek 

(lata)

(lata)

8

8

5

5

8

8

0

0

75

75

70

70

65

65

60

60

5

5

5

5

5

5

0

0

HR

HR

T

T

Kalcytonin

Kalcytonin

a

a

Bisfosfoniany

Bisfosfoniany

PTH

PTH

Raloxifen

Raloxifen

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Leczenie antyresorpcyjne:



jest  skuteczne  wyłącznie  przy  niskiej  masie  kostnej, 

jest  skuteczne  wyłącznie  przy  niskiej  masie  kostnej, 

T-score 

T-score 

poniżej – 2

poniżej – 2

. Przed jego rozpoczęciem istnieje wymóg sprawdzenia 

. Przed jego rozpoczęciem istnieje wymóg sprawdzenia 

BMD metodą DEXA w szyjce kości udowej;

BMD metodą DEXA w szyjce kości udowej;



obejmuje leki, które udowodniły skuteczność hamowania złamań: 

obejmuje leki, które udowodniły skuteczność hamowania złamań: 

- 

- 

HRT, SERM, bisfosfoniany, kalcytonina;

HRT, SERM, bisfosfoniany, kalcytonina;



powinno  być  stosowane  łącznie  z  wapniem  i  witaminą  D

powinno  być  stosowane  łącznie  z  wapniem  i  witaminą  D

(niezależnie od stosowanego leku antyresorpcyjnego);

(niezależnie od stosowanego leku antyresorpcyjnego);



obowiązuje  wymóg  indywidualnego  dostosowania  leku  do 

obowiązuje  wymóg  indywidualnego  dostosowania  leku  do 

pacjenta,  uwzględniając  zarówno  historię  jego  choroby,  jak  i 

pacjenta,  uwzględniając  zarówno  historię  jego  choroby,  jak  i 

pozaszkieletowe 

lecznicze 

oddziaływanie 

poszczególnych 

pozaszkieletowe 

lecznicze 

oddziaływanie 

poszczególnych 

antyresorbantów,  które  powinny  być  wykorzystywane  również  w 

antyresorbantów,  które  powinny  być  wykorzystywane  również  w 

innych zagrożeniach zdrowia chorego poza osteoporozą.

innych zagrożeniach zdrowia chorego poza osteoporozą.

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Ocena skuteczności leczenia poprzez 

monitorowanie:



BMD metodą DEXA centralną:

BMD metodą DEXA centralną:

–

badanie  wykonywać  nie  częściej  niż  raz  w  roku  (z  wyjątkiem 

badanie  wykonywać  nie  częściej  niż  raz  w  roku  (z  wyjątkiem 

rozpoczęcia  sterydoterapii  przeciwzapalnej,  przewlekłej  - 

rozpoczęcia  sterydoterapii  przeciwzapalnej,  przewlekłej  - 

pomiar co 6 miesięcy);

pomiar co 6 miesięcy);

–

oceniać absolutną zmianę, tj. zmianę BMD w gramach na cm

oceniać absolutną zmianę, tj. zmianę BMD w gramach na cm

2

2

, a 

, a 

nie wartości w procentach, T-score, Z-score;

nie wartości w procentach, T-score, Z-score;

–

brak  wzrostu  BMD  nie  oznacza  braku  odpowiedzi  na  leczenie  i 

brak  wzrostu  BMD  nie  oznacza  braku  odpowiedzi  na  leczenie  i 

nieskuteczności  leku;  na  nieskuteczność  leku  wskazuje  spadek 

nieskuteczności  leku;  na  nieskuteczność  leku  wskazuje  spadek 

BMD w trakcie leczenia;

BMD w trakcie leczenia;

–

porównywać  wyniki  uzyskane  na  tym  samym  aparacie  i  w  tym 

porównywać  wyniki  uzyskane  na  tym  samym  aparacie  i  w  tym 

samym  miejscu  (kręgosłup  lędźwiowy  lub  bliższa  część  kości 

samym  miejscu  (kręgosłup  lędźwiowy  lub  bliższa  część  kości 

udowej).

udowej).

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Ocena skuteczności leczenia poprzez 

monitorowanie (cd):



wskaźników biochemicznych przemian kostnych:

wskaźników biochemicznych przemian kostnych:

–

mogą  być  użyte  do  szybszego  niż  metoda  DEXA 

mogą  być  użyte  do  szybszego  niż  metoda  DEXA 

określenia  czy  pacjent  odpowiada  na  terapię  (3 

określenia  czy  pacjent  odpowiada  na  terapię  (3 

miesiące vs 1 rok);

miesiące vs 1 rok);

–

duża  zmienność  osobnicza  wymaga  bardzo  dużych 

duża  zmienność  osobnicza  wymaga  bardzo  dużych 

zmian

zmian

(50-60%)  w  poziomie  markerów  biochemicznych  w 

(50-60%)  w  poziomie  markerów  biochemicznych  w 

celu  stwierdzenia,  że  nastąpiła  klinicznie  istotna 

celu  stwierdzenia,  że  nastąpiła  klinicznie  istotna 

zmiana szybkości obrotu kostnego.

zmiana szybkości obrotu kostnego.

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Wapń  (monoterapia)



sprzyja budowaniu maksymalnej masy kostnej;

sprzyja budowaniu maksymalnej masy kostnej;



zmniejsza ale nie zatrzymuje utraty masy kostnej;

zmniejsza ale nie zatrzymuje utraty masy kostnej;



w monoterapii  nie daje przyrostu masy kostnej;

w monoterapii  nie daje przyrostu masy kostnej;



nie zmniejsza liczby nowych złamań;

nie zmniejsza liczby nowych złamań;



polecany jest w profilaktyce osteoporozy oraz jako terapia  pomocnicza w jej 

polecany jest w profilaktyce osteoporozy oraz jako terapia  pomocnicza w jej 

leczeniu;

leczeniu;



suplementacja solami wapnia jest przeciwwskazana u chorych z kamicą 

suplementacja solami wapnia jest przeciwwskazana u chorych z kamicą 

nerkową, hiperkalcemią i hiperkalciurią.

nerkową, hiperkalcemią i hiperkalciurią.

Dobowe  zapotrzebowanie na wapń wynosi:

Dobowe  zapotrzebowanie na wapń wynosi:



w okresie wzrostu szkieletu - 1200 mg/dzień;

w okresie wzrostu szkieletu - 1200 mg/dzień;



po osiągnięciu szczytowej masy kostnej - 1000 mg/dzień;

po osiągnięciu szczytowej masy kostnej - 1000 mg/dzień;



w okresie inwolucji szkieletu - 1200-1500 mg/dzień.

w okresie inwolucji szkieletu - 1200-1500 mg/dzień.

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Witamina D (monoterapia)



zapobiega niedoborom witaminy D w organizmie;

zapobiega niedoborom witaminy D w organizmie;



zwiększa mineralizację tkanki kostnej;

zwiększa mineralizację tkanki kostnej;



w monoterapii nie daje przyrostu masy kostnej;

w monoterapii nie daje przyrostu masy kostnej;



nie zmniejsza liczby nowych złamań;

nie zmniejsza liczby nowych złamań;



zalecana  jest  w  profilaktyce  osteoporozy  i  jako  terapia 

zalecana  jest  w  profilaktyce  osteoporozy  i  jako  terapia 

pomocnicza w jej leczeniu;

pomocnicza w jej leczeniu;



suplementacja  witaminą  D  jest  przeciwwskazana  w 

suplementacja  witaminą  D  jest  przeciwwskazana  w 

hiperkalcemii i hiperkalciurii.

hiperkalcemii i hiperkalciurii.

Dobowe zapotrzebowanie na witaminę D wynosi:

Dobowe zapotrzebowanie na witaminę D wynosi:

400 – 800 jednostek witaminy D

400 – 800 jednostek witaminy D

3

3

 u osób dorosłych;

 u osób dorosłych;

Klinika Chorób 

Wewnętrznych

C.M.K.P.

Wapń i witamina D (łącznie)



zmniejsza  liczbę  nowych  złamań  w  populacji  osób 

zmniejsza  liczbę  nowych  złamań  w  populacji  osób 

starych;

starych;



powinna  być  stosowana  jako  leczenie  wspomagające 

powinna  być  stosowana  jako  leczenie  wspomagające 

w osteoporozie;

w osteoporozie;



może  być  stosowana  w  leczeniu  osteoporozy  starczej 

może  być  stosowana  w  leczeniu  osteoporozy  starczej 

(Ca+wit. D lub Ca+1α OHD

(Ca+wit. D lub Ca+1α OHD

3   

3   

0,5 – 1,0 

0,5 – 1,0 





g);

g);



nie należy stosować jej w hiperkalcemii, hiperkalciurii 

nie należy stosować jej w hiperkalcemii, hiperkalciurii 

i kamicy nerkowej.

i kamicy nerkowej.