Pierwsza pomoc II
1)Resuscytacja krążeniowo-
oddechowa (patrz BLS i ALS)
2)Płynoterapia i
farmakoterapia w okresie
przedszpitalnym
Pierwsza pomoc II
1)Resuscytacja krążeniowo-
oddechowa (patrz BLS i ALS)
2)Płynoterapia i
farmakoterapia w okresie
przedszpitalnym
Pierwsza pomoc II
• Płynoterapia i farmakoterapia w okresie
przedszpitalnym polega przede wszystkim na
zabezpieczeniu dostępu do żyły, najlepiej przez
wprowadzenie plastikowego cewnika (jest on
wygodny w użyciu, pozwala na swobodne
ruchy kończyną i na dodatkowe wstrzyknięcia
leków, a ponadto nie ulega szybkiemu
zatkaniu); wydolny dostęp do żyły potrzebny
jest nie tylko u chorych z hipowolemią, ale u
wszystkich z rozleglejszymi obrażeniami;
przetacza się płyny elektrolitowe (zbuforowany
mleczanem sodu płyn Ringera,....
Pierwwsza pomoc II
• ....0,9% roztwór chlorku sodu) i koloidowe
(dekstran 70 000); przetoczenie, zwłaszcza
dekstranu, powinno być poprzedzone
pobraniem krwi do oznaczenia grupy i
wykonania próby krzyżowej; u osób w stanie
rozwiniętego wstrząsu przetoczenie powinno
nastąpić możliwie szybko (pod ciśnieniem, co
umożliwiają specjalne nakładki ciśnieniowe
zakładane na plastikowe butelki); najlepiej
wykorzystać do tego celu drugi dostęp do żyły;
w standardach amerykańskich zaleca się
uzyskanie dostępu do żyły centralnej;
Pierwsza pomoc II
W dziedzinie płynoterapii dokonuje się postęp,
począwszy od czulszych metod diagnostycznych,
umożliwiających określenie głębokości
upośledzenia przepływu krwi (oznaczanie
stężenia mleczanów w surowicy krwi lub pH
błony śluzowej żołądka – które wykonuje się w
SOR) do zastosowania substytutów krwi
pozbawionych jej wad a równie dobrze
przenoszących tlen, mniej lepkich, obojętnych
immunologicznie, długo pozostających w
łożysku naczyniowym, wolnych od patogenów i
coraz mniej toksycznych;
Pierwsza pomoc II
• Obecnie trwa dyskusja nad wyborem pomiędzy
koloidami i płynami elektrolitowymi
(przetoczenie 1000 ml roztworu dekstranu 70
000 powiększa objętość krwi krążącej o 790 ml,
podczas gdy podanie tej samej ilości 6%
roztworu hespanu – o 710 ml, zaś soli
fizjologicznej jedynie o 180 ml) a także nad tym,
czy bardziej skuteczne jest przetoczenie dużej
objętości płynów (co prowadzi do zwiększenia
utraty krwi i jeszcze większego upośledzenia
krzepnięcia), czy też małej objętości i to dopiero
w czasie definitywnego zabiegu operacyjnego;
Pierwsza pomoc II
• Oczywiście, to ostatnie postępowanie
może dotyczyć tylko tych ofiar
wypadku, w których przypadku czas
od wypadku do dojazdu do szpitala nie
przekroczy 30 minut i które nie są
obciążone chorobami towarzyszącymi;
obecnie uważa się, że różne obrażenia
wymagają różnych formuł
resuscytacji;
Pierwsza pomoc II
• Prowadzone są badania, których wyniki
zalecają wykonywanie w przypadkach mnogich
obrażeń ciała (w tym ciężkich obrażeń mózgu)
resuscytacji z użyciem stężonego roztworu soli
fizjologicznej zamiast innych roztworów;
przemawiają za tym wyniki badań
przeprowadzonych na owcach, którym po
krwotoku podawano albo 40 ml/kg mc roztworu
Ringera buforowanego mleczanem sodu, albo 4
ml/kg mc stężonego (2400 mOsm/l) roztworu
chlorku sodu (7,5%); przy mniejszej objętości
przetoczenia uzyskuje się szybsze.....
Pierwsza pomoc II
• ....ściągnięcie płynu z przestrzeni
pozanaczyniowej do łożyska naczyniowego a
zarazem efekt przeciwobrzękowy w obrębie
OUN; klinicyści Prough i Lang uzyskali dobre
wyniki u osób, którym podano 250 ml 7,5%
roztworu soli; porównanie skuteczności leczenia
tą metodą z wynikami leczenia chorych, którym
podawano buforowany mleczanem sodu roztwór
Ringera a także roztwory dekstranów, wypada
na korzyść pierwszego sposobu; stosowanie
stężonego roztworu (7,5%)soli ma inne
korzystne działanie;
Pierwsza pomoc II
• Leki przeciwbólowe stosuje się praktycznie
u wszystkich poszkodowanych w wyniku
urazu; ich rodzaj i dawka zależy od stanu
chorego, rodzaju obrażeń i czasu
transportu do szpitala; powszechnie używa
się tramalu, preparatów paracetamolu oraz
innych leków; opioidy, takie jak morfina czy
fentanyl, są bardzo przydatne w przypadku
osób z izolowanymi złamaniami kończyn i
kręgosłupa czy w przypadku oparzeń;
Pierwsza pomoc II
• Linia dożylna umożliwia ciągłe podawanie
opioidów; preferuje się podawanie fentanylu w
dawce 0,05-0,10 mg, co zabezpiecza chorego
na ok.. 15-30 minut (jest to prawdopodobny
czas dotarcia do szpitala); można także podać
2-4mg morfiny dożylnie i resztę ampułki
domięśniowo, gdy transport będzie trwał
dłużej niż 30 minut; przy takim dawkowaniu
opioidów obawy o ich depresyjne działanie na
układ oddechowy i układ krążenia są
nieuzasadnione a dożylne podanie 2-4 mg
morfiny przynosi istotną ulgę choremu;
Pierwsza pomoc II
• Realne przeciwwskazania do stosowania
opioidów dotyczą przypadków obrażeń
OUN; opioidy mogą utrudniać ocenę stanu
przytomności, niesłychanie istotną z punktu
widzenia diagnostyki następstw urazu,
zwłaszcza ciasnoty śródczaszkowej; jednak
w erze coraz bardziej dostępnej tomografii
komputerowej argument ten słabnie a
rzeczywiste złagodzenie lub usunięcie bólu
zdaje się mieć daleko szersze znaczenie niż
sam tylko komfort chorego;
Pierwsza pomoc II
• Także u chorych z obrażeniami klatki
piersiowej dożylne podawanie opioidów nie
jest błędem; szczególnie korzystnie działają
one u pacjentów wymagających doraźnej
intubacji i wentylacji; podobnie nie jest
błędem podanie morfiny w przypadku
poszkodowanych z obrażeniami jamy
brzusznej, których stan ocenia się obecnie już
nie tylko na podstawie badania fizykalnego, w
tym również wzmożonego napięcia powłok;
Pierwsza pomoc II
• W zasadzie wszystkie leki przeciwbólowe
powinny być stosowane dożylnie (bowiem
działają szybciej i nie „odkładają” się w
mięśniach) przed podjęciem wszelkich,
bolesnych, rękoczynów związanych np..z
nastawianiem złamań; wśród innych
możliwości leczenia przeciwbólowego
zalecać można stosowanie lignokainy i jej
pochodnych w celu wykonania blokad
miejscowych (np.w złamaniu żeber);
Pierwsza pomoc II
• Cewnikowanie żyły szyjnej zewnętrznej;
• Wskazania – chory dorosły lub dziecko,
wymagający dostępu żylnego, u których nie
udaje się znaleźć odpowiedniej żyły
obwodowej do założenia wkłucia;
• Anatomia – żyła szyjna zewnętrzna biegnie
od kąta żuchwy do granicy pomiędzy
środkową i przyśrodkową jedną trzecią
obojczyka (ryc. 9-1); żyła ta jest zwykle
dobrze widoczna przez skórę;
Pierwsza pomoc II
• Zastosowanie ucisku na żyłę tuż powyżej
obojczyka sprawi, że stanie się jeszcze
bardziej widoczna;
• Technika cewnikowania żyły szyjnej
zewnętrznej:
• 1)chory powinien leżeć na plecach; najlepiej,
aby głowa była ułożona poniżej poziomu
serca; w ten sposób żyła szyjna zewnętrzna
wypełnia się a równocześnie zapobiega to
powstaniu zatoru powietrznego;