DIAGNOSTYKA UKŁADU MOCZOWEGO

1. Badanie ogólne moczu

1. Właściwości fizyczne moczu

1. Barwa (N = słomka)

• czerwona - domieszka krwi, Hb, porfiryny, buraki

• brązowa - bilirubina

• ciemna - ołów, żółtaczka hemolityczna

2. Przejrzystość (przejrzysty)

• zmętnienie - zwiększona zawartość elementów komórkowych, śluzu, związków mineralnych

• mleczny - ropomocz

3. Odczyn pH (4,8-7,4)

• zakwaszenie - I poranny mocz, dieta bogatobiałkowa, kwasica, odwodnienie, gorączka, witamina C

• alkalizacja - dieta jarska, dzieci, zakażenie dróg moczowych

4. Osmolalność

5. Woń (zapach moczu)

• owocowy - ciała ketonowe

• amoniakalny - bakteryjne zakażenie

• mysi - fenyloketonuria

6. Ciężar właściwy (1016-1030)

2. Badanie biochemiczne moczu

1. Białko

2. Ciała ketonowe (0) - kwasica ketonowa, biegunka, dieta bogatotłuszczowa, wymioty, głodzenie, wysiłek

3. Barwniki żółciowe - żółtaczki

4. Glukoza (0 lub ślad) - próg nerkowy dla glukozy (180 mg/dl; 10 mmol/l)

(cukier w moczu - cukrzyca, nadczynność tarczycy i przysadki, dysfunkcja cewki proksymalnej)

3. Badanie mikroskopowe moczu

1. Erytrocyty (do 5 w polu widzenia) - świeże (dolne drogi moczowe) lub wyługowane (górne drogi moczowe)

2. Leukocyty (do 5 w polu widzenia) - granulocyty (bakterie), limfocyty (wirusy)

3. Komórki nabłonkowe - nabłonki wielokątne pochodzą z dolnych dróg moczowych są obecne w moczu; nabłonki okrągłe z górnych dróg moczowych w patologiach

4. Wałeczki (pojedyncze wałeczki szkliste) - powstają w wyniku zagęszczania moczu oraz żelifikacji pasm uromukoidu; mogą być - erytrocytarne, limfocytarne, nabłonkowe, ziarniste, woskowe, tłuszczowe

5. Lipidy (0) - zespół nerczycowy

6. Śluz (pojedyncze pasma) - choroby zapalne nerek i infekcje

7. Bakterie (pojedyncze)

8. Składniki mineralne (pojedyncze) - kryształy

2. Substancje wydalane z moczem (przymusowo) - mocznik i kreatynina

3. Metody klirensowe

4. Badania immunologiczne

• miano ASO - ostre KZN

• ↓ stęż. dopełniacza - KZN

• p/ciała anty-DNA - toczeń trzewny

• p/ciała p/błonie podstawnej kłębuszków - zespół Goodpasteure'a

• p/ciała p-ANCA - zapalenie naczyń

• immonoglobuliny monoklonalne - szpiczak mnogi

5. Metody obrazujące

1. USG dopplerowskie

• położenie i wielkość nerek

• lokalizacja nerki przed biopsją

• torbiel, kamień i nowotwory

• wodonercze

• stan ukrwienia tętniczego i żylnego nerek

2. Badania rentgenowskie

• zdjęcie przeglądowe RTG - złogi wapniowe

• urografia dożylna - podanie dożylne kontrastu; wielkość i obrysy nerek, anomalie anatomiczne, zniekształcenia układu kielichowo-miedniczkowego, ubytki brodawek nerkowych, obturacja dróg moczowych i obecność złogów

• cystoureterografia mikcyjna - podanie kontrastu do pęcherza; refluks p-m, zaleganie moczu w pęcherzu

• pielografia wstępująca - kontrast bezpośrednio do moczowodu; anomalie moczowodu

• dożylna cyfrowa angiografia subtrakcyjna, arteriografia

• CT

3. Badania izotopowe - ocena morfologiczna nerek i określenie czynności wydalniczej

6. Biopsja nerki

---