KRWOTOK 

PODPAJĘCZYNÓWKOWY

Przyczyny

• Tętniak – 85%

Aneurysm

• Malformacje tętniczo-żylne – 5%

AVM (Arterio-Venous Malformations)

• Inne 

(guzy, antykoagulanty, zapalenie naczyń, 

nadciśnienie)

 – ok 25%

Other

Tętniaki 

Epidemiologia

W badaniach autopsyjnych 5% populacji 

(0.2-9.9%)

Pęknięcie tętniaka 10.5 na 100.000 na 
rok

(6-21/100.000/rok)

K:M = x 1.6
Rasa czarna x 2.1
Japończycy, Finowie

ROKOWANIE

Średnia śmiertelność 51% !
45% chorych umiera w ciągu 30 dni
1/3 pozostaje uzależniona od pomocy 

Z pozostałych 2/3 
Poprzednia jakość życia jest osiągana 
W 20% w ciągu 4 miesięcy
W 30% w ciągu 18 miesięcy

Czynniki Ryzyka

Krewny I stopnia z SAH – 3-7 x
Autosomalna Dominująca Torbielowatość Nerek 
(2% chorych z SAH)Zespół Ehlersa-Danlosa 
(typ IV)
NF 1
Zespół Marfana
Alkoholizm
Nadciśnienie
Palenie tytoniu

Tętniaki wewnątrz czaszkowe mają 
najczęściej kształt workowaty.

Lokalizacja – najczęściej podziały 
tętnic.

Rozmiary od kilku mm do kilku cm.

Powyżej 2.5 cm – „tętniaki 
olbrzymie”.

Objawy

Nagły silny ból głowy (ścinający z nóg)
Nudności i wymioty 70%
Przemijająca lub przedłużona utrata 
świadomości
Drgawki 6-16%

UWAGA: Czasami łagodny ból głowy i nudności mogą być 
objawem małego krwawienia i poprzedzać duży krwotok

Urazy spowodowane upadkiem !

Omdlenia !

Co było pierwotne a co wtórne ?

Sudden very severe 
headache
Nausea & vomiting
Loss of consciousness
seizures

Objawy przedmiotowe

• Objawy oponowe 

(sztywność karku, objaw Kerniga)

Objawy c.d.

• Śpiączka, zaburzenia stanu 

świadomości

• Objawy ogniskowe (niedowład, 

afazja, poszerzenie źrenicy)

• Padaczka
• Nadciśnienie
• Stan gorączkowy

Postępowanie

ABC 

Zapewnienie choremu spokoju – odpowiednie ułożenie

 

(drożność dróg oddechowych, przeciwobrzękowe 
ułożenie głowy 30°)

Unikanie czynności mogących sprawiać ból i 
powodować skoki ciśnienia i tętna

Stała kontrola funkcji życiowych i stanu 
neurologicznego      (co 1 godzinę)

Kontrola RR u normotoników do 130 mm Hg

          u hipertoników do 160 mm Hg

Ocena stanu chorego

Ocena chorego c.d.

Diagnostyka

• CT – bardzo wysoka 

czułość >98%

• W przypadku 

negatywnego CT-

Punkcja lędźwiowa

Diagnostyka c.d.

• Angiografia

Postępowanie c.d.

• Leki przeciwbólowe
• Środki uspakajające
• Profilaktyka przeciwdrgawkowa
• Profilaktyka skurczu naczyniowego 

Nimotop 

1mg/h – profilaktyka, 2mg/h leczenie

Nawrotowe krwawienie

• 15% nawrotowych krwotoków odpowiada za 

22% zgonów w przebiegu SAH

• 80% chorych umiera lub jest trwale 

uzależnionych od pomocy

• Największe ryzyko w ciągu 24 godzin – 4%
• Potem 1.5%/dzień, ale kumuluje się do 50% 

w ciągu pierwszego miesiąca

• Od 6 miesiąca po krwotoku ryzyko 2-3%/rok

Skurcz naczyniowy

Występuje u 2/3 pacjentów po SAH, u 1/3 jest on objawowy

10% chorych ginie w wyniku skurczu naczyniowego

10% ma trwałe deficyty neurologiczne

Skurcz naczyniowy - 

leczenie

• Nimotop

• Terapia 3H:

- Hipertensja
- Hemodylucja
- Hiperwolemia

Inne powikłania SAH

• Zaburzenia wodno-elektrolitowe;

– Hiponatremia (Na <135mmol/L)
– Hipernatremia (Na>145 mmol/L)

•  Wodogłowie (triada Hakima; zaburzenia 

sfery  poznawczej, zaburzenia chodu, 
zaburzenia 

zwieraczy)

•  Zmiany w EKG (obniżenie ST, 

odwrócenie fali T, 

wydłużenie Q-T

Leczenie

Operacja

Leczenie wewnątrznaczyniowe

Leczenie 

wewnątrznaczyniowe

Leczenie 

wewnątrznaczyniowe

Leczenie 

wewnątrznaczyniowe

Stan wyjściowy a wyniki 

leczenia

Tetniaki Incydentalne

• ISUIA 1998 badanie mieszane 

retrospektywne i prospektywne

• Brak wcześniejszego SAH z innego tętniaka

Incydentalnie wykryty tętniak <10mm – 
0.05%/rok

• Wcześniejszy SAH z innego tętniaka

Ryzyko 0.5%/rok

• Dla tętniaków >10mm ryzyko 1% (z lub bez 

SAH)