PIERWSZA
POMOC
JANUSZ STĘPIEŃ
PIERWSZA
POMOC
JANUSZ STĘPIEŃ
PRZEPISY
• Odpowiedzialność karna
nie udziela pomocy, choć może jej udzielić bez narażenia
siebie lub innej osoby trzeciej na niebezpieczeństwo
utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu,
podlega karze więzienia do lat 3 (art.162 §1 kk)
•Wyłączenie odpowiedzialności karnej
karze nie podlega osoba, która nie udziela pomocy, gdy do jej
udzielenia konieczne jest posiadanie wiedzy lekarskiej, albo w sytuacji
tej jest możliwa natychmiastowa pomoc ze strony instytucji lub osoby
bardziej do tego powołanej (np. pogotowia ratunkowego,
pielęgniarki).
PRZEPISY
• Dzia
ł
ania ratunkowe są wymagane, je
ś
li nie stwarzają
dodatkowego ryzyka dla życia lub zdrowia ratownika
• Odpowiedzialność cywilna
Prawo cywilne przewiduje możliwość dochodzenia
roszczeń o odszkodowanie i zadośćuczynienie zarówno
przez ratownika (np. za straty materialne poniesione w
akcji, uszczerbek na zdrowiu), jak również przez osobą
poszkodowaną
PRZYGOTOWANIE
• teoretyczne i ćwiczeniowe nabycie umiejętności
udzielania pierwszej pomocy (np. szkolenia
rozszerzone pierwszej pomocy medycznej
w ramach szkole
ń
pracowniczych bhp)
• przygotowanie sprawnego systemu łączności (np.
centrala i telefonia cyfrowa ISDN, indywidualna
umowa z operatorem sieci GSM, dodatkowo CB
radio z ewentualnie "własną częstotliwością
firmową")
• przygotowanie niezbędnego sprzętu
ratowniczego (np. obowiązkowe zakładowe
apteczki pierwszej pomocy, rezerwowy sprzęt
oświetleniowy
i łącznościowy, obowiązkowy sprzęt gaśniczy,
dodatkowy sprzęt ratunkowy zgodny ze specyfiką
danej firmy)
RANY
PIERWSZA POMOC W PRZYPADKU
ZRANIENIA
uciśnięcie poprzez czystą gazę
opatrunkową ( opatrunek uciskowy )
Uwaga!
Sterylność doraźnych opatrunków nie jest
kwestią pierwszo
planową
Nie usuwać ciał obcych z rany !
Opatrunek uciskowy
Rany kończyn
• natychmiastowe uciśnięcie( np. ręką w
rękawiczce)
• opatrunek uciskowy
• unieść kończynę powyżej poziomu ciała
nie stosować opasek uciskowych z
cienkiej linki, sznurka lub gumy !
( wyjątek : amputacje ! )
Rany i obrażenia głowy
Przytomny
- ułożyć w pozycji
pó
ł
siedzącej podpartej
- opatrunek uciskowy
Nieprzytomny
- pozycja bezpieczna
- opatrunek uciskowy
Rany szyi
• ucisk punktowy tak, aby nie spowodować
zaburzeń oddychania (uduszenia), zaciśnięcia
tętnic szyjnych lub nie uszkodzić kręgosłupa
szyjnego
• gruby opatrunek uciskowy
• utrzymać , aż do interwencji
chirurga !
Rany klatki piersiowej
•opatrunek uciskowy
• uszczelnienie folią i plastrem
•odma opłucnowa
Rany brzucha
1. u
ł
ożenie poszkodowanego na plecach
2. lekkie ugięcie nóg w kolanach (zmniejsza
ono napięcia ściany brzucha )
3. duży, nieuciskający opatrunek
(np. z chusty trójkątnej lub gazy
Z
ł
amania
DEFINICJA
przerwanie ciągłości kości po zadziałaniu urazu
przekraczającego granicę elastyczności tkanki
kostnej
• Złamania zamknięte
• Złamania otwarte
Złamania niosą ze sobą ryzyko
• Wstrząs
• Dodatkowe zranienia - na skutek przemieszczania się
odłamków kości
• Zakażenie - przy złamaniu otwartym
Z
ł
amania i zwichni
ę
cia
Objawy złama
ń
•
ból
• trudności w poruszaniu
kończyną
• obrzęk
• nienaturalne ułożenie
kończyny
Z
ł
amania i zwichnięcia
Objawy zwichni
ęć
• upo
ś
ledzona ruchomo
ść
stawu
• ból, obrz
ę
k, zasinienie
• przymusowe ustawienie lub
nienaturalna ruchomo
ść
POST
Ę
POWANIE ZE
Z
Ł
AMANIAMI
• unieruchomienie zlamanej kończyny !
– unieruchomić 2 stawy sąsiadujące
– opatrunek jałowy na ranę (zlamanie
otwarte )
• Chusty ,temblaki , szyny itp. (k.górna )
• Związanie z drugą kończyną ( k.dolna )
UWAGA
Przed i po założeniu unieruchomienia trzeba
sprawdzić, czy:
• w kończynie jest tętno,
• poszkodowany czuje dotyk (ukłucie),
• poszkodowany może poruszać kończyną ?
T
ę
pe urazy tułowia
ZAGROŻENIA
– Zlamania żeber
– Zlamania miednicy , mostka
– Odma oplucnowa
– Krwotok wewnętrzny ( kl.piersiowa ,
jama brzuszna )
Groźne objawy :
– silny ból
– nasilająca się duszność
– wstrząs
T
ę
pe urazy tułowia
POSTĘPOWANIE
– Pozycja ½ siedząca podparta
– Obserwacja ( duszność , wstrząs )
– Zapobieganie schlodzeniu ( folia )
– Walka z bólem ( ? )
Uraz czaszkowo-
mózgowy
Objawy sugerujęce
•drgawki
•zaburzenia
ś
wiadomo
ś
ci
•porażenia ruchowe (np. niemo
ż
no
ść
czynnego poruszania kończyną )
•zaburzenia czucia
•nietypowy b
ó
l nieuszkodzonych okolic
cia
ł
a
(np. mrowienie mimo braku ewidentnego
miejsca urazu)
Uraz czaszkowo-
mózgowy
Dodatkowe objawy
•
krwawienie z uszu i nosa,
• tzw. „krwiaki okularowe"
• pora
ż
enie mi
ęś
ni twarzy
b
ó
l i zaburzenia czucia
Uraz czaszkowo-
mózgowy
POSTĘPOWANIE
• Glowa wyżej
• Spokój
• Jak najszybszy transport
– Odpowiednia ilość ludzi
– Unikac poruszania glową i szyją
– Stabilizacja glowy (kolnierz , wałki )
UWAGA !
absolutnie niedopuszczalne jest noszenie
rannych z urazem kr
ę
gos
ł
upa metod
ą
stra
ż
ack
ą
(na plecach) lub na jednym
ramieniu
Tzw. metoda strażacka
transportu
Napad padaczkowy
Objawy
• nag
ł
a utrata przytomno
ś
ci
• napi
ę
cie mi
ęś
ni całego ciała
• drgawki
• zaci
ś
ni
ę
cie z
ę
b
ó
w
• zaburzenia oddychania (
ś
wiszcz
ą
cy
oddech)
• ś
linotok
Napad padaczkowy
POSTĘPOWANIE
• Zabezpieczenie dróg oddechowych
• Zabezpieczenie przed samouszkodzeniem
• Wezwanie pomocy
• „ pozycja bezpieczna”
• Folia termoizolacyjna
Zaburzenia
ś
wiadomo
ś
ci,
omdlenia
Przyczyny
zaburzenie dopływu krwi do mózgu
• Gorączka , przegrzanie
• Odwodnienie
• Zmiana pozycji ciala
• emocje
• Śpiączki ( hipo – i hipeglikemiczna )
• Zatrucia ( alkohol , leki itd. )
Zaburzenia
ś
wiadomo
ś
ci,
omdlenia
POSTĘPOWANIE
• Drożność dróg oddechowych
• Pozycja horyzontalna ( kkd w górę )
• Wezwać pomoc
• Hipoglikemia : podać wodę z
cukrem
– W innych sytuacjach nie podawać nic
doustnie (ryzyko zachlystu )
Oparzenia
DEFINICJA
zmiany powłok skórnych lub
tkanek wewnętrznych, których
przyczyną jest działanie wysokiej
temperatury , związków
chemicznych lub prądu
elektrycznego
Oparzenia
Oparzenia termiczne
Objawy oparzenia termicznego
• rumień (zaczerwienienie skóry)
• ból
• obrzęk
• pęcherze
• wstrząs (przy rozległych oparzeniach)
• duszność, kaszel, trudności w oddychaniu
(przy oparzeniach dróg oddechowych)
• utrata przytomności
Oparzenia
Post
ę
powanie przy oparzeniach
termicznych
• jak najszybciej schłodzi
ć
oparzone miejsce
• w trakcie sch
ł
adzania usun
ąć
odzie
ż
poprzez
rozci
ę
cie
• w trakcie sch
ł
adzania usun
ąć
pier
ś
cionki,
kolczyki, itp.
• po zako
ń
czeniu sch
ł
adzania rany oparzeniowe
osłoni
ć
opatrunkiem ja
ł
owym lub hydro
ż
elowym
sch
ł
adzaj
ą
cym
• w miar
ę
mo
ż
liwości unieruchomić i unie
ść
oparzon
ą
cz
ęść
ciała
Oparzenia
• Wstrz
ą
s - blada spocona sk
ó
ra, szybkie t
ę
tno,
pobudzenie psychoruchowe -
ratowanego
uło
ż
y
ć
w pozycji na wznak z uniesionymi ko
ń
czynami
dolnymi
• zapewni
ć
komfort cieplny
• oparzonego nale
ż
y chroni
ć
przed urazami wt
ó
rnymi
• ci
ęż
kie przypadki (rozległe oparzenie, objawy
wstrząsu) natychmiast powiadomić pogotowie
ratunkowe
Oparzenia
nie
wolno !
• odrywa
ć
przylgni
ę
tej do rany odzie
ż
y,
• przek
ł
uwa
ć
p
ę
cherzy,
• dotyka
ć
rany oparzeniowej,
• smarowa
ć
oparzonej sk
ó
ry ma
ś
ciami,
kremami, t
ł
uszczami, piankami, bia
ł
kiem jaja
kurzego, ani alkoholem,
• przy oparzeniach wewn
ę
trznych i rozległych
oparzeniach zewn
ę
trznych podawa
ć
doustnie
płyn
ó
w lub pokarm
ó
w,
• pozostawi
ć
poszkodowanego bez nadzoru.
Oparzenia chemiczne
Oparzenia chemiczne sk
ó
ry
Objawy:
• ostry k
ł
uj
ą
cy b
ó
l
• rumie
ń
lub plamiste przebarwienia
sk
ó
ry
• p
ę
cherze
• złuszczanie martwiczych tkanek
Oparzenia chemiczne
Post
ę
powanie
• obfite spłukanie rozproszonym strumieniem
wody
• usuni
ę
cie odzie
ż
y i bi
ż
uterii oraz kontynuacja
spłukiwania ran oparzeniowych
• zało
ż
enie opatrunku ja
ł
owego lub
hydro
ż
elowego sch
ł
adzaj
ą
cego
• położenie poszkodowanego tak, by rany nie
powodowały dalszych cierpień
• identyfikacja substancji parz
ą
cej - zachowa
ć
opakowanie
• skontaktować się z lekarzem
Oparzenia chemiczne
przewodu pokarmowego
Objawy
• piek
ą
cy ból jamy ustnej, gardła
oraz prze
ł
yku
• odbarwienie czerwieni wargowej i
błon
ś
luzowych jamy ustnej
• nudno
ś
ci, wymioty
Oparzenia chemiczne
przewodu pokarmowego
•
Post
ę
powanie:
•
obmycie twarzy i płukanie jamy ustnej du
żą
ilo
ś
ci
ą
wody
•
podanie do picia małymi łykami ch
ł
odnej wody
lub mleka
•
podanie bia
ł
ka jaja kurzego do wypicia,
•
identyfikacja substancji parz
ą
cej - zachować
opakowanie
•
natychmiast kontakt z lekarzem !
•
W
ż
adnym wypadku nie wolno wywoływać
wymiot
ó
w!
Chemiczne oparzenia oka
Objawy
• ostry b
ó
l oka
• trudno
ś
ci z otwieraniem oka
• obfite
ł
zawienie
•ś
wiatłowstr
ę
t
• zaczerwienienie i obrz
ę
k powiek
Chemiczne oparzenia oka
Post
ę
powanie
• obfite przemywanie oka wod
ą
bie
żą
c
ą
• delikatne i obfite sp
ł
ukiwanie powiek od strony
wewnętrznej
• opatrunek jałowy na oko
• identyfikacja substancji parz
ą
cej - zachowa
ć
opakowanie
• skontaktowa
ć
si
ę
z lekarzem,
!!!!
W
ż
adnym wypadku nie wolno:
!!!!
• przeciera
ć
oczu.
• dopu
ś
ci
ć
do kontaktu wody sp
ł
ukującej
oparzone oko z okiem zdrowym
Zatrucia
Drogi zatrucia
• droga wziewna (oddechowa)
• droga kontaktowa (przezsk
ó
rna)
• droga pokarmowa (doustna)
Uwaga!
Zatrucie nagłe drog
ą
wziewną zagra
ż
a r
ó
wnie
ż
bezpo
ś
rednio ratownikowi
ZATRUCIA WZIEWNE
(ODDECHOWE)
POSTĘPOWANIE
• Usunąć ze strefy skażenia
• ABC resuscytacji
• Stosować sprzęt ochronny
(rękawiczki,maska )
• Pozycja „ bezpieczna”
• Wezwać pomoc medyczną
ZATRUCIA POKARMOWE
(DOUSTNE)
PROBLEMY
• Substancje żrące
• Czynnik czasu ( wchłonięcie
trucizny )
• Utrata przytomności ( współpraca )
• Identyfikacja trucizny ( opakowanie )
ZATRUCIA POKARMOWE
(DOUSTNE)
POSTĘPOWANIE
•ABC resuscytacji
•Pozycja „bezpieczna”
• Wywołanie wymiotów
ZATRUCIA KONTAKTOWE
(PRZEZSK
Ó
RNE)
Przezskórne wchlonięcie substancji
chemicznej
POSTĘPOWANIE
• mechaniczne usuni
ę
cie substancji z
powierzchni skóry
•zdjąć
zabrudzoną odzie
ż
• sp
ł
ukać truciznę
rozpuszczalnikiem
( woda , NaHCO3 )
