Cukrzyca

Cukrzyca

• Cukrzyca - przewlekła choroba

metaboliczna, o heterogennym
charakterze; charakteryzuje się
przewlekłą hiperglikemią i nieprawidłową
przemianą węglowodanów, tłuszczów i
białek

Cukrzyca

• Typu I – „insulinozależna”

– z reguły < 30 r.ż.

• brak insuliny → skutek zniszczenia komórek β na

drodze autoimmunologii lub w wyniku działania

czynników środowiskowych, takich jak:

– zakażenia wirusowe

• wrodzona różyczka
• świnka
• CMV – wirus cytomegalii
• Coxackie (mimikra antygenowa)

– hipoteza diety stosowanej w żywieniu niemowląt –

skrócenie naturalnego karmienia (zastąpienie mlekiem

krowim)

• istnieje predyspozycja genetyczna

Cukrzyca

• Typu II – „insulinoniezależna”

– zaburzenia działania i wydzielania insuliny
– występuje insulinooporność
– wydzielanie stopniowo spada niszcząc nadmiernie

obciążone komórki β

– najczęściej u osób starszych, z otyłością lub innymi

zaburzeniami metabolicznymi

• patogeneza → eksperci: cukrzyca typu II – składowa

zespołu dysmetabolicznego

(zespół X)

– występowanie wrodzonego upośledzenia działania insuliny
– insulinooporność prowadząca do hiperglikemii
– otyłość, siedzący tryb życia, starzenie się, itp.

Cukrzyca

• Typu III
• genetyczne upośledzenie funkcji komórek β
• genetyczne upośledzenie działania insuliny
• choroby części zewnątrzwydzielnczych

trzustki (np. mukowiscydoza)

• endokrynopatia (np. akromegalia, zespół

Cushinga)

• cukrzyca wywołana lekami
• infekcje (np. różyczka, CMV)

Cukrzyca

• Typu IV = cukrzyca ciężarnych -

przejściowe zaburzenie u zdrowych kobiet,
ustępujące po zakończeniu ciąży; u ok.
połowy ciężarnych kobiet z cukrzycą, ok.
15 lat po zakończeniu ciąży rozpocznie się
pełnoobjawowa cukrzyca typu II

Rozpoznanie cukrzycy

• Rozpoznanie cukrzycy

– objawy cukrzycy oraz przygodna

glikemia ≥ 200 mg/dl.

– FPG ≥ 126 mg/dl (test obciążenia

glukozą)

– glikemia > 200 mg/dl w 2. godzinie

• Stany przedcukrzycowe

– upośledzona tolerancja glukozy IGT w 2.

godzinie OGTT glikemia ≥ 140 mg/dl i

< 200 mg/dl.

– upośledzona glikemia na czczo IFG FPG

≥ 110 mg/dl i < 126 mg/dl

Powikłania cukrzycy

• Nadmiar glukozy we krwi powoduje:

1)przenikanie glukozy do błony

podstawnej naczyń (glikozylacja

białek-> pogrubienie błony

podstawnej w naczyniach->

mikroangiopatia)

• 2) przenikanie glukozy do tkanek

niewrażliwych na insulinę i

przekształcanie jej w sorbitol (=>

zaćma, jaskra)

• 3) rozwój miażdżycy

Powikłania

• Powikłania

– zaburzenia w naczyniach krwionośnych

• makroangiopatia (duże naczynia)

• choroba wieńcowa

• miażdżyca naczyń obwodowych

• choroba naczyń mózgowych i udar niedokrwienny mózgu

• mikroangiopatia (raczej przewlekłe)

– retinopatia – uszkodzenie naczyń w siatkówce oka

– neuropatia – zaburzenia mikrokrążenia nerwów; zaburzenia

odczuwania bólu, temperatury

– nefropatia – uszkodzenie naczyń nerkowych

– ostre powikłania

• śpiączka cukrzycowa

– hipersmolarna ( u osób typu II)

– hiperglikemiczna / ketonowa ( w typie I)

• hipoglikemia – diagnoza i triada Whipple’a:

» glikemia < 2, 5 mmol / l

» objawy hipoglikemii

» ustąpienie objawów po podaniu glukozy

Powikłania cukrzycy

• 1) makroangiopatia (miażdżyca tętnic):

• ch. wieńcowa

• miażdżyca zarostowa tętnic

• ch. naczyń mózgowych i udar niedokrwienny

mózgu

• 2) mikroangiopatia:

• retinopatia cukrzycowa (nowotworzenie

naczyń,wylewy do siatkówki)

• nefropatia cukrzycowa

• 3) neuropatia obwodowa

• czuciowo-ruchowa

• autonomiczna

• 4) objawy skórne:

• świąd skóry

• częste zakażenia skórne (drożdżakowate)

Powikłania cukrzycy-cd

• 5) próchnica, parodontoza

• 6) stopa cukrzycowa

• 7) zakażenia układu moczowego

Obwodowa polineuropatia

czuciowo-ruchowa

• najczęściej stopy i podudzia

• mrowienie, pieczenie, niedoczulica

Neuropatia autonomiczna

• 1) układ sercowo-naczyniowy

• serce: ciche niedokrwienie m. serca i zawał

bezbólowy

• tachykardia spoczynkowa (n. błędny)

• 2) p. pokarmowy

• Zaburzenia motoryki przełyku

• Atonia żołądka

• Neuropatia jelit (zaparcia, biegunki)

• Zab. czyn. odbytu i odbytnicy

• 3) układ moczowo-płciowy

• atonia pęcherza moczowego, zaburzenia

oddawania moczu

• zab. erekcji, impotencja

Zespół stopy cukrzycowej

• 1) neuropatyczna (polineuropatia

czuciowo- ruchowa)

• Stopa ciepła o różowym zabarwieniu

• Wyczuwalne tętno na stopie

• Powikłania: bezbólowe owrzodzenia na pow.

obciążonej naciskiem

• 2) ch. niedokrwienna stopy

(miażdżyca)

• Stopa zimna z sinawym zabarwieniem

• Tętno niewyczuwalne

• Powikłania: martwica, amputacja

Konsekwencje ostrego

niedoboru insuliny

• 1) kwasica ketonowa

• 2) kwasica nieketonowa

hiperosmolarna

• 3) kwasica mleczanowa

Kwasica ketonowa

• Gł w cukrzycy t. 1

• Przyczyny: zakażenia, niewłaściwe leczenie

insuliną

• Patomechanizm: Zaburzenie równowagi pom.

działaniem insuliny a hormonami

katabolicznymi: glukagonem, adrenaliną,

noradrenaliną, kortyzolem (zab. metabolizmu

węglowodanów i tłuszczy)

• Produkcja związków ketonowych z kwasów

tłuszczowych (glukagon, A, Na), zw. produkcji

glukozy (kortyzol, A, Na, glukagon)

• wysokie stężenia glukozy (do pow. 500 mg%)

Nieketonowa

hiperosmolarna śpiączka

cukrzycowa

• Gł w cukrzycy t. 2

• Przyczyny: cukrzyca świeżo

rozpoznana, interakcje lekowe

• Patomechanizm: zaburzenia

metabolizmu węglowodanów

• zw. produkcji glukozy (glukagon)

• B. wysokie stężenia glukozy (do pow.

600 mg%)

Cukrzyca ciężarnych (GDM-

gestational diabetes mellitus)

• Przyczyny:

• Zwiększona produkcja glukozy w II i III

trymestrze

• zwiększone wytwarzanie hormonów

zwiększających insulinooporność: laktogenu

łożyskowego, kortyzolu, progesteronu, leptyny,

rezystyny

• Utrzymujący się stan insulinooporności

• Ciąża ujawnia ukrytą skłonność do

cukrzycy-> zwiększone

prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy

w przyszłości

• Ciąża może ujawniać rozwijającą się

bezobjawowo cukrzycę t.1 lub 2

Powikłania GDM

• Dla płodu:

• Poronienia

• Wewnątrzmaciczne obumarcie płodu

• Wady wrodzone

• Zw. umieralności okołoporodowej

• Makrosomia płodu

• Dla matki:

• Zw. ryzyko wystąpienia stanu

pprzedrzucawkowego

• Zw. ryzyko wystąpienia zakażenia układu

moczowego