background image

 

 

Gospodarka 

wodno-elektrolitowa

Wybrane zagadnienia

                                 

background image

 

 

TBW (total body water)

45 – 80 % wagi ciała

przestrzeń 
śródkomórkową 
(70% TBW – 30 - 40% 
mc)
(ca 28 l)

przestrzeń
pozakomórkową 
(20 - 25% mc)
(ca 14 l)

przestrzeń
śródmiąższow
ą 
20 % mc
(ca 11 l) 

przestrzeń 
śródnaczyniow
ą 
5 % mc 
(ca 3 l 
osocze)

Krew - 7,5 % m..c.

Woda jest głównym składnikiem 

organizmu:

Płyn transcellularny (III 
przestrzeń)

 (pmr, sok żołądkowy, sok jelitowy, 
inne)

- fizjol. ilość śladowa – wzrasta rola w 
 patologii

background image

 

 

Podstawowe 
pojęcia

- prawo elektroobojętności – 

płyny ustrojowe są elektrycznie 

obojętne

prawo izoosmolarności – 

ciśnienie osmotyczne wszystkich 

płynów ustrojowych jest równe

- prawo izojonii – 

ustrój dąży do zachowania stałego stężenia 

jonów w określonych przestrzeniach wodnych   

Osmolarność – 

aktywność osmotyczna w jednostce roztworu

Osmolalność – 

aktywność osmotyczna w jednostce 

rozpuszczalnika

Aktywność osmotyczna roztworu

 – suma aktywności 

osmotycznych poszczególnych substancji rozpuszczonych w 
roztworze

Ciśnienie osmotyczne

 – tj. efektywna osmolalność – oznacza 

różnicę aktywności osmotycznej pomiędzy dwoma przedziałami 
płynowymi.


prawa:

background image

 

 

Płyn pozakomórkowy:

  Sód jest głównym kationem 
  Chlorki i dwuwęglany są głównymi 
anionami

Płyn śródkomórkowy:

  Potas i magnez są głównymi 
kationami
  Fosforany i białka są głównymi 
anionami.

Tak różny skład jest utrzymywany poprzez:

A. aktywne mechanizmy transportu 

    

     (pompa sodowo potasowa)
B. dyfuzję jonów zgodnie z gradientem 

    

     elektrochemicznym

PŁYNY USTROJOWE – SKŁAD:

background image

 

 

  Błony komórkowe są w większości łatwo przepuszczalne dla wody, 

      co zapewnia jednakową osmolalność płynu wewnątrzkomórkowego 
      i zewnątrzkomórkowego.

  Jakakolwiek zmiana zachodząca w osmolalności jednej przestrzeni 

      pociąga za sobą przemieszczenie wody do innej przestrzeni aż do 
      momentu wyrównania osmolalności.

  Woda przemieszcza się  od roztworu o niższej osmolalności 

      do wyższej, aż do wyrównania stężeń po obu stronach błony.

  Osmolalność płynu zależy od liczby czynnych osmotycznie cząsteczek.

      (jako stężenie, ekwiwalent, miliekwiwalent, mmol)

  W przestrzeni pozakomórkowej osmolalność w 90 % warunkowana 

      jest obecnością sodu i chloru i waha się w dość wąskich granicach
      280 - 295 mOsm/kg H2O

  Dopuszczalne odchylenie wynosi 1-2 %

  Osmolalność osocza można oznaczać za pomocą osmometru 

      wykorzystującego zjawisko, iż każdy osmol obniża próg zamarzania 
      próbki o 1,86 C

background image

 

 

2 x stężenie Na

+

 + stężenie glukozy w mmol/l

2 x stężenie Na

+

 + 10

(stężenie Na

+

 + 5) x 2

 U

proszczone metody obliczeń 

osmolalności:

 

osmolalność (mosmol/l) =

stężenie glukozy w mg%

1
8

2 x stężenie 
Na

+

+

background image

 

 

Regulacja objętości i osmolalności płynu pozakomórkowego

Selektywna resoprpcja wody i sodu regulowana 
przez

- hormon antydiuretyczny ADH

   uwalniany z tylnego płata przysadki pod wpływem aktywacji

a. osmoreceptorów podwzgórza
b. receptorów objętościowych w lewym 
    przedsionku
c. baroreceptory dużych naczyń

- aldosteron  

uwalniany w przypadku

a. hipowolemi
b. czynnościowej utraty płynu 

pozakomórkowego

    (uraz chirurgiczny tkanek)

background image

 

 

Przyczyny zaburzeń wodno - 

elektrolitowych

Jelita

wymioty
biegunka
niedrożność
przetoki

Nerki

poliuria
faza poliuryczna 
po uszkodzeniu 
kanalików
ciężkie uszkodzenia 
nerek

Inne 
przyczyny

moczówka prosta
cukrzyca
hipoadrenalizm

Zaburzenia przyjmowania i 
retencja

Brak fizjologicznego pragnienia

zaburzenia świadomości
uszkodzenia podwzgórza

Zatrzymanie wody

choroby serca
hipoproteinemia
uszkodzenie nerek
marskość wątroby

Niewłaściwa podaż wody

pacjenci hospitalizowani
hiperalimentacja

Utrat
a

background image

 

 

ZABURZENIA WODNE

ODWODNIENIE 
IZOTONICZNE:

Podstawą bilansu jest stosunek woda/sód

utrata wody = utrata 

elektrolitów

Przyczyny: - 

utrata przez przewód pokarmowy (biegunki, 

wymioty, przetoki etc) 

                       - utrata przez nerki (wielomocz, leki diuretyczne)     
        

                       - oparzenia;            - utrata krwi

Na = Norma         Osmolalność = const               Hct - 

Objawy KLINICZNE:

- objawy hipowolemiii ze spadkiem CTK i wzrostem pragnienia, w 
stanach ciężkich wstrząs oligowolemiczny

 

Postępowanie

- uzupełnianie utraty zbilansowanymi roztworami krystaloidów

background image

 

 

ZABURZENIA WODNE

ODWODNIENIE 
HIPOTONICZNE:

Podstawą bilansu jest stosunek woda/sód

utrata wody < utrata 

elektrolitów

Przyczyny: 

 - utrata soli przez nerki w ONN - wielomocz              

                       - diuretyki osmotyczne

Na <130         Osmolalność < 290 mOsm/l               Hct 

- 

Objawy KLINICZNE:

- objawy hipowolemiii ze spadkiem CTK i wzrostem pragnienia, w 
stanach ciężkich wstrząs oligowolemiczny

 

Postępowanie

- uzupełnianie utraty płynami wysokosodowymi 
- obliczanie niedoboru sodu: = (142 x Na)x mc [kg] x 0,1

background image

 

 

ZABURZENIA WODNE

ODWODNIENIE 
HIPERTONICZNE:

Podstawa bilansu jest stosunek woda/sód

utrata wody > utrata 

elektrolitów

Przyczyny: - 

utrata płynów hipotonicznych  (biegunki,gorączka, 

diureza  

                       - niedostateczna podaż                                               
  osmotyczna)                    

                       

Na >150         Osmolalność >290 mOsm/l               Hct 

- 

Objawy KLINICZNE:

- objawy hipowolemiii ze spadkiem CTK i wzrostem pragnienia, w 
stanach ciężkich wstrząs oligowolemiczny

 

Postępowanie

- uzupełnianie utraty płynami ubogosodowymi (5% Sol. Glucosi)

background image

 

 

ZABURZENIA WODNE

PRZEWODNIENIE 
IZOTONICZNE:

Podstawa bilansu jest stosunek woda/sód

nadmiar wody = nadmiar 

elektrolitów

Przyczyny: 

- nadmierna podaż      - choroby obrzękowe

Zaburzenie tyczy głównie płynu pozakomórkowego

Na ---  aldosteronu --- K --- obrzęki płuc, bł. śluzowych, ascites 

etc.

Na = Norma         Osmolalność = const               Hct - 

Objawy KLINICZNE:

- obrzęki płuc, bł. śluzowych, ascites etc.

Postępowanie

-ograniczenia podaży płynów
-wymuszanie diurezy

background image

 

 

ZABURZENIA WODNE

PRZEWODNIENIE 
HIPEROSMOTYCZNE:

Podstawa bilansu jest stosunek woda/sód

nadmiar wody < nadmiar 

elektrolitów

Przyczyny: 

- nadmierna podaż roztworów hipertonicznych i  

izotonicznych u chorych z niewydonościa nerek

Na ---  aldosteronu --- K --- odwodnienie komórek --- przesunięcia 

płynowe gł. W CSN 

Na - ROŚNIE         Osmolalność ROŚNIE          Hct - 

Objawy KLINICZNE:

- obrzęki, . OCŻ, obrzęk tk. podskórnej (anasarca)
PRAGNIENIE!!!, 

Postępowanie

- substystucja 5% Sol. Glucosi do uzyskania normoosmii, 
następnie leki diuretyczne

- ew. dializoterapia

background image

 

 

ZABURZENIA WODNE

PRZEWODNIENIE HIPOOSMOTYCZNE:           ZATRUCIE 
WODNE

Podstawa bilansu jest stosunek woda/sód

Przyczyny: 

- nadmierna podaż roztworów płynów bez 

elektrolitowych, hiperkatabolizm, 

- zaburzenie tyczy głównie komórek, które tracą potas 

Na - (z rozcieńczenia)        Osmolalność        Hct - 

Objawy KLINICZNE:

- przewodnienie komórek  --- spowolnienie ,apatia, śpiączka, 
wzmożenie odruchów, bradykardia, zaburzenia diurezy

Postępowanie

- diuretyki + substytucja sodu
- ew. dializoterapia

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

HIPONATREMIA

  poziom sodu w surowicy poniżej 135 mmol/l

  60 x większa śmiertelność

  wynika z niedoboru sodu lub nadmiernego rozcieńczenia

Podstawowe mechanizmy hiponatremii

Przesunięcie wody z komórki

-------hiperglikemia, mannitol

Przesunięcie sodu do komórki -------utrata potasu
Zatrzymanie wody

-------SIADH, obrzęki kardiogenne

Straty sodu

-------przez nerki, p..pokarmowy
skórę

Mechanizmy wspomagające
Nadmierne przyjmowanie płynów------

polidypsja

Jatrogenne - wyrównywanie strat------

utrata do III przestrzeni i przez

skórę

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

Przyczyny wywołujące:

Guzy nowotworowe

------

płuc, trzustki, pęcherza moczowego

prostaty, układu limfatycznego

Obrażenia i uszkodzenia płuc
Obrażenia i uszkodzenia  mózgu
Stres emocje wymioty
Srodki farmakologiczne     ------

karbamazepina, klofibrat,

winkrystyna narkotyki

SIADH

 

Syndrome of inappropriate secretion ADH

(hiponatremia z prawidłowym stanem uwodnienia

)

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

Następstwa hiponatremii:

- hipotonia płynu pozakomórkowego
- wytworzenie gradientu ciśnień osmotycznych
- przesunięcie wody do komórki
- obrzęk komórek

Dynamika objawów zależy od:

- stopnia obrzęku komórek CSN
- stopnia hipowolemii
- szybkości narastania i głębokości hiponatremii.

Objawy:

skurcze mięśniowe, osłabienie dezorientacja, 
zaburzenia świadomości, drgawki i spiączka. 
Wzmaga się również działanie toksyczne potasu na serce.

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

Postać ostra :

- spadek poziomu sodu przekracza 0,5 mmol/godz lub 
- szybki spadek poniżej 120 mmol/l 
- przy obecności objawów neurologicznych
- należy traktować jak ostre zagrożenie życia

Postać przewlekła:  

- rozwija się w ciągu ponad 48 h, 
- bez objawów neurologicznych 

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

Leczenie:

-  

hiponatremia bezobjawowa powyżej 120 mmlo/l nie wyrównywać

-  im szybszy rozwój hiponatremii tym szybsze wyrównywanie
-  nie przekraczać poziomu 125 mmol/l przy szybkim uzupełnianiu
-  max przyrost w surowicy to 12 mmol/l/dobę - 0,5 mmol/l/godz
-  w stanach hipowolemii sód uzupełniamy roztworami 0,9%NaCl 
-  w stanach normowolemii hipertonicznymi roztworami 3-10 %

Niedobór Na

+

 (mmol/l)  w surowicy x woda całkowita

1g NaCl = 17 mmol Na; 1 ml 0,9% NaCl = 0,155 mmol Na; 1 ml 10% NaCl = 

1,72 mmol Na

Kalkulacja niedoborów: Na

+

 (mmol/l)

Np: obecnie 110 mmol/l Na – docelowe 125 mmol/l --- niedobór = 
15

Dla 75 kg chorego TBW = 42 l ---- 15 x 42 = 630 --- = niedobór 
sodu 

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

UWAGA !!!!

1.

Zbyt szybkie wyrównywanie hiponatremii może 
doprowadzić do zespołu demielinizacji mostu

- wiotkie porażenie czterokończynowe
- zaburzenia opuszkowe
- zaburzenia oddychania 
- zaburzenia świadomości

2.

Szybka normalizacja hiponatremii zwiększa molalność
płynu pozakomórkowego prowadząc do jej odwodnienia.

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

Hipernatremia

-  gdy poziom sodu wzrasta powyżej 145 mmol/l 
wywołuje 

 

   przesunięcie wody z komórki do przestrzeni 
   pozakomórkowej i odwodnienie komórki 

- przy normalnym, podwyższonym lub obniżonym 
poziomie  sodu całkowitego

normalny poziom - 

moczówka prosta

obniżony poziom -  

diureza osmotyczna 

intensywne pocenie 
biegunka

podwyższony poziom - zatrzymanie sodu przez nerki 

 

(najczęściej postać 

przewlekła)

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

Szybko rozwijająca się hipernatremia może na skutek gwałtownego 

zmniejszenia objętości mózgu stać się przyczyną pękania naczyń 

opon mózgowych i krwawienia wewnątrzczaszkowego.

Objawy kliniczne:

   zaburzenia świadomości łącznie ze śpiączką

   drgawki

   drżenia mięśniowe

   hiperrefleksja

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

Nadmierna utrata wody

-   okres poprzedzający przewlekłą niewydolność 
nerek
-   faza zdrowienia
-   ostra niezapalna niewydolność nerek
-   źle kontrolowana cukrzyca
-   nasilona diureza osmotyczna

Zbyt mała podaż wody

Przyczyny hipernatremii

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

korekcję hipernatremii należy rozpocząć od przywrócenia normowolemii 

płynami izotonicznymi (0,9 Nacl) a następnie hipotonicznymi 

(1/5 0,9%NaCl + 4/5 5% Sol. Glucosi)

Leczenie

Zbyt gwałtowne obniżenie osmolalności płynu pozakomórkowego 
może doprowadzić do obrzęku mózgu.

Wzór do obliczenia objętości 

utraconej wody

prawidłowy poziom sodu

aktualny poziom sodu  x ciężar ciała 

x 0,6

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

STANY KLINICZNE Z HIPERNATREMIĄ

MOCZÓWKA 

PROSTA

POSTACIE

- CENTRALNA                                                   - 
NERKOPOCHODNA

Klinicznie: - pragnienie; - poliuria; - hiperosmolarność 

plazmy

Przyczyny:  zaburzenia syntezy lub uwalniania ADH, 
albo brak reakcji na ADH w obszarze cewek 
zbiorczych

- centralna – uraz, operacja, nowotwór, infekcje,
- nerkowa – leki

(gentamycyna, amfoterycyna B, furosemid, 

sole litu)

                     

- zaburzenia elektrolitowe

 (hipokalemia , 

hipokalcemia)

                  - choroby nerek 

(zapalenia, torbielowatość, 

kolagenozy)

background image

 

 

MOCZÓWKA 

PROSTA

LECZENIE

I.

Wyrównywanie niedoboru płynu 
pozakomórkowego

-

izotoniczny NaCl gdy hipowolemia

-

½ niedoboru w ciągu 24 h, pozostałe w ciągu 48 h.

-

następnie r-ry hipertoniczne

II. Wazopresyna 

-

iv, sc lub w lekkich postaciach donosowo

-

2,5 j/h iv, sc i donosowo 2 – 5 j/6 h.

-

W postaciach przewlekłych dDAVP donosowo 

(mniej objawów 

niepożądanych)

III. W nerkopochodnej (niskuteczna wazopresyna):

-

diuretyki tiazydowe (Hydrochlorotiazyd)

-

korekcja hipokalemii 

-

pomocniczo indometacyna

 

(hamuje Pg – podwyższa odpowiedź na ADH)

  

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

STANY KLINICZNE Z HIPERNATREMIĄ

CUKRZYCA

TYPU I

- insulinozależna

- gł młodzi do 35 rż.

- łatwo występuje 

kwasica ketonowa

- patogeneza: zbyt mała 

produkcja insuliny w 

trzustce

TYPU II

- insulinoniezależna

- gł starsi i otyli

- rzadko występuje 

kwasica ketonowa, 

częściej nieketonowa 

śpiączka 

hiperosmolarna

- patogeneza: 

obwodowa oporność 

komórek na insulinę

background image

 

 

Zaburzenia wodno elektrolitowe 

Faza I 

wzrost poziomu glukozy w surowicy
ściągnięcie płynu z przestrzeni wewnątrzkomórkowej
odwodnienie komórki
hiponatremia poniżej 130 mmol/l

Faza II

przekroczenie progu nerkowego glukozy
diureza osmotyczna
wzrost wartosci Na

 

+

 powyżej 140 mmol/l

utrata wody
dalszy wzrost glukozy (1000 mg% - 50 mmol/l)
hipowolemia, hipotermia, 
spadek poziomu wodorowglanów

CUKRZYC

A

background image

 

 

Faza III

ciężka hipotonia
kwasica metaboliczna
hipernatremia ponad 170 mmol/l
brak możliwości kompensacji wodnej
spadek poziomu K
spadek CO (rzut serca)
zaburzenia perfuzji - kwasica mleczanowa

Leczenie 

Insulina

Zaburzenia wodno elektrolitowe 

CUKRZYC

A

background image

 

 

Zaburzenia wodno 

elektrolitowe 

CUKRZYC

A

Insulina powoduje wejście do komórki 

glukozy
wody
potasu

Nasila niedobór płynu pozakomórkowego i w efekcie 
spadek ciśnienia tętniczego 

NZK

Uzupełnienie niedoboru objętości płynów - poprawa perfuzji - 

- wzrost dostępności tlenu - wzrost efektywności działania 

insuliny -

- spadek produkcji katecholamin - spadek produkcji kw. 

mlekowego

Prawidłowa sekwencja zdarzeń

background image

 

 

Zaburzenia wodno 

elektrolitowe 

CUKRZYC

A

POSTĘPOWANIE:

1. RESUSCYTACJA PŁYNOWA 

(krystaloidy izo- i 

hipoosmotyczne)

2. Normalizacja kaliemii
3. Insulina – wlew dożylny 

(pompa infuzyjna)

4. Natrium bicarbonicum, jeżeli pH < 7,1

5. Ścisłe monitorowanie stanu chorego

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

CHLOR – Cl

-

Główny anion przestrzeni 
pozakomórkowej

N = 95 – 110mmol/l

HIPOCHLOREMIA

< 95 mmol/l

Przyczyny:

- alkaloza 

metaboliczna 

- przewlekła 

niewydolność 

oddechowa

- diuretyki

- oparzenia

HIPERCHLOREMIA

> 110 mmol/l

Przyczyny:

- alkaloza oddechowa

- choroby nerek

- ciężkie odwodnienie

- hipertoniczne 

roztwory NaCl

-hiperchloremiczna 

kwasica metaboliczna

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

Potas

 Główny kation wewnątrzkomórkowy

 Norma 3.5 - 5,4 mmol/l

 70 % zmagazynowane w mięśniach

 zawartość wewnątrzkomórkowa 3500 mmol

 zawartość zewnątrzkomórkowa 60 mmol

 nawet niewielka zmiana stężenia w surowicy może 

  odzwierciedlać olbrzymie zab. wewnątrzkomórkowe

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

A.

pH  

potas wnika do komórki w alkalozie, a przechodzi 
do płynu zewnątrzkomórkowego w kwasicy

B.

Aldosteron

przyczynia się do zwiększonego napływu potasu 
do komórki

C.

Insulina

wzrost jej poziomu powoduje napływ K do komórki

Dystrybucja potasu podlega wpływom 

pompy sodowo-potasowej zależnej od:

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

-    przy wzroście poziomu K powyżej 5,5 mmol/l

      stężenie powyżej 6,5 mmol/l zagraża bezpośrednio życiu 

      i wymaga agresywnego leczenia

-    ciężka hiperkaliemia prowadzi do zaburzeń rytmu serca, 

      migotania komór i zatrzymania krążenia w 

      mechanizmie  asystolii.

Hiperkaliemia

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

Nadmierna podaż drogą doustną lub dożylną
Masywne przetoczenia krwi
Ostra i przewlekła niewydolność nerek
Przesunięcie z komórki

---------------------        

kwasica

---------------------        niedobór 

insuliny

--------------------- 

B blokery

           --------------------- 

glukagon

--------------------- 

odwodnienie

Rozpad komórki

 --------------------- 

rabdomioliza

 --------------------- 

hemoliza

 --------------------- 

oparzenie

 --------------------- 

rozpad 

guzów 

 --------------------- 

nowotworowych

Przyczyny hiperkaliemii

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

natychmiast przerwać przetaczanie płynów 
zawierających potas

podać środki moczopędne, osmoterapeutyki

rozpocząć wlew glukozy z insuliną: 

1 j insuliny na 4-5 g glukozy

podać środki działające antagonistycznie:

-   powtarzane iniekcje 10 ml 

  glukonianu wapniowego (co 30minut)

-   wlew 50-100 mEq NaHCO

3

Leczenie:

background image

 

 

wyrównać kwasicę

zastosować wymienniki jonowe

(np. Resonium A lub sól sodową tego wymiennika). 
Nie stosować w atonii jelit, niedrożności przewodu 
pokarmowego.

HEMODIAFILTRACJA DIALIZOTERAPIA

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

Leczenie:

background image

 

 

zaburzenia rytmu serca
osłabienie siły mięśniowej
brak łaknienia, wymioty
obniżona tolerancja glukozy
ogólne osłabienie, apatia
osłabienie perystaltyki
rzadko porażenie mięsni oddechowych

Hipokaliemia

najczęstsze zaburzenie gospodarki potasowej 

przy spadku poziomu potasu poniżej 3,5 mmol/l

objawy kliniczne:

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

background image

 

 

Utrata nerkowa

  leczenie środkami moczopędnymi

  przewlekła niewydolność nerek

  ostra niewydolność nerek-faza 

wielomoczu

  diureza osmotyczna w cukrzycy

  zasadowica

Utrata przez przewód pokarmowy

  wymioty biegunka

  niedrożność przewodu 

pokarmowego

  przetoki: żółciowa, jelitowa, 

trzustkowa

  środki przeczyszczające

Przyczyny hipokaliemii

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

Przesunięcie do komórki

  insulina

  b adrenergiki

  aldosteron

Zwiększone wydalanie

-  pierwotny i wtórny hiperaldosteronizm
-  leczenie mineralokortykosteroidami
-  diuretyki

Niedostateczna podaż potasu

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

-    rozpocząć wlew potasu przez naczynie o możliwie 
        największej dostępnej średnicy
-    nie przekraczać dawki 20 mEq potasu w ciągu godziny
-    maksymalne stężenie do żył obwodowych 20 mEq/l
-    nie podawać do butelki więcej niż 40 mEq potasu
-    maksymalnie przetaczać 40 mEq/2 godz.
-    często kontrolować poziom w surowicy aby 
        uniknąć przedawkowania. 
-    nie przekraczać dobowej dawki 2-3 mEq/kg/dobę.

Leczenie:

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

WAPŃ – 
Ca

+2

Całkowita ilość w ustroju – ca 
1050 g

N = 2,3 – 2,8 mmol/l = 
5 mEq/l

Zapotrzebowanie dzienne 
– 1 g

3 POSTACI: 

1. Związany z białkami – 

50%

2. Zjonizowany – 40%

3. Sole wapniowe – 10%   

               

Główna role fizjologiczną pełni 
postać zjonizowana (N = 0,9 – 
1,2 mmol/l). Udział łącznie z 
kalmoduliną w aktywacji 
szeregu enzymów (cyklaza 
adenylowa, lipaza, 
dehydrogenaza kw. 
pirogronianowego), udział w 
wydzielaniu soku 
trzustkowego, w agregacji 
płytek krwi, w powstawaniu 
cAMP i wiele innych.

HOMEOSTAZA 
WAPNIOWA

-PTH (przytarczyce)
-KALCYTONINA (tarczyca)

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

HIPERKALCEMI
A

Przyczyny: 

-Gruczolak (80%), przerost, nowotwór 
przytarczyc

-Tyreotoksykoza, - sarkoidoza, - 
przerzuty do kości, - nadmiar witaminy 
D3

KLINICZNIE:

1. Zaburzenia OUN (nadpobudliwość, 

psychozy, apatia)

2. Krążenie (nadciśnienie tętnicze, 

zaburzenia skurczu)

3. Przewód pokarmowy (nudności, 

zaparcia)

4. Bóle kostne(odwapnienie)

POSTĘPOWANIE: (NATYCHMIASTOWE GDY > 3,5 
mmol/l)

- nawodnienie, - diuretyki, - leki hamujące aktywność 
osteoklastów (
ETIDROMAT, PAMIDROMAT, PLIKAMYCYNA, 
KALCYTONINA, AZOTAN GALU, GK)

- chirurgiczne usunięcie gruczolaka przytarczyc

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

HIPOKALCEMIA

Przyczyny: 

- jatrogenne, - niedobór 

D3, masywne przetoczenia krwi, - 
nerkopochodny wzrost wydalania 
wapnia.
 

KLINICZNIE:

1. Objaw Chowstka z n. twarzowego

2. Objaw Trousseau z n. łokciowego

3. ew. skurcz głośni

4. drgawki, zaburzenia świadomości, zab. 

rytmu serca

POSTĘPOWANIE:

-Wlew dożylny wapnia (chlorek lub 
glukonian)

-Wlew dożylny MgSO4
-Witamina D3

background image

 

 

ZABURZENIA ELEKTROLITOWE

Fosfor

•  norma 0,9 - 1,4 mmol/l

•             2,5 - 4,5 mg%

•  niedobór prowadzi do braku możliwości 
   wykorzystania energii przez komórkę

•  brak powoduje zaburzenia oddawania tlenu
   przez hemoglobinę

•  może być przyczyną ostrej niewydolności 
   oddechowej

Występuje - w trakcie przetaczania glukozy

- glukozy z insuliną
- w stanach septycznych
- u alkoholików z niewydolnością wątroby

Wartość graniczna  0,32 mmol/l 
(1 mg%)


Document Outline