Pedagogika czasu wolnego



Pedagogika czasu wolnego

– nauka

o teoretycznych i praktycznych
problemach

przygotowania

człowieka do spożytkowania czasu
wolnego.

Związki pedagogiki czasu wolnego z innymi
dziedzinami nauki



- pedagogika,



- historia wychowania,



- socjologia wychowania,



- psychologia wychowania,



- filozofia wychowania,



- nauki biomedyczne.

Edukacja do rekreacji



- bezpośrednia edukacja jednostek,



- bezosobowa edukacja przez środki
masowego przekazu.

Edukacja bezpośrednia



- rodzina,



- szkoła – lekcje wychowania
fizycznego,



- organizacje turystyczne,



- kluby sportowe.

Edukacja bezosobowa



- środki masowego przekazu,



- organizacje sportowo-turystyczne.

Cele edukacji rekreacyjnej



- rozbudzanie zainteresowania i potrzeb

rekreacyjnych wśród dorosłych,



- kształtowanie potrzeb i postaw człowieka

w zakresie rekreacji,



- zapoznanie z nowymi formami rekreacji,



- kształtowanie i utrwalanie umiejętności i

nawyków aktywnego wypoczynku,



- wyrabianie umiejętności własnej oceny i

decyzji wyboru form rekreacji.

Zasady edukacji rekreacyjnej



-

ustawiczne

kształtowanie

świadomości, potrzeb i nawyków,



- łączenie rekreacyjnej działalności
wychowawczej

pochodzącej

z

różnych źródeł.

Ważne czynniki edukacji rekreacyjnej



- doskonalenie umiejętności
obserwacji oraz oceny zjawisk i
obiektów,



- nabywanie umiejętności
współżycia z grupą,



- wyrobienie umiejętności
dokonywania właściwych wyborów
sposobu czynnego wypoczynku.

Kształcenie specjalistów rekreacji



- kształcenie na kursach – TKKF,
Resortowe Centrum Metodyczno-
Szkoleniowe Kultury Fizycznej,



-

kształcenie

akademickie

–

licencjaci i magistrowie.

Wspólny mianownik –

KULTURA FIZYCZNA

Doskonalenie specjalistów rekreacji



- kursy, np. TKKF i RCMSKF,



- studia podyplomowe.

Metodologia rekreacji



Metodologia rekreacji

– nauka o

metodach badania naukowego, o
skutecznych sposobach dociekania
ich wartości poznawczej.

Metody myślenia



- indukcja,



- dedukcja,



- analogia,



- synteza,



- porównanie,



- przeciwstawianie,



- dowodzenie,



- wnioskowanie.

Metoda naukowa



Myśl

musi

odwzorowywać

rzeczywistość.



Logika opisu musi być równoległa
do logiki rzeczywistości.

Dwa układy sygnałów



-

pierwszy

– bezpośrednie doznania

zmysłowe,



-

drugi

– słowa, układ symboliczny

umożliwiający

odwzorowywanie

rzeczywistości w umyśle w postaci
abstrakcyjnych modeli.

Rola języka



Narzędzia opisu: obraz, matematyka,
słowo.



Jeżeli nie umiesz opisać liczbami tego, co
obserwujesz, to znaczy, że nic z tego nie
rozumiesz.



Lord Kelvin



I na odwrót.



Wacław Petryński

Nauki teoretyczne i stosowane



Nauki teoretyczne

– dedukcyjny

sposób

odwzorowania

rzeczywistości.



Nauki stosowane

– indukcyjny

sposób

odwzorowania

rzeczywistości.

Metody badań rekreacji



- doświadczalna,



- monograficzna,



- pojedynczych przypadków,



- sondażowo-diagnostyczna,



- historyczno-porównawcza.

Diagnoza i prognoza



Diagnoza

- określenie cech współcześnie

zachodzących zjawisk na podstawie
przeprowadzonych badań empirycznych i
ich analizy.



Prognoza

- przewidywanie przyszłych

faktów,

zdarzeń

itp.

oparte

na

uzasadnionych

przesłankach,

formułowane przez specjalistów w danym
zakresie (diagnozie).

Metoda doświadczalna (1)



Doświadczenie

–

badanie

powstawania i przebiegu zjawisk
przyrodniczych

i

społecznych,

świadomie

wywoływanych

i

dających się dowolną ilość razy
powtarzać

w

celowo

zorganizowanych warunkach.

Metoda doświadczalna (2)



1. Grupa doświadczalna,



2. Grupa kontrolna.

Metoda monografii



Wnikliwe badanie naukowe i opis
instytucji

wychowawczych

z

wykorzystaniem

metodologii

naukowej i rozmaitych technik
badawczych

–

badaniem

dokumentów, badaniem wytworów
pracy, obserwacji uczestniczącej,
wywiadu i ankiety.

Metoda biograficzna



Opis

życia

pojedynczej

osoby

uprawiającej

rekreację

i

roli

poszczególnych

czynników

(wykształcenie,

warunki

wychowawcze,

nagrody)

w

kształtowaniu życiorysu.

Metoda indywidualnych przypadków



Dokładny

opis

poszczególnych

przypadków w celu stwierdzenia
przyczyny lub przyczyn zaistnienia
owych przypadków i przewidzenia
możliwości ich zaistnienia; diagnoza
i prognoza.

Metody sondażu diagnostycznego



Badanie poglądów i opinii o
metodach

i

warunkach

prowadzonych zajęć rekreacyjnych,
trudności w realizacji programów i
imprez rekreacyjnych itp.



Obiektywne i subiektywne aspekty
uprawiania czynnych form rekreacji.

Metoda egzaminacyjna



Zadanie diagnostyczne mające na
celu ocenę kwalifikacji (w naszym
przypadku – w zakresie rekreacji).

Metoda historyczno-porównawcza



Analiza doświadczeń i wzorców
wypracowanych przez poprzednie
pokolenia.

Obserwacja



-

obserwacja bierna

– bez wiedzy

obserwowanego,



-

obserwacja czynna

– rozmowa,

dyskusja.



- zapis obserwacji.

Wywiad



Wywiad – rozmowa badającego z
respondentem

według

opracowanych

wcześniej

dyspozycji lub na podstawie
specjalnego kwestionariusza.

Rodzaje wywiadów



- ze względu na konstrukcję
kwestionariusza:
skategoryzowany

i

nieskategoryzowany,



- ze względu na rolę społeczną
badacza: jawny i ukryty,



- ze względu na liczbę badanych:
indywidualny i zbiorowy.

Wywiad skategoryzowany



Wywiad

według

ściśle

opracowanego scenariusza, od
chwili powitania respondenta do
pożegnania się z nim.

Wywiad nieskategoryzowany



Luźno ustalone pytania, od
których badający może odejść w
każdej chwili wywiadu.

Wywiad jawny



Osoba

badana

zna

status

społeczny badacza, cele, treści i
charakter

badania;

badacz

szczegółowo notuje odpowiedzi.

Wywiad ukryty



Luźna rozmowa, podczas której
badany nie zna celu rozmowy
ani tego, że jest to wywiad.
Badacz nie może prowadzić
notatek. Trudna technika –
trudności z prowadzeniem i
zapisem.

Wywiad indywidualny



Rozmowa badacza z pojedynczą
osobą. Typowa forma wywiadu w
placówkach rekreacyjnych.

Wywiad zbiorowy



Wywiad

przeprowadzany

jednocześnie z większą liczbą
osób. Zwykle w warunkach
naturalnych,

w

jednorodnej

zbiorowości.

Możliwość

natychmiastowego uśrednienia
informacji.

Przygotowanie wywiadu



-

określenie przedmiotu badań,



- sformułowanie hipotezy roboczej,



- wybór techniki wywiadu,



- opracowanie kwestionariuszy pytań

lub ustalenie dyspozycji rozmowy,



- ustalenie listy osób,



- obmyślenie sposobu dotarcia do

badanych.

Prowadzenie wywiadu



- nawiązanie rozmowy,



- podkreślenie ważności osoby
badanej (jeśli jest to wywiad
jawny),



- zapewnienie dyskrecji i
tajności.

Ankieta



Technika gromadzenia informacji
polegająca na samodzielnym
wypełnianiu

kwestionariuszy

przez

badanego.

Najbardziej

wiarygodny zapis.

Analiza dokumentów i materiałów



Technika badawcza służąca do
gromadzenia

wstępnych,

opisowych, a także ilościowych
informacji o zjawisku (w naszym
przypadku

–

rekreacyjnym).

Problem potwierdzania faktów w
różnych źródłach.

Opracowanie wyników badań



Sama obserwacja, podział i statystyczne

opracowanie danych – to zaledwie połowa

sukcesu,

czyli

postawienie

diagnozy

.

Następnie

konieczne

jest

opracowanie

teoretycznego modelu

przebiegu zjawisk,

który umożliwia opracowywanie

prognoz

.

Dopiero wiarygodna metoda przewidywania

rozwoju

przyszłych

zjawisk

umożliwia

symulację

,

czyli

teoretyczne

badanie

zachowania układu pod wpływem różnych

bodźców, i wypełnia dyspozycję z Księgi

Rodzaju „idźcie i czyńcie sobie ziemię

poddaną”.

Ślepe ścieżki



Biologowie zadowalają się opisywaniem

faktów, gdyż nie są zdolni do ich zrozumienia.

gromadzą informacje nic nie rozumiejąc i nie

udaje się im stworzyć spójnego obrazu

mechanizmów, które odkrywają. Ich wiedza

stała się „cmentarzyskiem faktów” nie

poddających się jakiejkolwiek syntezie. A to

dlatego, że biologowie są zafascynowani jak

dzieci swymi przyrządami obserwacyjnymi.

Przestali myśleć. Biologia nie myśli, więc nie

czyni postępów.



René Thom

Rafy badań rekreacji



W naukach tzw. ścisłych – łatwa
powtarzalność;

chaos

deterministyczny.



W

naukach

tzw.

humanistycznych – więcej szumu
informacyjnego w danych, więc
trudniejsze

opracowanie;

bałagan.

Problemy poszczególnych metod badań



Eksperyment - wybiórczość,



Monografia – reprezentatywność,



Indywidualne

przypadki

–

niepowtarzalność,



Sondaż diagnostyczny – subiektywność,



Egzamin

–

subiektywność

i

prognostyczność,



Metoda historyczna – dynamika przemian,

obraz przeszłości,



Obserwacja, wywiad – subiektywność i

reprezentatywność.

Behawioryzm



Behawioryzm – prąd naukowy,
którego podstawowym założeniem
jest badanie związku bodźca z
reakcją.

Główna

podstawa

naukowa kultury fizycznej, również
rekreacji. Łatwość i „namacalność”
badań, ale zbyt mało wysiłków na
teoretyczne opracowanie wyników.

Kognitywizm



Kognitywizm

(psychologia

poznawcza) - prąd naukowy
zajmujący

się

badaniem

wewnętrznych

mechanizmów

psychologicznych określających
zachowanie człowieka.

Zakończenie



Tam, gdzie nie ma refleksji
teoretycznej, wiedza jest tylko
kolekcją archiwaliów.



René Thom



Dla praktyki nie ma nic lepszego
niż dobra teoria.