plik

Zaburzenia neurologiczne

OCENA FUNKCJI POZNAWCZYCH

Długośd okresu utrzymywania uwagi (wykonujemy test na zapamiętanie szeregu cyfr)

Umiejętnośd skupienia uwagi na zadaniu bez dekoncentracji (notujemy czas na wykonanie zadania
i częsctośd dekoncentacji)

Zdolnośd do zmiany skupienia uwagi z jednego zadania na inne (podzielnośd uwagi), zbadad
zdolnośd równoczesnej kontroli dwóch zadao ("idź i zawród", "stao na jednej nodze")

Zdolnośd do utrzymywania uwagi na wykonywaniu konkretnego zadania w obecności bodźców
rozpraszających wewnętrznych i środowiskowych (skupienie uwagi)

Zdolnośd do wykonywania komend - 1,2 lub wielopoziomowych (1 - podnieś szklankę, 2 - podnieś
szklankę i połóż na stole)

FAZY….
Mobilnośd - gotowośd do wykonania czynności ruchowej

Stabilnośd - niezbędna do wykonania jakichkolwiek czynności ruchowych

Stabilnośd na mobilności

Uwaga - zdolnośd do selekcji i skupienia uwagi na bodźcach z równoległą supersją bodźców

zewnętrznych.

Oznaki zaniedbania higieny osobistej (brudny, zaniedbany - depresja, otępienie, alkoholizm,
narkomania)

Przygnębienie (zmarszczone brwi, przygnębiony wyraz twarzy, mowa wolna i monotonna, mała
ruchliwośd - zespół parkinsonowski)

Niepokój (niespokojne ruchy, nerwowośd, brak zaniepokojenia mimo poważnych objawów - "belle
indifrence")

Nieodpowiednie do sytuacji zachowanie (poufałośd, agresja, brak zahamowao lub brak kontaktu,
upośledzenie reakcji emocjonalnych)

Złudzenie - błędna interpretacja bodźców zewnętrznych,

Omam - wrażenie powstałe bez udziału bodźców zewnętrznych - wyróżniamy proste i złożone

Nastrój: rozdrażnienie, wzbudzenie, niepokój, depresja, odseparowanie, zakłopotanie

Labilnośd emocjonalna

Urojenia (np.. Prześladowcze, wielkościowe, hipochondryczne)

Frustracja

Zdolnośd do tolerowania krytyki

Zdolnośd przestrzegania zasad moralnych, społecznych

Sposób postrzegania siebie (egocentryzm)

Kalkulia - odejmowanie, potęgowanie, wykonywanie obliczeo o wzrastającym stopniu
trudności

Myślenie abstrakcyjne - wytłumaczenie powszechnie znanych przysłów, wyjaśnienie różnicy
między dwoma przedmiotami, ocena liczby ludności, masy, długości, wielkości i wysokości
różnych przedmiotów

Wyższe funkcje poznawcze

MOWA

Ograniczona zdolnośd komunikacji, zmniejszone tempo i zmieniony rytm mowy, mowa
niezgrabna, przerywana - niepłynna, trudnośd w wypowiadaniu słów, utrata zdolności
powtarzania usłyszanych słów, problemy z artykulacją (dysarthria). Zachowane rozumienie
słów.

Uszkodzenie ośrodka Broki dolnego zakrętu płata czołowego lewej półkuli mózgu
(dominującej)

Afazja Broki - afazja ruchowa/motoryczna/ekspersji, 20%

WYGLĄD, ZACHOWANIE, STAN EMOCJONALNY

Wykład 2

9 marca 2011

08:04

Kinezyterapia Strona 1

(dominującej)

Nadmiernie zwiększona komunikacja, normalne tempo i rytm mowy, mowa płynna,
spontaniczna, i bezsensowna, brak rozumienia mowy, normalna artykulacja słów, utrata
zdolności powtarzania usłyszanych słów. Pacjent tworzy nowe słowa (neologizmy) i w
sposób niepoprawny zastępuje słowa innymi (podsatawianie niewłaściwych słów w miejsce
właściwych, tzw. Parafazja)

Uszkodzenie ośrodka Wernickiego - pierwszego zakrętu nadbrzeżnego płata ciemieniowego i
zakrętu tylnego skroniowego lewej półkuli (dominującej)

Afazja Wernickiego - afazja czuciowe/receptywna, 15%

Zaburzenia czuciowe i ruchowe mowy

Uszkodzenie półkuli dominującej - ośrodków Wernickiego i Broki

Afazja całkowita (20-25%)

Uszkodzenie drogi łączącej ośrodek Wernickiego z ośrodkiem skojarzeniowym mowy
(okolicy ciemieniowo-potylicznej tylnej)

Afazja czuciowa transkorowa

Ograniczona zdolnośd komunikacji, zmniejszone tempo mowy i zmieniony rytm mowy,
mowa niezgrabna, przerywana - niepłynna, trudnośd w wypowiadaniu słów, problemy z
artykulacją (dyzartria). Zachowane rozumienie słów. Zachowana zdolnośd powtarzania
usłyszanych słów.

Uszkodzenie drogi łączącej ośrodek skojarzeniowy mowy z ośrodkiem Broki.

Afazja ruchowa transkorowa

Utrata zdolności powtarzania słów, mowa spontaniczna. Zachowane rozumienie mowy

Uszkodzenie drogi łączącej ośrodek Wernickiego z ośrodkiem Broki (pęczka łukowatego)

Afazja przewodzeniowa

Zaburzenie wytwarzania mowy na skutek selektywnego lub skojarzonego uszkodzenia
ośrodków nerwowych (CUN lub OUN) odpowiadających za kontrolę ruchów oddechowych,
strun głosowych, krtani, podniebienia, języka, żuchwy, warg (artykulacji i fonacji)

Dyzartria

Zaburzenie wytwarzania głosu

Może byd wynikiem chorób strun głosowych (np.. Zapalenie krtani), uszkodzenie połączeo
nerwowych (np.. Uszkodzenia nerwu błędnego), zaburzeo psychicznych

Aleksja - ślepota słów - osoba chora rusza ustami, jednak nie wytwarza dźwięków

Dysfonia

Ustal, czy pacjent jest lewo czy praworęczny (dominacja półkuli)

Badanie zdolności rozumienia mowy

Jak się nazywasz? Gdzie mieszkasz? Jaki jest twój zawód? Proszę wyjaśnid dokładnie na czym
polega twoja praca. Skąd pochodzisz?
Zadad pytania, na które należy odpowiedzied tak/nie

Czy to jest długopis? (najpierw pokazad inny przedmiot, potem długopis)
Wydad proste polecenia: "proszę otworzyd usta", "proszę dotknąd nosa prawą ręką" i bardziej
złożone "proszę dotknąd prawą ręką nosa, a potem lewego ucha

PRZEPROWADZENIE BADANIA

JEŻELI PACJENT ZDAJE SIĘ ROZUMIED, LECZ NIE MOŻE MÓWID NALEŻY ZAPYTAD, CZY MA
TRUDNOŚCI ZE ZNALEZIENIEM WŁAŚCIWYCH SŁÓW. ZADAD INNE PYTANIA DOTYCZĄCE PRACY LUB
CHOROBY

Określid czy mowa jest spontaniczna, czy pacjent używa niewłaściwych słów

BADANIE MOWY SPONTANICZNEJ

Poprosid, aby pacjent wymienił wszystkie nazwy zwierząt, które przychodzą mu do głowy (norma
18-22 na min.)

Poprosid, aby pacjent wymienił wszystkie wyrazy, zaczynające się od konkretnej litery (norma >12
na min.)
Poprosid, by pacjent podał nazwy znajomych przedmiotów, np. zegarek, pasek, sprzączka, koszula,

BADANIE ZDOLNOŚCI ZNAJDOWANIA WŁAŚCIWYCH SŁÓW

Kinezyterapia Strona 2

na min.)

Poprosid, by pacjent podał nazwy znajomych przedmiotów, np. zegarek, pasek, sprzączka, koszula,
krawat, guzik (schemat proste > trudne)

Powtarzanie zdao (schemat proste >trudne)

OCENA ZDOLNOŚCI POWTARZANIA

Przeczytanie zdania

Wykonanie pisemnego polecenia (np. proszę podnieśd rękę)

Napisanie zdania

BADANIE ZDOLNOŚCI CZYTANIA I PISANIA

Zakaszled (dysfonia i normalny kaszel - choroba układu oddechowego lub histeria; kaszel
rozpoczynany niewybuchowo - porażenie mięśni napinających struny głosowe)

Powiedzied "eee" (szybkie zmęczenie - miastenia)

BADANIE W DYSFONII

Wymawianie trudnych zdao, np.. Kratkowane flanelowe kafraniki, trzecia kawaleryjska artyleryjska
brygada, doktor Rafał Radziwiłłowicz, łzy królowej Karoliny, babcia hipopotama

Zwrócid uwagę na rytm mowy, wyrazistośd wymiawianych słów, dźwięki, które sprawiają
największe trudności

BADANIE W DYZARTRII

Spastyczna - mowa niewyraźna, głos z jamy ustnej, z trudnością otwiera usta

Pozapiramidowa - mowa monotonna, bez rytmu, zdania nagle się rozpoczynają i kooczą

Móżdźkowa - mowa niewyraźna, nieregularny rytn, niekiedy skandowana

Miasteniczna

Z uszkodzenia obwodowego neuronu ruchowego (podniebienie - mowa nosowa; język -mowa
zniekształcona - t, s, d, r; twarz - b, p, m, ł)

RODZAJE DYZARTRII

Ocena pacjenta, jego stanu dla ustalenia przyczyn, które stanowią przeszkodę w usprawnianiu

Po takiej ocenie można zaplanowad kolejne etapy rehabilitacji - ustalid plan krótko -
długoterminowy

System SOAP stworzony by ułatwid, zoptymalizowad usprawnianie pacjenta

S. O. A. P.

PAMIĘTAJ!
Stan psychiczny człowieka warunkuje jego stan fizyczny, gotowośd do współpracy z terapeutą, chęd do
walki ze skutkami choroby i czerpania z życia

S - subjective
Subiektywna ocena pacjenta - rozmowa z chorym lub jego rodziną
Poza danymi standardowymi poznad oczekiwania pacjenta, obraz choroby w jego oczach, jego podejście
do życia

O - objective
Ocena obiektywna pacjenta
Badania: neurologiczne (ocena przytomności i świadomości, czucia powierzchownego i głębokiego,
odruchó głębokich, objawów patologicznych, móżdżkowych, zaburzeo wyższych - gnozji, praksji, mowy,
testy funkcji kooczyn gónych, dolnych, tułowia, uszkodzeo np. Skala spastyczności Ashwortha, jakośd

A - assesment
Przyczyny, które uniemożliwiają wykonanie danego polecenia, czy czynności; czy źródło niemocy leży w
danym uszkodzeniu/chorobie, czy wynika z chorób towarzyszących, złego stanu psychicznego pacjenta
Im dokładniej określi się przyczynę, tym szybciej można zwalczyd jej skutki

P - plan

Profilaktyka przykurczy
Przygotowanie narządu ruchu do optymalnego odzyskania ruchów czynnych

Plan krótkoterminowy

Kinezyterapia Strona 3

Przygotowanie narządu ruchu do optymalnego odzyskania ruchów czynnych

Utrzymanie pełnego zakresu ruchu

Zapobieganie zanikowi mięśni i zmniejszaniu siły mięśniowej

Kompensacja utraconych funkcji

Odzyskanie maksymalnej funkcjonalności (np. po udarze, w obrębie ręki - chwytności, siły
umiejętności manipulacyjnych)

Plan długoterminowy:

Nauka funkcjonowania pacjenta w środowisku

Odzyskanie (na maksymalnym poziomie) uniezależnienia od osób drugich

Przystosowanie sprzętó domowych do stopnia niepełnosprawności

Angażowanie chorego w wykonywanie czynności życia codziennego - nie tylko w ramach
samoobsługi

Zaopatrzenie w pomoce ortopedyczne i nauczenie go posługiwania się nimi

Uświadomienie celowości kontynuowania autorehabilitacji

Ostatni etap planowania

Kinezyterapia Strona 4