Podstawowe badania w 

diagnostyce chorób układu 

moczowego oraz wybrane 

choroby układu moczowego

Badania dodatkowe

• Badanie ogólne moczu
• Posiew moczu >100000 w 1 ml moczu
• Badania biochemiczne: mocznik, 

kreatynina, kwas moczowy, jonogram, 

gazometria, proteinogram

• Badania czynnościowe: ocena filtracji 

kłębuszkowej GFR

• Badania obrazowe: usg, cystografia, 

urografia, scyntygrafia nerek, TK

• Biopsja nerki

Diagnostyka różnicowa

• Cukromocz:

– Cukrzyca
– Zaburzenia metabolizmu galaktozy, 

fruktozy

– Izolowana glikozuria
– Dysfunkcja kanalika proksymalnego
– Szybki wlew glukozy

Diagnostyka różnicowa

• Białkomocz

– Poniżej 50 mg/kg m.c./dobę lub wskaźnik  

stężenie białka/kreatyniny w porannej porcji 
moczu >0,25<2 – białkomocz nienerczycowy

• Kłębuszkowe zapalenie nerek
• Zakażenie
• Białkomocz ortostatyczny
• Białkomocz czynnościowy: gorączka, wysiłek, 

przegrzanie

– Od 50 mg/kg m.c./dobę lub wskaźnik 

białko/kreatytnina od 2- białkomocz nerczycowy

• Zespół nerczycowy

Diagnostyka różnicowa

• Krwinkomocz > 5 erytrocytów w polu 

widzenia 

– Kłębuszkowe zapalenie nerek
– Cewkowo-śródmiąższowe zapalenie 

nerek

– Kamica układu moczowego
– Hiperkalciuria
– Nowotwory układu moczowego

Diagnostyka różnicowa

• Leukocyturia > 10 leukocytów w polu 

widzenia

– Zakażenie układu moczowego
– Kamica układu moczowego
– Cewkowo-śródmiąższowe zapalenie 

nerek

– Zakażenia atypowe( chlamydia, gruźlica)

Zakażenie układu 

moczowego

• Bezobjawowy bakteriomocz
• Bezobjawowe ZUM
• Zakażenie dolnego odcinka układu 

moczowego

• Ostre cewkowo-śródmiąższowe 

bakteryjne zapalenie nerek

Zakażenie układu 

moczowego

• Czynniki sprzyjające nawrotowi ZUM:

– Wady układu moczowego: refluks 

pęcherzowo-moczowodowy, zastawka 
cewki tylnej

– Kamica układu moczowego
– Pęcherz neurogenny

Kamica układu moczowego

• Stan, w którym w nerkach lub drogach 

moczowych odkładają się złogi składające 
się z prawidłowych lub patologicznych 
składników moczu.

– Czynniki sprzyjające:

• Niska podaż płynów
• Dieta bogatosodowa, wysokobiałkowa, niskowapniowa
• Nadmierne wydalanie w moczu: wapnia, fosforanów, 

kwasu moczowego, kwasu szczawiowego, cystyny.

• Niedobór w moczu inhibitorów krystalizacji: magnez, 

cytryniany.

Zespół nerczycowy

• Definicja: współwystępowanie:

– Białkomoczu nerczycowego
– Hipoalbuminemii (<2,5 g/l)
– Hipercholesterolemii
– Obrzęków

Ostre kłębuszkowe zapalenie 

nerek

• Choroba o ostrym 

samoograniczającym przebiegu w 

następstwie zakażenia paciorkowcem 

beta-hemolizującym grupy A – 

przyczyną choroby jest odkładanie się 

w kłębuszkach nerkowych kompleksów 

immunologicznych

• Objawy: krwinkomocz, białkomocz, 

jałowy ropomocz, obrzęki, nadciśnienie 

tętnicze, ostra niewydolność nerek.

Ostra niewydolność nerek

• Stan kliniczny spowodowany nagłym 

potencjalnie odwracalnym ustaniem lub 
zmniejszeniem czynności wydalniczej nerki 
w stopniu uniemożliwiającym utrzymanie 
stałości środowiska wewnętrznego, często 
przebiega ze skąpomoczem (poniżej 0,5 
ml/kg m.c./godz).

– Przednerkowa o.n.n.
– Nerkowa o.n.n.
– Zanerkowa o.n.n.

Przewlekła niewydolność 

nerek

• Postępujące i nieodwracalne uszkodzenie miąższu 

nerek objawiające się początkowo zmniejszeniem 

przesączania kłębuszkowego (GFR), a w dalszej 

kolejności retencję toksyn mocznicowych, 

zaburzenia metaboliczne, schyłkową 

niewydolność nerek i konieczność leczenia 

nerkozastępczego

– Stadium 1 GFR>90 ml/min/1,73 m2
– Stadium 2 GFR 60-90 ml/min/1,73 m2
– Stadium 3 GFR 30-60 ml/min/1,73 m2
– Stadium 4 GFR 15-30 ml/min/1,73 m2
– Stadium 5 – schyłkowa niewydolność nerek GFR< 15 

ml/min/1,73 m2 – planowanie leczenia nerkozastępczego

Przewlekła niewydolność nerek 

c.d.

• Zaburzenia metaboliczne:

– Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej
– Zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej
– Zaburzenia gospodarki wapniowo-

fosforanowej

– Zaburzenia wzrastania
– Niedokrwistość
– Nadciśnienie tętnicze