18.03.2013

1

USZKODZENIE KOMÓRKI

ODWRACALNE

1. Zwyrodnienie

wodniczkowe

2. Stłuszczenie i

otłuszczenie

NIEODWRACALNE

1. Martwica
2. Apoptoza

ZABURZENIA PRZEMIANY

TŁUSZCZÓW

OTŁUSZCZENIE

•  Nadmierne

gromadzenie

tkanki

tłuszczowej

–  OGÓLNE (OTYŁOŚĆ)
–  MIEJSCOWE

STŁUSZCZENIE

•  Nagromadzenie

tłuszczów prostych
(trójglicerydów)

w

kk.miąższowych

(steatosis)

OTŁUSZCZENIE MIEJSCOWE

FIZJOLOGICZNE

• Szpik
• Grasica
• Węzły

chłonne

PATOLOGICZNE

• SERCE
• trzustka

zwyrodniające

OTŁUSZCZENIE SERCA

proste

NASIERDZIE

NASIERDZIE

TKANKA TŁUSZCZOWA

TKANKA TŁUSZCZOWA

MYOCARDIUM

MYOCARDIUM

STŁUSZCZENIE (steatosis)

•

 

m. sercowego

•

 

wątroby

•

 

m. szkieletowych

•

 

nerek

STŁUSZCZENIE SERCA

ogniskowe

rozlane

serce tygrysowate

np. w błonicy

np. w niedotlenieniu

18.03.2013

2

STŁUSZCZENIE WĄTROBY

•

 

Wątroba muszkatołowa

(hepar moschatum)

•

 

Wątroba gęsia

(hepar anserinum)

STŁUSZCZENIE WĄTROBY

•

 

Wątroba muszkatołowa

(hepar moschatum) –

przyczyna: PNPK

•

 

Wątroba gęsia (hepar

anserinum) – przyczyna: alkohol

STŁUSZCZENIE WĄTROBY

Przyczyny:

•

 nadużywanie ALKOHOLU

•

 

toksyny i leki

•

 

niedożywienie

•

 

cukrzyca

•

 

otyłość

•

 

niedotlenienie

steatohepatitis

steatosis

norma

alkohol

alkohol

cirrhosis

abstynencja

abstynencja

alkohol

alkohol

ZESPÓŁ Reye

•

 

Zmiany:

– Stłuszczenie

– Obrzęk mózgu

•

 

Kto:

dzieci < 9 lat, większość < 4 lat

•

 

Kiedy:

3-5 dni po infekcji wirusowej

•

 

Przyczyny:

wirus + aspiryna?

•

 

Przebieg:

¾ OK., ¼

†

WĄTROBY
M.SZKIELETOWYCH
NEREK
SERCA

necrosis = martwica

Zmiany morfologiczne będące

wykładnikiem nagłej śmierci komórek

w żywym

organizmie. Są one

wynikiem oddziaływania enzymów na

śmiertelnie uszkodzoną komórkę.

kk.umieszczone w utrwalaczu (np. w formalinie) są

martwe, ale nie martwicze

(nie martwiczo zmienione)

18.03.2013

3

necrosis = martwica

TRAWIENIE

ENZYMATYCZNE

DENATURACJA

BIAŁEK

MARTWICA

MARTWICA

SKRZEPOWA

MARTWICA

ROZPŁYWNA

MARTWICA

SKRZEPOWA

MARTWICA

ROZPŁYWNA

DENATURACJA

BIAŁEK

TRAWIENIE

KOMÓREK PRZEZ

ENZYMY

LIZOSOMALNE

•  Kształt kk. zachowany, bo

denaturacja białek

–  strukturalnych
–  enzymatycznych

•  Przyczyny: niedotlenienie

(z wyjątkiem mózgu)

1.

 

INFARCTUS MYOCARDII

2.

 

NECROSIS CASEOSA (martwica

serowata w TBC)

MARTWICA SKRZEPOWA

1.

 

ENCEPHALOMALACIA

(rozmiękanie mózgu)

2.

 

ULCUS VENTRICULI

(wrzód żołądka)

MARTWICA ROZPŁYWNA

noga

martwica

skrzepowa

martwica

rozpływna

= zgorzel

wilgotna

ZAMKNIĘCIE TĘTNIC

INFEKCJA BAKTERYJNA

MARTWICA SKRZEPOWA i

ROZPŁYWNA

18.03.2013

4

Apoptoza odpowiedzialna jest

za:

1.

 

Regulację liczby komórek

2.

 

Usuwanie niepotrzebnych

komórek

–

 

uszkodzonych

–

 

starzejących się

APOPTOZA - fizjologia

•

 

Embriogeneza

•

 

Zmiany inwolucyjne zależne od

wpływu hormonów:

–

 

Endometrium w cyklu

–

 

Regresja sutka po laktacji

•

 

Wymiana kk. w kryptach

nabłonka jelitowego

•  Śmierć kk. w nowotworach złośliwych

•  Zanik

– hormono-zależny (apoptoza kk. nabł.

prostaty po kastracji)

– po zamknięciu przewodów

wyprowadzających (trzustka, nerka,

ślinianka)

•  Odrzucanie przeszczepu (CTL)

•  Neutrofile w ognisku zapalnym

•  Ciałka Councilmana w hepatitis viralis

•  Temp., prom. joniz., cytostatyki,

hipoksja w małych dawkach (w dużych



necrosis)

APOPTOZA - patologia

Nadmierna apoptoza

Niedostateczna apoptoza

1.

 

AIDS

2.

 

choroba Huntingtona

3.

 

stwardnienie zanikowe

boczne

1.

 

choroby nowotworowe

2.

 

SLE

3.

 

reumatoidalne zapalenie

stawów

4.

 

czerwienica prawdziwa

Homeostasis

Proliferacja

Apoptoza

•  Atrophia (zanik):
•  Hypertrophia

(przerost):

•  Hyperplasia

(rozrost):



obj.kk.



obj.kk.



liczby kk.

•  Metaplasia

(metaplazja):

zmiana typu kk.

ROZROST (hyperplasia)

Powiększenie tkanki lub narządu w

następstwie zwiększenia się

liczby

komórek

NORMA

ROZROST

18.03.2013

5

ROZROST

FIZJOLOGICZNY

•  Rozrost hormonalny

–  faza proliferacyjna

endometrium po

stymulacji estrogenami

–  rozrost komórek

gruczołowych sutka w

okresie dojrzewania i ciąży

–  rozrost komórek mięśnia

macicy (myometrium) w

ciąży

•  Rozrost zastępczy

(rozrost wątroby po

częściowej hepatektomii)

PATOLOGICZNY

•  Rozrost gruczołowy

endometrium u chorych z

wysokim stężeniem

estrogenów w surowicy

krwi

•  Rozrost komórek

prostaty

•  Gojenie się ran
•  Brodawki zwykłe skóry
•  Kłykciny kończyste

sromu

PRZEROST (hypertrophia)

Powiększenie tkanki lub narządu w

następstwie

powiększenia się

komórek, liczba komórek jest bz.

NORMA

PRZEROST

PRZEROST

FIZJOLOGICZNY

•  Przerost mięśni

szkieletowych u
sportowca

•  Przerost komórek

mięśnia macicy
(myometrium) w ciąży

PATOLOGICZNY

•  Przerost mięśnia lewej

komory w nadciśnieniu
tętniczym

ZANIK (atrophia)

Zmniejszenie się tkanki lub narządu

w następstwie

zmniejszenia objętości

komórek.

NORMA

ZANIK

Podział zaników

•  Zanik fizjologiczny (involutio)

– zanik grasicy w okresie dojrzewania

•  Zanik patologiczny

– zanik całego organizmu, np. wyniszczenie

spowodowane chorobą nowotworową

Zaniki

Przyczyny

'

Przykłady

'

Zmniejszenie)obciążenia)

mechanicznego

)

Kończyna)w)opatrunku)

gipsowym

)

Ucisk)

)

Zanik)żeber)w)koarktacji)aorty

)

Utrata)unerwienia

)

Zanik)porażonych)mięsni)w)

poliomyeli(s*

)

Upośledzenie)ukrwienia

)

Zanik)nerki

)

Głodzenie

)

Anoreksja

)

Upośledzenie)stymulacji)

hormonalnej

)

Zanik)jajników)po)menopauzie

)

Starzenie)się)

)

Zanik)brunatny)mięśnia)

sercowego

)

18.03.2013

6

ZANIK ODŚRODKOWY

•  Zanik, w którym wielkość narządu nie ulega

zmniejszeniu

•  Przykłady:

– Wodonercze

•  kamica moczowodowa → utrudnienie odpływu moczu

z układu kielichowo-miedniczkowego (UKM) →
poszerzenie UKM → ucisk UKM na miąższ nerki →
zanik miąższu nerki

– Zrzeszotnienie kości

METAPLAZJA (metaplasia)

Zastąpienie jednej dojrzałej tkanki

przez inną dojrzałą tkankę. Dotyczy:

–

 

tkanki nabłonkowej

• Nabł.wielorzędowy migawkowy oskrzela

zastąpiony przez nabł.ww.płaski

(

PAPIEROSY !!!

)

• Nabł.gruczołowy szyjki macicy zastąpiony

przez nabł.w.w.płaski

• Nabł.ww.płaski zastąpiony przez

nabł.gruczołowy (przełyk Barretta)

–

 

tkanki mezenchymalnej

• Tk.łączna włóknista chrząstka, kość

DYSPLAZJA

Zaburzenie rozwojowe:

– Dysplazja NERKI
– Dysplazja

WŁÓKNISTA KOŚCI

– Dysplazja

OSKRZELOWO -
PŁUCNA

neoplazja śródnabłonkowa dużego

stopnia

=

dysplazja dużego stopnia

=

carcinoma in situ

=

carcinoma

praeinvasivum

=

Ca 0

o