Uwaga to tylko wybrane zagadnienia – pełen tekst dostępny był na wykładzie

 

 

1 

 

F

F

o

o

r

r

m

m

y

y

 

 

r

r

y

y

n

n

k

k

u

u

 

 

 
Współczesne gospodarki są bardzo skomplikowane z milionami produkowanych dóbr, z ograniczonymi 
zasobami ziemi, pracy i kapitału.   
Rynki sobie całkiem dobrze radzą z tą złożonością, podczas gdy państwo dużo gorzej.   
Rynek 

– transakcje kupna i sprzedaży oraz warunki, w jakich one przebiegają. 

Ogół oferentów i nabywców

, których decyzje 

wzajemnie od siebie    uzależnione

, kształtują podaż i popyt 

oraz wp

ływają na 

poziom ceny

   

 

Forma rynku 

to określona konfiguracja sprzedawców i nabywców oraz odpowiadające jej prawa 

zachowań.   

Konkretną formę rynku

 

można scharakteryzować za pomocą: 

 

Liczba podmiotów

 

funkcjonujących na rynku    oferentów/nabywców   

 

Istnienie lub brak preferencji

 

nabywców wobec oferentów i/lub preferencji wobec nabywców 

 

Ilość wiedzy o danym rynku

, na którym funkcjonują podmioty rynkowe     

 

Liczba 
nabywców 

Liczba oferentów 

jeden 

kilku 

wielu 

jeden 

obustronny monopol

 

niepełny monopol 
nabywcy

 

monopol 
nabywcy

 

kilku 

niepełny monopol 
oferenta

 

obustronny oligopol

 

oligopol 
nabywców

 

wielu 

monopol oferenta

 

oligopol oferentów

 

polipol

 

 
 
CHARAK

TERYSTYKA WYBRANYCH „CZYSTYCH” FORM RYNKOWYCH     

Monopol 



 

Wytwarzany produkt nie ma bliskich substytutów 



 

Monopolista ma wyłączność produkcji i sprzedaży 



 

Pełną informacje posiada wyłącznie monopolista (nie konsumenci) 



 

Wpływ na cenę posiada wyłącznie monopolista (nie konsumenci) 



 

Bariery wejścia na rynek (licencje rządowe, patenty, znaki firmowe, kapitałowy próg wejścia, kontrola 
nad niektórymi zasobami naturalnymi, monopol naturalny) 



 

naturalne 

– powstałe wskutek działania sił rynkowych 



 

państwowe – chronione ustawami lub innymi ograniczeniami natury formalno-prawnej.   

Konkurencja doskonała (polipol) 



 

Wielu oferentów i wielu nabywców     



 

Udział w rynku oferenta jest mały 



 

Brak wpływu na cenę 



 

Wytwarzany produkt jest homogeniczny 



 

Swoboda wejścia i wyjścia z rynku 



 

Pełna informacja na rynku 



 

Doskonała podzielność zasobów 



 

Dos

konała mobilność czynników produkcji 

Uwaga to tylko wybrane zagadnienia – pełen tekst dostępny był na wykładzie

 

 

2 

 

Oligopol   



 

W danej gałęzi funkcjonuje niewiele firm, z których każda posiada znaczny udział w rynku.   



 

Przedsiębiorstwa  mogą  sprzedawać  zarówno  towary  jednorodne,  (np.  stal,  cement),  jak  i 
zróżnicowane (np. samochody, lodówki). Typowym przykładem jest rynek samochodów osobowych, 
na którym poszczególne rodzaje samochodów są w większym lub mniejszym zakresie substytutami. 



 

cechą  rynku  oligopolistycznego  jest  konieczność  liczenia  się  firmy  z  reakcjami  rywali  i  branie  pod 
uwagę ich skutków, czyli współzależność.   



 

Wzajemne  interakcje  oligopolistów  są  swoistego  rodzaju  grą,  w  której  wygrywają  ci,  którzy  lepiej 
przewidują sposoby reagowania rywali i przygotują plany skutecznego działania. W grze tej istotnym 
czynnikiem jest również umiejętność rozpoznawania sytuacji i unikania błędów.   



 

C

echą oligopolu jest względna stabilność cen.   



 

Poza  przypadkami  wojny  cenowej  na  rynku  tym  dominuje  konkurencja  niecenowa  Oli

gopoliści 

konkurują  ze  sobą  przeważnie  przez  różnicowanie  i  doskonalenie  produktów,  reklamę  i  promocję 
własnej konkretnej marki. Ich praktyki marketingowe różnią się znacznie w zależności od gałęzi.   



 

Z  małą  ilością  firm  wiąże  łatwość  zmowy,  czyli  zawierania  przez  firmy  jawnych  lub  tajnych 
porozu

mień mających na celu  wyeliminowanie lub ograniczenie  wzajemnej konkurencji. Odbywa się 

to 

głownie przez ustalenie limitów produkcji, podziału rynków i wspólną politykę cenową.   

 

Uwaga! 

Każdy rynek    np. wrocławski, krakowski itp.ma swoje specyficzne cechy odbiegające nieco od modelu   
 

Rynki jednak nie są doskonałe 

– wytwarzają każde dobro, za jakie są ludzie w stanie zapłacić, nawet gdy 

nie jest to korzystne dla ludzi i środowiska.   

Ry

nki są amoralne: 

w żaden sposób nie gwarantują sprawiedliwości i równości (dochodu i posiadanego 

majątku). 
 
Interwencjonizm 

państwowy   

Tak   

Nie   

Subsydia zachęcają do produkcji lub świadczenia dóbr 
„nieopłacalnych” prywatnie a pożądanych publicznie. 

Programy państwowe    są wynikiem nacisków 
pewnych grup lobbingowych   

Zakaz produkcji dóbr   
groźnych i niepożądanych   

Programy państwowe mają słabe wyniki   

Podatki pozwalają na redystrybucje dochodów od 
bogatych do biednych 

Brak elastyczności systemu pod względem 
formalno-prawnym   

 
Podaj 3 przykłady różnego rodzaju instrumentów niecenowych, które mogą zastosować oferenci 
wymienionych dóbr, aby zwiększyć preferencje nabywców wobec swoich produktów:   
a) odkurzacz,   
b) szampon,   
c) usługa ręcznego mycia samochodów,   
d) lody na patyku   
Dla każdego z podanych rynków określ, 2 bariery wejścia i wyjścia:   
a) 

rynek usług medycznych, 

b) rynek samolotów,   
c) rynek usług dawania korepetycji z ekonomii,   
d) rynek usług sprzątania mieszkań.