2010-11-19

1

ŻRÓDŁA FINANSOWANIA
MAJĄTKU
PRZEDSIĘBIORSTWA

Majątek przedsiębiorstwa

•

Majątek z punktu widzenia roli, jaką
spełnia w procesach gospodarczych, dzieli
się na:

–

Majątek trwały,

–

Majątek obrotowy.

Majątek trwały

•

Cechą charakterystyczną majątku
trwałego jest to, że jest on
wykorzystywany w działalności
gospodarczej, na ogół, w wielu cyklach
produkcyjnych, przez stosunkowo długi
okres, dłuższy niż jeden rok i nie wchodzi
w naturalnej postaci do wytworzonego
produktu.

Skład majątku trwałego

•

W skład majątku trwałego wchodzą
najbardziej trwałe składniki majątku
przedsiębiorstwa, a tym samym ich
zużycie jest stosunkowo wolne i następuje
stopniowo w czasie gospodarczego
wykorzystania.

Klasyfikacja majątku trwałego

•

Składniki majątku trwałego można
sklasyfikować według funkcji, które pełnią
w procesach gospodarczych:

–

rzeczowy majątek trwały,

–

wartości niematerialne i prawne,

–

finansowy majątek trwały,

–

należności długoterminowe,

–

Rozliczenia międzyokresowe długoterminowe.

Do rzeczowego majątku

trwałego można zaliczyć:

•

grunty własne,

•

budynki o różnym przeznaczeniu,

•

budowle,

•

urządzenia techniczne i maszyny,

•

środki transportu,

•

inwentarz żywy,

•

inwestycje rozpoczęte,

•

zaliczki na poczet inwestycji.

2010-11-19

2

Wartości niematerialne i

prawne

•

nabyte prawa majątkowe nadające się do gospodarczego
wykorzystania, o przewidywanym okresie użytkowania
dłuższym niż rok,

•

koszty organizacji poniesione przy założeniu lub późniejszym
rozszerzeniu przedsiębiorstwa,

•

wartość firmy, którą jest różnica między ceną nabycia
określonego przedsiębiorstwa (lub jego części) a niższa od
niej wartością rynkową wszystkich składników majątkowych
przedsiębiorstwa,

•

koszty zakończonych prac rozwojowych, czyli badania, albo
w inny sposób uzyskana wiedza, której wynik może być
wykorzystany do produkcji nowych lub ulepszenia
dotychczasowych produktów lub technologii

Finansowy majątek trwały

•

udziały w obcych podmiotach
gospodarczych,

•

pożyczki długoterminowe udzielane innym
przedsiębiorcom,

•

długoterminowe papiery wartościowe,
które uznano za lokaty, a ich termin
realizacji przypada co najmniej po upływie
roku.

Należności długoterminowe

•

Za należności długoterminowe
przedsiębiorstw są uważane te, dla
których termin wymagalności jest dłuższy
od jednego roku.

Zużycie środków trwałych

może mieć charakter:

•

zużycia fizycznego,

•

zużycia ekonomicznego (moralnego)

Amortyzacja

Wyrażając w formie pieniężnej stopniowy

ubytek wartości produkcyjnych środków
trwałych, amortyzacja stanowi
równocześnie instrument obciążenia
równowartością tego ubytku kosztów
produkcji oraz narzędzie gromadzenia
zasobów finansowych niezbędnych do
reprodukcji środków trwałych.

Funkcje amortyzacji

•

funkcja umorzeniowa – polega na korekcie
wartości początkowej środka trwałego przez
uwzględnienie zużycia fizycznego i
ekonomicznego,

•

funkcji kosztowej – polega na obciążeniu
kosztów przedsiębiorstwa kwotą obliczonej
amortyzacji,

•

funkcji finansowej – polega na gromadzeniu
funduszy pieniężnych przeznaczonych na
reprodukcję środków trwałych.

2010-11-19

3

Majątek obrotowy

•

Do majątku obrotowego przedsiębiorstwa
zaliczamy wszystkie pozostałe składniki
majątkowe, które nie zostały zaliczone do
środków trwałych, a są niezbędne do
prowadzenia działalności gospodarczej.

•

Są to te składniki majątkowe, które
przedsiębiorstwo zamierza zużyć, spieniężyć lub
sprzedać w ciągu jednego cyklu gospodarczego.

Grupy środków obrotowych

•

Zapasy,

•

Należności,

•

Roszczenia,

•

Środki pieniężne,

•

Nakłady przyszłych okresów

Zapasy

•

zapasy materiałowe

o materiały podstawowe, które stanowią podstawę

wytwarzanych wyrobów,

o materiały pomocnicze, które zapewniają dodatkowe

właściwości (np. kolor), a także utrzymują oraz

konserwują urządzenia produkcyjne (np. smar)

o paliwo to zapasy przeznaczone na cele technologiczne,

energetyczne i gospodarcze zmagazynowane w

przedsiębiorstwie,

o opakowania,
o części zapasowe do maszyn i urządzeń, które nie zostały

zaliczone do środków trwałych,

Zapasy

•

zapasy produkcyjne

o produkcja w toku to środki obrotowe, które są

zaangażowane procesie produkcji w okresie ich
przetwarzania,

o półfabrykaty to produkty o pewnym stopniu

przetworzenia, które ukończyły pewien etap
produkcji,

o wyroby gotowe to produkty wytworzone, w pełnie

ukończone i przeznaczone do sprzedaży,

•

towary to środki obrotowe przeznaczone na
sprzedaż, ale nie wytworzone w danym
przedsiębiorstwie.

Należności i roszczenia

•

Kolejną grupą środków obrotowych w
przedsiębiorstwie są należności, które
powstają wówczas, gdy moment sprzedaży
wyrobów gotowych, towarów czy usług nie
pokrywa się z terminem zapłaty.

•

Roszczenia występują wtedy, gdy kontrahent
kwestionuje w całości lub części należność.

W przedsiębiorstwie mogą

wystąpić:

•

należności z tytułu dostaw i usług,

•

należności z tytułu podatków, dotacji i
ubezpieczeń społecznych,

•

należności wewnątrzzakładowe,

•

pozostałe należności,

•

należności dochodzone na drodze
sądowej.

2010-11-19

4

Środki pieniężne

•

pieniądze krajowe i zagraniczne
(banknoty, monety) w kasie,

•

środki krajowe i zagraniczne na
rachunkach bankowych,

•

czeki i weksle, jeżeli są płatne w ciągu
trzech miesięcy od daty wystawienia

•

metale szlachetne, jeżeli nie są zaliczone
do rzeczowych składników majątku
trwałego.

Nakłady przyszłych okresów

•

Nakłady przyszłych okresów są to
wydatki poniesione w krótkim okresie,
które stopniowo obciążają koszty,
ponieważ dotyczą dłuższego okresu
(remonty, reklama, czynsze i dzierżawy
płatne z góry, itp.)

Wielkość poszczególnych

środków obrotowych

Niezbędnych przedsiębiorstwu do

prowadzenia działalności gospodarczej
jest uzależniona od:

–

wielkości i rodzaju działalności gospodarczej,

–

umiejętności gospodarowania środkami
obrotowymi,

–

szybkości obiegu środków obrotowych
wykorzystywanych w działalności
gospodarczej.

Szybkość obiegu środków

obrotowych

•

jest to szybkość przechodzenia tych środków

przez poszczególne fazy ich ruchu okrężnego,
czyli szybkość z jaką dokonują pełnego obrotu.

•

Im szybciej następuje proces transformacyjny

środków obrotowych w poszczególnych fazach

ruchu okrężnego, tym mniejsza ich suma jest

potrzebna do prowadzenia działalności
gospodarczej. Natomiast wolny przebieg ruchu

środków w określonej fazie powoduje wzrost ich

udziału w łącznej sumie środków obrotowych.

Źródła finansowania

majątku

przedsiębiorstwa

Kapitał przedsiębiorstwa

•

Kapitałem przedsiębiorstwa nazywa się
źródła finansowania majątku.

•

Źródła te wykazywane są po stronie
pasywów w bilansie przedsiębiorstwa.

•

Kapitał może pochodzić od właścicieli i
wtedy nazywa się kapitałem własnym
lub od wierzycieli – jest to kapitał obcy.

2010-11-19

5

Źródłami pochodzenia

kapitałów (funduszy) są:

•

Źródła kapitałów lub funduszy
własnych, pochodzące z zewnątrz,
wniesione przez udziałowców (np. kapitał
zakładowy, akcyjny, fundusz udziałowy,
założycielski) oraz ze źródeł wewnętrznych
(zysk zatrzymany i amortyzacja),

•

Źródła kapitałów obce, np. występujące
w formie obligacji, kredytów
długoterminowych bankowych, kredytów
kupieckich.

Kapitały własne

•

Znajdują się w bezterminowej dyspozycji
firmy, a na ich zwrot udziałowcy mogą
liczyć w zasadzie dopiero w momencie jej
likwidacji.

•

Ewentualne zmniejszenie kapitałów
własnych o statutowym charakterze w
okresie funkcjonowania firmy wymaga
specjalnej procedury prawnej,
uwzględniającej m.in. zabezpieczenie
interesów jej wierzycieli.

Kapitały własne

•

przedsiębiorstwa mogą ulegać
zwiększeniu w przypadku dopuszczonej
przepisami prawa aktualizacji wartości
majątku, uwzględniającej skutki inflacji.

•

W spółkach akcyjnych źródłem
zwiększenia kapitałów zapasowych może
być także nadwyżka występująca w
przypadku wypuszczenia akcji po cenie
wyższej (emisyjnej) od ceny nominalnej.

Gospodarowanie kapitałami

•

wymaga wyboru formy organizacyjno-
prawnej przedsiębiorstwa.

•

Decyduje ona bowiem:

–

o tym, kto jest właścicielem kapitału
zainwestowanego w przedsiębiorstwie,

–

o zasadach prowadzenia gospodarki
finansowej, tworzenia kapitałów (funduszy)
własnych i możliwościach pozyskania
kapitałów obcych oraz

–

o systemie opodatkowania danej formy
przedsiębiorstwa.

2010-11-19

6

100 000

5 000

Kapitał zewnętrzny własny

Własnymi źródłami finansowania

działalności przedsiębiorstwa
pochodzącymi z zewnątrz są:

•

Kapitały akcyjne,

•

Venture capital.

Akcja

•

Jest papierem wartościowym wyrażającym
wniesiony do spółki wkład.

•

Wyodrębnić można trzy najważniejsze
elementy charakteryzujące akcje:

–

Akcja – ułamkowa część kapitału akcyjnego
spółki akcyjnej,

–

Akcja – to prawo członkowskie w spółce,

–

Akcja – jest papierem wartościowym
imiennym lub na okaziciela.

Akcja

•

Akcja jest papierem wartościowym, który

daje jego posiadaczowi prawa i obowiązki
wynikające z jego uczestnictwa w spółce akcyjnej.

W przypadku gromadzenia kapitału poprzez emisję

akcji, nowe akcje, tak jak i „stare”, dają
posiadaczowi tytuł własności do całego kapitału,

nie tylko do kapitału akcyjnego.

•

Warto odróżnić cele pierwszej emisji akcji od emisji

następnych.

–

Pierwsza emisja jest jednym z elementów tworzenia

podmiotu gospodarczego,

–

kolejne są już formą finansowania nowych przedsięwzięć

gospodarczych, których spółka nie mogłaby zrealizować

samodzielnie z powodu braku kapitałów.

Emisja akcji

Obecnie akcje są podstawową formą

pozyskiwania przez spółki kapitałów

długoletnich.

Szczególnie istotną rolę odgrywają tu spółki

akcyjne, które zostały dopuszczone do

obrotu publicznego.

Wady emisji akcji

•

w podziale wyniku uczestniczy większa liczba
akcjonariuszy,

•

większa liczba akcjonariuszy powoduje, że
znaczenie dotychczasowych właścicieli ulega
zmniejszeniu,

•

zwykle emisja powoduje pogorszenie niektórych
wskaźników stosowanych przez inwestorów do
oceny opłacalności zainwestowania w dane akcje,

•

zmniejszenie nominalne dywidendy przypadającej
na jedną akcję,

•

niechęć dotychczasowych akcjonariuszy do
nowych emisji.

2010-11-19

7

Emisja akcji

Gromadzenie kapitału akcyjnego poprzez

emisję akcji może dokonywać się w różny
sposób - poprzez emisję akcji na rynku:

•

prywatnym,

•

publicznym giełdowym,

•

pozagiełdowym.

Cele emisji akcji

Podstawowym kryterium decydującym o

celowości emisji jest określenie potrzeb
kapitałowych spółki.

Zgromadzony poprzez emisję akcji kapitał może

być wykorzystywany na następujące cele:

•

zwiększenie kapitału obrotowego spółki,

•

przeprowadzenie prac badawczo-rozwojowych,

•

zakup majątku trwałego,

•

spłatę zobowiązań spółki.

Emisja akcji

Po określeniu potrzeb kapitałowych spółka

powinna określić wielkość emisji i cenę akcji.
Przystępując do wyznaczania powyższych
wielkości, należy wziąć pod uwagę:

•

potrzeby kapitałowe,

•

zapewnienie inwestorom płynności zakupionych
przez nich papierów wartościowych,

•

istniejący popyt ze strony inwestorów
instytucjonalnych i indywidualnych,

•

stopień podziału zysku na jedną akcję już po
uwzględnieniu dodatkowej emisji akcji.

Korzyści wynikające z dopuszczenia
akcji spółki do publicznego obrotu:

•

dostęp do dodatkowego kapitału,

•

zwiększona płynność,

•

wzmocniona pozycja rynkowa,

•

zróżnicowany akcjonariat,

•

zwiększona płynność finansowa spółki,

•

niższe koszty,

•

zwiększenie kapitałów własnych,

•

pozyskanie kapitału nie wymagającego
bezpośrednio zwrotu.

Koszty dopuszczenia spółki do

publicznego obrotu to:

•

wydatki wiążące się z dopuszczeniem akcji
do publicznego obrotu,

•

ujawnianie informacji,

•

zwiększony akcjonariat.

Koszty związane z emisją akcji:

•

koszty transakcyjne – ponoszone na
angażowanie doradców, maklerów,
drukowanie i rozprowadzanie prospektu
emisyjnego, akcje reklamowe i inne,

•

koszty rynkowe poniesione w
procesie ustalania ceny – dyskonto,
które oferowane jest nabywcy akcji celem
zachęcenia do kupna akcji.

•

koszt kapitału – koszt, który spółka
uzyska drogą nowej emisji.

2010-11-19

8

Venture capital

•

to kapitały wysokiego ryzyka.

•

Inwestycje firm

venture capital

definuje się

jako finansowanie nowych przedsięwzięć (np.
spółek nie notowanych na giełdzie) lub
zapewnienie środków finansowych dla
przedsięwzięć gospodarczych o znacznym
potencjale wzrostu i jednocześnie niskim
poziomie dojrzałości ekonomicznej.

•

Firmy venture capital nie tylko zapewniają
środki pieniężne lecz prowadzą również
niezbędne przedsiębiorstwom doradztwo w
zarządzaniu i prowadzeniu księgowości.

Fundusze venture capital

Towarzystwa venture capital (TVC) finansują np.

wybrane nowe przedsięwzięcia gospodarcze, jak
również zasilają już istniejące firmy poprzez

finansowanie operacji:

•

management buy-out, tzn. wykup

przedsiębiorstwa przez jego kadrę zarządzającą,

•

management buy-in, tzn. wykup udziałów

danej firmy przez zarząd innej w celu przejęcia
zarządu nad nią,

•

leveraged buy-out, tzn. wykup wszystkich

udziałów firmy za kredyt zabezpieczony tymi

udziałami.

Venture capital

Przedsięwzięcia venture capital wymagają tzw.

„gorącego” kapitału, który przyczyni się do:

•

wspomagania i sanacji przedsiębiorstw
nierentownych, zainwestowany kapitał ma

spowodować, że firma stanie się w stosunkowo

krótkim czasie zyskowna,

•

wspomagania przedsiębiorstw będących w

początkowej fazie rozwoju,

•

zasilanie kapitałem przedsiębiorstw ekspansywnych

tzn. takich, które ciągle wzmacniają swoją pozycję na

rynku,

•

zasilania kapitałem projektu wykupu przedsiębiorstwa

przez jego zarząd lub partnera zewnętrznego.

Venture capital

•

Podstawową zasadą venture capital jest to, że sa

to inwestycje o bardzo dużym ryzyku a więc

właściwie pozbawione możliwości wspomagania

przez banki. TVC ponoszą nadzwyczajne

niebezpieczeństwo inwestowania, w razie bankructwa

tracą całośc zaangażowanych środków, natomiast w

razie sukcesu oczekują nadzwyczajnych zysków.

•

Venture capital jest kapitałem średnio- i

długoterminowym, inwestowanym w udziały bądź też

akcje firm nie notowanych na giełdzie z zamiarem ich

odsprzedaży. Zysk z tej transakcji polega na

odsprzedaży akcji.

•

Samo finansowanie dotyczy zwykle przedsięwzięć

nowych, o dużym potencjale wzrostowym,

podejmowanych przez nowo powstałe firmy.

Venture capital

•

Wejście funduszu venture capital polega na objęciu
pewnej części udziałów lub akcji firmy, czyli
podwyższeniu kapitału akcyjnego czy też
zakładowego. Powoduje to, że kapitał własny firmy
wzrasta o wniesioną przez fundusz venture capital
kwotę.

•

Zwykle wysokie ryzyko jest rekompensowane

nadzwyczajnie wysokimi przychodami,
realizowanymi w końcowej fazie przedsięwzięcia,
zwykle poprzez sprzedaż całej firmy, bądź jej części.

•

Sprzedaż to tylko jedna z form wycofania kapitału.

Możliwe jest również zrestrukturyzowanie finansowe
firmy poprzez wykorzystanie kredytów bankowych.

Zalety venture capital

•

fundusze nie wymagają od firmy żadnych
zabezpieczeń (w przeciwieństwie do banków,
które udzielają kredytu),

•

ryzyko finansowanego przedsięwzięcia fundusz
ponosi wspólnie z innymi udziałowcami,

•

fundusz wspiera firmę w dziedzinie zarządzania,
ponieważ jest jej udziałowcem,

•

firma z udziałem venture capital ma większą
wiarygodność u partnerów handlowych i
banków.

2010-11-19

9

Wady venture capital

•

utrata samodzielności właścicieli, zarządu
na rzecz funduszu,

•

możliwe zmiany w firmie nie zawsze
zgodne z jej życzeniami.

Podsumowanie

•

Rozwiązania finansowe, do których zalicza się venture

capital, umożliwiają finansowanie bardzo ryzykownych

przedsięwzięć, dając szansę rozwoju tym firmom,
które mają dobre pomysły, a nie mają środków na ich

realizację.

•

Kapitały lub fundusze własne przedsiębiorstwa

wyrażają nadwyżkę aktualnej wielkości majątku
ponad jego zadłużenie. Kapitał własny to ta część

majątku przedsiębiorstwa, która należy do właścicieli

kapitału zainwestowanego w przedsiębiorstwie.

•

Kapitały obce ulokowane w majątku przedsiębiorstwa
wyrażają zadłużenie przedsiębiorstwa w banku i u

innych podmiotów gospodarczych z tytułu kredytu i

pożyczek.

Finansowanie działalności kapitałem

zewnętrznych obcym

Kapitały obce charakteryzują się

tym, że trzeba je po umówionym
czasie zwrócić wraz z odsetkami.

Oznacza to, że kapitały obce mają

charakter wierzytelnościowy.

.

Wierzycielami przedsiębiorstwa

mogą być:

1.banki i inne instytucje finansowe,

2.dostawcy i kontrahenci,

3.klienci, odbiorcy (w przypadku np.

przedpłat i emisji obligacji),

4.towarzystwa ubezpieczeniowe,

5.pracownicy firmy.

Zalety zasilania zewnętrznego:

•

w miarę nieograniczona swoboda
dysponowania kapitałem, ponieważ
pożyczkodawcy nie nabywają praw do
przedsiębiorstwa,

•

odsetki od kapitału obcego zmniejszają
podstawę opodatkowania podatkiem
dochodowym (tarcza podatkowa),

•

zaangażowanie kapitału obcego przynosi zysk,
jeżeli koszty jego wykorzystania są niższe od
dochodu uzyskanego z jego zaangażowania.

Wady zasilania zewnętrznego:

•

konieczność terminowej spłaty
przypadających na dany okres rat wraz z
należnymi odsetkami niezależnie od tego
czy przedsiębiorstwo przynosi zysk, czy
ponosi straty,

•

gwarancje i zabezpieczenia wierzycieli
związane z finansowaniem obcym,

•

możliwość postawienia przedsiębiorstwa w
stan upadłości.

2010-11-19

10

Finansowanie obce

Finansowanie obce może przyjąć różne

formy w zależności od tego na co

będą wykorzystane środki, czy na

działalność bieżącą czy też na

działalność inwestycyjną.

Formy finansowania obcego:

•

kredyty bankowe,

•

pożyczki,

•

kredyt kupiecki (handlowy),

•

obligacje,

•

commercial papers,

•

leasing,

•

faktoring,

•

forfaiting,

•

franchising.

Kredyt bankowy

Ubiegając się o kredyt przedsiębiorstwo

będzie musiało:

•

przedstawić bankowi cel, na jaki będzie
przeznaczony kredyt,

•

przekonać bank, że realizacja celu umożliwi
spłatę zaciągniętego kredytu,

•

dowieść, że prowadzona przez przedsiębiorstwo
działalność jest zyskowna i pozwala utrzymać
bieżącą płynność finansową.

Kredyt bankowy

Kryteria porównawcze kredytów oferowanych

przez banki:

•

wysokość prowizji pobieranej przez bank w związku z

przekroczeniem zadłużenia,

•

prowizję od maksymalnego zadłużenia w miesiącu,

•

prowizję od niewykorzystanego kredytu,

•

prowizję od obrotu,

•

stopień uzależnienia wysokości kredytu od
wielokrotności dziennych wpływów środków na
rachunek,

•

warunki wykorzystania kredytu w następnym okresie.

2010-11-19

11

Kredyt handlowy

•

Powstaje w momencie odroczenia przez
dostawcę płatności za dostawy surowców,
paliw, materiałów, energii, usług obcych
przez wierzycieli przedsiębiorstwa.

•

Kredyt handlowy jest darmowy, ale do

chwili, gdy można korzystać z bonifikat i
upustów cenowych. W momencie, kiedy
przestają one być nam przyznawane,
kredyt okazuje się kosztować i to nie
zawsze tak mało.

Przewagi kredytu handlowego nad

innymi formami finansowania:

•

jest on dostępny dla zdecydowanej większości
nabywców, którzy dokonują zakupów dość
regularnie i są dostawcom już znani; dla firm
wchodzących na rynek o dużym stopniu ryzyka
powstania należności nieściągalnych kredyty
handlowe są zwykle trudno dostępne,

•

kredyt handlowy udzielany jest najczęściej w
rachunku otwartym i nie wymaga wyjątkowych
zabezpieczeń; stopień zabezpieczenie tego
rodzaju kredytów zależy od panujących
zwyczajów kupieckich i warunków rynkowych.

Emisja obligacji

Obligacja jest papierem wartościowym o

charakterze wierzycielskim

(pożyczkowym), w którym emitent

zobowiązuje się w określonym czasie i na

określonych warunkach do spełnienia

określonego świadczenia (wykupu

obligacji).

Rodzaje obligacji

•

obligacje o stałym oprocentowaniu,

•

obligacje o zmiennym oprocentowaniu,

•

obligacje zamienne,

•

obligacje z kuponem zerowym,

•

obligacje indeksowane.

Emisja obligacji

•

Emisja obligacji przedsiębiorstwa może być
różnie zorganizowana. Może być emisja
własna lub obca.

•

Emisja własna jest wtedy, gdy przedsiębiorstwo
samo organizuje sprzedaż swoich obligacji.

•

W praktyce częściej przedsiębiorstwa obierają
drogę obcej emisji obligacji, która następuje za
pośrednictwem specjalnych instytucji
kredytowych (banki, fundusze powiernicze).

Zalety emisji obligacji

•

stosunkowo niskie koszty pozyskania kapitału,

•

znane z góry koszty bezpośrednie transakcji,

•

duże rozproszenie nabywców,

•

łatwo odnawialne źródło finansowania,

•

dłuższy okres kredytowania niż w przypadku
kredytów bankowych,

•

eliminacja nadzoru ze strony posiadaczy
kapitału.

2010-11-19

12

Wady emisji obligacji

•

podwyższenie kosztów w przypadku
obniżenia stopy procentowej w bankach
(pozyskanie chętnych do kupna obligacji),

•

ryzyko braku zainteresowania ze strony
nabywców.

Obligacje - podsumowanie

•

Obligacje spełniają funkcję kredytową,
ponieważ pozwalają na uzyskanie środków
pieniężnych do dyspozycji na określony czas ze
źródeł pozabankowych.

•

Obligacje są „pożyczką” celową, ukierunkowaną

na realizację konkretnego celu określonego w
obligacji.

•

Emisja obligacji ma sens tylko wtedy, gdy

oprocentowanie papierów wartościowych jest
niższe od oprocentowania kredytu bankowego
lub gdy w ogóle firma ma problemy z
uzyskaniem kredytu.

Commercial papers

•

Krótkoterminowe papiery dłużne firm w Polsce

mogą mieć formę: obligacji, weksla bądź długu
zaciągniętego wg zasad Kodeksu cywilnego.

•

Egzekucja długu odbywa się zgodnie z regułami

odpowiednio:

–

Ustawy o obligacjach,

–

Prawa wekslowego,

•

Komercyjny Weksel Inwestycyjno-Terminowy (KWIT),

•

Weksel Inwestycyjno-Komercyjny (WIK),

•

Weksel Obrotowo-Inwestycyjny (WOI).

–

Kodeksu cywilnego.

•

Bony komercyjne,

•

Bony handlowe,

•

Bony inwestycyjne.

Commercial papers

•

Bony komercyjne należą do grupy
krótkoterminowych papierów wartościowych o
charakterze dłużnym. Oznacza to, że stanowią
finansowe zobowiązania krótkoterminowe,
występujące zwykle w przedsiębiorstwach
handlowych oraz w przedsiębiorstwach
przemysłowych.

•

Przedsiębiorstwo, zamiast starać się o kredyt,
może wyemitować własne papiery wartościowe.
Koszt pozyskania środków w taki sposób jest
zwykle niższy niż w przypadku kredytów.

Commercial papers

Bon komercyjny to krótkoterminowy

papier wartościowy, emitowany bez

zabezpieczenia i zawierający obietnicę

zapłaty określonej sumy pieniężnej w

ustalonym terminie w przyszłości. Jest on

zbywalnym instrumentem finansowym

wystawionym na okaziciela.

Commercial papers

Weksel :

•

handlowy

•

finansowy

skarbu państwa – weksel skarbowy,

samorządu terytorialnego – weksel

komunalny,

przedsiębiorstwa – papier komercyjny.

2010-11-19

13

Emisja commercial papers

•

Emisja papierów dłużnych przedsiębiorstw
odbywa się najczęściej za pośrednictwem agenta
(organizatora) emisji, którym jest biuro maklerskie
banku.

•

Wykupuje ono od firmy emitenta całą emisję po
określonej cenie i następnie organizuje dalszy
obrót, tzn. odsprzedaje te papiery innym
inwestorom na rynku wtórnym.

•

Agent może również zorganizować przetarg na
emitowane papiery na rynku pierwotnym. Mają
one okres wykupu krótszy od roku i w obrocie
występują w formie zdematerializowanej (system
elektroniczny).

Rola banku w obrocie c.p.

•

organizator emisji – działania mające doprowadzić do
uruchomienia programu emisji.

•

agent emisji – przeprowadzenie emisji papierów
komercyjnych, znajdowanie nabywców emitowanych
papierów.

•

Agent płatniczy – prowadzenie ewidencji papierów
komercyjnych w celu ich dalszej odsprzedaży.

•

Dealer – nabywca papierów komercyjnych w celu ich
dalszej odsprzedaży.

•

Depozytariusz – przyjmowanie i przechowywanie
papierów komercyjnych w imieniu inwestorów,
prowadzenie rejestru posiadaczy papierów
komercyjnych.

Koszty

Koszty związane z przygotowaniem i

przeprowadzeniem programu emisji:

Wpływy netto emitenta z tytułu

wyemitowania papierów komercyjnych =

Wartość nominalna wyemitowanych papierów

- dyskonto

- prowizje agenta emisji

- - prowizja agencji ratingowej

Korzyści wynikające z emisji

papierów komercyjnych dla emitenta:

•

koszty pozyskania kapitału są niższe niż w przypadku kredytu

bankowego, możliwe jest szybkie pozyskanie środków,

zwłaszcza w przypadku uruchamiania kolejnych transz,

•

możliwe jest pozyskanie dowolnie dużych kwot, bez

konieczności uwzględniania ograniczeń wynikających z

limitów nałożonych na banki przez przepisy o koncentracji

kredytów,

•

nie potrzeba przedstawiać zabezpieczenia,

•

wielkości emisji i terminy zapadalności poszczególnych transz

są dostosowane do bieżących potrzeb emitenta,

•

emisja papierów komercyjnych umożliwia zaistnienie

emitenta na rynku finansowym, co zwiększa jego

wiarygodność i ułatwia ewentualne późniejsze wprowadzenie

akcji na giełdę.

Wady wynikające z emisji papierów

komercyjnych dla emitenta:

•

w przypadku podmiotów nie notowanych
na giełdzie występuje konieczność
ujawnienia danych finansowych
szerszemu gronu inwestorów,

•

emisja papierów komercyjnych to
możliwość dostępna jedynie dla dużych
przedsiębiorstw, małe firmy są skazane na
inne źródła finansowania, przede
wszystkim na kredyt bankowy.

Korzyści i wady dla inwestora

•

Korzyści wynikające z emisji papierów
komercyjnych dla inwestora:

–

stopa zwrotu wyższa niż w przypadku inwestycji w
bony skarbowe lub depozyty bankowe

•

Wady wynikające z emisji papierów
komercyjnych dla inwestora:

–

wysoki poziom ryzyka,

–

słaba płynność rynku wtórnego i wysoki koszt
utrzymania płynności.

2010-11-19

14

Leasing

•

Leasing jest wykorzystaniem dóbr
majątkowych, które mogą być nabyte
przez podmiot po ustalonym terminie w
drodze wykupu.

•

Leasing jest więc przekazaniem przez
leasingodawcę leasingobiorcy rzeczy do
korzystania za ustaloną w umowie opłatą i
na uzgodnionych warunkach.

Rodzaje leasingu

•

leasing operacyjny,

•

leasing finansowy.

Leasing operacyjny

•

polega na przekazaniu przez leasingodawcę do

używania leasingobiorcy przedmiotu umowy na
czas oznaczony bez udzielania gwarancji zakupu

tego środka po upływie okresu leasingu.

•

Przedmiot leasingu oddawany jest zwykle na

krótki okres do używania, a w związku z tym
używany jest zwykle przez kilku kolejnych

użytkowników.

•

Zawierany jest na okres od 12 do 24 miesięcy.

•

Leasingobiorca płaci leasingodawcy opłatę

leasingową. Nie ponosi natomiast kosztów
związanych z utrzymaniem i konserwacją

przedmiotu umowy leasingowej.

Leasing finansowy

•

zwany inaczej kapitałowym, polega na tym, iż

umowa leasingu zawierana jest zwykle na kilka lat,

a po upływie tego czasu przedmiot leasingu
przechodzi na własność leasingobiorcy. Czas trwania

umowy zbliżony jest zazwyczaj do okresu

przydatności do eksploatacji obiektu będącego

przedmiotem umowy z jednoczesnym
zagwarantowaniem leasingobiorcy prawa do zakupu

środka po okresie trwania umowy.

•

Płatności leasingowe ustalane są zawsze z góry na

cały okres trwania leasingu i obejmują:

–

wartość środka trwałego (rata kapitałowa),

–

oprocentowanie udzielonego kredytu, czyli pokrycie

kosztów i zysku leasingodawcy (opłaty leasingowe).

Koszt leasingu

•

Koszt całkowity leasingu, który ponosi

przedsiębiorstwo korzystające z tej formy

finansowania, zależy od okresu spłat rat

leasingowych, wielkości pierwszej wpłaty oraz

wysokości opłaty manipulacyjnej.

•

Całkowity koszt leasingu składa się z

następujących elementów:

Wartość pierwszej wpłaty

+ opłata manipulacyjna

+ wartość wszystkich rat leasingowych (iloczyn raty

miesięcznej i liczby miesięcy)

+ opcja wykupu (np. 1% wartości netto środka

trwałego).

2010-11-19

15

Zalety leasingu

•

możliwość sfinansowania inwestycji w 100% ze
środków obcych,

•

brak początkowych nakładów inwestycyjnych,

•

możliwość zwiększenia wolnych strumieni pieniądza,

•

możliwość zmniejszenia całkowitych kosztów
inwestycji,

•

elastyczność finansowania inwestycji,

•

korzyści podatkowe, np. przyspieszenie amortyzacji
podatkowej, zmniejszenie zysków w krótkim okresie,

•

korzyści bilansowe,

•

umożliwienie łatwiejszego dostępu do nowoczesnej
technologii.

Wady leasingu

•

brak odrębnej regulacji prawnej,

•

wieloznaczność pojęcia leasingu,

•

wysokie koszty transakcji ponoszone przez
korzystającego z leasingu,

•

dotkliwe skutki przy niedotrzymaniu terminowych
rozliczeń,

•

ponoszone ryzyko cenowe i rzeczowe przez
korzystającego z leasingu,

•

odpowiedzialność za produkt ponosi korzystający,
mimo iż prawnie do niego nie należy,

•

niepewność możliwości odkupienia przedmiotu
leasingu po okresie umowy.

Faktoring

•

Faktoring polega na skupie wierzytelności
dostawców przypadających im od
odbiorców z tytułu dostaw towarów i
usług.

•

Zwykle wyspecjalizowana instytucja (bank
lub spółka faktoringowa), zwana
faktorem, odkupuje należności od różnych
podmiotów gospodarczych do czasu
upływu terminu ich płatności, a następnie
zajmuje się wyegzekwowaniem ich od
dłużników.

Faktoring

•

Faktoring to krótkookresowe finansowanie
dostaw towarów i usług przez podmiot
pośredniczący w procesie rozliczeń
finansowych między dostawcą i odbiorcą.

•

Inaczej możemy powiedzieć, że faktoring
to nabycie przez faktora wierzytelności
handlowej przed terminem jej płatności,
bez przyjęcia ryzyka wypłacalności
dłużnika lub z przyjęciem takiego ryzyka.

Rodzaje faktoringu

•

właściwy (pełny),

•

niewłaściwy (niepełny),

•

faktoring mieszany.

2010-11-19

16

Faktoring właściwy

Polega na tym, że strony podpisujące

umowę przelewu wierzytelności

jednocześnie postanawiają, że ryzyko

wypłacalności dłużnika zostaje

przyjęte przez faktora.

Następuje pełne przeniesienie

określonej wierzytelności z

przedsiębiorstwa na faktora.

Faktoring niewłaściwy

Polega na sprzedaży wierzytelności

przez faktoranta (przedsiębiorstwo)

faktorowi bez przejmowania przez

niego ryzyka wypłacalności dłużnika.

Oznacza to, że jeżeli dłużnik nie

dokona płatności, wówczas zrobi to

za niego faktorant.

Faktoring mieszany

Łączy w sobie cechy faktoringu właściwego

i niewłaściwego.

Polega on na tym, że faktor przejmuje

ryzyko wypłacalności dłużnika jedynie do

określonej wysokości.

Jeżeli zadłużenie to będzie większe,

wówczas ryzyko wypłacalności powyżej

tej kwoty (podanej w umowie) faktor

przeleje z powrotem na faktoranta.

Korzystanie z faktoringu zaleca

się, gdy:

•

chce się mieć jak najszybszy dostęp do środków
pieniężnych,

•

posiada swoich stałych odbiorców,

•

chce zdyscyplinować dłużników do terminowego
regulowania płatności,

•

nie posiada zabezpieczeń wymaganych przez bank,
aby otrzymać kredyt,

•

ponosi duże koszty administracyjne w związku z
udzielanymi kredytami kupieckimi,

•

środki pieniężne w firmie są nierównomiernie
rozłożone w czasie zapotrzebowania.

Koszty faktoringu

•

odsetki od udzielanych kredytów i zaliczek
zróżnicowane i zależne od kwoty wierzytelności i
okresu kredytowania (udzielonego przez
faktora),

•

opłata za usługi (prowizja administracyjna)

•

prowizja za przyjęcie ryzyka – uzależniona od
oceny ryzyka, na które wpływa:

•

wielkość wierzytelności,

•

solidność płatnicza dłużników,

•

termin i sposób regulowania długu.

Zalety faktoringu

•

Zalety dla faktoranta:

1.Wydajna procedura ściągania należności

2.Całkowite uruchomienie pozycji klienta

3.Technika gwarancji ryzyka

•

Zalety dla banku:

1.rozszerzenie zakresu działalności

2.dodatkowe zyski z nowej działalności

2010-11-19

17

Forfaiting

Forfaiting jest zakupem należności

terminowych (najczęściej chodzi o bank
obsługujący stronę kontraktu
handlowego), które powstają w rezultacie
eksportu towarów i usług z wyłączeniem
prawa regresu wobec odstępującego
wierzytelność i postawieniu do dyspozycji
firmie kwoty pieniężnej z tytułu nabytej
wierzytelności.

Forfaiting

•

Forfaiting jest to długoterminowe obce źródło
finansowania należności długoterminowych.

Przedmiotem forfaitingu mogą być wierzytelności:

•

wekslowe,

•

wynikające z umów dostawy i sprzedaży i
wykonanie usług,

•

objęte akredytywami,

•

pozostałe na tle umów leasingu.

Podmioty forfaitingu

•

forfaiter – podmiot przyjmujący do
skupu wierzytelności eksportowe (zwykle
bank),

•

zbywca – eksporter towarów lub usług,
podmiot sprzedający wierzytelność
eksportową (przedsiębiorstwo),

•

dłużnik – podmiot zobowiązany do
zapłaty wobec zbywcy.

Koszty forfaitingu

•

dyskonto należności (przyjętych do
wykupu),

•

prowizja za przeprowadzenie transakcji.

Z forfaitingu należy korzystać,

gdy:

•

firma zawiera kontrakty tak, że termin płatności
za wykonane usługi lub dostarczone towary jest
bardzo daleki,

•

jeśli firma chce uniknąć ryzyka zmiany kursów
walut,

•

jeśli firma chce uniknąć ryzyka gospodarczego i
politycznego związanego z krajem importera,

•

w przypadku braku możliwości uzyskania
kredytu, który refinansowałby dostawy
kredytowe.

Franchising

•

Franchising polega na udzieleniu przez jedną
osobę (franczyzera) drugiej osobie
(franczyzantowi) zezwolenia, które upoważnia
franczyzanta do prowadzenia działalności
handlowej, pod znakiem towarowym lub nazwą
firmy franczyzera oraz wykorzystania całego
pakietu zawierającego niezbędne elementy:

–

kompletną koncepcję przedsiębiorstw,

–

proces wprowadzania i szkolenia,

–

stałą pomoc i poradnictwo za opłatą francisingową.

2010-11-19

18

Franchising

•

Franchising został zdefiniowany przez Europejskie
Stowarzyszenie Franchisingowe jako „system zbytu
umożliwiający dystrybucję towarów, usług i
technologii polegający na ścisłej współpracy dwóch
niezależnych pod względem prawnym i finansowym
przedsiębiorstw:

1. franchisingodawcy

2. franchisingobiorcy

Ten pierwszy udziela drugiemu prawa do korzystania ze

swojego znaku i sposobu prowadzenia biznesu”.
Umowa ta podobna jest do umowy licencyjnej.

Zalety franchisingu

•

stworzenie przedsiębiorstwa wymaga
zaangażowania mniejszych środków
finansowych niż samodzielne podjęcie
działalności,

•

renoma firmy eliminuje ryzyko nowo
powstałym przedsiębiorstwom,

•

uniknięcie kosztów związanych z promocją
i reklamą.

Wady franchisingu

•

ograniczenie prawa własności

•

opłaty franchisingowe: opłata wstępna,
opłaty okresowe, udział w finansowaniu
reklamy.