Bartosz Konopiński, semestr V,

dietetyka, PWSZ w Nysie

wywiad



Wywiad ma wpływ na prawidłową

diagnostykę schorzeń trzustki



Ból w nadbrzuszu poprzedzony

objawami kolki żółciowej



Błędy dietetyczne



Nadużywanie alkoholu



Objawy wcześniej występujące ze

strony przewodu pokarmowego



Zależności genetyczne

Badania laboratoryjne



Oznaczanie amylazy(jeden z enzymów trzustki) w
surowicy krwi i w moczu. Jej zwiększone stężenie oznacza
zazwyczaj chorobę tego narządu.



Wskaźnik Lipaza/amylaza>2 (postać alkoholowa)



Oznaczanie aminotransferazy alaninowej i
asparaginowej (wzrost może być spowodowany m.in.
zapaleniami trzustki, wysokie stężenia oprócz wielu chorób
wątroby mogą także wskazywać na nowotwór trzustki)



Bilirubina – wzrost może oznaczać kamicę przewodową
bądź kamicę trzustki



Glukagon - Wartości podwyższone mogą być
spowodowane nowotworem trzustki wytwarzającym
hormon, ketozą cukrzycową, podażą pokarmów bogatych w
białko, marskością wątroby, ostrą lub przewlekłą
niewydolnością nerek.

Badania labolatoryjne



Gamma -glutamylotransferaza (GGT)
Podwyższenie jego wartości do 120-1000 U/l

może być skutkiem m.in. ostrego i przewlekłego

zapalenia trzustki



Podwyższony poziom triglycerydów( powyżej

200mg/dl) może być spowodowany zapaleniem

trzustki



Obecność ciał ketonowych w moczu może

świadczyć o nieprawidłowo leczonej

cukrzycy(prawdopodobny związek z trzustką)



Glukoza – wzrost - choroby trzustki - ostre lub

przewlekłe zapalenie trzustki, rak trzustki u

pacjentów dializowanych(insulina)



Przedstawione poniżej parametry
laboratoryjne oraz wywiadowcze nie
świadczą w 100% o chorym narządzie
trzustki i muszą być poparte innymi
bardziej wyspecjalizowanymi
badaniami…

Specjalistyczne badania
szpitalne



Badanie rentgenowskie jamy
brzusznej – dostrzegalne zwapnienia
w obrębie narządu, charakterystyczne
dla dłuższego nadużywania alkoholu



USG



badanie rutynowe pierwszego rzutu
wykonywane u pacjentów z bólem brzucha



Rozpoznanie i monitorowanie zmian
pozatrzustkowych



Ograniczenia( gazy jelitowe)

Przykładowy obraz USG

Specjalistyczne badania szpitalne



Tomografia komputerowa TK



metoda diagnostyczna pozwalająca na uzyskanie

obrazów tomograficznych (przekrojów) badanego

obiektu



Wykorzystuje ona złożenie projekcji obiektu

wykonanych z różnych kierunków do utworzenia

obrazów przekrojowych (2D) i przestrzennych (3D)



Urządzenie do TK nazywamy tomografem, a

uzyskany obraz tomogramem. Tomografia

komputerowa jest szeroko wykorzystywana w

medycynie i technice



Wszechstronność technik, diagnostyka różnicowa,

ocena ciężkości zachorowania



ograniczenia: brak współpracy ze strony pacjenta,

przeciwwskazania do zastosowania kontrastu

Specjalistyczne badania szpitalne



Endoskopowa

cholangiopankreatografia wsteczna,

w skrócie ECPW



metoda diagnostyczna łącząca w sobie techniki

endoskopowe i rentgenowskie.



Endoskop (duodenoskop z tzw. skośną optyką)

wprowadza się do części zstępującej dwunastnicy.

Odnajduje się ujście przewodu żółciowego

wspólnego na tzw. brodawce Vatera. Pod kontrolą

wzroku wprowadza się do brodawki (często po jej

uprzednim nacięciu - papillotomia) cewnik i podaje

przez niego kontrast. W tym momencie wykonuje

się skopię obserwując wypełnianie się kontrastem

dróg żółciowych i trzustkowych



Metoda ta pozwala wykonać nacięcia na brodawce

Vatera, lub usuwanie kamieni w drogach żółciowych

Przykładowy obraz ECPW

Diagnostyka przy
chorobach nowotworowych
trzustki



USG



zdjęcia rentgenowskie i/lub tomografia komputerowa

żołądka i dwunastnicy



BAC pod kontrolą USG



MRI



ERCP (endoskopowa cholangiopankreatografia

wsteczna)



badanie cytologiczne wydzieliny trzustki



pankreatoskopia + biopsja celowana



ultrasonografia laparoskopowa



ultrasonografia endoskopowa (EUS)



oznaczanie markerów nowotworowych CA 19-9 i CA 50

(wznowy)



najwięcej trafnych rozpoznań (85-90%): USG+TK+ERCP

Ocena ciężkości OZT

Kryteria Ransona

CTSI

Skala Glasgow w ostrym zapaleniu

trzustki

Skala APACHE II.

Kryteria Ransona



Kryteria Ransona (skala Ransona, ang.

Ranson scale, Ranson's criteria) – skala

stosowana w rozpoznawaniu ciężkiej

postaci ostrego zapalenia trzustki, po raz

pierwszy przedstawiona w 1974 r.



Oceny dokonuje się dwukrotnie (na

podstawie odmiennych parametrów) –

zaraz po przyjęciu chorego do

szpitala i po 48 godzinach. Ciężkie

zapalenie rozpoznaje się, gdy spełnione

są co najmniej 3 z poniższych kryteriów.

Ocena po przyjęciu do szpitala



1. wiek >55 lat



2. liczba leukocytów >16 tys./mm³



3. stężenie glukozy >200 mg/dl



4. Aktywność LDH >350 j.m./ml



5. aktywność AspAT >250 j.m./ml

Ocena po 48 godzinach



1. hematokryt zmniejszenie o ≥10%



2. mocznik zwiększenie o ≥10,8 mg/dl



3. wapń <8 mg/dl



4. pO

2

<60 mmHg



5. niedobór zasad >4 mmol/l



6. płyn w trzeciej przestrzeni >6000 ml

Interpretacja



spełnione kryteria

0 – 2 3 – 4 5 – 6 7 – 8



Śmiertelność

2%

15%

40%

100%